Ds. L. J. Geluk leidt
gereformeerde bond
Humanisme als
levensovertuiging
„De kruimels van de taart"
,ul
1r<
Hannie van Leeuwen op
katholiek vrouwengilde
Meer geld voor
Vrijgemaakte kerken
geen vergeten groep meer
Nood-uitga ve
luthers
kerkblad
Voorbijgangers
Een „verspieder" in Namibië (2)
VANDAAG
DONDERDAG 25 MEI 1978
KERK
Trouw/Kwartet
Van een onzer verslaggevers
NIJKERK Op de jaarvergadering van de gereformeerde bond in de Nederlandse hervormde
kerk, gisteren in Nijkerk. is ds. W. L. Tukker afgetreden als voorzitter. In zijn plaats is ds. L. J.
Geluk uit Zwolle voorzitter geworden. Ds. C den Boer te Wageningen wordt studie-secretaris van
de bond.
De nieuwe voorzitter van de gerefor
meerde bond. ds Qeluk, is 41 jaar.
Hij was predikant in Hoornaar en in
Dirksland en staat sinds 1972 m
Zwolle. Hij is ook voorzitter van de
vereniging „Protestants Nederland".
Ds. Tukker was voorzitter sinds 1970.
Hij volgde toen ds. G. Boer op. Hij is
thans 68 jaar. Bij zijn afscheid giste
ren werden vooral zijn diepe liefde
voor de hervormde kerk en zijn va
derlijke optreden geroemd. ,.U was
in ons midden als een aartsvader."
zei ds. Geluk.
die God haar gegeven heeft. Daar
door kon ds. Tukkef geen partijman
zijn. Het mag in ons optreden als
gereformeerde bond nooit gaan om
onze eigen zaak. alsdus ds. Geluk.
Het is onze taak. de hervormde kerk
er telkens weer aan te herinneren,
dat zij kerk des Heeren moet zijn.
Ds. Den Boer zal zich als studiesecre
taris bezighouden met de kerkelijke
en theologische ontwikkelingen.
Ook zal hij het contact onderhouden
met de theologische studenten, die
financieel door de gereformeerde
bond gesteund worden. Een en ander
zal gecombineerd kunnen worden
met een parttime-pastoraat in een
kleine gemeente.
Bijbelliederen
door dr C. Rijnsdorp
Synode
Een bijzonderheid was, dat het mo-
deramen van de synode deze keer
gevolg had gegeven aan de uitnodi
ging. om op de jaarvergadering van
de gereformeerde bond te zijn. Prae-
ses ds. G. Spilt, zelf ook lid van de Tr- -i 1
gereformeerde bond, zei, dat voor de K PY*K 1T"I T"IOnfl
synode de bond vaak een lastige A»- AAA iivëV/tA
groep in de kerk is. „Maar als synode
mogen wij er dankbaar voor zijn, dat
het werk van de kerk zo begeleid
wordt door de gereformeerde bond,
ook in diens persorganen. Dat ge
beurt namelijk uit een hartelijke en
diepe liefde voor de kerk," aldus ds.
Spilt.
KOENIGSTEIN Op 1 juni ver
schijnt in zes talen het jaarverslag
van Kerk in nood/Oostpriesterhuip.
Het zal worden toegezonden aan de
600.000 mensen in veertien landen,
die de organisatie steunen.
Aan het jaarverslag van secretaris
ds. R. J. van der Hoef ontlenen wij,
dat de commissie van de gerefor
meerde bond ter beoordeling van de
bijbelliederen in het Liedboek na
een lange studie nu bijna klaar is
met haar werk. Een publikatie kan-
op korte termijn tegemoet worden
gezien.
De gereformeerde bond doet mee in
het zg. gereformeerd beraad in Bel
gië, samen met de christelijke gere
formeerde kerken (vrijgemaakt).
Ook is er contact met de hervormde
gemeente in Antwerpen.
De drie korte referaten, die deze dag
Ds. L. J. Geluk
gehouden werden, stelden de hoop
centraal. Ds. W. L. Tukker sprak over
„de hoop van de kerk". God, Vader,
Zoon en Heilige Geest, is de hoop
van de kerk. Ds. J. Maasland sprak
over „hoop voor de kerk". Wij hoe
ven ons niets te verbeelden, de neer
gang van de kerk gaat ook onze
gemeente niet voorbij, aldus ds.
