'Je moet altijd rekening houden met polio-epidemie'
^Lijstaanvoerder van CPN
nag geen leerkracht blijven
NAVO geeft antwoord op groei
van Russische militaire kracht
Het Brieschend Paard
Dr H. Bijkerk, hoofd infectieziekten volksgezondheid:
Inenten blijft
noodzakelijk
ielft van ouders voor handhaving
Ontslag voor
bestuur
principieel
Minister Scholten na bijeenkomst ministers in Brussel
ftUDAG 19 MEI 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet 9
door Kees de Leeuw
LEIDSCHENDAM „Zolang er gemeenten zijn in Nederland,
loals op de Veluwe of de Zuid-Hollandse eilanden, waar de graad
m vaccinatie tegen polio ver ligt beneden het landelijk gemid
delde, moet je altijd rekening houden met de mogelijkheid van
jen dergelijke explosie," aldus dr H. Bijkerk, hoofd van de
ifdeling infectie-ziekten van het ministerie van volksgezond-
leid.
la een periode van rust in de jaren
974 tot en met 1976, waarin geen
inkel poliogeval te melden was en
rorig jaar, toen een Nederladner po-'
k> opliep tijdens-een safari-tocht in
tfrika, is het sinds Staphorst van
971 weer raak op de Veluwe. Tot nu
oe zijn er. zo'n tien getallen van
inderverlamming of poliomyelitis,
oals deze besmettingsziekte offici-
«1 heet gemeld, waarvan vijf in El-
peet, twee in Uddel, twee in Scher-
«nzeel en één in Garderen.
Zes van deze kinderen in de leeftijd
van één tot veertien jaar vertonen
ichte verlammingsverschijnselen en
>ij alle tien is van inenting tegen
>olio nooit sprake geweest. Daar-
laast worden nog een een meisje uit
looglanderveen (gemeente Amers-
oort) een jongen uit Woudenbert en
«n 22-jarige vrouw uit Kootwijker-
iroek verdacht van het hebben van
►olio. Al met al een trieste zaak, met
name voor de getroffenen. Dr Bij
kerk: „Dat kan ik alleen maar onder
schrijven en we zijn druk bezig met
onze vaccinatie-campagne, waarmee
we op 11 en 12 mei zijn begonnen. In
Uddel en Elspeet zijn alle inwoners
van 26 jaar en jonger opgeroepen,
maar ongeveer zestig procent Kwam
een suikerklontje met polio-vaccin
halen. Daarom wordt de campagne
voortgezet, terwijl we nu ook in
Kootwijkerbroek bezig zijn met een
dergelijke actie."
Polio is een virusziekte, die vooral
kinderen in de leeftijd van twee tot
vier jaar treft, maar ook oudere kin
deren en jong-volwassenen tot 26
jaar daarboven is de kans vele
malen kleiner lopen de kans be
smet te raken, als ze niet zijn in
geënt. Daarom is kinderverlamming
eigenlijk een misleidende term. De
verwekker het polio-virus komt
via de mond binnen en vermenigvul
digt zich in de darm. Niet iedereen
die polio oploopt, krijgt overigens
verlammingsverschijnselen die blij
vend zijn. Vaak treedt er eerst koorts
op, spoedig gevolgd door een ver
slapping van de spieren of spiergroe
pen, maar is het mogelijk dat een
kind binnen enkele weken volledig
herstelt. Het komt echter ook voor.
dat de verlammingen gedeeltijk blij
ven bestaan, terwijl in twee tot tien
procent van de gevallen door be
schadiging van hersencentra adem
haling en bloedsomloop zo in gevaar
kunnen komen, dat de dood erop
volgt.
Routine-inenting
De laatste zeer grote epidemie had in
Nederland in 1956 plaats, toen er
sprake was van meer dan 2200 geval
len van polio. Het jaar daarop werd
toen een begin gemaakt met het
systematisch inenten tegen polio
met het zogeheten Salkvaccin, een
dood polio-virus, dat in het lichaam
wordt geïnjecteerd. In het vaccina
tieprogramma werden alle kinderen,
geboren in 1945 en later, betrokken
en het resultaat was, dat ruim 87
proceft van de kinderen werd
ingeënt.
Nu heeft de vaccinatie tegen kinder
verlamming een vaste plaats gekre
gen in de routine-inenting van zuige
lingen en oudere kinderen. Ze krij-
gen een gecombineerde injectie te
gen diferie, kinkhoest, tetanus en
polio (DKTP) en difterie, tetanus en
polio (DTP). De eerste krijgenze vier Exölosie
keer in het eerste jaar en in het F
vierde en negende jaar volgt dan een
herhalingsvaccln met DTP.
stige redenen is een groot deel van
de bevolking er tegen vaccinatie.
