Tedere aanpak
van natuurparken
ABN Bank
Arie Hassink mag meedoen
bij truc Oosterbosch
V f
Erotiek
zonder
élégance
KUNST
Falaffel beperkt in aanpak
Vraag onze man in Saoedi Arabië.
Ontspannend sprookje
vol malle situaties
NIEUWE FILM VAN BERT HAANSTRA
INIEl
Dolle dwaze vrijdag
^Vakbeweging gebruikt mogelijk
"Stemrecht aandelen VAD-fonds
Ontsnapping in slotfase bepaalt saaie eerste etappe
Zege Moser
in Italië
De Blije Druk
Spelen 1984
naar Serajewo
en Los Angeles
Een feeëriek tafereel uit de nieuwe film van Bert Haanstra Nationale parken: de natuur om te aaien.
door Dirk Ouwendijk
Het is al weer jaren geleden, dat Bert Haanstra zich met een nieuwe film manifesteerde. Dat was in
1972, met zijn grote „natuurfilm", die aan de mens duidelijk maakte hoeveel hij over zichzelf zou
kunnen ontdekken, zou hij zijn verschijnen willen bezien als „Bij de beesten af".
kunnen nog de speelfilm „Dokter
,lder zaait papavers" noemen,
iaar die film was minder „typisch
laanstra" dan „Bij de beesten af".
Naar zijn aard is Haanstra een docu-
lentarist, met een beminnelijke vi-
ie op natuur, mensen en dingen. Hij
iemand die deze drie „elementen"
te verstaan als filmbouwstenen
{raag op een anekdotische manier
net elkaar in relatie brengt. In diver-
gradaties van gevoeligheid, hu-
nor, schilderachtigheid, ironie. Ik
al niet zeggen, dat Haanstra zich
jlaarin een meester heeft getoond
wat is overigens een meester?), wel
leeft hij met deze methode van fil-
nen bijzonder boeiende en plezieri-
e dingen gecreëerd.
r zit echter één nadeel aan deze
lethode vast, vernieuwing, hoe dan
Dk, lijkt uitgesloten. De zaken wor-
en bij voorbaat in een Haanstra-
ader gezet. Ze komen in dat kader
leuk voor de dag. Maar erg diepe
indruk maken ze toch niet. f
Dat geldt ook voor zijn jongste film
Nationale Parken, gemaakt in op
dracht van een „interdepartementa
le commissie", die is ingesteld om te
Onderzoeken of er in Nederland na
tuurparken moeten komen en ver
volgens wóór die parken gevestigd
moeten worden.
Als je de film gezien hebt, die Haan
stra daarover gemaakt heeft, krijg je
het gevoel alsof je de natuur in Ne
derland eigenlijk even zou moeten
aaien. Een goeiige, fraaie hond, die je
een beter bestaan gunt dan een mie
zerig erfje en een keurig hondehok.
Wat aan Haanstra's film ontbreekt
is, de strijdbaarheid van een idee.
Het beste wat er van de film te
zeggen is en dat is niet gering is,
dat Haanstra zijn cameraman volop
in de gelegenheid heeft gesteld om
fraaie natuurbeelden vast te leggen.
Een strikt esthetische, kalme bena
dering van „de nationale parken".
FILM- KUNST SPORT
In verband met de films van Waleri-
an Borowczyk van oorsprong een
Pool maar doorgaans werkend in
West-Europa aarzelen de meesten
om over „porno" te spreken. Borow
czyk heeft een aparte manier gevon
den, om aan zijn erotische vertellin
gen (want dót is het onderwerp, dat
hem het sterkst interesseert) een
glans te geven van galante zinnelijk
heid.
Hij toonde zich in zijn films over het
geheel genomen vrijmoedig in amou
reuze beelden, maar slaagde erin om
zich van grofheid te onthouden. Hij
stond dichter bij een Boccaccio zo
als deze geraffineerde literatuur
maakte dan bij Boccaccio zoals deze
in brutale forsheid wilde bruskeren.
