Viegel van plan vijf
provincies te splitsen
Speciale opvang voor
gedetineerde verslaafden
Slachtvarkens niet altijd goed bedwelmd
Geen puntenstelsel
verkeersovertreders
Vakbonden verdeeld als
Vacature ziekenfondsraad
Klacht Vondeling tegen
accountant van casino's
itbreiding bij provinciale herindeling:
"NV wil geen nieuw CNV-lid
)CÏ
Dodelijk ongeval met
landbouwtrekker
'Meer aandacht nodig
voor alleenstaande'
"NU IN NEDERLAND"
BLINDE MACHT
L.J.VEEN-WAGENINGEN.
'Jaarverslag onterecht goedgekeurd'
Ruime meerderheid voor VVD-motie
""hanciering van
ulgondheidscentra
<ht fondsen AWBZ
Deel van de gebruikte apparatuur schiet nog tekort
Dodelijke steek
blijft soms
te lang uit
Voorlopige raad verkeersveiligheid:
G 26 ME; 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
tap
den onze parlementsredaktie
11N HAAG Minister Wiegel van binnenlandse zaken wil de provincies Noord- en Zuid-Holland,
jMerland en Overijssel in tweeënsplitsen en Noord-Brabant in drieën. In de uiterst voorlopige
let van de provinciale herindeling, die hij gisteren aan de Tweede Kamer heeft voorgelegd,
iniergaat Utrecht een kleine uitbreiding en blijven Groningen, Friesland, Drente, Zeeland en
Bburg in hun huidige vorm gehandhaafd.
ig
De reorganisatie van het binnen-
lands bestuur zal in fasen geschie
den. Dan kan het proces, aldus de
minister, een rustig en minder ge
compliceerd verloop hebben en kun
nen de kosten over een langere perio
de worden gespreid. Als nadeel ziet
hij dat de periode van ondoorzichtig
heid van het openbaar bestuur
wordt verlengd. Mede om het risico
van „verzanding" tegen te gaan
heeft de minister de termijn van tien
jaar als voorwaarde opgevoerd.
ngminister komt met deze opzet op
a daantal van zeventien provincies.
plan van het vorige kabinet
ie izag in 24 provincies nieuwe stijl,
eró
bewindsman heeft geen gevolg
'u%ven aan de wens van de Zuidelij-
Usselmeerpolders om samen met
k Roord-Oost Polder een zelfstandi-
vincie te worden. In zijn plan
de polder bij Overijssel, komt
ilijk-Flevoland bij de nieuwe
acie Veluwe en wordt Zuidelijk
faland toegevoegd aan de rond
terdam
Btelland.
te creëren provincie
lalve Amstelland en Veluwe wor-
,at als nieuwe provincies voorge
el Twente, Rijnmond, West-Bra-
t, Noord-Brabant en Kempen-
Z1J|. Aan Utrecht wordt een gedeel-
an,an de Betuwe toegevoegd,
an
eiPces
gens minister Wiegel zou de her-
eling binnen circa tien jaar na
ilikatie van de wetsontwerpen in
lapstaatsblad voltooid moeten zijn.
De argumenten die minister Wiegel
aanvoert voor de uitbreiding van het
aantal provincies hebben betrekking
op het inwonerstal en de bestuurlij
ke doelmatigheid. Hij zegt, dat de
ervaring heeft geleerd dat provincies
met ten minste 300.000 400.000 be
vredigend kunnen werken. Om deze
reden voelt hij niet voor een zelfstan
dige provincie Flevoland. Dit gebied
zal pas in het jaar 2000 circa 340.000
inwoners tellen, verspreid over
slechts vier gemeenten. Dit lijkt on
voldoende om de instelling van een
.eigen provincie te rechtvaardigen,
aldus de bewindsman.
Volgens de minister zal de positie
van de provincies tegenover het rijk
krachtiger zijn bij een geringer aan
tal. Dit is nodig naar zijn oordeel om
de sluipende centralisatie terug te
dringen. De minister verwacht bij
een beperkt aantal provincies ook
een gunstige invoed op de onderlin
ge verhoudingen en de relaties tus
sen de provincie en de gemeenten.
