Marisa en Ria als huismoeders
in protestants kinderdorp
Weinig geld voor
Molukse archipel
...waarom doen we hart en
bloedvaten dan nogsteeds tekoi
met te weinig linolzuur?
Er zijn 5 Becel produkten voor
voldoende R linolzuur.
1
becel
goed voor hart en bloedvaten
Voor voldoende vitaminen zorgen we wel.
Weerzien met Cees Materna in Napels
Verslag Indonesië-reis Zuidmolukkers
Zuidmolukker
gearresteerd
in Djakarta
te
Onze gezondheid wordt bepaald door onze manier van leven. En dus
ook door onze manier van eten. Nu zijn we vandaag de dag wel zover dat we vo|».
doende vitaminen heel vanzelfsprekend vinden. Maar ondertussen doen we
hart en bloedvaten nog steeds tekort met te weinig linolzuur in onze voeding.
DINSDAG 16 MEI 1978
door Jan Roelfs
NAPELS Ze wonen en wer
ken in het voormalige paleisje
aan de baai van Napels, waar
destijds Guiseppe Garibaldi
zijn brandbrieven schreef aan
de koning van Italië: twee Ne
derlandse meisjes. Marisa Bom
(18) uit Amsterdam-Osdorp en
Ria Jansen (26) uit Elburg.
Twee van de internationale
groep (uit de Verenigde Staten,
Duitsland. Zwitserland) die er
optrekken met kinderen uit het
woongebied van Groot-Napels,
waar de nabijgelegen zwarte
Vesuvius neerkijkt op drie mil
joen mensen, opeengepakt in
één van de dichtstbevolkte
woongebieden van Europa.
Daar heerst 27 procent jeugdwerk
loosheid en twaalf procent ledigheid
onder volwassenen en er is geen
werkloosheidsuitkering. Een ontstel
lend probleemgebied met het turbu
lente Napels als heksenketel, met
demonstratieve explosies, als broed
plaats van zwarte handal en groeien
de criminaliteit.
Nederlandse vrijwilligsters in een be
schuttend. ommuurd gebied, aan de
roerige Corso Garibaldi, de verbin
dende kustweg tussen Napels en zijn
voorstad Portici. Schijnbaar is die
voorstad een subtropische oase.
maar met de tachtig interne en vijf
honderd dagscholieren van het pro
testants-christelijke kinderdorp
Casa Materna i Moederhuis) is zij
toch een wezenlijk onderdeel van het
probleemgebied.
Jeugdwelzijnszorg
Het centrum Casa Materna is een
vorm van jeugdwelzijnszorg. dat ge
stalte heeft gekregen door de familie
Santi De vormgeving van dit ..fami
liebedrijf is in geen enkel opzicht te
vergelijken met de moderne presen
taties. die het Jeugdwelzijnswerk
de kinderbescherming in ons land.
deskundig en georganiseerd, biedt.
Afgezien van het feit. dat dit zuidelij
ke deel van Italië economisch zwak
is. bevindt men zich daar in een
óndere wereld.
Voor mij was het een herhaald weer
zien met het werk der Santi's, van dr.
Teofilo en ds. Emanuele, die de kin-
derzorg. in het begin van deze eeuw
door hun ouders begonnen, voortzet
ten Dat kan alleen dank zij de niet
aflatende financiële zorg van Casa-
Materna-comités in het buitenland.
De school met de bijbel dat is wel
het principe functioneert buiten
Iedere staatssubsidie om. in tegen
stelling tot de rooms-katholieke
staatsscholen.
Marise Bom (links) en Ria Jansen.
Zou men staatsschool zijn. dan was
het principe van de Santi's (metho
disten) volkomen ontluisterd. Voor
de interne kinderen krijgt men. voor
zover de ouders niet kunnen bijdra
gen. drie gulden per dag. In die om
geving. met onafgebroken zorgen
voor de exploitatie van het centrum,
voor onderhoud van gebouwen, voor
vernieuwing en voor salarissen voor
de Italiaanse onderwijskrachten en
de huishoudelijke staf. werken de
vrijwilligers, zoals Marisa en Ria. die
er een soort diakonaal jaar vol
brengen.