Maar in zijn jongste film Interno di
un convento. dat oogt naar een ver
haal van Stendhal, haalt Borowczyk
bij lange niet het koel esthetische
niveau van zijn voorgaande „elegan
te geschiedenissen".
Er zijn diverse verhalen geschreven
over de toestanden in semi-religieu-
ze vrouwenkloosters, waar adelijke
meisjes terecht kwamen, die hun fa
milie min of meer tot last waren en in
schijn-vroomheid tot een dor gefru
streerd leven waren veroordeeld. Dat
dit tot allerlei excessen en ongezon
de menselijkheden moest leiden is te
begrijpen. Dat is allemaal in litera
tuur en ook in films breed uitge
smeerd.
Het zou voor Borowczyk eigenlijk
een kolfje naar de hand zijn geweest
om, met dit thema als ondergrond,
klooster-esthetica en geraffineerde
galantie in fraaie scènes en/of beel
den met elkaar te verstrengelen.
Maar zijn goede geest heeft hem bij
het maken van de film kennelijk
verlaten, zodat met uitzondering
van soms heel geestige beelden de
film eerder naar de kant van doodge:
wone porno overslaat dan naar de
kant van Borowczyks beproefde élé
gance. Wie dus tóch de film wil zien
is bij deze gewaarschuwd.
D.O.
Leidsepleintheater, A dam 16 jaar
TROUW/KWARTET PS 17 - RH 19
advertentie
De heer W.J. van der Mei.
Nederlander. Managing
Director van de Albank Alsaudi
Alhollandi.
Deze nieuwe bank in Saoedi
Arabië is nog geen jaar oud,
maar kan wel bogen op een halve
eeuw ABN-ervaring in dat land.
De bank is namelijk een
jointventure tussen ABN (40%)
en Saoedi aandeelhouders (60%),
waarin de vroegere kantoren van
de ABN in Djeddah, Damman en Alkhobarzijn ondergebracht.
Het kantorennet al in de nabije toekomst verder worden
uitgebreid; het nieuwe kantoor in de hoofdstad Riyadh is 15 mei
j.l. geopend.
Saoedi Arabië besteedt de laatste jaren voor miljarden aan
opdrachten uit: voor havenwerken, huizen- en utiliteitsbouw,
telekommunikatie, wegenaanleg e.d. Nederlandse bedrijven
spelen daarbij een voorname rol.
De heer Van der Mei en zijn staf zijn een goed kontaktadres
voor de Nederlands^ ondernemers.
Dit is zijn adres: Albank Alsaudi Alhollandi, Charia King
Abdul Aziz, P.O. Bok 67, Djeddah. Telex: 40012.
U kunt natuurlijk ook eerst kontakt opnemen met ons
hoofdkantoor, Afd. Centrale Buitenlandse Kantoren,
tel. 020-293862.
ABN mensen staan op vele plaatsen in de wereld voor u klaar.
Aan nieuwe films in het filmprogramma, dat deze week op de
bioscoopschermen te zien Is, valt weinig boeiends te beleven.
Uitzonderingen in het programma zijn, in Tuschinski III de film
„Der Amerikanische Freund" en in de kijkhuizen „Le fond de
l'air est rouge" twee films, die in deze rubriek al besproken zijn
in verband met de festivals in Arnhem en Botterdam.
1 rn{
onze soc.-economische redactie
1TERDAM Vice-voorzitter
firn Spit van de Federatie Neder-
tndse Vakbeweging sluit de moge-
jkheid niet uit, dat de vakbeweging
ls beheerder van het fonds van de
ss« ermogensaanwasdeling het stem-
echt van de aandelen in dat fonds
pat gebruiken.
een conferentie van Europese
lernemérs in Amsterdam zei Spit
isteren dat deze ideeën eigenlijk in
HTiltrijd zijn met de opvatting van de
'NV, dat beslissingsrecht niet op
JTidapitaalbezit gebaseerd mag zijn. In
e visie van de FNV hebben in de
irste plaats werknemers het funda-
ïentele recht om doeleinden en be
id van de onderneming te bepalen,
daar zolang die visie geen werkelijk
heid is, acht Spit het helemaal niet
DE nmogelijk dat ook de vakbeweging
aiie ezit gaat gebruiken om invloed uit
t> oefenen.
