S Ichelpengalerij gerestaureerd Herverdeling schaarse arbeid is bitter nodig' R Kroon stelt helft van klagers in het gelijk PPR Stakingsrecht ambtenaren 'gaat voorlopig ijskast in Acupunctuur inpassen in officiële geneeskunde Help de PPR weer in het zadel Minimuminkomen en bijstand naar de student [onnikenwerk op 'bedrieglijk' plekje bij kasteel Rosendael .dvies WRR over verhouding onderwij s-arbeidsmarkt: b Wetsontwerp uiterlijk eind 1980 Nieuw systeem voor dienstenregeling streekvervoer Pleidooi van groep artsen: voorrang voor voetgangers en fietsers beter en gratis openbaar vervoer verstandig autogebruik auto-arme binnensteden meer speel- en leefruimte in de wijken Academische raad schrijft minister: Premie voor nieuwe kracht t* g- DAG 26 MEI 1978 BINNENLAND TROUW/KWARTET P 6 RHS 11 Jac. Lelsz duizenden schoolreisjes en dag van jongeren-, vrouwen- en erenigingen was het een gewil- trekpleister vanwege de „bedrie- Ijesfonteinen in de grond, die teeling door een gids in werking rden gesteld als men zich op het teau had begeven. Vandaag rdt het complex officieel weer >r het publiek opengesteld nadat jaren is gerestaureerd aan met me de schelpengalerij, die vooral de Tweede Wereldoorlog door in- eden van het weer, overwoekering t planten en achterstallig onder lid in een desolate toestand was men te verkeren. eonora t kasteel Rosendael, waarbij de ïelpengalerij is gelegen, werd srschijnlijk in het begin van de ertiende eeuw gesticht als buiten- rblijf van de hertogen van Gelre. r'ZENDAAL De ongeveer 250 jaar oude schelpengalerij in het park van kasteel Rosendael te izendaal schittert na een uitgebreide restauratie weer in oude luister. Het is een plekje dat ionale bekendheid geniet, vooral bij oudere generaties, omdat de helft van Nederland er wel een natte broek heeft gehaald. Van het oorspronkelijke slot is al leen de grote zware ronde donjon met murerf van vier meter dikte nog over. Daarin moet een van de eerste eigenaars, Reinald, zijn vrouw Eleo- nofra, een prinses uit Engeland, heb ben opgesloten. Het huwelijk was stukgelopen en de haat was zo groot dat haar man het gerucht verspreide dat ze aan melaatsheid leed. Eleono- ra was wel puriteins, maar dat zou haar niet hebben verhinderd naar het Valkhof in Nijmegen af te reizen, waar frivole Reinald aan het feesten was, en zich daar geheel te ontkle den. zodat iedereen kon zien dat er geen vlekje aan haar welgeschapen lichaam was. Daarop verliet lij ijzig kalm de zaal, haar echtgenoot en de zijnen achterlatend, „ontzet en be donderd", zoals de historicus A. van Slichtenhorst het nogal kernachtig heeft uitgedrukt. De opmerkelijke schelpengalerij is in de eerste helft van de achtUende eeuw gebouwd. Het kasteel werd toen bewoond door baron Lubbert Adolf Torek. Deze was getrouwd met Petronella van Hoorn, dochter van de toenmalige gouverneur-generaal van Nederland8-Indlê. Zij was een welgestelde vrouw, die met de sche pen van de Oost-Indische Compag nie, grote ladingen schelpen naar ons land liet komen. Zo kwam de schelpengalerij tot stand. Bij de schelpengalerij speelde de Franse architect Daniël Marot, die ook bij de bouw van palels Het Loo betrok ken was, een grote rol. Hij was ook de ontwerper van een fraaie theekoepel die Inmiddels althans uitwendig ook gerestaureerd is. Wat verderop lig gen de bedriegertjes, die over enige tijd, als CRM weer geld beschikbaar stelt, ook een opknapbeurt krijgen. Om de schelpengalerij te restaure ren had de Velpse architect W. A. Helneman, onder wiens leiding de restauratie gebeurde, tienduizenden schelpen nodig. Deze moesten uit alle delen van de wereld komen: sim pelweg van het Noordzeestrand, maar ook uit de Antillen, en uit het Caraïblsch gebied. Al die schelpen zijn, na zorgvuldige