óch gefascineerd door de tulp
iconomische oorzaken
van hoog geboortencijfer in India
10j-Voordeel
DE VRIES
DE ENIGE ZAAK IN DEN HAAG
root kindertal op platteland voordelig
storie van wonderlijke bloem brok cultuurgeschiedenis
KORT
T
kassa-verkoop
maandag 29 mei
Garage Lagerweij
Occasions
met BOVAG-GARANTIE-bewijs
GROOT POLITIEK CAFE
EDITH STEINCOLLEGE
Den Haag, C.D.A.
meubelen
woningtextiel
techniek
Voordelig vliegen naar de Costa del Sol?
RDAG 25 MEI 1978
JjpEROl
TROUW/KWARTET H 19
een medewerker
India, dat al sinds de onafhankelijkheid „family-planning" programma's
|t, zal binnenkort de geboortenbeperking weer krachtig ter hand worden
imen De nieuwe aanpak is gebaseerd op vrijwilligheid en probeert
ir betere gezondheidszorg voor moeder en kind en door middel van
irlichting en onderwijs de bevolking ertoe te brengen voor kleinere
innen te kiezen.
lenzijdig wordt er echter van uit ge-
l dat een daling in de bevolkingsgroei
htieel is voor economische groei en
feten wordt dat een stijging in dft le-
tetandaard een noodzakelijke voor-
fde is om het aantal geboorten te be
ien. Juist vanwege het feit dat de arm-
van de bevolking er tot nu toe niet op
luit zijn gegaan hebben de „family-
ming" programma's tot nu toe weinig
terking gehad. Dit heeft ook in India
tot kritiek op deze programma'a ge-
Het nieuwe beleid van de Indiase
ring houdt hier echter ook geen reke-
mee
_noeg voedsel
iedereen is het er mee eens dat een
iek van geboortenbeperking noodza-
is. Tegenstanders wijzen erop dat
-planning in de plaats komt van een
gericht op het wegnemen van de
aken van het hebben van veel kinde-
Men bestrijdt de symptomen in plaats
de kwaal. Zij wijzen er op dat vaak
argumenten worden aangevoerd die bij
nader inzien niet van toepassing zijn. Eén
van die argumenten is dat er niet genoeg
voedsel zou zijn voor iedereen. Toch ligt er.
dank zij de goede oogsten van de afgelo
pen jaren, momenteel bijna 20 miljoen ton
voedsel in de pakhuizen opgeslagen en
wordt graan geëxporteerd naar Vietnam.
Als de volgende oogst weer goed is ont
staat tekort aan opslagruimte. Dat deson
danks toch de helft van de bevolking 's
avonds hongerig naar bed gaat komt door
dat ze het geld niet hebben om eten te
kopen en niet doordat het er niet zou zijn.
Een ander argument is dat minder mensen
de besparingen doen stijgen. Gegeven het
feit dat 80 procent van de bevolking
slechts 10 procent van het totale inkomen
ontvangt is duidelijk dat in deze bevol
kingsgroep weinig wordt gespaard. Enige
verandering in hun kindertal zal dan ook
geen enkel effect hebben op het totaal van
de besparingen in het land.
Het regeringsbeleid vertrouwt er op dat
naarmate de mensen een betere opleiding
en meer voorlichting krijgen, zij zelf tot de
ontdekking zullen komen dat een klein
gezin veel prettiger is. Kinderen kosten
immers een hoop geld en dus is een groot
gezin een arm gezin. Voor een groot gedeel
te van de stedelijke bevolking gaat deze
redenering inderdaad op. Op het platte
land ligt het voor de meesten echter an
ders. Het grootste deel van de plattelands
bevolking bestaat uit landloze arbeiders
en meer of minder arme boeren. Voor beide
categorieën is ieder kind een inkomsten
bron. De kinderen van een landloze arbei
der kosten alleen de eerste paar jaar geld.