Spit voegde hieraan toe dat demo
cratisering binnen de onderneming
niet voldoende is, omdat ook de ge
meenschap belangen heeft bij het
ondememingsgebeuren. Als het on
dernemingsbeleid alleen uitgaat van
het vrije marktmechanisme komen
er enkele zaken in de knel, zoals
sociale prioriteiten, een zuinig ge
bruik van schaarse middelen en een
goede zorg voor het milieu. Met het
oog op deze belangen zal de overheid
grenzen moeten stellen aan de be
slissingsvrijheid van de ondernemin
gen. Ook in verband met de hard
nekkige werkloosheid vindt de vak
beweging hét noodzakelijk dat in
vesteringen worden „gestuurd". Er
zouden investeringsovereenkomsten
moeten komen waarbij overheid,
werkgevers en vakbeweging zijn be
trokken.
Voor interessant werk moet de bio
scoopbezoeker het verder hebben
van de prolongaties. Het zou voorba
rig zijn om te zeggen, dat vermoede
lijk de jaarlijkse komkommertijd is
ingegaan. Ten eerste zijn er, zoals al
gezegd, de interessante prolongaties;
ten tweede is men in het bedrijf het
begrip „komkommertijd" langzaam
aan wat aan het afzwakken.
Overigens valt er voor de al dan niet
aanwezige komkommertijd altijd te
rug te grijpen op de grote leveran
cier: de Walt Disney Productions.
Wat ook deze week weer is gedaan
met Freaky Friday, met als Neder
landse titel „Dolle, dwaze Vrijdag".
Speels
Het gegeven is heel aardig. Het is
ontleend aan de bekende wens: „Ik
zou best eens in de huis v an die of die
willen kruipen". Het thema heeft
stof geleverd tot sprookjes (zoals An
dersen) of romans (o.m. niemand
minder dan een Bernanos).
Het geeft gelegenheid tot speelsheid,
maar ook tot ernst. In „Freaky Fri
day" zien we het een noch het ander.
Alleen maar pogingen helemaal in
de lijn van de Disney-produkties
om een vlot en geinig verhaaltje op
het doek te toveren.
De hoofdpersonen zijn de dertienja
rige sloddervos Annabel, een kei in
het hockeyen maar tevens een wan
hoop voor de tweede hoofdpersoon,
haar moeder Mevrouw Andrews. Op
een ochtend dat de twee weer eens
danig met elkaar in de clinch zijn
geweest, vereuchten ze, gelijktijdig,
de een, Annabel, in een snackbar, de
ander, de moeder, thuis: ik wou, dat
ik 's één dag in hóór schoenen kon
staan. De verwisseling gebeurt, de
geest van ma komt in het lichaam
van sloddervos-dochter te huizen, de
geest van Annabel in het lichaam
van de steeds precieuze ma
Andrews.
Bij de uitwèrking van het op zich
pikante gegeven is er te veel uitgege-
gaan van „dolle situaties", waarin de
heer Andrews, ook al verwisseld als
pa en echtgenoot, de bekende opge-
pi jpte rol speelt van Iemand die door
vrouw en dochter op onbegrijpeijke
manier voor schut wordt gezet.
Er kan nu en dan zeker om malle
situaties gelachen worden, maar
geestigheid is over het algemeen bij
Amerikanen, die zich aan dit soort
sprookjes wagen, ver te zoeken. Ont
spannend is het overigens wel.
ST. WILLEBRORD (ANP) Olympia's Ronde van Nederland is een merkwaardige koers.
Driekwart van de eerste etappe van Scheveningen naar St. Willebrord over 163 kilometer zag het
er naar uit dat het klassement geen noemenswaardige verschuivingen zou ondergaan. Toch
gebeurde het, omdat tijdens de drie plaatselijke omlopen in het Brabantse wielernest een
kopgroep van acht renners het peloton op 50 seconden achterstand reed
Een kopgroep met onbekende
maar ook klinkende namen. De
oranje-truidrager, de winnaar van de
proloog Bert Oosterbosch zat erbij.