Minister Wiegel is afgestapt van het
vorige plan om de bevoegdheid van
gemeenten om bestemmingsplan
nen op te stellen over te hevelen naar
de provincies. Hij vindt het verzet
van de gemeenten hiertegen terecht.
De bewindsman wil voor de herinde
ling van gemeenten geen keiharde
voorwaarden stellen. De vraag of
kleine gemeenten moeten opgaan in
grotere moet van geval tot geval
worden onderzocht, vindt hij. Een
harde grens voor het inwonertal van
een gemeente kan volgens de minis
ter niet worden gesteld. Hij sugge
reerde een minimum van 10.000 in
woners als grove aanwijzing aan te
houden.
m
ïeilSTELVEEN (ANP) Er dreigen moeilijkheden over de
irolging van Lou de Graaf als lid van het presidium van de
J^kenfondsraad. De Graaf bezette die plaats als CNV-bestuur-
'Jh tot hij staatssecretaris van sociale zaken werd, voor de
aele werknemersgroepering in de ziekenfondsraad.
.z' groep moet nu een nieuwe kandi-
t voordragen, maar FNV-be-
jirder Herman Bode deelde giste-
in de raad mee, dat FNV en CNV
daarover niet eens kunnen wor-
gullen nu in juni elk een eigen
endidaat voordragen, iets wat vol-
r s de nieuwe vooizitter van de
3, de uit de FNV afkomstige Hen-
Berends, nog niet eerder is voor-
omen. Bij het ontbreken van een
faieme voordracht moet elke kan-
atuur door vijf leden van de zie-
fondsraad worden gesteund.
sn de drie vakcentrales nog in een
ïtlegorgaan samenwerkten, ver-
Uden ze onderling de posten in de
schillende organen van de sociale
ekering. Op het ogenblik heeft
FNV volgens een woordvoerder
het CNV de neiging om elke
Romende plaats te claimen onder
notto „wij zijn de grootste".
vrouw Mr V. Domela Nieuwenhuis.
Herman Bode zei desgevraagd, dat
de post in het ziekenfondsraad-presi
dium voor 1962 door een NVV'er is
bekleed. Vorig jaar, toen de herbe
noeming van CNV'er De Graaf aan
de orde kwam, heeft de FNV daar
mee ingestemd. Maar nu De Graaf
weg is, vindt de FNV het als grootste
werknemersgroepering wat moeilijk,
zich door een CNV'er te laten verte
genwoordigen in het presidium.
Vroeger lag dat anders, omdat de
vertegenwoordigers van de vakbewe
ging in de verschillende organen van
de sociale verzekering verantwoor
ding aflegden in de commissie volks
gezondheid en sociale verzekering
van het overlegorgaan van NVV,
NKV en CNV.
enredigheid
Jtoolendijk, die De Graaf op 1 juni
gehet CNV opvolgt, en die de onder
afdelingen met de FNV over de
ïr &ture in het presidium van de
tenfondsraad heeft gevoerd, zei
lle^evraagd, de gang van zaken erg
r: tetreuren. Het CNV heeft al sinds
I de werknemersvooizitter van
Jiekenfondsraad geleverd en het
'o«dat zo houden omdat het een
^bfcre evenredigheid binnen de or-
1 en van de sociale verzekering wil
jdhaven. Het CNV zal bestuurder
Hogenes kandidaat stellen voor
rlepresidium.
3Pjkandidaat van de FNV is me-
Goedkeuring bonden
CAO groot-metaal
DEN HAAG (ANP) De beleidsin-
stanties van de industriebonden
CNV, NKV en NW en van de unie
BLHP hebben het principe-akkoord
goedgekeurd dat partijen in de raad
van overleg in de metaalindustrie
onlangs hebben bereikt over de CAO
Grootmetaal. De vereniging voor de
metaal- en de electrotechnische in
dustrie FME en de vereniging hoger
personeel in de metaal- en electro
technische industrie VHMPE heb
ben nog een vergadering nodig om
daarover uitsluitsel te krijgen.