Al snel echter kunnen zij zich nuttig ma-,
ken door de jongere kinderen te verzorgen
en op het vee te letten. Hoewel ze dan nog
niet veel geld inbrengen zijn ze in ieder
geval geen kostenfactor meer. Vanaf onge
veer 15 jaar worden zij als volwassen arbei
ders beschouwd.
Ook meisjes worden ingeschakeld in het
arbeidsproces zodat ze tegen de tijd dat ze
trouwen de kosten van de bruidschat
ruimschoots verdiend hebben.
De omstandigheid dat de oudere kinderen
geld inbrengen kan er soms toe leiden dat
de jongeren enige jaren naar school
kunnen.
Voor een boer geldt hetzelfde. Ook een
boer met weinig land heeft hulp nodig in
het oogstseizoen. Een arbeider te moeten
huren kan hem net de genadeklap geven.
Daarom heeft hij zijn gezin nodig om te
overleven. Iedere boer weet dat de kosten
per extra kind dalen terwijl de opbreng
sten stijgen. Een boer die werd gevraagd of
hij zich zorgen maakte over de opdeling
van zijn land na zijn dood zei hierover:
„Natuurlijk is dat een probleem. Maar dat
speelt morgen pas. en voor ik me zorgen
kan maken over morgen moet ik vandaag
overleven. Hoe meer zoons ik heb. hoe
minder arbeiders ik hoef te huren en des te
meer kan ik sparen. Als ik genoeg ge
spaard heb kan ik wat meer land kopen en
doet de opdeling niet meer ter zake."
Een andere dorpeling zei: „Een rijk man
heeft zijn machines. Ik heb mijn kin
deren".
Dat deze factoren over het hoofd worden
gezien door de opstellers van de family-
planning programaa's komt doordat zij,
zelf grotendeels afkomstig zijn uit de ste
delijke elite. Voor hen geldt inderdaad dat
een kind veel geld kost: het moet gevoed
worden, kleren moeten gekocht, school
geld moet betaald enz. Als dan eindelijk,
na lange jaren, het kind van de universiteit
komt is er grote kans dat het werkloos
wordt. Op grond van hun eigen ervaring
weten de opstellers van de plannen dus dat
kinderen veel geld kosten en dat een klein
gezin betekent dat er voor allemaal meer
geld is. Op nationaal niveau spreken zij in
absolute getallen: als het nationaal inko
men gegeven is, betekent dat dat met hoe
minder mensen het wordt gedeeld hoe
meer iedereen krijgt. Deze benadering is
gebaseerd op een verkeerd interpreteren
van de cijfers. Als de verdeling van het
inkomen buiten beschouwing wordt gela
ten kunnen geen conclusies uit de getallen
worden getrokken. Tot nu toe zijn alle
inkomensstijgingen enkele groepen ten
goede gekomen en hebben de armsten er
niets van gemerkt. Zolang dus de inko
mensverdeling niet verandert worden zij
niets beter van stijgingen in het inkomen.
De planners gaan blijkbaar uit van een
realiteit die alleen binnen hun eigen socia
le klasse opgaat. Daar buiten geldt zij niet.
Oude dag
Kinderen fungeren ook als verzekering
voor de oude dag. wat erg belangrijk is in
een land zonder sociale voorzieningen.
Geen kinderen betekent vaak bedelen op
de oude dag.
Vaak is een kind het enige waardevolle
bezit dat een arme familie ooit op een
goedkope manier kan verwerven. Het zal
dus erg moeilijk zijn, zo niet onmogelijk,
deze mensen ervan te overtuigen dat het
prettiger is om minder kinderen te hebben.
Zelfs als ze het zich kunnen veroorloven
één of meer kinderen enige opleiding te
laten genieten wordt dit niet als zonde van
het geld beschouwd. Dank zij de betere
opleiding komt later meer geld binnen
waardoor de oorspronkelijke Investering
volledig wordt gerechtvaardigd. Pas wan
neer het niet meer een normale zaak is dat
opleiding ook meer geld betekent kan de
economische waarde van een kind zo dalen
dat een echtpaar nog maar één of twee
kinderen wil. Dit is het geval in de hogere
sociale klassen in de Indiase samenleving,
de klassen waartoe ook de plannenopstel-
lers behoren.