Ook de tweede „beschermde" renner
uit diens ploeg, Henk Mutsaars,
maar eveneens Arie Hassink, de win
naar van de Ronde vorig jaar. De 27-
jarige oud-kampioen van Nederland
gebruikte zijn grote routine om han
dig gebruik te maken van een list,
die door de ploeg van Óosterbosch
was bedacht, om niet alleen de etap
pe te winnen, maar ook om vla de
vijftien seconden bonaficatie naar
leider Oosterbosch toe te sluipen.
De „truc" werd uitgevoerd tijdens de
tweede van vier plaatselijke ronden
van tien kilometer in St. Willebrord.
Egbert Koersen, de strijdlustigste
renner van de eerste etappe, had de
aanval geopend, nadat het peloton
vanaf Scheveningen in sterk opge
schroefd tempo vrijwel voortdurend
een geheel was geweest. Er was al
leen een groepje meest buiten
landse renners gelost. Koersen
demarreerde en kreeg Heddy Nieuw-
dorp en Rene van de Broek mee. Het
trio kreeg niet veel ruimte, maar
bleef wel voorop toen de ploeg rond
Oosterbosch het strijdplan ten uit
voer bracht. De uitvoering door Piet
van der Kruys was perfect. Van der
Kruys is een 30-jarige oud-beroeps
renner, die in de ploeg met jonge
cracks als Oosterbosch, Van Est en
Mutsaars onmisbaar ls vanwege zijn
onbaatzuchtigheid.
Dertig kilometer voor het einde com
mandeerde Van der Kruys zijn troe
pen naar voren. Oosterbosch en Mut
saars gehoorzaamden. Van Est had
onderweg te hard gewerkt en te wei
nig gegeten om nog op krachten te
zijn. Oosterbosch en Mutsaars knal
den weg en gelijk liet Van der Kruys
een gat vallen en organiseerde de
verdediging. De „naamlozen" Polak
en Damen waren mee, min of meer
per ongeluk. Arie Hassink doorzag
de tactiek en reed uit alle macht om
als laatste aan te sluiten. Daarin
slaagde hij.
Hassink betekende natuurlijk wel
een gevaarlijke concurrent voor de
op de eindzege beluste Oosterbosch
en Mutsaars. „Dit keer mocht hij er
best bij zijn", verklaarde Ooster
bosch, „dat gaf ons meer steun af
stand te nemen van de rest. Concur
rentie werd uitgedund. Er komen
nog tijdritten en een etappe in Lim
burg om het duel met Hassink uit te
vechten". Een duel. dat Hassink niet
uit de weg zal gaan. „Ik rijd gewoon
zo hard als ik kan in de tijdritten,
meer kan ik niet doen. Wel is het zo
dat ik me veel sterker voel dan vorig
Jaar. Toen won ik Olympia's Ronde
met slechts vier weken training in de
benen. Dat was een wonder. We zul
len nu wel zien. In Olympia's Ronde
gebeuren immers zo vaak onver
wachte dingen".
De uitslag van de eerste etappe,
Scheveningen-St. Willebrord over
163 kilometer is: 1. Arie Hassink
3.48.22 (met tijdsverg. 3.48.07), 2.
Henk Mutsaars 3.48.22 (met tijds
verg. 3.48.12), 3. Rene van de Broek
3.48.22 (met tijdsverg. 3.48.17), 4. Eg-
bert Koersen 3.48.22, 5. Bert Ooster
bosch z.t., 6. Ad Polak z.t., 7. Heddy
Nleuwdorp z.t., 8. Pim Bosch 3.48.32,
9. Jac Verbruggen 3.49.12, 10. Lauri
Petrov (Rusl.) z.t., 11. Peer Maas z.t.,
12. Bart van Est z.t., 13. Wies van
Dongen z.t., 14. Ad van Peer z.t,. 15.