GENDT (ANP) - Bij het weghalen
van de melkmachine uit het weiland
'aan de rivier de Waal onder Doorne
burg, nodig in verband met het was
sende rivierwater, is de 47-jarige
landbouwer J. Peters uit het Betuw-
se Gendt met zijn trekker omgesla
gen. Hij is daarbij om het leven
gekomen.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Alleenstaanden die
nen meer aandacht van de overheid
te krijgen dan tot nog toe. Dit vindt
de in 1970 ingestelde interdeparte
mentale werkgroep alleenstaanden
(IWA) die gisteren rapport heeft uit
gebracht aan staatssecretaris Wallis
de Vries (CRM).
Ten opzichte van degenen die in
gezinsverband leven hebben de al
leenstaanden tal van achterstanden,
aldus het IWA. Genoemd worden
een lagere belastingvrije voet, lagere
sociale uitkeringen en een in feite
niet op hen afgestemd aanbod van
hulp en dienstverlening.
„The Washington novel o> the Year")
WILLIAM SAFIRE
De Amerikaanse president wordt gewond bij een laffe
aanslag.
De onbetrouwbare vice-president en zijn corrupte
medestanders dreigen de macht te grijpen.
Deze ambitieuze politici is geen middel te erg om hun doel te
venwezenlijken.
Worden zij hierbij geholpen door de verleidelijke minnares
van de president?
William Satire kent Washington en de wereld rond het Witte
Huis als geen ander.
Jarenlang schreef hij Nixon's redevoeringen.
Zijn boek bevat daarom veel informatie, die alleen bij insiders
bekend is.
In Amerika is dit boek als FULL DISCLOSURE een
gigantische bestseller.
24,90
In elke boekhandel
Van onze sociaal-economische redactie
DEN HAAG Kamervoorzitter Vondeling heeft een klacht
ingediend tegen de accountant van de stichting casinospelen.
Deze stichting „runt" de twee casino's (Zandvoort en Valken
burg). De accountant heeft het jaarverslag van deze stichting
goedgekeurd. Dat had hij volgens Vondeling niet mogen doen op
de manier zoals hij het heeft gedaan.
sproken voor afbetaling van de de
belastingschuld, en dus niet voor
kwijtschelding.
Dr Vondeling heeft zijn klacht niet
ingediend als Kamervoorzitter, maar
als gewoon PvdA-Kamerlid. De be
trokken accountant is L. Haverkate
van het accountantskantoor De
Tombe/Melse en co. De klacht is
ingediend bij de raad van tucht van
het NIVRA (Nederlands instituut
van registeraccountants), de lande
lijke vereniging van accountants.
Het kantoor De Tombe/Melse wilde
gisteren nog geen commentaar ge
ven op de klacht.
Ontwerp-tekst
Overtreding
Accountant Haverkate heeft volgens
Vondeling artikel 14 en misschien
ook artikel 16 van de „gedrags- en
beroepsregels registeraccountants"
overtreden. Hij had het jaarverslag
van de casino's alleen „onder voorbe
houd" mogen goedkeuren, want er
was nog een enorme belasting
schuld. De accountant heeft in zijn
verklaring van goedkeuring wel ge
zegd, dat er nog een wetswijziging
moest komen om die belasting
schuld kwijt te schelden. Maar hij
heeft, volgens Vondeling, de beden
kingen en onzekerheden niet duide
lijk genoeg omschreven, en dat zijn
accountants wel verplicht op grond
van de „gedragsregels".
De belastingschuld van de casino's is
ongeveer 140 miljoen. Dat stond niet
in het jaarverslag of in de verklaring
van de accountant, maar dat is na
dien in de Tweede Kamer meege
deeld door staatssecretaris Noote-
boom van financiën. De Tweede Ka
mer heeft inmiddels voorkeur uitge-
Volgens Vondeling had de accoun
tant in zijn verklaring moeten zetten
hoe hoog de belastingschuld was. en
wat daarvan zou overblijven als de
wetswijziging zou doorgaan. Staats
secretaris Nooteboom heeft in de
Kamer laten doorschemeren dat er
een ontwerp-tekst voor de verklaring
van de accountant is geweest, waar
in iets anders stond dan in de uitein
delijke tekst. Vondeling wil nu ook
uitgezocht zien wat er in dat ontwerp
stond.