selectie, een voor een in de wanden gelijmd. Een pro bleem was ook om aan de benodigde opaalkleurlge gebedskralen uit In dia te komen, maar dat is ten slotte gelukt. Aan sommige koralen die ook vervangen moesten worden, viel niet meer te denken, omdat deze tegenwoordig beschermd zijn. De pi lasters, de vazen en de dolfijnen die ook deel uitmaken van de schelpen galerij, zijn grondig schoongemaakt Interessant De restauratie heeft acht jaar in be slag genomen, met enige pauzes daarin vanwege het stagneren van de financiën. In de 1876 en 1977 kon het meeste werk worden veraet. Het was een minutieus karwei om niet te zeggen monnikenwerk. Niet iedereen tal de schelpengalerij mooi vinden. En er zijn er die naar zelfs kitscherig noemen. Maar het blijft historisch- architectonisch een Interessant pro ject, tot stand gekomen in een tijd toen de eigenaars van Nederlandse landgoederen de parken bij hun hui zen nogal eens in Franse stijl lieten De schelpengalerij bij „Rosendael" aanleggen. De laatste eigenaar, wij len W. F. T. baron Van Pallandt, had na de Tweede Wereldoorlog geen personeel om de schelpengalerij goed te onderhouden. Evenals dat vroeger het geval was zullen de kwetsbare delen voortaan 's winters weer met grote op maat gemaakte zeilen worden ingepakt. ui onze onderwljsredactie EN HAAO In de komende tien jaar ls er een absoluut tekort aan arbeidsplaatsen te rwachten van ruim een half miljoen. Herverdeling van schaarse arbeid is dan bitter nodig. Ook verhouding tussen onderwijs en arbeidsmarkt zal hierdoor steeds meer voorwerp van politieke leussie worden. ree voorspelling doet dra. H. A. van Uphout, lid van de wetenschappe- |ke raad voor het regeringsbeleid, een prae-advies voor het congres, at de Nederlandse maatschappij oor Nijverheid en Handel zal hou- en op 8 juni. Het onderwijs ontwikkelt zich vol- Cns Van Stiphout steeds meer onaf- nkelijk van de arbeidsmarkt. Uit- egaan wordt van gelijke kansen oor iedereen op een zo breed moge- ke ontplooiing. Niet alleen het be- lepsonderwljs, maar ook het mavo vwo hebben daardoor veel verlo- n van het beroepsgerichte karak- t van vroeger. an de andere kant wordt ook de rbeidsmarkt steeds zelfstandiger, oor automatisering vermindert de ig naar arbeid; grote bedrijven lullen eventuele vacatures steeds leer van binnenuit op; en voor de st zoeken bedrijven hoogstens tlj- elijke arbeidskrachten (gehuwde iwen en buitenlandera), die ze ikkelljk kunnen in- en ultscha- elen. lis men iets wil doen tegen de groei- nde schaarste van arbeid, zijn deel- plossingen onvoldoende. De over- eid moet volgens Van Stiphout stu- lend optreden. Als mogelijkheden oemt hij: een ander beloningssys- tem („lagere" banen beter betalen,k hogere" banen minder), herverde- ing op basis van werktijdverkorting. uitbreiding van de zogenaamde lerde sector (bijvoorbeeld bejaar- ienhulp aan huis). letallen Crince le Roy, medewerker van de vakcentrale FNV, telt bij elkaar op de getallen van de geregistreerde (215.000) en niet-geregistreerde (100.000) werkloosheid en van het leger mensen in de WAO. (waarvan de helft, dat is 200.000, eigenlijk ge woon werkloos ls). en concludeert: „Een werkloosheidspercentage van 10, tijden van Colijn lijken te zijn teruggekeerd." Ook hij zoekt de op lossing in herverdeling van arbeid. Verder verwacht hij veel van ar beidsplaatsen-overeenkomsten. Hij bepleit dat het onderwijs zijn voor rangspositie behoudt (acht procent van het nationaal Inkomen). Juist als Je mensen ook moet voorbereiden op de mogelijkheid van werkloosheid, moet Je hen zoveel mogelijk onder wijs geven. Het uitvoerigste verhaal over de re latie onderwijs-arbeidsmarkt is ge schreven door dra. J. Passenier van het Centraal Plan Bureau. Op grond van recente