Men ziet het als een gebrek aan
vertrouwen in God en een aantas
ting van zijn wil. De aanhangers van
deze overtuiging treft men onder
meer aan in de meest behoudende
gelederen van de geref. bond binnen
de Nederlands Hervormde Kerk en
bij de Gereformeerde Gemeenten.
Hoewel uit de statistieken blijkt, dat
meer dan 95 procent van de Neder
landse zuigelingen tegen polio is in
geënt. is er toch van tijd tot tijd
sprake van een explosie, zoals in
1971 in Staphorst, toen zich 39 geval
len van kinderverlamming voorde
den, waarvan vijf met een dodelijke
afloop. Na die polio-uitbarsting steeg
daar echter het inentingspercentage
bij kinderen tussen nul en achttien
jaar van rond de vijftig tot 82 en
volgens dr Bijkerk hoeft men in deze
gemeente niet meer zo snel te vrezen
voor een nieuwe explosie.
Anders ligt het in plaatsen als El-
speet, Uddel, maar ook enkele dor
pen op de Zuid-Hollandse eilanden,
een stukje van West-Brabant en een
gedeelte van het rivierengebied
(Kesteren). Om principiële godsdien
Dr Bijkerk: „Als in dergelijke - veel
al besloten gemeenschappen een
poliovirus komt, geeft dat al een
explosie. In zo'n situatie spreken we
bij het aantreffen van één geval van
kinderverlamming al van een epide
mie. Het is bij wijze van spreken een
droog bos of kreupelhout, waarin
maar een vonk terecht hoeft te ko
men, wil er brand uitbreken en onze
taak is het dan te blussen."
Wat de overtuiging van deze mensen
betreft, merkt dr. Bijkerk hij
maakte ook Staphorst mee en
schreef erover in het Nederlands
Tijdschrift voor Geneeskunde dat
hij hun argumenten kent, maar „be
grijpen doe ik ze totaal niet. Ze zijn
zo rotsvast overtuigd van hun eigen
gelijk, dat ze uit de bijbel halen, dat
ze nauwelijks nog voor een andere
mening openstaan. Ik heb er diep
medelijden mee, maar bovendien
vind ik hen niet consequent, omdat
ze wel veilig drinkwater tot zich ne
men, zorgen voor een dak boven hun
hoofd en niet wars zijn van andere
preventieve maatregelen".
Toch is hij geen voorstander van een
verplichte inenting tegen polio. „Ik
vind dat je rekening moet houden
met mensen die er principiële bezwa
ren tegen hebben. Dat zijn overigens
niet alleen bepaalde gelovigen van
de Veluwe, maar ook sommige antro-
posofen. Boven
dien heeft ook de Gezondheidsraad
zich uitgesproken tegen verplichte
inenting en erop gewezen, dat in
andere landen hiermee geen bemoe
digende resultaten zijn bereikt. In
Frankrijk bij voorbeeld is het per
centage niet-ingeénte kinderen veel
hoger dan hier. Bovendien zou
sommige Nederlanders kennende
het verplicht stellen ervan wel eens
weigeraars kunnen oproepen van
een andere kant en ik heb er geen
behoefte aan het paard achter de
wagen te spannen".
Feit blijft, dat het ministerie van
volksgezondheid in de praktijk ge
woon rekening houdt met het vóór
komen van polio-explosies van tijd
tot tijd. „Het is als gegeven min of
meer geaccepteerd, al blijven we
doorgaan met de mensen erop te
wijzen, dat ze hun kinderen beter
kunnen laten inenten." Het polio
virus ligt voortdurend op de loer.
waarbij we ook verdacht moeten zijn
op import via buitenlandse werkne
mers en adoptiebaby's uit landen
met een lage inentingsgraad, aldus
dr. Bijkerk.
Omstreden
Inenting op de Veluwe, maar niet
alleen daar, blijkt nog steeds een
omstreden zaak te zijn. Toch krijgen
de principieel bezwaarden, die een
dergelijke vaccinatie niet noodzake
lijk vinden, op een zeker moment de
rekening gepresenteerd, meent het
hoofd infectie-ziekten. „En hoe triest
het ook is voor de getroffenen, het
enige positieve dat een dergelijke
epidemie voor de Nederlandse bevol
king met zich meebrengt, is dat deze
zich bezint op de noodzaak de kinde
ren tegen polio in te enten".