„De Tweede Kamer moet blinde
lings kunnen vertrouwen op verkla
ringen van accountants", aldus Von
deling in een toelichting op zijn ac
tie. Dat is, vindt hij, in het onderha
vige geval niet mogelijk geweest.
„De belangen van de Kamer worden
door onvoldragen werk van accoun
tants ernstig geschaad. Het ver
zwaart onze controlerende taak."
Vondeling voegt eraan toe dat zijn
klacht ook kritiek inhoudt op staats
secretaris Hazekamp van economi
sche zaken en op staatssecretaris
Nooteboom. Die hadden de verkla
ring van de accountant ook niet zo
maar mogen aanvaarden. Dat geldt
vooral voor Hazekamp. Die moet als
staatssecretaris van economische za
ken ook zorgen voor een nauwkeuri
ge uitvoering van de wet op de regis
teraccountants. aldus Vondeling.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De Tweede Ka
mer vindt* dat er binnen het
gevangeniswezen met spoed
speciale opvangmogelijkheden
moeten komen voor gedeti
neerden die aan drugs zijn ver
slaafd. Met ruime meerderheid
werd een WD-motie met deze
inhoud aangenomen.
PvdA, D'66 en PSP stemden tegen,
omdat zij menen dat drugverslaaf
den zoveel mogelijk buiten de straf
inrichtingen moeten worden opge
vangen. Staatssecretaris Haars van
justitie zal over twee weken haar
plannen voor de opvang van deze
groeiende groep gedetineerden be
kend maken.
De kamer verwierp een voorstel van
de PvdA om bij wijze van proef gede
tineerden de gelegenheid tot seksu
eel verkeer te geven. Het voorstel
kreeg steun van alle oppositiepartij
en en DS'70. Volgens deze partijen
wordt het verblijf van gedetineerden
in de gevangenis onnodig verzwaard
door hen seksuele contacten met
hun vrouwen, vriendinnen of vrien
den volledig te onthouden.
Staatssecretaris Haars zei. dat ze de
gedetineerden op dit gebied al is
tegemoet gekomen door het aantal
weekend-verloven uit te breiden.
Unanieme steun kreeg een motie van
het CDA, waarin de regering wordt
gevraagd onmiddellijk te beginnen
met de werving van 86 extra bewa-
ADVERTÉNTIB
kers. De staatssecretaris had reeds
toegezegd aan deze wens gevolg te
geven. Een andere CDA-motie om
gedetineerden inspraak te geven bij
het bepalen van het tijdstip waarop
radio en licht uit moeten, werd ook
aanvaard. Alleen de SGP was hier
tegen.
Een meerderheid kregen twee mo
ties van CDA, om in de bezoekruim-
ten van gevangenissen speelfaciiitei-
ten voor kinderen te creëren en reke
ning te houden met de reistijden van
de bezoekers. Ook ruime steun ver
wierven moties van CDA en VVD om
bezoek van vrijwilligers aan gevan
genen mogelijk te maken en de op
leiding van bewakers te verbeteren.
EUROPA MEUBEL
Omdat u niet
elke dag meubelen koopt
tail
m«TELVEEN (ANP) De 2ieken-
Ssraad is akkoord gegaan met
rlopige richtlijnen voor medefi-
r gciering van gezondheidscentra
le fondsen van de Algemene wet
rndere ziektekosten. De subsidie
le jt niet alle extra kosten en wordt
^jicentrum niet langer dan vijf jaar
ven. Tot nog toe dreven gezond-
scentra op aparte regelingen
trl] gemeenten en ziekenfondsen.
*a. voor AWBZ-geld in aanmerking
yomen, moeten de verschillende
'l tverleners (huisarts, wijkver-
)el|gkundige, maatschappelijk wer
en dergelijke) inderdaad samen
bién gebouw zitten. Er kunnen
D( a vergoedingen worden gegeven
-praktij kkosten en voorde extra
die nodig is voor teamoverleg,
aatste alleen als de betrokkenen
ienstverband werken.
dslid S. van Randen (Landelijke
artsenvereniging) vond het niet
als aan een deel van de bevol-
0de geïntensiveerde hulp ont-
N4den wordt omdat hun arts niet in
stverband werkt. Hij ging alleen
oord omdat hij de richtlijn als
isï eerste aanzet zag. Kroonlid H. J.