statistieken concludeert hij, dat de mensen met de hoogste opleiding nog altijd het minst te lijden hebben van werkloosheid. Van „overscholing" is dus nog geen spra ke. Wel wordt voor Jongeren dit ver band minder sterk. Interessant is de vergelijking die Passenier maakt met andere landen. Dan blijkt dat de snelle groei van het Nederlandse onderwijs geen uitzon dering is, die als zondebok van de toenemende werkloosheid kan wor den aangewezen. Landen met een vergelijkbare welvaart kampen met soortgelijke problemen. Scholingsraad Het probleem wordt nog ingewikkel der als we kijken naar de ontwikke- Van onze sociaal-economische ïdactie 'EN HAAG De Tweede Ka- ner heeft gisteren bij motie de tgering gevraagd uiterlijk tod 1980 te komen met een wetsontwerp voor het stakings- echt voor ambtenaren. De mo- ie was ingediend door WD en 'DA, en minister De Ruiter justitie) had al beloofd zijn *st te doen de wens van de kamermeerderheid in te willi gen. De Kamer verwierp giste- en het PvdA-voorstel om de fnbtenaren nu al principieel fecht op staken te geven. tee kwestie speelde ln de Kamer [ij de goedkeuring van het Europees iociaal Handvest. Daarin wordt een Kntal rechten van werknemers ge- *8eld, waaronder het recht op sta ten. De ambtenaren blijven van dit «Kierdeel van het handvest nu nog 011981 uitgezonderd Dit tegen de to van de linkse partijen in de Ka- te (PvdA. D 66, PPR. CPN. PSP) Tweede Kamer heeft het hand- tet nu goedgekeurd 8GP en OPV tenden tegen goedkeuring van het ••ndvest omdat op bijbelse gronden tel werknemer niet zou mogen op- tegen het gezag van zijn werk- Het gaat nu ter goedkeuring de Eerste Kamer. Minister De Ruiter kreeg uiteinde lijk ook een grote meerderheid van de Kamer mee in zijn voorstel om buitenlandse werknemers voorlopig nog uit te zonderen van enkele bepa lingen in het handvest. Het betreft de bepaling dat werkloos geworden gastarbeiders niet meer het land uit gezet mogen worden vanwege ge brek aan middelen van bestaan. De minister had toegezegd nog dit jaar deze uitzondering ongedaan te wil len maken, zodra ook het „statuut voor de migrerende werknemer" van de Raad van Europa kan worden goedgekeurd. Dat statuut regelt ln detail de rechten van gastarbeiders. De minister was bang dat bij toepas sing van uitsluitend het Europese Sociale Handvest, met zijn ruime en vage formuleringen op dit punt, Ne derland zou kunnen volstromen met gastarbeiders die niet meer kunnen worden uitgewezen omdat zij hier ooit langere of heel korte tijd hebben gewerkt. Dat gevaar is er, meent de minister, niet als tegelijk ook het „statuut voor de migrerende werkne mer" is goedgekeurd. Uiteindelijk ging ook de PvdA-frac- tie unaniem akkoord met het voor stel van minister De Ruiter. Daarbij gaat de PvdA er wel van uit dat na de aankondiging van de minister in zake het „statuut voor de migreren de werknemer" geen enkele onvrij willig werkloze gastarbeider meer zal worden uitgewezen vanwege zijn werkloosheid. ling in afzonderlijke sectoren van de economie. Dan blijkt dat bedrijven die veel investeren (automatiseren,- uitbreiden) nog altijd hoog opgeleid personeel aantrekken, terwijl be drijfstakken waar het slecht gaat hun minder goed opgeleide perso neel afstoten. Op de arbeidsmarkt in zijn totaliteit zien we in de afgelopen Jaren de scholingsgraad pijlsnel toe nemen. De minder goed opgeleide oudere werknemers vliegen de laan uit en komen terecht in de W.W. of niet zelden in de W.A.O. De minister van onderwijs, dr. A Pais, pleit tenslotte voor een beter overleg tussen onderwijs en bedrijfs leven om aanbod van en vraag naar arbeidskrachten meer op elkaar af te stemmen. Dit overleg zo vooral regionaal georganiseerd moeten worden. Van onze parlementsredactie DEN HAAO Minister