Maasland. Maar wat er met de kerk
als instituut in ons land ook zou
kunnen gebeuren, toch is er hoop
voor de gemeente als de vergadering
van gelovigen. Die zal blijven, omdat
Christus het Hoofd van de kerk is.
Ds. C. den Boer refereerde ten slotte
over „de kerk teken van hoop!"
Hij zei. dat het moderamen van de
synode onder de indruk is van de
gaven, die de hervormde kerk in ds.
Tukker geschonken zijn. Hij dacht
daarbij met name aan het werk, dat
ds. Tukker verricht heeft als lid van
het college van visitatoren-generaal.
Dit college komt eraan te pas. als er
ergens in een plaatselijke gemeente
problemen zijn. die plaatselijk of re
gionaal niet op te lossen zijn. „U hebt
hartelijk meegeleefd en meegewerkt
aan de hervormde kerk vanuit de
liefde. Ik hoop, dat de gereformeerde
bond in uw spoor verder zal gaan,"
aldus de synodepraeses.
Belofte
Ds. Geluk zei. dat ds. Tukkers liefde
voor de kerk niet bepaald werd door
wat de kerk is. maar wat ze mag zijn
Krachtens Gods belofte, vanwege het
Woord, de sacramenten, de ambten.
Behalve het traditionele overzicht
van de acties van Kerk in nood bevat
het een aantal citaten uit de brieven,
die pater Werenfried van Straaten,
moderator-generaal van de organisa
tie. sinds jaren schrijft aan zijn „goe
de vrienden". Het jaarverslag brengt
op de voorpagina zijn portret in het
teken van zijn 65ste verjaardag en
het 30-jarig bestaan van het door
hem opgerichte en geleide werk.
De middelen, die Kerk in nood wer
den toevertrouwd, stegen in 1977 ten
opzichte van 1976 met 32,2 procent,
aldus het verslag. „Spekpater" We
renfried van Straaten heeft voor
1978 al bijna 70 miljoen gulden toe
gezegd voor de kerk in nood in Oost-,
Centraal-, en West-Europa, in Afrika,
Azië, en Latijns-Amerika.
DEN HAAG De gereformeerde kerken vrijgemaakt staan
positief tegenover het voorstel om een gereformeerde Internatio
nale synode te beleggen. Zij hebben positief gereageerd op een
suggestie van de „Free Reformed Churches of Australia". Aan
haar deputaten gaf de synode opdracht om met voorstellen
daarover te komen. De synode veranderde ook de regels aan
gaande de contacten met buitenladse kerken.
In 1952 had de synode van Berkel
bepaald dat men geen corresponden
tie kan onderhouden met kerken, die
lid zijn van de gereformeerde oecu
menische synode of kerken in Ier
land en de vrije kerken in Schotland,
die geen contact meer onderhouden
met de gereformeerde kerken in Ne
derland, maar nog wel lid zijn van de
gereformeerde oecumenische syno
de. Dat geldt ook voor de orthodoxe
presbyteriaanse kerk in Canada. De
synode was naihelijk van mening,
dat deze kerken toch te erkennen
zijn als „ware kerken".
Voorzitter ds. D. Lok merkte op, dat
de gereformeerde kerken vrijge
maakt 25 jaar na de synode van
Berkel dankbaar moesten zijn, dat
zij veranderingen in de regels kon
den aanbrengen. In 1952 waren de
gereformeerde kerken vrijgemaakt
amper in tel, zij waren een vergeten
groep. Nu hebben ze overal in de
wereld hun contacten, aldus ds. Lok.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Het lutherse
veertiendaagse kerkblad ELK
Is deze week verschenen met
een gestencild nummer van
vier pagina's, dat aan oorlogs
tijd doet denken. Op de voor
kant staat met grote letters
Nood-uitga ve".
Oorzaak is het onverwachte
faillissement van de drukkerij
in Groningen. „We wachten al
enige tijd op het nummer van
12 mei," aldus eindredacteur
ds. J. Blase uit Utrecht. „De
drukker had gezegd, dat het
wel wat later zou verschijnen,
omdat het gemaakt moest
worden in de eerste week van
mei, waarin zowel Koninginne
dag als Hemelvaartsdag viel.