Ton Huljzen z.t., 16. Martin Taverne
z.t., 17. Frits Pirard z.t., 18. Jan Jon
kers z.t., 19. Igor Beliakov (Sov) z.t.,
20. Toon van der Steen z.t.
Algemeen Klassement 1. Bert Oos
terbosch 3.53.13,2. Hassink 3.53.14.3.
Mutsaars 3.53.30, 4. Rene van de
Broek 3.53.42, 5. Nieuwdorp 3.53.47,
6. Koersen 3.53.48, 7. Polak 3.53.51, 8.
van Est 3.54.03. 9. Bosch 3.54.07. 10.
Pirard 3.54.11, 11. Jos Lammertlnk
3.54.13. 12. Jan van Houwelingèn
3.54.20. 13. Maas 3.54.25, 14. Petrov
3.54.29, 15. Huizen 3.54.32, 16. Belia
kov 3.54.33,17. Van der Steen 3.54.34,
18 Verbruggen 3.54.35, 19. Van Peer
3.54.36.20. Jonkers 3.54.36.
Puntenklassement: 1. Oosterbosch
36 punten, 2. Hassink 35, 3. Mut-
saaars 29.
door Dirkje Houtman
AMSTERDAM Ruimte, beweging, ritme en stem zijn de
niddelen waarmee mimetheater Termiek op basis van alledaag
se voorwerpen improviseert en tot een voorstelling komt. „Falaf-
el" is de tweede produktie van het collectief dat vorig jaar werd
ipgericht. Deze produktie is tot en met 20 mei in het Shaffy
(heater te zien.
sim
"alaffel" is opgebouwd uit vijf de
en. scheepstouw, maskers, fruit, py-
bna's en een klapdeur, genoemd
aar de voorwerpen die als uitgangs-
unt voor de improvisaties dienden,
raarvan elk groepslid er één regis
terde. Je zou kunnen verwachten
^1 at deze aanpak resulteerde in sterk
^differentieerde beelden uiteen-
>pend van onderwerp, verschillend
3 aanpak. Dat was bij deze voorstel
ing niet het geval. Uitgewerkt leken
le delen qua structuur en opbouw
krk op elkaar: introductie van ma
teriaal en spelers, de spelers onder
zoeken het materiaal, hetgeen ontr
aardt in chaos van waaruit men
werkt naar een slot, dat veelal slor
dig en onduidelijk was. In „Fruit"
bijvoorbeeld wordt het materiaal
zo'n vijf kilo Golden Delicious in
een vergrote speelgoedauto op het
toneel geïntroduceerd. Tijdens de rit
rollen de appels eruit: klaar voor
gebruik. En wat kun je met die ap
pels doen? Kapotlopen. erover uit
glijden. opeten tot kotsen toe of in
een mandje doen waar je niet bij
kan, omdat de ladder waarmee je
omhoog moet klimmen kapot is. En
dat allemaal quasi-toevallig, leuk,
schalks of wanhopig. Die weinig in
ventieve aanpak kenmerkt vaak ook
de andere delen. Het blijven uit-zijn-
krachten-gegroeide eerste klas to
neelschoolimprovisaties. Een idee
achter hetgeen men toont, ont
breekt, althans wordt niet zichtbaar.
In „Maskers" drijft men dit ten top.
Een kermisfamilie, geplaatst op een
wagen, uit zich op een manier die het
goed zou doen in een reclamespot
voor het Blo-vakantieoord. Mis
plaatst effectbejag tussen de schuif
deuren.
„Een klapdeur", waarmee de voor
stelling besloten wordt, is het enige
deel dat hierbovenuit komt. De ge
spletenheid van een persoon, die
worstelt met de terugkerende vraag
of hij de gele koffer voor of achter de
deur vastpakte, manifesteert zich in
de andere vier spelers. Hun zeker-
I -r.
heid, geuit in een stellige bewering,
wordt ontkracht naarmate ze die be
wering vaker herhalen Er blijft dan
weinig van over en zij worden gere
duceerd tot soortgelijke gespleten
onzekere personen. Dit levert aan
het slot nog een aardig plaatje op,
maar kan de voorstelling niet red
den. Die bleef als geheel beperkt tot
een goedbedoelde aanzet, waarvan
de uitwerking onvoldoende was.