Tuijnman van verkeer en waterstaat heeft gis teren van de Tweede Kamercommis sie voor verkeer en waterstaat het groene licht gekregen voor de invoe ring van een normeringssysteem voor het streekvervoer. Met ingang van de eerstvolgende dienstregeling zullen de diensten van het streekvervoer worden aange past aan dat normeringssysteem. Het systeem gaat geheel uit van de vervoersvraag, en laat vele in het streekvervoer historisch gegroeide diensten buiten beschouwing. Voor het gehele land betekent het norme ringssysteem, zo zei minister Tuyn- man gisteren in de commissie, dat het voorzieningenniveau van het streekvervoer als geheel met drie procent omhoog gaat. In Twente echter gaat dat niveau als enige plaats in het land met zeven procent achteruit. Dat komt omdat daar door in het verleden gemaakte dienstregelingen het niveau van de voorzieningen altijd veel te hoog was in 'vergelijking met de vervoers vraag. Minister Tuijnman heeft gis teren de Kamercommissie toegezegd om voor Twente opheffing van enke le lijnen sterk gefaseerd te laten ver lopen. 'Concessies Bonn en Londen bij levering uranium onvoldoende' Van onze parlementsredactle APELDOORN - De D'66-fractie ln de Tweede Kamer vindt de conces sies die Bonn en Londen hebben gedaan over de aar. Brazilië te stel len veiligheidsvoorwaarden bij leve ring van verrijkt uranium, onvol doende. Beter dan nu akkoord te gaan met de laatste voorstellen van de ultra-centrifuge-partners, zou het kabinet er goed aan doen om nu voorstellen voor te bereiden voor de vergadering van het internationaal atoomgezelschap in Wenen, op zes juni. Daar zouden vooretellen kun nen worden gedaan voor een snelle totstandkoming van waterdichte tij delijke veillgheidsregtems. aldus Terlouw op een verkiezingsbijeen komst in Apeldoorn. Van een onzer verslaggevers UTRECHT De verschillende deelgebieden van de acupun- tuur zullen moeten worden sa mengevoegd tot één geheel en deze geneeskunst moet dan worden ingepast in de officiële universitaire geneeskunde. Hiervoor pleiten de Nederlandse art sen-acupunctuurvereniging (NAAV) eh de Nederlands-Belgische stich- ?tlng voor auriculo medicinae („oor geneeskunst") in het rapport „Situa- Ue van de acupunctuur ln Neder land". Dit rapport is inmiddels voor gelegd aan de staatscommissie-Mun tendam, die vorig jaar door de toen malige staatssecretaris van volksge zondheid is ingesteld om de alterna tieve geneeswijzen te bestuderen. De NAAV zegt in haar rapport, dat alleen artsen en tandartsen tot acu puncturist mogen worden opgeleid en dat aan de opleiding van fysiothe rapeuten en acupunctuur-massage zou kunnen worden toegevoegd. Acupunctuur-opleidingen aan leken zouden volgens het rapport een chaos binnen de geneeskunde ver oorzaken. Bovendien zou die scho ling zeven jaar vergen, aangezien voor een goede toepassing van acu punctuur ook een compleet over zicht van de basisvakken en de ziek- tenleer nodig is. „Hiermee zouden we een ander soort artsen in het leven roepen zonder voordtien ten opzich te van de bestaande artsen", aldus de NAAV. Gepleit wordt verder voor handha ving van de klassieke op oude Chinese filosofieën gebaseerde acupunctuur. Ying-Yang en de in vloed van wind, warmte, hitte, vocht en krachten in de kosmos leiden, aldus de NAAV. namelijk tot gunsti ger resultaten dan de op de Westerse diagnostiek gebaseerde symptoma tische acupunctuur. De ervaring van de acupuncturisten in de praktijk is volgens het rapport, dat een acupunctuurbehandeling voor ongeneeslijk zieken van belang kan zijn in het kader van pijnstllling. Daarnaast kunnen de klachten van een vrij groot deel van de patiëten. die regelmatig of chronisch pijn lij den, vaak tengevolge van een be paalde ziekte, er. van psychosomati sche