abinet kiest vandaag tussen ontliet met Kamer of Urenco Denk nu niet,dat alleen oude auto's olie verbruiken. deter gebruikmaken sociaal onderzoek' Verkiezingsoproepen bejaarden zouden zijn achtergehouden Shell helpt,dee!7 fjSngels en wiskunde lp lts 'best te doen' Stembiljet (ver-)kopen strafbaar Yan Aardenne Shell helpt nister Peijnenburg in Meerjarenplan: Hengelseizoen 1 juni open KIEZEN VOOR DE RAAD Raadslid: ontoelaatbaar 'Staal' Zuid-Afrika weert discriminatie Jt Vijf jaar voor doden dochtertje Tussen Bagdad en Moskou dreigt hevige ruzie 8 lAG 26 MEI 1978 NNENLAND Trouw/Kwartet ns dat onderhandelingsresultaat wordt verworpen momenteel aajnwezig Gerard van der Wulp HAAG De kwestie van ■eiding van de ultracentri- fabriek in Almelo is deze opnieuw in een stroom- pelling terecht gekomen, e weken van betrekkelijke stilte rond dit politieke hangijzer. Het kabinet Agt heeft zich opgemaakt randaag een beslissing te en over de vraag hoe het erder moet in deze langza- ïand uiterst complex ge len zaak. ;uatie rond de Ultra-centrifuge nengevat. momenteel deze: Op mari besloot het kabinet ak te gaan met de levering van kt uranium aan Brazilië, vanuit te breiden Almelose fabriek, kt uranium dient als brandstof kerncentrales na verbranding ilutonium vrijkomen dat ge- gemaakt kan worden voor iwapens. Brazilië is een militai- tatuur. De Tweede Kamer liet abinet via de motie-Van Hou- gen weten het besluit tot mede- ng onvoldoende te vinden: er en nadere garanties komen razilië het materiaal niet voor ire doelen zal gebruiken, het et beloofde de partners in de k, Engeland en West-Duits- ,e zullen vragen om te zamen e voorwaarden aan Brazilië te aanden onderhandelen lijken rtners nu tot enige concessie I: naar verluidt wil men ijveren le totstandkoming van wereld wijde overeenkomsten over veilige opslag van plutonium in 1983, twee jaar voordat Brazilië plutonium zou kunnen gaan opwerken. Volgens de motie Van Houwelingen echter zou op het moment van levering van verrijkt uranium aan Brazilië, in 1981, al gegarandeerd duidelijk moe ten zijn dat het niet voor militaire doelen kan worden gebruikt. Die ga ranties kunnen van Van Houwelin gen komen via wereldwijde overeen komsten. maar ook via een ad-hoc- regime tussen Urenco (het samen werkingsverband) en Brazilië. Risico's De keuze, waarvoor het kabinet staat is. alle details even wegreduce- rend, kortweg: accepteren van het onderhande lingsbod van de ultracentrifuge- partners Engeland en West-Dults- land en daarmee een conflict met de meerderheid van de Tweede Kamer riskeren of; opnieuw teruggaan naar de part ners. met alweer nieuwe voorstellen, en daarmee het ontploffen van de ultra-centrifuge samenwerking ris keren. Als het kabinet het onderhande lingsaanbod accepteert, bestaat overigens ook het risico van het beëindigen van de ultra-centrifuge- samenwerking. De mogelijkheid is namelijk nog steeds zeer groot dat een meerderheid van de Tweede Ka mer het bod zal verwerpen. In dat geval zal het kabinet, volgens de toezegging die premier Van Agt al bij de regeringsverklaring deed, de wil van de Kamer uitvoeren. De kans dat de Tweede Kamer het onderhandelingsbod zal verwerpen is echter wel wat minder groot ge worden dan in februari, toen de mo tie Van Houwelingen door praktisch de gehele Kamer (zowel CDA en WD als PvdA) werd gesteund. Voor al in de regeringspartijen CDA en WD is een beweging gaande, die erop duidt dat een belangrijk deel van de fractie niet meer vasthoudt aan de letterlijke inhoud van de mo tie Van Houwelingen. Voor wat de WD betreft was dat eigenlijk al in februari zichtbaar: de VVD leek toen de motie niet zozeer te steunen uit behoefte aan nadere veiligheidsgaranties, maar meer uit overwegingen die verband houden met de