Als een opdracht
Marisa: „Na mijn eindexamen aan
de christelijke scholengemeenschap
Pascal in Amsterdam-West, heb ik
twee maanden als „blauwe engel"
gewerkt op het oecumenische stu
die- en conferentiecentrum Bossey.
in Zwitserland (gebied Genève). Na
enkele weken vroeg ik mij serieus af
of dit het nu wel wés? Kon ik mij in
die toch wel luxe omgeving wéar
maken? Via het Algemeen diakonaal
bureau van de gereformeerde kerken
in Nederland kwam ik in contact
met Casa Materna. De eerste maan
den waren er bijzonder zwaar, ik had
veel heimwee. Maar de opvang in de
internationale groep en de geleide
lijk groeiende kennis van de Ita
liaanse taal hebben mij daar over
heen geholpen."
Ze verzorgt er negen jongetjes van
vijf tot negen jaar. in de functie van
huismoeder. Ook Ria. met meer er
varing (diploma kinderbescher
ming), ze werkte na een diensttijd in
een kinderhuls van het Nederlandse
leger des Heils een Jaar op een kost
school in Schotland), verzorgt een
dergelijk groepje. .Als de kinderen
met op school zijn. zijn ze bij ons; dat
is het geval bij het opstaan, het
wassen, het ontbijt (gezamenlijk met
DEN HAAG (ANP) In vergelijking met de toestand in 1950 is
in Indonesië op alle terreinen grote vooruitgang geboekt. Maar
dat geldt zeker niet voor de Molukse archipel. Djakarta rekent
de Molukken tot de zogenaamde „minus-gebieden", die maar
weinig geld toebedeeld krijgen. Dat staat in het verslag van de
oriëntatiereis naar Indonesië, die vijf Molukse voormannen in
februari van dit jaar hebben gemaakt. Het verslag moet nog
officieel verschijnen.
de reisgroep. Er zijn veel scholen
gebouwd en er bestaat aanvullend
onderwijs voor hen die geen school
hebben gevolgd of hun studie heb
ben afgebroken. Hoewel het Maleis
omgangstaal is op de Molukken.
wordt het niet officieel onderwezen.
Leer- en leesboeken in het Maleis
zijn er dan ook niet. 8tudenten wor
den ingeschakeld om het analfabe
tisme te bestrijden. De Molukkers
uit Nederland hoorden overigens
klachten over „een vlucht van intel
lectuelen" van de eilanden.
Over de vrijheid van meningsuiting
schrijven de vijf dat de manier waar
op men zich op de Molukken uit-
drukt „soms angstig is" en in aanwe
zigheid van een overheidsfunctiona
ris „geremd", vooral wanneer de
RMS ter sprake komt.
Sterk verlangen
In het officieuze verslag staat niet
hoe op de Molukken (1.2 miljoen
inwoners) en in de rest van Indonesië
(waar nog eens 1.8 miljoen Zuidmo
lukkers wonen) over de RMS wordt
gedacht Maar Metekohy. lid van het
reisgezelschap, zegt dat er wel dege
lijk een sterk verlangen naar vrijheid
en zelfstandigheid bestaat. Hij doet
deze uitspraak in „Zelfbeschikking",
het blad van de stichting „Door de
eeuwen trouw".
Metekohy: „Verhalen als zou de
RMS gedachte in de Zuld-Molukken
vrijwel dood zijn. berusten op opper
vlakkige waarneming." Volgens Me
tekohy komt het RMS-ldeaal pas
naar boven „als Je het vertrouwen
van de mensen weet te winnen en
wat dieper doorpraat".
De Molukse voormannen willen
doorgaan met de reizen. „Uit de ge
sprekken bleek dat gunstig wordt
gedacht over reizen met als doel tot
een dialoog tussen Molukkers in Ne
derland en Indonesië te komen."
Volgens de groep (Kuhuwael, Man-
touw. Metekohy. Manuhutu en Ro-
tumalessy) moeten vooral de econo
mische omstandigheden op de Mo
lukken worden verbeterd. Vrijwel ie
dereen moet naast zijn werk een
bijbaan zoeken om te kunnen rond
komen. Daar komt bij dat op de
eilanden onvoldoende werk is voor
het grote aantal schoolverlaters. De
bevolking neemt ondanks een
voorlichtingscampagne over geboor-
tenbeperking nog steeds toe.