Wij waren dus niet ongerust,
toen het nummer niet op tijd
verscheen."
Paniek kwam er pas, toen Gro
ningse lutheranen in de plaat
selijke pers lazen, dat de druk
kerij failliet was. „Bij het be
drijf zelf was alles stil gevallen,
zelfs geen bericht kon meer
aan ons verstuurd worden. Bo
vendien is de kopij van twee
nummers weg. Die ligt nog in
de niet meer geleegde postbus
ui Groningen." aldus ds. Blase.
Overigens vindt hij het faillis
sement veel erger voor de
werknemers van de drukkerij,
die van de ene dag op de ande
re op straat stonden.
De nooduitgave Is gedrukt op
de kleine pers van het kerke
lijk bureau van de lutherse ge
meente te Amsterdam.
DEN BOSCH Het katholiek vrouwengilde telt in ons land
33.000 leden en meer dan duizend daarvan waren naar de
bijeenkomst van het gilde in Den Bosch gekomen, waarop het
nieuwe thema: „Hoe kies ik, wat deel ik?" aan de orde werd
gesteld. Speciale gast op de vergadering was het vroegere CDA-
kamerlid mevrouw Hannie van Leeuwen, die sprak over: werken
om te leven of leven om te werken?
Mevrouw Van Leeuwen pleitte voor
herwaardering van onbetaalde ar
beid. Er is al te veel nadruk gelegd
op de betaalde arbeid, arbeid als
middel om inkomen te verwerven,
terwijl bijvoorbeeld kerkewerk en
vakbondswerk als een soort tweede-
rangsarbeld werden gezien. Hannie
van Leeuwen wees in dit verband
ook op de tegenstelling huisvrouw-
werkende vrouw. Volgens haar is een
herwaardering van arbeid in het al
gemeen nodig om de arbeid in deze
tijd te vermenselijken, en ook omdat
de werkloosheid toeneemt. Mensen,
die buiten de beroepsarbeid komen
te staan, hebben het gevoel niet voor
vol te worden aangezien, door de nog
altijd zo hoge waardering van de
beroepsarbeid, aldus mevrouw Van
Leeuwen, die in haar betoog wel con
sequent uitging van gelijke kansen
voor mannen en vrouwen.
Nieuw thema
Het vorige thema dat bij het katho
liek vrouwengilde centraal stond,
was: gerechtigheid. Dit thema stond
ook nog centraal in de eucharistie
viering in de St. Jan, waarmee de
vergaderdag 's morgens door bis
schop Bluyssen was geopend. Ver
scheidene groepen hadden aan dit
onderwerp uitdrukking gegeven in
schilderijen, tekeningen en hand
werken, welke nu te zien waren in
het Bossche Casino.
Voorzitster mevrouw A. Kreutz-
kamp-Scholten leidde het nieuwe
thema in. Zij zei: Bewust kiezen
Mevrouw Hannie van Leeuwen.
maakt ons in staat bewust te delen
met hen die minder hebben dan wij.
Delen betekent aanwezig zijn voor
alle anderen in onze internationale
maatschappij, die het erg moeilijk
hebben. Het uitgangspunt van het
katholiek vrouwengilde zal altijd
moeten zijn, christen-zijn in hart en
nieren en vanuit dit christen-zijn uit
delen van al die dingen waarvan wij
bewust weten dat wij ze eerder heb
ben gekozen, aldus mevrouw Kreutz-
kamp.
Prof. J. P. van Praag (geb.
1911), In zijn boek Grondslagen
van humanisme (Uitg. Boom,
Meppel/Amsterdam, 264 blz.,
ƒ34.50), denkt in termen van
ontwikkeling. De grote rijken
in Egypte, India en China, zo'n
vijfduizend jaar geleden, had
den veel en kenden van alles.
Maar één ding hadden ze nog
niet ontdekt: de mens, zegt de
auteur.
„Dan slaat als een bliksem deze ont
dekking in: tussen 700 en 400 voor
het begin van onze jaartelling ont
dekt de mens de mens, op verschil
lende plaatsen van de wereld" (blz.