R^tler stemde als enige tegen. Hij
er niet zo van overtuigd dat een
i in een gezondheidscentrum
illrfr tijd aan overleg kwijt is dan
;r 'collega in een solopraktijk, die
[overlegpartners niet „bij de
heeft.
Van onze redacteur wetenschappen
UTRECHT Op een normale werkdag worden in Nederland zo'n vijfentwintig
duizend varkens geslacht. Van ongeveer zeventig procent van die dieren staat
vast dat ze deugdelijk zijn bedwelmd voordat ze de dodelijke borststeek krijgen
en sterven door leeg te bloeden. Andere lopen nog de kans dat ze bij vol
bewustzijn hangen dood te gaan.
Maar bijna wekelijks zijn er
slachterijen die naar een be-,
drijfszekerder methode van
bedwelming omschakelen.
Dierenarts R. Hoenderken,
die daarvoor in hoge mate
verantwoordelijk is. stelt het
tevreden vast. Gisteren pro
moveerde hij in Utrecht op
een onderzoek, waarvoor de
eerste stoot al in 1974 was
gegeven. In zijn doctoraal
scriptie toonde Hoenderken
toen aan dat aan de bedoelin
gen van de wetgever op het
punt van bedwelming veelal
niet werd voldaan, zelf niet
kón worden voldaan met de
wettelijk voorgeschreven ap
paratuur.
De bedoeling van de wetge
ver is duidelijk genoeg.
Slachtdieren moeten, na
voorafgaande bedwelming,
„zo snel mogelijk en in elk
geval binnen één minuut"
door verbloeding worden ge
dood. aldus het Vleeskeu-
ringsbesluit. En wat varkens
betreft moet die bedwelming
sinds 1954 geschieden door
„het voeren van een zodanig
elektrische stroom door de
hersenen, dat dientengevolg-
de het bewustzijn zo snel mo
gelijk wordt opgeheven en
bewusteloosheid van vol
doend lange duur ontstaat".
Uit laboratoriumonderzoek
van Hoenderken blijkt dat
van de drie types apparaten
die hiervoor bij ministeriële
beschikking zijn toegelaten,
een type niet aan deze voor
waarde kan voldoen en een
tweede type bij te veel dieren
niet voldoet. Hij kan dat de
wetgever van de jaren vijftig
niet kwalijk nemen: „Men be
greep toen onvoldoende wat
er precies gebeurde, en had
ook nog niet de meettechnie
ken om daar achter te
komen."
Aanval
Wat er precies gebeurt, of in
elk geval moet gebeuren, is
dat bij het dier een epilepti
schs aanval wordt opgewekt.
Door de elektrische prikke
ling gaan alle hersencellen te
gelijk en ongecoördineerd
signalen afgeven. Tijdens
deze periode worden inko
mende signalen niet ontvan
gen en is dus het bewustzijn
effectief opgeheven.
Of een epileptisch insult
wordt opgewekt is een ja-of-
nee-kwestie: tussenvormen
komen niet voor. Hoender
ken onderzocht door directe
meting van de hersenactivi-
teit bij varkens de voorwaar
den waaronder dit gebeurt.
Voor de meettechniek kreeg
hij de steun van het Medisch-
fysisch instituut TNO; prof.
dr W. Storm van Leeuwen
(elektro-neurologie) was
naast prof. or J. G. van Log-
testijn (voedingsmiddelen
van dierlijke herkomst) zijn
promotor.
Om tot zaken te komen
moest Hoenderken het be
grip „zo snel mogelijk" uit de
wet hard maken. Hij bepaal
de de stroomsterkte waarbij
binnen een seconde bij negen
van de tien varkens een epi
leptisch insult wordt opge
wekt. Door daar een redelijk
stuk boven te gaan, kan be
reikt worden dat in de prak
tijk vrijwel alle dieren af
doende worden bedwelmd.