Vooral op de eilanden rond Ambon
moeten wegennet, transport, handel
en industrie en bos-, land- en tuin
bouw worden verbeterd, aldus het
reisverslag
Onderwijs, kerk en verenigingswerk
staan er beter voor, is de indruk van
Het rijke onvermogen
DEN BOSCH - „Het rijke onvermo
gen". een bijzondere tentoonstelling,
die tot 12 juni in Het Kruithuis.
Citadcllaan te Den Bosch gehouden
wordt De afgelopen jaren bezocht
fotograaf Oscar van Alphen Duits
land om de ontwikkelingen te volgen
op het terrein van de burgerrechten
en waar mogelijk fotografisch vast te
leggen Van Alphen. die de Tweede
Wereldoorlog bewust meemaakte, is
uiterst bezorgd over de gebeurtenis
sen in het Duitsland van na 1965
Zaken als o m „Notstandsgesetzge-
bung". „Radikalenrerlass" en „Be-
rufsverbote" volgde en fotografeerde
hij met door wantrouwen gevoede
belangstelling
Uit deze beelden en ander documen
tair materiaal stelde hij deze exposi
tie samen over het sociale en politie
ke klimaat in ons buurland
De tentoonstelling is bedoeld als
waarschuwing tegen gebeurtenissen
in landen waar technocratische ont
wikkelingen een normaal democra
ts functioneren uitsluiten.
de hele gemeenschap), tussen de
schooltijden in en in de avonduren."
Godsdienst
Ria: „Iedere week leren we ze bijbel
versjes en andere godsdienstige lied
jes. De meeste - "rooms-katholieke
kinderen kennen grote gedeelten
van de bijbel uit het hoofd, zoals
vroeger bij ons het geval was. Vlak
voor de maaltijden wordt er geza
menlijk gezongen. Daarnaast hou
den we de buitenlanders een
bijbelles. Op de zondag de samen
leving is hier doortrokken van een
ouderwetse evangelisatie DRIE
bijeenkomsten: de zondagsschool,
de ochtendkerkdienst en de middag-
dienst. Noordeuropeanen en Ameri
kanen vinden dat wel erg veel van
het goede. Maar zo is het nu al tien
tallen jaren. Je wordt hier erg veel
vrijgelaten. Het voornaamste is. dat
Je ervoor moet zorgen dat de kinde
ren er netjes bijlopen, goed eten en
slapen en zich niet vervelen. De taal
blijft, maar steeds minder, een pro
bleem De buitenlanders krijgen
tweemaal per week Italiaanse les.
Als de jongetjes naar school zijn,
maken we hun bedden op. doen ver
stelwerk. strijken en bereiden kleur
en plakwerk voor. dat in de vrije
uren gedaan wordt. Maar het over
wegend gunstige voorjaars- en zo
merweer geeft veel mogelijkheden
tot buitenspel." De buitenlandse
jongeren krijgen driehonderd gulden
per maand, met kost en inwoning.
De Santi's zeggen: „We mogen geen
specialisatie vragen, wél grote toe
wijding."
Zwaar werk
De leidsters en leiders één vrije
dag per week vinden het zwaar
werk. Ze strijken de was en schrob
ben de vloeren en staan voor verras
singen.
Marise: „Laatst kwam er een jonge
tje terug van verlof. We hadden te
laat in de gaten, dat het hoofdluis
meebracht. We werden er ook door
besmet. Waar de kinderen vandaan
komen? Uit gebroken gezinnen, uit
milieus waarin veel alcohol wordt
gebruikt, gezinnen waarvan de moe
der werkt of de vader, elders in ons
werelddeel, gastarbeider is. Het
komt ook voor dat vader en moeder
samen in het buitenland werken. De
grote werkloosheid leidt ook tot op
neming van kinderen, met de factor,
dat ze een hele dag onderdak zijn. in
tegenstelling tot de staatsscholen,
waar slechts halve dagen les wordt
gegeven. Handenarbeid en recreatie
worden niet op school gegeven, daar
om wordt er veel creativiteit van de
leiding gevergd."