In het algemeen is het zo dat zolang de
economische omstandigheden niet veran
deren het voor een groot deel van de bevol
king voordelig blijft een zo groot mogelijk
gezin te stichten. Omdat de family-plan
ning programma's de oorzaken niet aan
pakken zullen ze nooit die uitwerking heb
ben die er nog steeds van wordt verwacht,
hoe vaak de naam ook wordt veranderd.
De opmerking van een boer tot een family-
planning medewerker spreekt boekdelen:
„Tien jaar geleden zei u me mijn gezin niet
te laten groeien omdat ik dan nog armer
zou worden. Nu heb ik toch een groot gezin
en ik heb het nog nooit zo goed gehad".
Dit is het tweede en laatste verhaal over
family-planning in India. Het eerste stond
in de krant van 16 mei.
ior Henk van Halm
beken het eerlijk: ik ben nooit
dol op tulpen geweest. In mijn
zult u ze dan ook tevergeefs
ken Ik kan hoogstens waarde-
opbrengen voor het wilde gele
tulpje, dat zeldzaam voorkomt
oude bossen en hier en daar
gs de binnenduinrand. Hij
•dt nu tot onze flora gerekend,
ar ook dit tulpje komtoorspron-
ijk uit het gebied waar alle tul-
i vandaan komen: ergens in
Het is een heel oorspronkelij-
soort, die al eeuwen geleden
«vilderde uit de parken rondom
iziektent
ORBURG De gemeentelijke
tiektent is dit jaar opgezet op het
Kin begrensd door de Prins Bern-
tilaan, Spinozalaan. Bucaille-
at en de Prinses Beatrixlaan. De
dektent moet functioneren als
j podium", waarop iedereen gra-
muziek kan maken, na melding
de Gemeentelijke Dienst vooi
tuur en Recreatie of Bureau
rlichting respectievelijk telefo-
h bereikbaar onder nummer 070-
100 en 862220.
de Friese stinzen en de Kennemer
buitenplaatsen. Ik ben te onbe
kend met de vele botanische tul
pen, de zg. species-tulpen, om er
veel enthousiasme voor te kunnen
opbrengen, al vraag ik me soms af
hoe die het zouden doen in een
wilde beplanting in plaats van in
keurig aangelegde rotstuintjes of
bedjes met schone grond. De overi
ge tulpen zijn mij te veel mensen
werk. Ze zijn te protserig, te prale
rig naar mijn smaak, te onnatuur
lijk ook. Vandaar dat ik zelfs nooit
naar de Keukenhof ben geweest. Ik
ben bang dat ik me er stierlijk zal
vervelen.
En dan krijg je plotseling ..Het
boek van de tulp" op je bureau,
met het verzoek het voor de krant
te bespreken. En al lezend en kij
kend blijk je toch gefascineerd te
worden door die wonderlijke
bloem, die in het buitenland zozeer
tot ons image bijdraagt. Meer ei
genlijk nog door de geschiedenis
die dit bolgewas tot in onze dagen
heeft doorgemaakt. Wie denkt dat
plantenrages en snobisme van deze
tijd zijn, merkt dat het maar een
zwakke afspiegeling is van de tuli-
pomania, die Holland in de eerste
helft van de zeventiende eeuw in
haar ban hield. Zou u uw huis. auto,
leren bankstel, kleurentelevisie, af-
wasautomaat en hifi-installatie wil
len ruilen voor één enkele tulpebol?