huidige CDA-WD regerings coalitie. Dat bleek al in het februari- debat, toen WD-woordvoerder Por- theine herhaaldelijk een vagere uit leg aan de motie Van Houwelingen gaf. Invitatie Bij het CDA is sprake van een lang zame ontwikkeling. De motie Vair Houwelingen was in februari al een grootste gemene deler van de uiteen lopende meningen in de fractie: Van Houwelingen zelf had veel verder willen gaan, maar hij kon zich nog op het nippertje vinden in de uiteinde lijk door het CDA ingediende motie. In de maanden na februari ontstond in de CDA-fractie een toenemende irritatie door de voortdurende scher pe uitleg die Van Houwelingen aan zijn motie gaf. Een uitleg weliswaar die precies spoorde op wat in februa ri in de fractie was afgesproken, maar die het kabinet-Van Agt voortr durend vastpinde op het behalen van een resultaat uit de onderhande lingen dat naar alle waarschijnlijk heid niet haalbaar zou zijn. Daarnaast groeide een toenemende irritatie door het feit dat Van Hou- k welingen die door zijn stellingname veel in i de publiciteit kwam, werd afgeschilderd als de „coming man'' van de fractie, een kwalificatie die andereii ook begeren. Geen meerderheid Dit alias leidde deze week tot een ontploïf ing in de CDA-fractie, waar weliswaar niet inhoudelijk over de problematiek werd gesproken, maar waar vrel duidelijk werd dat naar alle waarschijnlijkheid voor een meer derheid van de fractie het bereikte resulta at van het kabinet wèl accep tabel ;j;. Die ontwikkeling, en onder meer 'net feit dat enkele fractieleden het d izisdag bestonden om voor te stelle n "Van Houwelingen een spreek verbod op te leggen, lijkt echter de tegenstellingen in de CDA-fractie zo danig- te hebben toegespitst dat een ander? deel, een minderheid voorna melijk uit de ARP, in een stemming is gei ,-aakt die ertoe kan leiden dat zij bij «»en komende stemming in de Twe ?de Kamer het onderhande ling.' cresultaat zullen verwerpen. Als dat een kleine tien Kamerleden zijn -en daar ziet het momenteel naar uit - - zal het nu bereikte onderhan del! ogsresultaat in de Tweede Ka mer geen meerderheid krijgen. Indllen het kabinet er vandaag voor kies it om opnieuw bij de partners te pro beren meer veiligheidsgaranties te .tprijgen, lijkt succes nauwelijks meel haalbaar. De partners zeggen dat nu echt het laatste onderhande- linignbod is gedaan. De technische stav en van het Urenco-concern stel len nadrukkelijker dan ooit dat uit stel nu niet meer mogelijk is: er dient nu (zekerheid te komen over de vraag of «de produktie van het uitgebreide Almelo ook werkelijk afgezet kan worden. (onze redacteur ischappen HAAG De regering wil sambtenaren op de mi- ries stap voor stap leren jeter gebruik te maken van ïal-wetenschappelijk on- .*ek. In het op te bouwen ■nwerkingspatroon zullen ian de onderzoekers eisen jen gesteld waaraan zij nog (gewend zijn. Daarnaast er een project dat zich I op kwaliteitsverbetering pet ondeizoek. at in het Meerjarenplan soci- erzoek en beleid, dat minister nburg (wetenschapsbeleid) in mede namens een hele rij collega's aan de Tweede Kamer heeft voorgelegd. De nota is de ver traagde reactie op het rapport van de Verkenningscommissie sociaal onderzoek (1975). Vertraagd, aldus minister Peijnenburg, omdat de commissie in de haar opgedragen haast vooral gekeken had naar het onderzoek zelf en de organisatie daarvan. Pas in de reacties op het rapport en de daarna volgendie besprekingen bleek dat de grote problemen zaten in de verbinding tussen onderzoek en beleid. Het beleid moet zijn be hoefte aan informatie leren uitdruk ken in hanteerbare onderzoekop drachten. („Doelstelling en pro bleem zijn vaag", klaagt de onder zoeker.) En het onderzoek moet zo danige resultaten opleveren dat er in de beleidssector