240). Ongekende mogelijkheden doe
men op, maar ook ongekende drei
gingen. Maar we zijn nog jong; de
geschiedenis begint pas, als we ten
minste geen zelfmoord plegen,
schrijft Van Praag.
Het moderne humanisme laat zich
niet goed denken zonder het ontwa
ken in Athene, de cultuur van de
steden in de renaissance, en de ste
delijke cultuur van de moderne we
reld (127). Het vertegenwoordigt een
geestelijk emancipatieproces, dat
zich door de eeuwen heen en onder
wisselende culturele omstandighe
den heeft voltrokken (62). Het merk
waardige van het humanisme als his
torische stroming is, dat het steeds
op de voorgrond treedt op de kente
ring van de tijden (19).
De humanist in de voorstelling van
Van Praag weet zich drager te zijn
van de natuurlijke evolutie, erfge
naam als het ware van een eindeloze
ontwikkeling. Hij voelt zich verbon
den met de medemensen, in samen
hang met de hele wereld. In het
avontuur van de vrijheid ligt een
uitdaging besloten, waarop hij ant
woordt met de aanvaarding van het
experiment van het menselijk be
staan (116). „Eerst na de Tweede
Wereldoorlog krijgt de term huma
nistisch vooral onder Nederlandse
invloed weer vrij algemeen zijn
omvattende betekenis als aandui
ding van een ongodsdienstige, in tra
ditie gewortelde en door wetenschap
gevoede, filosofisch breed gefundeer
de, overtuiging" (68).
Eenmaal
Erasmus wordt maar éénmaal In het
boek genoemd. Zijn betekenis wordt
voluit erkend, maar de auteur wil
geen christelijk humanisme. „De hu
manist is niet een christen, ontdaan
van zijn christelijke verwachtingen
en houdingen; hij denkt eenvoudig
in andere termen dan die van zonde
en verlossing, lijden en heil. Natuur
lijk kan de humanist het bestaan
van kwaad, leed en dood niet ont
kennen, maar hij ervaart ze als de
natuurlijke keerzijde van het be-
staan"(13). „Waarheid is niet, zij
wordt" (112).
De mensen moeten gebruik maken
van hun mogelijkheden; zelfs in de
kleine dingen kan een herstellende
kracht schuilen. Wil men van religie
spreken, dan van het woord melige
re" in de betekenis van ontzien, ont
zag hebben. Maar de humanistische
activiteiten: raadswerk, vormingson
derwijs, zijn bedoeld als tegenhan
ger van godsdienstige verzorging en
onderwijs. De humanistische psy
chologie speelt een grote rol in de
hulpverlening, vooral in het groeps
werk (204). Opvoeding en vorming
zijn voor het humanisme heel be
langrijk. Het is een levensovertui
ging, die leven en wereld probeert te
verstaan en er in te handelen met
een uitsluitend beroep op menselijke
vermogens en gericht op ieders zelf
bestemming in een gezamenlijk
menszijn (78).
Van nature goed?
Gaan humanisten ervan uit dat de
mens van nature goed is? Daarop is
geen ondubbelzinnig antwoord te ge
ven (124). Het menselijk bestaan is
niet geheel te doorgronden (232); het
humanisme verschaft geen zekerhe
den en mag niet stollen tot een on
aantastbare leer (16). Tussen hoop
en twijfel in wil het weerbaar blijven
(238). „Humanisme is fundamenteel
niet een denkwijze maar een wijze
van zijn" (203). Het gaat meer om
bezinning dan om bezieling (86).
Genoeg geciteerd. Voor de goede
verstaander is Van Praags bedoeling
nu in grote lijnen wel duidelijk. Hij is
oud-voorzitter van het Humanis
tisch Verbond en van de Internatio
nale Humanistische en Ethische
Unie. Sinds 1965 ls hij bijzonder
hoogleraar in de humanistiek aan de
Rijksuniversiteit te Leiden. Van
Praag is een bekende figuur en
neemt in het Nederlandse geestesle
ven een eigen plaats in.
Enkele dingen die mij bij het lezen
getroffen hebben. De auteur presen
teert het humanisme als tegenhan
ger van de christelijke en andere!
godsdiensten. Het zet zich tegen de
godsdienst af. Spreekt hieruit niet
een zekere afhankelijkheid van dat
gene waartegen men zich afzet? Van
Praag legt sterk de nadruk op Grie
kenland en de Renaissance, maar
het substraat van de joods-christelij
ke ethiek schemert zijns ondanks op
vele plaatsen door het betoog heen.