Het is de hedendaagse tegenwaar
de van wat nog geen drieën
eenhalve eeuw geleden in ons land
voor één onooglijke tulpebol werd
betaald. Kort ervoor was de tulp
door Carolus Clusius naar de Noor
delijke Nederlanden gebracht en
hij op zijn beurt ontving de bollen
van Ogier Ghislain de Busbecq,
een Vlaams edelman, die ze had
meegenomen uit de tuinen van de
Turkse sultan. En wie denkt dat de
tulp dus uit Turkije moet stam
men. vergist zich want ook de sul
tan had ze weer via via en niemand
weet waarvandaan.
In de zeventiende eeuw was de tul
penliefhebberij geheel in handen
van de welgestelden, die er fraaie
tuinen op na konden houden en
daarin met nieuwe gewassen naar
hartelust konden experimenteren.
Het bezit van tulpen droeg sterk bij
tot het prestige, ze waren een status
symbool waarmee men elkaar de loef
kon afsteken. Zo ontstonden on
waarschijnlijk hoge prijzen voor bij
zonder getekende tulpen en in het
kielzog daarvan kwamen speculan
ten uit de middenklassen en het am
bachtsvolk, dat een kans meende te
zien met de windhandel snel rijk te
worden. Dat viel ten slotte nogal
tegen, zodat er duizenden door de
tulp failliet gingen.
In beeld werd de dwaze tulpenhan
del bespot door schilders als Hen
drik Corritsz. Pot (1585-1657) en gra
veurs als Chrispijn van de Passé
1594-1670). Het meest gezocht waren
de gebroken tulpen, en de ironie wil
Handelsgeest
De tulpenrage is maar één facet van
de historie van de tulp. want niet
alleen in Holland was ze een gevierde
bloem. Het boek leidt ons naar het
Verre Oosten, naar de tuinen van de
Turkse sultans en naar het Franse
hof. Maar Nederland als tulpenland
staat toch voorop, ook in de tegen
woordige tijd. de tulpenhandel van
nu. de bollenvelden, corso's en de
door honderdduizenden bezochte
tentoonstellingen, waarvan de be
kendste de Keukenhof.
Het laatste hoofdstuk heeft prakti
sche waarde voor wie van tulpen
houdt en ze om zich heen wil hebben,
want het vertelt hoe je tulpen kunt
planten in de tuin. in de border, in de
rotstuin en op het balkon. En ook
wat de beste manier is om ze in huis
in bloei te trekken. Nogmaals, dat
laatste hoofdstuk is niet aan mij
besteed, maar geboeid als door een
roman heb ik kennisgenomen van de
historie van de tulp. die tevens een
stuk cultuurgeschiedenis is.
Gebroken tulp, afbeelding door Ju
dith Leyster, (1609-1660), ^en leer
linge van Frans Hals.
Tom Lodewijk: Het boek van de tulp.
Beeldresearch Leo Verbeek. Uitg. A.
W. Sijthoff, Alphen aan den Rijn. 400
illustraties, w.v. 200 in kleur, 128 blz.,
29,50, na 31 mei 34,50.
RECITAL In de Grote Kerk
van Den Haag is vrijdagmiddag om
vier uur een C-recital door Krijn
Koetsveld, leerling van Johann
Lemckert. Op het programma staan
werken van Muffat, Du Mage. Bach,
Messiaen en Vierne.
LUTUNG KASARUNG In de
aula van de Dalton-scholengemeen
schap aan de Loolaan 125 in Voor
burg is vrijdagavond om acht uur
een uitvoering van de uit de Soenda-
landen afkomstige mythe „Lutung
Kasarung". Voor de uitvoering zorgt
de stichting sociaal cultureel insti
tuut Indonesië-Nedeland
ZANG- EN ORGELAVOND - In
de Nieuwe Kerk aan de Duinstraat
in Scheveningen is vrijdagavond om
acht uur een zang- en orgelavond ten
bate van het orgelfonds. Medewer
kenden zijn het hervormd kerkkoor
„Scheveningen", het jeugdkoor
„Scheveningen" beiden o.l.v. Jaap
Lauwers, het Paul Pul Koor o.l.v.