mee gewerkt kan worden. in onze onderwijsredactie 5ENENDAAL Om vier uur 's middags zit hier er weer a Geen moeilijke dag, zeggen Cees Gaasbeek (15), Mees n Ginkel (15) en Deon de Man (17), drie leerlingen van de Talma-lts in Veenendaal die gisteren C-examen wiskun- en Engels deden. jral wiskunde begon goed. „De ste tien vragen stelden niks ir", zeiden velen na afloop. De gende twintig vragen waren m' iets pittiger, maar in twee uur l je er makkelijk uit komen, lei leerlingen gaan eigenlijk te eg weg", zegt wiskunde-leraar Luteyn. „Als ze iets meer tijd nen, zouden ze toch minder 9 ten maken." l90 wiskundige maakt de heer ieyn ook een interessante op- dtt rking over het gokken bij de ^keuzevragen. Als je uit vier 11, woorden het goede moet kie- kun je ook als je het ant- ird niet weet meestal toch een of twee mogelijkheden —duiten. Dat betekent dat Je -*s om goed te gokken niet 25, Ir 33 of 50 procent is. rel bij wiskunde als bij Engels flen Cees, Deon en Mees de irkeuzevragen makkelijker i de opgaven met open vragen Ze eerder deze week maakten. Engels moet je de open vragen let Egnels beantwoorden, en is toch lastiger dan A, B, C, of Bnkruisen. be- !n<He van de vier Engelse teksten en afkomstig uit het tijd- Jift „Woman's Own". Vooral 3 opeerste moest elndexaminandl Spreken. Het ging over een meif je dat op kamers ging wonen arfciuidelijk genoot van het lek- jyoJiard platen draaien. Van haar ers mocht dat nooit voojf tweede stukje Engels ging r Paula die in de garage haar (pareerde Mini gaat halen, mooie gelegenheid zou je :en om een paar technische len in het Engels te testen, r veel verder dan „petrol" en tine" gaat deze tekst niet. En - om te weten wat in het detective- firagment van John La Carré een „screwdriver" en een „hammer" voorstellen hoef je ook al niet op een Lts. te zitten. Misschien maar goed ook, want wat zouden ze daair op een huishoud- of agrari sche school mee aan moeten? En ook daar worden deze C-examens afgenomen. Buschauffeur Het lastigst van de vier Engelse opgaren was het verhaaltje over ongemakken in het leven van een buschauffeur. Het stukje komt neer op een appèl aan de passa gier om op de halte tijdig zijn hand op te steken, gepast geld bij zich te hebben en vooral een vriendelijk woord voor de be stuurder. Leraar Engels A. Romein vond het allemaal best te doen. Afge zien van een paar lastige vragen (met een daarvan had hij zelf ook moeite) was het redelijk werk, zegt hij. Maar hij is bang dat de leerlingen de problemen soms on derschatten. Caas Gaasbeek, Mees van Ginkel en Deon de Wal hopen alle drie naar de m.t.s. te gaan. Daarom is het belangrijk dat ze vier vakken op C-niveau halen (al is drie vol doende). Ze nemen echter het ze kere voor he-t onzekere en doen deze vakken ook op B-niveau. Haal Je geen C, dan heb Je ten minste wat. redeneren ze. En dan houden ze ook nog rekening met de mogelijkheid dat ze geslaagd en wel toch niet op de m.t.s. wor den toegelaten. Voor dat geval solliciteren ze- alvast. Over de werkgelegenheid zijn ze in Veen endaal niet somber. De klas auto techniek bij voorbeeld is al bijna helemaal onder de pannen. Als je de zaak in handelstermen ver taalt, aldus de nota, dan ligt het zo dat „de beleidsvoerder niet altijd een even goede inkoper van onder zoek is, en ook dat de onderzoeker zichzelf en zijn produkt slecht ver koopt. Bovendien is de koopwaar niet altijd van even goede kwaliteit en ontbreken soms afeetmogelijkhe den of is er sprake van overproduk- tie. Sommige produkten worden niet* gemaakt, andere door de consument, nauwelijks geapprecieerd of ge-» bruikt." Om daar verbetering in te brengeii voorziet de nota in vier samenhan gende ontwikkelingsprojecten. Drie daarvan zijn er op gericht om bij dei