Verstandelijk
Een tweede opmerking. Dit huma
nisme is sterk verstandelijk, cere
braal. Humanistiek is dan ook een
vorm van wetenschap. Religie
spreekt de taal van het hart, maar
dat viel hier juist buiten de lijst. Het
moet Van Praag grote inspanning
gekost hebben het emotionele, exis
tentiële en tragische buiten zijn be
toog te houden. Hij zinspeelt er wel
op, maar laat zich er niet door mee
slepen. Het komt mij voor dat het
daardoor wervingskracht mist. De
profetische toon van Nietzsches „O
Mensch, gieb Acht", en de accenten
die Sartre en Camus weten aan te
slaan, komen over als een wekroep.
Daarvan ls hier geen sprake. De stijl
is egaal, welbewust emotieloos, en
het woord „bliksem" op bi. 240 valt
bijna uit de toon.
Het is een klein kunstje om b.v. in
een preek het humanisme theolo
gisch te verslaan. Meer in de geest
van het evangelie is het, deze levens
overtuiging als correctief op de
christelijke praktijk op zich te laten
inwerken. Hoewel dan het hart blijft
roepen in de geest van de psalmist
en van Augustinus.
BEROEPINGSWERK
NED. HERV. KERK
Beroepen te Haren (buitengew. wijk-
gem.): J. v. Beek te Enschede; te
Hasselt (toez.): J. v. d. Bergh te Rot-
terdam Zuid; te Hoofddorp: J. Pronk
te Marken.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Uithoorn: W. J. Eeltink
te Wommels; te Eindhoven G. P. van
Dam, wetenschappelijk medewerker
a d. Vrije Universiteit te Amsterdam,
wonende te Alphen a.d. Rijn;
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/
DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 4. Rotterdam
Tel. 010-115588
lRed.l
Schiedamsevest 52
Tel. 010-115700 (adv.)
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE ORONINGEN
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
KERK EN POLITIEK
Nog steeds is de discussie om kerl
en politiek, weer op gang gekomei
door de kwestie-Dordrecht en (eei
beetje) -Hoogeveen, een levendlL
zaak. Een predikantenconferentie
stelde het terecht op haar
programma. Een paar dingen zijn
intussen duidelijk. 1. Iedere
predikant of adspirant-predikant
moet vrij zijn in zijn politieke keua
in een democratisch bestel als het
onze. Hij is daar zelf
verantwoordelijk voor, zoals hij ooi
verantwoordelijk is voor zijn
ambtswerk. 2. Een gemeente is vrij
te beroepen wie zij wenst. Voor die
keuze behoeft zij ten aanzien van
hen, die bij de overwegingen
afvallen, geen verantwoording naa
buiten af te leggen. 3. Een andere
zaak is die, waarin reeds een keuze
werd gemaakt, welke keuze op groj
van het lidmaatschap van een i
bepaalde partij van de kandidaat t
later ongedaan gemaakt wordt. Da
is het billijk, dat men de motieven
bekend maakt. Die motieven zijn
dan discussiabel. Wanneer bij dat
ongedaan-gemaakt-worden
bepaalde manipulaties een rol
gespeeld hebben die op z'n minst
gesproken niet regelmatig zijn,
kunnen die manipulaties beoordeel
worden. Eventueel veroordeeld.
Toch mag hier nog iets aan
toegevoegd worden. Vóór de oorlog
was het lidmaatschap van
fascistische partijen niet geoorloof
En terecht. Er zijn ergens grenzen.