Tijdens de polio-explosie in Elspeet
in oktober 1966 zat op een zondag
morgen een man in zijn invalidenwa
gentje voor het kerkgebouw van de
Gereformeerde Gemeente. Het was
de toen 31-jarige Willem de Oraaf,
die zelf precies tieh Jaar eerder door
polio werd getroffen en sindsdien
verlamd door het leven gaat Hij zat
daar als een zwijgend protest met op
z'n knieen een bord. Daarop stond te
lezen. „Ik smeek u, doe dit uw kinde
ren niet aan". Het is een tekst die
ook nu nog bijna twaalf jaar later
allerminst aan actualiteit heeft
ingeboet
ke ,Het
ns Willem-Alexander hoog te paard als heraut, als was hij zo weggereden uit Rien Poortvliets boek
brieschende paard", dat gisteren aan Prins Bernhard werd aangeboden.
fan onze onderwijsredactie
'ILBURG Ongeveer de helft van de ouders van de leerlingen
an de rooms-katholieke basisschool Hazennest in Tilburg zijn
et er niet mee eens, dat de onderwijzer Barteld Hartstra in
fwachting van zijn ontslag geen les meer mag geven. Het
-1 j estuur van de stichting heeft hem geschorst omdat hij lijstaan-
oerder van de CPN in Tilburg is en hij weigert zich terug te
ekken en te bedanken als lid van de CPN.
k t meningen over de schorsing en
>1 t komende ontslag zijn duidelijk
rdeeid. Hartstra is een goed onder
lij jzer. Dat is voor veel ouders het
Belangrijkst. Zij vinden de politieke
piraties van de ónderwijzer en zijn
sttrekkerschap van de CPN geen
(zwaar. Vele andere ouders hebben
etd hter gedreigd hun kinderen van
hooi te nemen, omdat zij erop
lan, dat zij rooms-katholiek onder
is krijgen, dat niet door een com-
lasst inistische onderwijzer gegeven
e hui n worden.
Jt bestuur van de stichting, waar-
i de school uitgaat, staat ook op
standpunt. De heer A. van Hout,
«zitter van het stichtingsbestuur.
dat het aanbod van de school is
ADVERTENTIE
Motobccane.
Fietsen op z'n Frans.
om katholiek onderwijs te geven. De
ouders verwachten dat aan deze
doelstelling wordt voldaan.
Principe
Ook als verreweg het grootste deel
van de ouders voor handhaving van
de onderwijzer zou zijn geweest, dan
had het bestuur toch besloten tot
schorsing. De heer Van Hout: „Wij
zouden niet op grond van het tellen
van ouders een ander besluit hebben
genomen. Het gaat om een princi
piële kwestie."
Op de vraag of in dit veronderstelde
geval het principe van de democratie
in gedrang zou zijn gekomen, ant
woordt de voorzitter dat het bestuur
in de eerste plaats verantwoordelijk
is voor het geven van het rooms-
katholiek onderwijs.
Overigens wijst de heer Van Hout
erop, dat het bestuur van de stich
ting democratisch is samengesteld
en alle geledingen, de ouders, de
patores en het personeel erin zijn
vertegenwoordigd. Bovendien zijn in
deze kwestie het oudercomité van de
school en het personeel geraad
pleegd.
Als het ontslag van de communisti
sche lijsttrekker is geregeld, wil het
bestuur graag verantwoording afleg
gen tegenover de ouders van de leer
lingen van onderwijzer Hartstra.
Zwolle
Ongeveer twee jaar geleden heeft
zich in Zwolle bij het voortgezet
christelijk onderwijs eveneens een
ontslag voorgedaan van een commu
nistische docent. Een meerderheid
van de ouders heeft zich toen in een
vergadering voor het ontslag uitge
sproken.
De heer Van Hout zegt, dat een der
gelijke democratische raadpleging
in Tilburg niet mogelijk was, omdat
de school uitgaat van een stichting
en niet van een vereniging, zoals in
Zwolle.
Onder het bevoegd gezag van het
stichtingsbestuur vallen in Tilburg
acht basisscholen en tien kleuter
scholen.
De communistische lijsttrekker in
Tilburg had aanvankelijk aan de ba
sisschool een tijdelijke aanstelling.
Toen hij een vaste benoeming zou
krijgen, werd het bestuur op zijn
lidmaatschap van de CPN geatten
deerd. Om toch zijn aanstelling te
krijgen, bedankte hij voor de CPN.
Het bestuur zag toen geen reden om
hem na dit bedanken geen vaste
aanstelling te geven. „Wij dachten,"
aldus voorzitter Van Hout, „dat het
lidmaatschap een overblijfsel was
uit zijn studententijd." Plotseling
echter werd het bestuur verrast door
de lijsttrekker van de CPN.