zieken door deze behandeling worden verminderd of weggenomen. Ook bij chronisch zieken kan acu punctuur tot zeer snelle resultaten lelden, aldus het rapport. De samenstellers vinden, dat de „to taai-acupunctuur" een plaats moet krijgen in de geneeskunst. Artsen en tandartsen ln de eerste lijn van de gezondheidszorg zouden via hun opleiding of na een bijscholing ln staat moeten zijn eenvoudige acu punctuur-behandeling toe te passen. Zonodig moeten ze kunnen verwij zen naar een „specialist" op dit ge bied. een arts. die zich in drie tot vier jaar volledig in de acupunctuur heeft gespecialiseerd. De artsen-acupunctuurvereniging in Nederland is zelf al op kleine schaal begonnen met „kadervorming", waarbij het als taak wordt gezien ook de medische studenten een alge mene basis-opleiding in de acupunc tuur te geven. Postbus 10, Lelystad, tel. 020-247570. DEN HAAG (ANP) Het is dringend gewenst dat de zwakke sociaal-economische positie van de student op korte termijn structureel wordt verbeterd. Dit kan als het rijk rechtstreeks aan studenten een minimuninkomen toekent en de student in voor komende gevallen een beroep kan doen op de bijstandswet. De academische raad heeft dit ge steld in een brief aan minister Pais van onderwijs en wetenschappen. De commissie studentenvoorzienin gen van de raad dringt er bij Pais op aan zich opnieuw te buigen over de kwestie van de financiële afhanke lijkheid van meerderjarige studen ten van hun ouders. Volgens het nieuwe studiefinancieringsstelsel worden de eigen inkomsten van stu denten boven een bepaald bedrag ln Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Van de twee bezwaarschriften, die bij de Kroon worden Ingediend tegen bestemmingsplannen wordt er één geheel of ten dele gehonoreerd. Dit betekent dat van de klagers of dat nu een persoonlijk belanghebbende, een overheid of een actiegroep is de helft in het gelijk wordt gesteld. Niet-zakelijk belanghebbenden (actiegroepen bijvoorbeeld) krijgen vrijwel altijd geheel of gedeeltelijk gelijk van de Kroon. Dit blijkt uit een onderzoek van mr.' A. V. van den Berg en mevrouw mr. M. B. Ph. Bouwman-Oeeraedts, die verbonden zijn aan de Leldse juridi sche faculteit Deze twee Juristen hebben het verloop van de bestem mingsplan-procedure en de wijze waarop thans van de bestaande be zwaar- en beroepsregelingen gebruik worden gemaakt, onderzocht. Dit mede naar aanleiding van het wets ontwerp-O ruytera om het Kroonbe- roep drastisch te beperken en naar aanleiding van een nogal opvallende uitspraak van ex-premier Den Uyl, dat het Kroonberoep vooral „de be langen der rijken, machtigen en ver baal begaafden" zou dienen. Inmiddels heeft de Vereniging van Nederlandse Oemeenten ln een brief aan de Tweede Kamer laten weten, dat „er weinig argumenten zijn die pleiten voor het handhaven van het Kroonberoep". In een commentaar op het wetsontwerp-Oruytere stelt de VNO. dat „de voordelen van af schaffing aanzienlijk groter zijn dan de nadelen". Ze is van mening, dat de burger nog voldoende mogelijk heden heeft tot rechtsbescherming, zoals beroep en bezwaar bij de ge meenteraad dan wel gedeputeerde staten. Ongewijzigd De Leidse Juristen echter komen tot de conclusie, dat naar het oordeel van de Kroon de beoordeling van bestemmingsplannen door gedepu teerden te wensen overlaat. Slechts bij zestien procent van de bestem mingsplannen wordt het besluit van gedeputeerden door de Kroon geheel ongewijzigd gehandhaafd. De onder zoekers bestudeerden alle bestem mingsplannen, die tot stand kwa men ln de provincie Zuid-Holland ln de periode van 1 augustus 1965, toen de wet op de Ruimtelijke Ordening ln werking trad tot en met april 1977. Het ging hierbij om 1033 plannen, waartegen ln ongeveer twintig pro cent van de