Zulke verboden kennen wij nu niet
Het heeft zich waarschijnlijk nog
niet voorgedaan dat b.v. een
predikant lid was van de Volksunie
Wel doen zich steeds meer vragen
voor bij het lidmaatschap van de
Communistische partij. In 't
algemeen houd ik van zo weinig
mogelijk verboden en zelfs hier
aarzel ik, maar ik vraag me wel af
wat christenen kunnen zien in een
partij die zich telkens weer solidair
verklaart met Sovjet-Rusland. Vop
mijn besef heeft dit niets met
progressiviteit te maken. In het
optreden van de Russische leiders
ten opzichte van de Helsinki-groep,
Orlow, Gamsachoerdia en Knstaw^
om er een paar te noemen, komt vr$
zeker slechts de top van een ijsberg
boven water. Wie zich onder een
dermate dictatoriaal bewind en
uitermate conservatief bewind
krachtdadig verzet en zelfs zich nie[
beheersen kan, zoals Sjacharow
tegenover de politieagenten, die
moeten daarvoor zeer
doorslaggevende redenen hebben r
over een geweten beschikken dat N Hj
hen tot grote dingen in staat stelt. Ide C
(eren
Iedere steun aan een bewind dat egd c
deze mensen vol verachting ithou<
behandelt is te veroordelen en werk var
van verdwaasden. nst ti
tners
11, en
Bedankt voor Leeuwarden West: F Bra
van Verseveld te Amsterdam. I.
Dbers,
iche 2
Aangenomen naar Almkerk: R. A> bij c
kerman te Kampen, die bedankl regi
voor Maasdijk. Verki
i van
GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen te Berkel en Rodenrijs: f
T. Urban te Goes; te Vlaardingen: C
A. Snip te Eemdijk; de Deventer: f
J. Messelink kand. te Ede; te Hai
stede in combinatie met Overschill
J. v. d Wetering, kand. te Zwolle,
Geref. GEMEENTEN 1 kal>
Beroepen te Den Haag: L. Blok U*"1.1
Capelle a.d. IJssel rfP5*1
Rian
11 strei
;om£
8 1
door Aart Mak
Toen in 1971 het Internatio
nale Hof van Justitie de be
zetting van Namibië door
Zuid-Afrika onwettig ver
klaarde, bracht dat een hevi
ge reactie in Namibië zelf op
gang. In het land brak een
massale staking uit om in
stemming .te betonen met
deze uitspraak.
Een van de kerken die zich op be
sliste wijze achter de stakers op
stelde. was de anglicaanse kerk.
Het is weliswaar een van de kleine
re kerken in Namibië, maar de laat
ste jaren sterk op de voorgrond
tredend als spreekbuis van de
zwarte bevolking. Deze houding
heeft haar wel het een en ander
gekost. Drie bisschoppen, Mize,
Winter en Wood, werden, naast an
dere medewerkers, onverbiddelijk
door Zuid-Afrika het land uitgezet.
Anglicaanse missieposten werden
geheel of gedeeltelijk gedwongen
te sluiten of belemmerd in hun
werk Ook de grote, wat conserva
tieve moederkerk in Engeland kan
niet altijd evenveel waardering op
brengen voor haar „Diocees van
Damaraland". zoals Namibië in
anglicaans kerkelijk jargon heet.
Koers
Op het ogenblik is revd. Ed Morrow
als vicaris-generaal de hoogste in
hiërarchie in deze kerk. Ondanks
de tegenwerking van de Zuidafri-
kaanse regering meent hij niet te
moeten afwijken van de door zijn
voorgangers ingeslagen weg. De le
den van zijn kerk, die vooral in het
noorden van Namibië wonen, beho
ren tot de armsten van de zwarten;
de verzoeken om juridische bij
stand voor gearresteerden zijn tal
rijk en de taak die deze kerk ook op
medisch en educatief gebied ziet,
drukt zwaar.
Over de situatie in Namibië: „Als
christen meen lk altijd hoop te
moeten blijven koesteren. Daar
klamp lk me aan vast, want de
realiteit van Namibië spreekt op
het ogenblik andere taal. Vrede in
de nabije toekomst ligt niet binnen
bereik; het geweld zal vermoedelijk
escaleren (uitbreiden). De blanke
bovenlaag van deze samenleving
zal zich verzetten tegen aantasting
van zijn bezit, terwijl de zwarten
niet geneigd zijn water bij de wijn
te doen waar het hun eisen naar
een rechtvaardige samenleving be
treft. Ik ben bang dat alleen de
interventie van de rest van de we
reld deze botsing kan voorkomen."
Onderdrukten
Morrow: „Het is de taak van elke
christen aan de kant van de onder
drukten te staan. Zich te vereenzel
vigen met de lijdenden, met Chris
tus. met het beeld dat God van zich
in elk mens gelegd heeft Of je dan
vicaris-generaal of gewoon ge
meente-lid bent, maakt niet uit."