Voor het bereiken van deze
stroomsterkte, ruim een am
père. bleken elektrische
spanningen nodig te zijn van
boven de tweehonderd volt.
Vervangen
De speciaal voor varkens
voorgeschreven apparaten
werken met spanningen van
respectievelijk 70 en 180 volt
en bereiken dus niet, respec
tievelijk lang niet altijd, het
beoogde doel. Een derde toe
gelaten typo, dat met 300 volt
werkt, is nu bij bijna alle gro
te slachterijen ingevoerd en
vervangt geleidelijk ook bij
de kleinere de oude appara
tuur. Wat dat betreft is de
situatie in Nedelrand gunsti
ger dan in de Scandinavische
landen, aldus Hoenderken.
waar wettelijke voorschriften
de maximumspanning nu
nog beperken tot zestig volt.
Achtergrond van die bepa
ling is de bescherming van
het personeel dat de elektro
den moet hanteren zwaar
en riskant werk. Maar ook op
dit punt heeft Hoenderken
verhelderend werk gedaan.
Bij zijn veelomvattende
praktijkonderzoek in Neder
landse slachthuizen bleek
dat de bestaande (voorge
schreven) elektrotechnische
beveiliging van de appara
tuur op een aantal punten
onvoldoende is. Hij geeft
methoden aan om, ook bij
hogere spanningen, de elek
trische veiligheid wel afdoen
de te maken.
Belangrijk bleken verder zijn
metingen van de duur van
het epileptisch insult bij var
kens gemiddeld 66 secon
den, met een laagste gemeten
waarde van 33 seconden. Op
grond daarvan komt hij tot
het advies om binnen een
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De voorlopige raad voor de verkeersveiligheid
onder voorzitterschap van mr Pieter van Vollenhoven vindt dat
er geen puntenstelsel voor verkeersovertreders moet worden
ingevoerd.
Dat heeft de raad geadviseerd aan
minister Tuynman. nadat zijn voor
ganger Westerterp de raad vorig jaar
om een advies gevraagd had over de
invoering van een puntenstelsel Bij
dat systeem zouden de overtredin
gen van automobilisten geregis
treerd worden en na een bepaald
aantal malen zou het rijbewijs kun
nen worden ingetrokken.
De raad stelt dat een dergelijk sys
teem in strijd is met het rechtsgevoel
en d&t ermee de beslissing over be
straffing van een overtreding uit
handen van de onafhankelijke rech
ter zou worden gehaald. Bovendien
vindt de raad dat de stelling van
Westerterp. dat het aantal overtre
dingen toeneemt, niet voldoende in
de documentatie is na te zoeken.
Wel ziet de raad iets in een systeem
waarbij de verkeersovertredingen
bij Justitie worden geregistreerd, zo
dat de rechter bij de vooroordeling
van een verdachte rekening kan hou
den met zijn waslijst van vorige ver
keersovertredingen.
halve minuut na de bedwel
ming de dodelijke steek toe
te brengen. Het wettelijke
„zo snel mogelijk en in elk
geval binnen één minuut"
lijkt niet afdoende.
Grens overschreden
Bovendien wordt in een aan
tal slachterijen ook die grens
van een minuut wel over
schreden, omdat het dier tus
sen bedwelmen en steken
nog gewogen wordt. Hoen
derken keurt die praktijk af:
uit het gewicht van het ver
bloede dier kan later het „le
vend gewicht" met aanvaard
bare nauwkeurigheid worden
teruggerekend. Behalve een
meer verantwoorde bedwel-
mingstechniek heeft hij nog
iets anders voor de slachterij
en op het vuur staan.
Hij ontwikkelde een paar vol
gens prof. Van Logtestijn
„luisterrijke" ideeën om de
hele procedure te automati
seren. Een prototype van de
machine gaat binnenkort in
een praktijk proef draaien.
Het zware en weinig aantrek
kelijke beroep van varkens-
bedwelmer kan daardoor op
den duur wellicht verdijnen.
En al klinkt het paradoxaal,
ook voor de varkens zou dat
een verbetering zijn.
„Ik ip\ alleen maar mijn zakgeld"