Henk Akse. Theun Schuppers (trom
pet), Hans van der Zwan (cornet) en
Joop de Vries (orgel).
KAPEL WEST In Kapel West.
Laan van Meerdervoort 955 in Den
Haag is vrijdagavond om acht uur
een concert door Floor Vechtmann
(bas) en Hed Kore (orgel). Op het
programma staan werken van An-
driessen, Stradella, Saint Saens, Lü-
beck en Dvorak.
TRIUMFATOR In de Triumfa-
torkerk aan de Piet Heinlaan in Kat
wijk aan den Rijn is vrijdagavond
om acht uur het eerste orgelconcert
uit de zomereerie te beluisteren. Or-
ganist ls Charles de Wolff die Bach's
„Grote Orgelmis" zal spelen. De toe
gangsprijs is vier gulden.
DORPSKERK In de Dorpskerk
van Leiderdorp is vrijdagavond een
orgelconcert uit de concertenserie
1977-1978 ten bate van de orgelfond
sen van de Dorpskerk en de Schep-
pingskerk. Voor de uitvoering zorgt
Hans van Nieuwkoop en op het pro
gramma staan werken van Swee-
linck, Fiocco, Bach en pasanoves.
HOITRUSTKKRK - In de Hou-
trustkerk aan de Beeklaan in Den
Haag is vrijdagavond om 8 15 uur
een orgelconcert Voor de uitvoering
zorgt Ben Fey en op het programma
staan werken van onder anderen Mo
zart. Peter en Messiaen. De toe
gangsprijs is ƒ3,50 (CJP'ere en 65
'ere betalen 1.75).
NATITRGIDS - Het Instituut
voor Natuurbeschermingseducatie
afdeling Leiden geeft ook dit jaar
weer een cursus „Natuurgids. De
kosten daaraan verbonden zijn tach
tig gulden. Een gratis introductie
cursus gaat eraan vooraf. Inlichtin
gen bij J. H. La Haye (071-149127).
WANDELING In „De Pan van
Pesijn". Wassenaarseweg in Katwijk
vindt vanavond om 7.30 uur een
wandeling plaats, georganiseerd
door de afdeling Leiden van het In
stituut voor Natuurbeschermingse
ducatie.
1-23 JUNI 1978
DORSTELLINGEN IN DEN HAAG/SCHEVENINGEN
terdag FEESTELIJKE OPENING
|ni
door Jasperina de Jong
Nederlands Congresgebouw - 20.30 uur
mei hel (versterkte) Promenade Orkest
o i v Jan Slulen met als hoogtepunt
Jasperina de Jong met een selectie van de
mooiste liedjes uit Nederlandse musicals.
Overige solisten Mieke 80s. Louis van Oljk. pop
groep Jan en Hans Hollestelle. Kees Kranenburg
en Hans Jansen, het Trio Wim Overgaauw en
Cor Cools
Het Promenade Orkest speelt bekende melcdieén
van Joop Stokkermans en Louis van Dijk en
nieuwe composities van Frans Eisen, Tonny Eyk
en Joop Stokkermans.
Na alloop van hel concert groot leest In da
Carrouselzaal met vele bekende artiesten.
ig Circustheater Scheveningen - 20.15 uur
mi De Nederlandse Operastichting
W. A. Mozart: DON GIOVANNI
Muzikale leiding: Hans Vonk
Edda Moser. Ellen Shade. Lillian Walson -
Gabriel Bacquier. Wolfgang Brendel. Dimitns
Kavrakos. Lieuwe Visser. Rudiger Wohlers
Radio Filharmonisch Orkest.