„Onder leiding van de Verenigde
Naties moet hier een klimaat ge
schapen worden waarin alle vol
wassen leden van deze samenle
ving, ongeacht hun afkomst, ras of
geloof, hun politieke wil voor de
toekomst van dit land kunnen uit
drukken. Daarna zal het zaak zijn
met elkaar de schouders te zetten
onder de ontwikkeling van dit land,
Namibië."
„Zwart en blank zullen daarin moe
ten samenwerken, maar wel onder
de voorwaarden zoals die door de
zwarten worden gesteld. Als blan
ken hebben we wat dat betreft ons
recht verspeeld.
Met name op het gebied van tech
nologie, economie en sociale ont
wikkeling zal het zaak zijn dat
zwart en blank samenwerken. Maar
op het politieke vlak ligt het moei
lijker. Persoonlijk zie ik in de ko
mende tien jaar geen toekomst
voor blanke politici.
Op het ogenblik is de kloof tussen
zwart en blank nog diepe Psycholo
gisch: men weet weinig of niets van
hoe de ander leeft en denkt. Het
wantrouwen over en weer is groot.
En economische belangen hebben
natuurlijk van oudsher de grootste
kloof gecreëerd. Hier in Namibië
betekent het dat de blanken zich
altijd het grootste stuk van de
taart hebben toegeëigend. Voor de
zwarten restten er slechts krui
mels."
Hoe onbekend de zwarten voor de
blanke inwoners van Namibië zijn
vertelde de Nederduits Gerefor
meerde dominee P. D. Strauss, de
zendingssecretaris van zijn kerk.
Op een vergadering van de „Rap
portrijers", de jeugdafdeling van
de Broederbond, nam hij het op
voor het zwarte zelfbewustzijn en
de daaraan verwante theologie. Hij
vertelde daar zijn verbaasde ge
hoor dat de meeste vrijheidsstrij
ders overtuigde christenen zijn en
dat zij wel degelijk gegronde rede
nen hebben om tegen de blanke
overheersing in opstand te komen.
Hij vertelt dat deze rede een storm
van verontwaardiging teweeg ge
bracht heeft onder de leden van
zijn kerk.
Andersdenkenden
Strauss: „De meesten van hen wa
nen zich nog dertig jaar terug te
leven. Zij zien de wereld vanuit
riante maatschappelijke posities
en denken deze houding ongestraft
te kunnen voortzetten.
Voor het merendeel der blanke
kerkleden is het zowel niet onmo
gelijk te denken dat zwarten in
God geloven dan toch wel dat zwar
ten op grond van dat geloof tot een
andere politieke stellingname dan
de hunne komen. Binnen dat enge
raam van denken, kunnen zij an
dersdenkenden dan ook niet an
ders zien dan als communisten."
ds. P. D. Strauss
Ds. Strauss zegt dat uit contacten
met de veiligheidspolitie (dikwijls
leden van de NG-kerk) hem geble
ken is dat sommigen zich ook niet
altijd kunnen verenigen met het
van hogerhand gevoerde beleid.
Maar niemand zal daartegen in op
stand komen, uit angst zijn baan te
verliezen. Het heeft tot gevolg dat
de leiders dikwijls van onbetrouw
bare Informatie worden voorzien en
op grond daarvan het beleid wordt
bepaald. Daarom misschien ver
wacht deze blanke dominee het
van de kerken.„In dit land heeft de
kerk de taak voor de waarheid op
te komen en te wijzen op wat recht
is. Zo kan zij misschien een brug
slaan tussen zwart en blank."
Hij geeft toe dat hij wat zijn eigen
kerk betreft niet zo hoopvol ge
stemd is. Zo heeft, naar hij zegt,
ook cfe breuk tussen de gerefor
meerde kerken in Nederland en de
NG-kerk in Zuid-Afrika „geen rim
peling in de vijver veroorzaakt"
Dit is het tweede en laatste artikel,
geschreven door Aart Mak, die kort
geleden terugkeerde na een reis dooi
Namibië in opdracht van enkele ker
kelijke jongerenorganisaties. He!
eerste stond in onze krant van gis
teren.
naii
on ti
(Q
j