HAARLEM Ter gelegenheid van
het 275-jarig bestaan van het grafi
sche bedrijf Joh. Enschedé en Zo
nen, wordt In de Vleeshal, Grote
Markt te Haarlem tot 26 juni de
tentoonstelling „In De Blije Druk,
het Huis Enschedé sinds 1703" ge
houden. In 1698 begon Izaak Ensche
dé als leerling-zetter In het huis De
Blije Druk te Haarlem. In 1703 ves
tigde hij zich als zelfstandig drukker.
De zaak groeide onder hem en zijn
opvolgers uit tot een groot en vooral
zeer veelzijdige grafische onderne
ming met activiteiten op het gebied
van le Hergieten, drukken van boe
ken, couranten uitgeven, het ver
vaardigen van bankpapier, postze
gels en andere waardepapieren.
Nu, bij het 275-Jarig Jubileum organi
seert het Frans Hals museum In nau
we samenwerking met het bedrijf en
de Stichting Museum Enschedé een
herdenkingstentoonstelling.
Uiteraard wordt hier aandacht be
steed aan de geschiedenis van het
bedrijf. Ook de technische aspecten
van het grafisch bedrijf worden be
licht. Dit zijn o.m. de onderwerpen:
lettergieterij, Oprechte Haarlemse
Courant, oude dinikpersen en druk
werk in diverse technieken.
Dagelijks 10 00-17.00 uur. zon- en
feestdagen 13.00-17.00 uur.
SIENA Francesco Moser heeft gis
teren het tweede gedeelte van de
elfde etappe van de Ronde van Italië
gewonnen. Zijn aartsrivaal, de Belg
Johan dc Muynck, heeft evenwel de
leiderstrui nog in zijn bezit. Moser
kwam drie seconden eerder over de
streep dan het grote peloton waar
ook De Muynck in zat.
Eerder op de dag werd het eerste
gedeelte van de elfde etappe gewon
nen door de Jonge Italiaan Bruno
Zanoni. In die rit kwam Rik van
Linden vijfhonderd meter voor de
streep ten val en liep een hoofdwond
op. Later staakte Van Linden de
strijd in de Giro definitief.
ATHENE (SID, DPA) - De Olympi
sche Spelen van 1984 vinden In elk
geval plaats ln Serajewo (winter) en
mogelijkerwijs in Los Angeles (zo
mer). Het tachtigste congres van het
Internationaal Olympisch Comité
heeft ln Athene buitengewoon veel
moeilijkheden gehad om met de Ca-
llfomische vertegenwoordigers tot
een vorm van overeenstemming te
geraken. Zij krijgen toten met 31 juli
aanstaande dc tijd om te voldoen
aan alle door het IOC gestelde voor
waarden Zo niet dan is de kandi
daatstelling voor de organisatie van
de zomerspelen 1984 opnieuw open.
Los Angeles kan zich vooralsnog al
leen „provisorisch" tooien met de
Olympische ringen.
De grote winnaar van Athene was
Serajewo. Na een krappe nederlaag
bij de eerste stemming tegen Sappo
ro werd de Japanse Olympische stad
bij de tweede stemming met drie
stemmen „overwonnen." De uitslag
van de stemmingen: eerste ronde:
Sapporo 33 stemmen, Serajewo 31
stemmen, Zweden met Gothenburg
10 stemmen. Een stem blanco. Twee
de ronde: Serajewo 39 stemmen,
Sapporo 36 stemmen.
Na de sluiting van de kandidaatstel
ling op 31 oktober van het vorig jaar
gold de 400.000 Inwoners tellende
hoofdstad van de Joegoslavische
provincie Bosnié-Herzegowlna als
een krasse outsider. De plaats dank
te zijn bekendheid aan een enkele
gebeurtenis: de moord van de Bos
niër Gavrilo Princip op 28 Juni 1914
op de Oostenrijkse troonopvolger
Franz Ferdinand; het begin van de
'Eerste Wereldoorlog