Nederlands Operakoor
Dirigent: Thijs Kramer
Leden van het Nationale Ballet
Choreograaf Heinz Manniegei
'dag
ni
Gemeentemuseum 20 15 uur
VOLKSMOZIEK EN VOLKSDANS
uit het Baskenland en Portugal
Mini festival tolk en volksmuziek
Nederlands Congresgebouw - 20.15 uur
THE NATIONAL BALLET OF CANADA
LA BAYADERE, AKTE IV
Chor. Marius Petipa'tnuz L Minkus
KETTENTANZ
Chor Gerald Arpino/muz J Strauss Jr en
J Mayer
MAD SHADOWS
Chor Ann Ditchburn/muz A Gagnon
DE SCHONE SLAAPSTER
Chor Rudoll Nurejev naar Marius Petipa'
muz P I Tsjaikowsky
New Symphony Orchestra, London
Dirigent: George Crum
begint
De kaartverkoop voor de voorstellingen In
het Ned. Congresgebouw is reeds begonnen
HF-PROGRAMMA
pin oe gegevens over voorstellingen en besprekmgs-
tijden uitgebreid vermeid staan GRATIS
bij de theaters
Honda Civic de luxe 1977 29.000 km met stereo inst.
magnesium velgen en div 10.750,-
Volvo 1973 de luxe 76 000 km 8.950,-
Fiat sport 128 3psept 1976 30 000 km 10.500,-
Toyota Corolla 69 000 km. 1974 5.750,-
Toyota Carina 1600 1975 57 000 km 6.950,-
Mini 850 sept. 1976 35.000 km 6.450,-
Peugeot 204 1974 69.000 km 4.950,-,
Peugeot 304 1973 75 000 km 4.250,-
Peugeot 304 1974 65 000 km 5.500,-
Toyota 1976 stationcar E 30, 59 000 km 7500,-
Simca 1100 Special 1975, 57 000 km 6950.-
DOOR INRUIL VERKREGEN
Volkswagen Buggy 2.750,-
Al deze auto's zi/n van te eigenaar
Scheepersstraat 179-181
Den Haag. Tel. 070-646791
Service in eigen werkplaats
Donderdagavond en zaterdag geopend
Uitstekende moderne lichtgewicht
pantalon. Fijn om te dragen en ideaal te
kombineren. Beige, d.beige, d.bruin,
I groen, navy,
mt 46-56
Van 39.75 voor i
Alleen deze week
Grote Marktstraat 34 Den Haag -
Rozemarijn 19-23. Leidschendam
- Haarlemmerstraat 115-117. Leiden
HEDENAVOND OM 19.30 UUR
in het
Louis Couperusplein 33
Den Haag
OVER O.A. JEUGDWERKLOOSHEID,
ONDERWIJSVERNIEUWING EN
JONGERENHUIS VESTING
EEN POLITIEKE DISCUSSIEAVOND
met oud-minister LUBBERS, C D A.-Kamerlid
Deetman, C D A.-lijsttrekker DU CHATINIER
e.a
STEMT 31 MEI C.D.A.
LIJST 3, DU CHATINIER
Inlichtingen stemmen bij volmacht:
tel. 680655 en tel 542327
Gevraagd
Winkeljuffrouw
Levensmiddelenbedrijf Huizenga,
Van der Vennestraat 55-57.
Den Haag. Tel. 070-880485
tot 6 uur
met 1000 m2 toonzalen en grote voorraden
op gebied van
Bankstellen
Wandmeubelen
Eetkamers
Slaapkamers
Tapijt Vitrage
Parket
Gordijnen Zonwering
vakkundig maken en plaatsen
en met
60 METER ETALAGE
BETALING NAAR KEUZE
a. kontant: 2% korting
b. 3-maandsrekening netto
c. huurkoop tot 18 maanden
Eigen financiering - Lage rente
Radio - T.V.
Radio-combinaties
Recorders
Wasautomaten
Gasapparatuur
Koelkasten
Horloges
EMMASTRAAT 10 TEL. 98.23.23*
RIJSWIJK (CENTRUM)
VOOR KOPEN MET SERVICE
Dat kan bij Perscombinatie reizen
"n Retourtje Amsterdam-Malaga kost u a. 364 "tilden
Informatie/boeking
Wibautstraat 131, Amsterdam. Tel. 020-913456