gevallen een Kroonbe roep werd Ingesteld. Tenzij Zuid- Holland een van het landelijk gemid delde afwijkend beeld vertoont, zijn de veronderstellingen tot nu toe op dit punt (tien tot vijftien procent) te laag. Tegen ongeveer de helft van het aantal plannen, waartegen bij OS bezwaar ls aangetekend, wordt ook een beroep b\j de Kroon inge steld De onderzoekers menen in tegen stelling tot bijvoorbeeld de VNO dat gezien het feit dat de Kroon de helft van de klagers in het gelijk stelt. Invoering van het wetsont- werp-Gruyters de rechtsbescher ming van de burger in het kader van de ruimtelijke ordening aanmerke lijk zal verminderen. De algemeen verbreide veronderstelling, dat het beroepsrecht op de Kroon vaak tot onjuiste praktijken zou lelden, zoals het door actiegroepen of „beroeps klagers" opzettelijk en zinloos ver tragen van de uitvoering van be stemmingsplannen, blijkt onjuist gezien het aantal gunstige uitspra ken van de Kroon. Bovendien komt bij slechts zeventien procent van de plannen het Kroonberoep uitslui tend voor rekening van de actie groepen. Vaak wordt ook gesteld, dat het Juist de actiegroepen zijn die uit milieu overwegingen beroep Instellen tegen plannen in natuurgebieden. Het on derzoek toont echter aan, dat beroe pen tegen dit soort plannen juist afkomstig zijn van persoonlijk be langhebbenden en de overheid. Ver der zijn ln het onderzoek geen aan wijzingen te vinden, die de opvatting van Den Uyl ondersteunen, dat het Kroonberoep vooral de belangen der „rijken, machtigen en verbaal be gaafden" dient. Veeleer blijkt het Kroonberoep de enige reële mogelijkheid te zijn voor burgers er actiegroepen om de be stuurlijke compromissen van ge meenten en provincie te doorbreken Het onderzoek laat Juist zien, dat de mensen die ln beroep gaan niet uit sluitend behoren tot een bepaalde sociale laag. Ongeacht hun financië le draagkracht, mate van invloed en, of verbale begaafdheid beoordeelt de Kroon de bezwaren van alle soor ten klagers op even grondige wijze. mindering gebracht op leningen of beurzen. De commissie vindt ook dat er geen regeling hoeft te komen voor de stu diefinanciering van werkstudenten. Is hun inkomen onvoldoende, dan moeten zij een beroep op de sociale wetgeving kunnen doen. Werkstu denten moet wel een tegemoetko ming worden verleend ln de eigenlij ke studiekosten: een studielening voor de kosten boven de duizend gulden. De commissie vindt voorts, dat het part-time studentschap grond moet kunnen zijn voor verlenging van de inschrijvingsduur en dus van de stu diefinanciering. Het beursgedeelte van de studietoelage mag over de hele studie gerekend niet hoger zijn dan dat voor een vergelijkbare full time student het geval zou zijn. Het koppelen van de gezinsleden van de student aan de studiefinan ciering is volgens de commissie een oneigenlijke zaak. Onverantwoorde psychische en financiële druk op het gezin is er het effect van. De koppe ling dient ongedaan gemaakt te wor den en de gezinsleden moeten in aanmerking kunnen komen voor een uitkering krachtens de algemene bij standswet. aldus de commissie van de Academische raad. EDE De directie van het Enka-bedrijf ln Ede heeft de werknemers een premie van honderd gulden in het vooruit zicht gesteld voor elke nieuwe medewerker die kan worden aangetrokken. Het bedrijf zit te springen om dertig tot vijf tig ongeschoolde produktle- medewerkers. Het aantal Spanjaarden dat in het bedrijf ongeschoolde ar beid verricht neemt steeds meer af. Nieuw ongeschoold personeel ls zeer moeilijk te vinden in Ede en omgeving. Het gaat om een eenmalige ac tie. De honderd gulden wordt uitgekeerd als de nieuwe colle ga na een proeftijd een vaste aanstelling krijgt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 11