overheid orde op zaken te stellen, zaï omschrijft Peijnenburg, het vierde? richt zich op de wetenschappelijke wereld. Het project Sociaal-weten schappelijk onderzoek „op maat" win een intensievere onderlinge afstem ming bereiken van het werk van be leidvoerder en onderzoekers. Informatie iónderzoek en medeverantwoorde lijkheid kan dragen voor het gebruik van de resultaten ervan." Anders, zo blijkt in de praktijk, gebruikt hij die resultaten meestal helemaal niet. De nieuwe werkwijze zal in een beperkt aantal beleidsterreinen worden ge probeerd. De daar opgedane erva ring zal kunnen leiden tot ruimere toepassing. Het tweede project omvat uitwer king van technieken waarmee minis teries meerjarige programma's voor sociaal-wetenschappelijk onderzoek kunnen ontwikkelen in plaats van losse opdrachten uit te geven. In het derde project worden procedures voor de beoordeling van onderzoek ontwikkeld en op beperkte schaal beproefd. Het vierde richt zich op de vorming van een aantal experimen tele werkgemeenschappen van on derzoekers en enige organisatorische stroomlijning. De uitvoering van het meerjarenplan gaat tot en met 1982 ongeveer zeven miljoen gulden kosten. De beleidsmensen zullen aan onder zoekers de mogelijkheid moeten bie-i den om vroegtijdig van hun bedoe lingen, plannen en activiteiten ken-* nis te nemen. Zonder dergelijke in formatie is het op maat toesnijden van beleidsondersteunend onder zoek kansloos, aldus de nota. Ander zijds zal de onderzoeker nauwkeurig op de hoogte moeten zijn van wat het beleid wel en niet kan. Verder moet de beleidsman vanaf het begin bij het onderzoek betrokken zijn. „zodat hij vertrouwen kan hebben in de opzet en probleemstelling van het DEN HAAG (ANP) In tegenstel ling tot andersluidende berichten zal het nieuwe hengelseizoen op de wet telijk vastgestelde datum van 1 juni worden opengesteld. Dit heeft het ministerie van landbouw en visserij donderdag meegedeeld. Van onze parlementsredactie DEN HAAG Zij die een oproe- pingskaart voor de stembus van een ander kopen, maar ook zij die een dergelijk stembiljet verkopen kunnen gestraft worden met een half Jaar gevangenisstraf of een geldboete van driehonderd gulden. Dit staat in artikel X4 van de kies wet dat in oktober 1976 tegelijk met de artikelen die het vergemak kelijken om een ander bij volmacht te laten stemmen, aan deze wet toegevoegd werd. De kieswet geeft hiermee het ant woord op de vragen dje de fractie leider van de WD uit de Eerste Kamer, mevrouw Van Someren Downer, aan minister De Ruiter wil gaan stellen. Op een verkiezingsbij eenkomst van de WD in Terheiden vertelde mevrouw Van Someren dat ook zij zo'n oproepingskaart te koop aangeboden gekregen had. Naar verluidt zou dit, sinds het bij volmacht stemmen vergemakke lijkt is, meer gebeuren. Zelfs tot op de dag van de verkie zingen zelf is het vanaf vorig jaar namelijk mogelijk om je oproe pingskaart aan een ander, die on der hetzelfde stembureau valt, over te dragen, teneinde die volmacht te geven om voor Je te stemmen. Zo wel degene die op die manier een ander laat stemmen als degene die dat doet hoeft daartoe alleen maar zijn handtekening te zetten. Iedere kiezer mag op die manier voor nog twee anderen uit het ge bied van zijn eigen stembureau een stem uitbrengen. Als iemand dit bereikt door twee volmachten van anderen te kopen is dat niet of nauwelijks te controleren. Maar wordt het geconstateerd, dan is de genoemde straf mogelijk. Inmiddels zijn de vragen van me vrouw Van Someren nog niet bij de Van een onzer verslaggevers DEN HAAG De Nederlandse Federatie voor het Bejaarden beleid is van plan om met vertegenwoordigers van de Landelij ke Samenwerking Bejaardentehuizen-organisaties (LSB) en de organisatie van bejaardenbonden, (het