De kwestie en de schorsing hebben
in Tilburg veel reacties en ingezon
den brieven in de plaatselijke pers
uitgelokt.
door Ferry Mingelen
BRUSSEL „De NAVO is bereid een duidelijk antwoord te geven op de dreiging die de
voortdurend groeiende Russische militairen kracht helaas voor ons betekent.
De positieve opstelling van de NAVO-ministers van defensie tegenover het nieuwe lange-termijn-
defensieplan is daar het signaal voor." Dit zei de Nederlandse minister van defensie mr W.
Scholten gisteren na afloop van de eerste vergadering van de ministers in Brussel.
Het plan, dat op de NAVO-top eind
mei in Washington definitief zal wor
den vastgesteld, heeft op tien be
langrijke terreinen tot ver in de Jaren
negentig verbeteringen voorgesteld.
Deze zullen, voor zover Nederland
erbij betrokken is. wegens de kosten
echter niet allemaal uitgevoerd kun
nen worden. Er moet nog uit gekozen
worden wat wel en wat niet. „De
totale uitvoering van de voorstellen
lijkt onze financiële kracht te boven
te gaan", zo was gisteren de voorlopi
ge indruk van minister Scholten. Dit
in tegenstelling tot de visie van de
voorzitter van het militaire comité
van de NAVO, de Noorse generaal
Gundersen, die meende dat het plan
wel binnen de momenteel voorziene
jaarlijkse groei van drie procent van
de defensiebudgetten kan worden
uitgevoerd, mits die verhogingen
maar een aantal jaren aanhouden.
Minister Scholten wees er op dat het
de eerste jaren erg moeilijk zal zijn
om de aanbevelingen uit het lange-
termijn-plan op te volgen. Voor de
Nederlandse defensie ligt er voor de
komende Jaren al zoveel vast dat het
pas na een aantal jaren mogelijk
wordt rekening te houden met de
nieuwe prioriteiten. „Daarvoor is het
dan ook het lange-termijnplan", al
dus 8cholten.
Defensieuitgaven
Verschillende NAVO-ministers, on
der wie de Nederlandse, benadruk
ten dat aanvaarding van het plan
niet automatisch betekent een aan
vaarding van meer defensie-uitga
ven dan nu voorzien. In Amerikaan
se kring werd erop gewezen dat de
NAVO nu al per jaar 165 miljard
dollar (350 miljard gulden) uitgeeft.
Dat is een afschuwelijk groot bedrag
en het is niet mogelijk gezien ook
andere noodzakelijke uitgaven het
defensiebudget steeds maar te blij
ven verhogen. Het gaat erom de be
schikbare gelden doelmatiger te ge
bruiken, zie men in Amerikaanse
kring.
waarde voor zo'n snelle operatie is
wel dat van tevoren alles al klaar ligt
om de troepen op te vangen, te trans
porteren en van hun uitrusting te
voorzien. Dat betekent onder andere
dat die uitrusting, tanks enz, al in
West-Europa ondergebracht wordt.
Daarvoor zullen nieuwe opslagterrei
nen moeten verrijzen. De kosten
daarvan zullen, via de speciale NA-
VO-pot voor dit soort zaken, over
alle NAVO-landen verdeeld worden.
Hoeveel dat precies gaat kosten is
nog niet bekend.
Ook een snelle uitbreiding van de
Amerikaanse luchtmacht in West-
Europa, zal in geval van een crisis
veel sneller gaan plaatsvinden. Bin
nen een week zal het aantal toestel
len worden verdrievoudigd. Nu zijn
er in West-Europa ongeveer 600
Amerikaanse jagers en bommenwer
pers. ue iuchtmachtversterktngen
zullen direct vanuit de VS naar Euro
pa vliegen.
Een andere belangrijke aanbeveling
van het lange-termijn-plan, de invoe
ring van een systeem voor vroege
waarschuwing tegen vijandelijke
luchtaanvallen (Awacs) ziet er wat
positiever uit. De Italianen willen
meer dan voorheen nu aan het pro
ject bijdragen en ook is in de Franse
houding wat meer soepelheid geko
men. Het Nederlandse aandeel in dit
vijf miljard gulden kostende project
zal 140 miljoen bedragen. Definitieve
beslissingen zullen echter pas later
kunnen worden genomen, omdat on
der andere het Westduitse parle
ment problemen over Awacs maakt.
De Westduitsers vinden dat zij er te
veel voor moeten betalen.
Zorgen om Afrika
In Brussel bleek dat men zich op het
NAVO-hoofdkwartier ernstige zor
gen maakt over de ontwikkelingen
in Afrika, niet alleen in Zaïre, maar
ook de al langer durende Russische
en Cubaanse aanwezigheid. De voor
zitter van het militaire comité gaf
desgevraagd toe dat, vanuit militair
oogpunt gezien „het een voordeel
zou zijn, indien de NAVO beter in
staat zou zijn haar militaire belan
gen meer buiten de huidige, in het
NAVO-verdrag vastgelegde grenzen,
te projecteren." Gundersen bena
drukte echter daarbij, dat dit in de
eerste plaats een politieke beslissing
is. Minister 8cholten onderstreepte,
dat politiek gezien het NAVO-stand-
punt nog steeds niet veranderd is.
namelijk dat het verdedigingsgebted
niet bezuiden de Kreeftskeerkring
zal worden uitgebreid.
(ADVERTENTIE)
Crisistijd
Een belangrijk onderdeel van het
plan is de Amerikaanse bereidheid
de versterking van de NAVO-strijd-
krachten in crisistijd aanzienlijk te
versnellen. De NAVO hoeft dan min
der benauwd te zijn over de korte
reactietijd, de tijd die nodig is om
alle troepen op de been te krijgen
voor het pareren van een eventuele
aanval. In het nieuwe strategische
concept gaat men ervan uit dat de ai
in West-Duitsland gelegerde troepen
er vooral zijn om de eerste aanval af
te slaan en zo de versterkingen de
gelegenheid te bieden hun gevechts
stellingen te betrekken.
Vroeger duurde het wel twinig tot
vijftig dagen voordat, voornamelijk
per schip, de Amerikaanse verster
kingen ter plekke konden zijn.
In de nieuwe plannen, die overigens
nog door het Amerikaanse congres
moeten worden goedgekeurd, is
voorzien dat het aantal Amerikaanse
divisies, in West-Europa, nu vijf, bin
nen veertien dagen verdubbeld kan
worden. Dat betekent een verster
king In die periode van zo'n 75.000
man gevechtstroepen, waarvan de
eerste al op de tweede dag in West-
Europa aankomen.
Ze zullen met militaire, maar ook
met gewone burgervllegtuigen naar
Europa overgebracht worden. Voor-
De nieuwste, fascinerende
creatie van
Rien Poortvliet
Verschijnt medio mei a s.
Royaal formaat 31 x 31 cm
Omvang 240 pagina's,
alle uitgevoerd in prach
tige kleurendruk
Gebonden
uitvoering
T •Prijs fó9,50
Voor verschijning
reeds 100.000 exemplaren
verkocht.
Benut deze kans en maak 10
dagen lang een vrijblijvende
kennismaking met Rien Poortvliet.
Het Brieschend Paard:
'n uniek boek voor iedereen, voor
jongen oud
Het Brieschend Paard is méér dan een boek.
het is een ode aan een van de nobelste
vrienden van de mens: het paard
Geïnspireerd door zijn twee I rouwe pony's
schildert Poortvliet een breiend epo« van
vele uiteenlopende paardenlevens. De on
verschrokken helpers van de reddingsboot -
bemanningen, de sl oere Zeetiw* trek-
paarden, de trotse Friezen en de elegante
paarden van de Koninklijke stallen die hi|
als lakei van de Gouden Koets zeer nabij
heeft mogen meemaken
Maar ook het aloude ambacht zoals dc smid
en de zadelmaker krijgen Poortvliet s be
wonderende aandacht
Rien
Poortvliet:
de meester!
Met elke nieuwe uitgave bewijst Rien
Poortvliet zijn meesterlijke gave met de
tekenpen. Het Brieschend Paard is hier
•V weer een overtuigend bewijs van.
Reserveringsbon
Zend mii Het Brieschend raard van Rien Poortvliet a f 0930
per ex. 10 dagen vnjWiivend ter inzage
Betalt
al in»; zal geschieden- G direct n
ont vangg' Li m opeenvolgende nwandeliiksr U
t 'minimaal f 10.-)
Wanneer Het Bneschrnd Paard niet aan rrvjn verwacbhngen
voldoet Uuur ik het hoek binnen 10dagen retour en hrhdan
«een enkele verplichting meer.
I Naam
AJm.
Woonplaats-
Handtekening
AjiikiVhen „al «1-rt.mml
Zend nog geen grid. Doc deze bestelbon m oen open envelop
(zonder po-Jzegel) en stuur deze vandaag mg aan
Verzendboekhandet E/alo Antwoordnunvner JOJ Haartem ypjj