COSBO) te gaan pra ten over de moeilijkheden, die er af en toe ontstaan in bejaardentehuizen in verband met het door de direkties in beslag nemen van de oproepingskaarten voor de verkiezingen. In het Utrechtse IJsselstein kwam dezer dagen weer eens een derge lijk geval aan het licht, door vragen van het gemeenteraadslid me vrouw Warsenberg. Zij vertelde dat in de bejaardencentra in IJssel stein de oproepingskaarten voor de gemeenteraadsverkiezingen door de directies worden ingehouden en niet aan de bejaarden, voor wie ze bestemd zijn. worden uitgereikt Volgens de directies gebeurt dit, omdat zij bang zijn dat de bejaar den de kaarten kwijt zullen raken. Pas de dag voor de verkiezingen worden de kaarten uitgereikt Volgens het raadslid is dit ontoe laatbaar. Ten eerste is het in strijd met de Kieswet, die voorschrijft dat de oproep voor de verkiezingen ten minste veertien dagen tevoren moet zijn uitgereikt. Verder vindt zij dat op deze manier de bejaarden niet de gelegenheid hebben om iemand anders te machtigen voor hen te stemmen. Ten derde vindt zij het een „betutteling en onmon dig maken van de bejaarden". 'Iets aan doen' De heer C. Seelen, adjunct-direc teur van de Nederlandse Federatie voor het Bejaardenbeleid, heeft verhalen als dat uit IJsselstein wel vaker gehoord. „We moeten er iets aan doen. want het is te gek, dat dit soort dingen nog altijd voorkomt. De moeilijk heid is, dat wij zelden rechtstreeks door bejaarden benaderd worden mst een klacht. Er doen wel veel verhalen de ronde, maar je kunt ze vaak niet bewijzen, doordat de be jaarden bang zij om ies ten nadele van hun directie te zeggen. Ze vre zen dat dit nare gevolgen voor hun persoonlijke leven zal hebben. Maar wanneer we dit soort dingen nu toch regelmatig weer horen, ra ken we daar wel verontrust over. We kunnen het er niet bij laten zitten. We moeten daar. samen met andere bejaarden-organisaUes. maar eens goed over praten. Laatst hoorde ik een ander voorbeeld van diezelfde betuttelende mentaliteit. Aan de balie van een bejaardente huis was iemand verschenen met een handtekeningenlijst tegen de neutronenbom. Die Jongen wilde met zijn lijst langs de bejaarden. Dat mocht niet van de directie; hij werd weggestuurd uit het huis." Onder druk Overigens komen er bij de Federa tie in Den Haag nog wel ergere verhalen binnen. Zo zouden met name in bejaardentehuizen, de be jaarden zwaar onder druk gezet worden om CDA te stemmen. Nog een ander verhaal: in een bejaar dentehuis, dat ook door rooms-ka- tholieke religieuzen geleid wordt, zou de directrice een soort collec tief lidmaatschap van het CDA ge regeld hebben voor alle bejaarde bewoners, zonder dat dezen daar iets van af wisten. Eveneens zonder overleg werd het hiervoor benodig de geld automatisch van het zak geld van de bejaarden afgehouden. Ook bij het LSB heeft men wel van dergelijke toestanden gehoord. „Het is te gek om los te lopen. De meeste mensen in verzorgingste huizen zijn wel zo goed bij de tijd. dat ze heus wel kunnen uitmaken op welke partij ze willen stemmen. Het is een ontoelaatbare bemoeie nis, die de directies hier hebben. Je kunt in bepaalde tehuizen echt wel een vraagteken zetten achter de democratie," meent een woord voerder van deze instelling. voorzitter van de Eerste Kamer ge deponeerd. zodat ook zij het ant woord wellicht al in de wet zelf aangetroffen heeft Deskundigen van de kiesraad zijn intussen niet bang dat de wet op dit punt op grote schaal overtreden wordt. Om er werkelijk effecten mee te bereiken voor een bepaalde partij (zo er al een te vinden zou zijn die dit zou willen) moet het georganiseerd gebeuren om enige invloed op de einduitslag uit te oefenen. En als dat gebeurt is het zeer gemakkelijk op te sporen. JOHANNESBURG (DPA) - In de ijzer- en staalindustrie in Zuid-Afri ka is het maken van onderscheid naar huidskleur officieel afgeschaft.' Vakbonden en werkgevers hebben een akkoord gesloten waarin staat dat bij personeelswerving niet meer gelet mag worden op iemands ras. In de staalindustrie, een van de groot ste basisindustrieën van Zuid-Afri ka, werkt ongeveer een half miljoen mensen, van wie tachtig procent niet-blanken. Tegelijk heeft de vereniging van Zuidafrikaanse kamers van koop handel afschaffing van rassendiscri minatie in alle bedrijfstakken geëist. De vereniging wil tevens dat ook de zwarte werknemers vrije vakbond srechten krijgen. Vervolg van pagina 1 inkrimping in het verschiet. Sluiting van VDSM zou de overheid 200 mil joen gulden minder aan steunverle ning kosten, maar daardoor zou winstherstel van Rijn-Schelde Verol- me (waar VDSM een onderdeel is) kunnen uitblijven. Wel in de nota, maar niet tegenover de Tweede Kamer heeft Van Aarden ne gezegd. „Mochten kostenstruc tuur en marktontwikkeling tezamen tot sombere conclusies leiden, dan moet alsnog overwogen worden de VDSM te sluiten. Zo niet, dan moet geïnvesteerd worden, omdat langer uitstel niet verantwoord is." In de beleidscommissie is op het moment de mogelijkheid aan de orde, dat VDSM verder wordt ingekrompen, ten gunste van de Anisterdamse werf NDSM. Minister Van Aardenne deelt niet de kritiek van vakbondszijde, dat IHC- Gusto een van de gesteunde on dernemingen meer geld uit bui tenlandse ondernemingen moet overhevelen naar noodlijdende be drijfsonderdelen. De houding van IHC is „begrijpelijk", aldus de be windsman. Het is een misverstalnd dat een auto pas olie gaat verbruiken als hij op z'n laatste benen loopt. Elke auto nieuw of oud - verbruikt een bttetje olie en dat is echt geen teken dat eit iets mis is. Als u daar meer over wilt weten, kijk dan eens in „Shell hselpt.deel 7'.' Elke auto verbruikt olie. Kontnole van het oliepeil is daarom noodzakelijk. I m Als uw auto meer dan ca. 1 liter per1000km verbruikt wordt het tijd om vak- Dnenonslj üOVCf oö© I kundige hulp in te roepen. ROTTERDAM (ANP) - De recht bank in Rotterdam heeft donderdag de 27-jarige mevrouw C. D.'A veroor deeld tot vijf jaar gevangenisstraf met aftrek. De vrouw had op 12 december vorig Jaar haar 3-Jarig dochterje Anita een messteek in de hals toegebracht, waardoor het meis je doodbloedde. Veertien dagen gele den eiste de officier van Justitie zes Jaar gevangenisstraf. Aanleiding voor het misdrijf was het feit, dat het huwelijk van de vrouw was stukge lopen. Op de zitting bleek dat de vrouw In de veronderstelling had verkeerd dat haar man het kind, dat voor het huwelijk uit een verhouding met een andere man was geboren, niet accep teerde. Ze verklaarde dat ze haar kind had gedood uit wanhoop. Volgens de psychiaters was de vrouw op het moment van het misdrijf slechts in geringe mate toereke ningsvatbaar. BEIROET. KOEWEIT (DPA, UPD In Irak zijn de laatste dagen veel arrestaties verricht onder leden van de communistische partij Dit is in diplomatieke kringen vernomen. De arrestaties volgen op een verslechte ring van de betrekkingen tussen Bagdad en de 8owJetrUnie. Volgens het Koewietse dagblad Af- Siassa hebben de Iraakse leiders zelfs gedreigd de diplomatieke be trekkingen met Moskou te verbre ken als de Russische leiders de mili taire hulp aan Ethiopië niet stopzet ten. Met de Russlssche hulp be strijdt de Ethiopische regering sepa ratisten in de provincie Eritrea. De zen krijgen echter hulp van Irak. Daarnaast staan de Sowjet-leidere niet afwijzend tegen bestaansrecht voor de staat Israël, zo menen waar nemers. Bagdad daarentegen vindt dat Israël in zijn huidige vorm moet verdwijnen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 9