Hartverwarmend, dat was óók de
w WIK»
DEN HAAG (ANP) De 59-jarig(
Zuidmolukker Joop Hatumena uit
Deventer is onlangs in Djakarta ge
arresteerd. Dit hebben familieleden
gisteren bekendgemaakt. Zijn arres
tatie was op het vliegveld van Dja
karta, bij terugkeer van een bezoek
aan Ambon. De familie van Hatume
na vermoedt dat hij „bezwarend ma
teriaal" bij zich had over de RMS. de
vrije republiek der Zuidmolukken.
Hatumena heeft de Nederlandse na
tionaliteit
Een woordvoerder van het ministe
rie van buitenlandse zaken bevestig
de in grote lijnen het verhaal van
Hatumena's familie. Hij zei ook dat
de ambassade in Djakarta er nog
niet in geslaagd Is om contact te
krijgen met de gearresteerde Zuid
molukker. Wel probeert de ambassa
de op alle mogelijke manieren bij
stand te verlenen aan Hatumena.
Volgens de woordvoerder is het nog
niet duidelijk of de autoriteiten een
aanklacht zullen Indienen tegen de
Molukker uit Deventer.
Volgens secretaris G. Knot van de
pro-Molukse stichting „Door de eeu-
jven trouw" houden de autoriteiten
in Djakarta Zuidmolukkers met een
Nederlands paspoort nauwlettend in
het oog bij bezoeken aan Indonesië.
Deze groep betaalt ook veel meer
voor een visum. 72 gulden in plaats
van de 22 gulden die andere Neder
landers betalen. De Indonesiërs ma
ken daarbij volgens Knot een „raci
aal onderscheid" Molukkers met
een zogenaamd faciliteitenpaspoort
(dat duidelijk maakt dat ze staten-
loos zijn. maar In Nederland wonen)
krijgen helemaal geen visum, aldus
Je heer Knot.
indruk van de Nederlandse groep. In
wier gezelschap ik enige dagen in
Casa Materna en Groot-Napels ben
rondgegaan. Mensen van Nederland
se organisaties uit kerkelijke en se-
mi-kerkelijke kring, die Jaarlijks
daadwerkelijk willen ijveren voor dit
Casa Materna, dat wel „het wonder
van Napels" wordt genoemd. Waar
komende zomer weer een oecumeni
sche werkgroep uit Nederland heen
gaat om opknapwerk te doen.
en Berend
Moriaantje
Botje
Een roerige kindervoorstelling in het
hoofdgebouw, waarin met buiten
landse hulp. de zeer verouderde en
niet-eigentijdse slaapzalen worden
verbouwd, waar het sanitair is ver
nieuwd. De groep van Marise treedt
op. De drie turven hoge zwartogige
Aldo's, Loulsjes, Francisco's en Pië-
tro's spelen en zingen in de Neder
landse taal „Moriaantje, zo zwart
als roet". „Berend Botje" en „Alle
eendjes zwemmen in het water". Een
„toneelproduktie" van eindeloos ge
duld. De muziekband speelt, begint
attent met het Wilhelmus. Dan
volgen marsen, waarbij horen en zien
je bijna vergaat en tot besluit volgt
het romantisch-melancholieke „O
sole mio". Een deinende zaal. Andre
as, een roodgebaarde jonge Zwitser,
treedt met zijn jongensgroep op:
Zwitserse volksliedjes. Dr. Teofilo
wordt niet moe almaar handenklap
pend „Bravo" te roepen. De Neder
landse gasten, die iedere avond bij
het naar bed gaan van de kinderen
met nachtkussen worden overladen,
zien en horen getroffen toe.
De kardinaal
Casa Materna heeft een geschiedenis
van bijna 75 jaar in Portici. De tijd.
dat de katholieken demonstreerden
voor de poort voor de vernietiging
van deze protestantse infiltratie in
een eeuwenoud patroon, is voorbij.
Treffend voorbeeld van toenadering:
we bezoeken Ponticelli. vrijwel de
armste, zeer communistische woon
wijk van Napels, waar de Santi's een
buurthuis hebben van een onvoor
stelbare eenvoud, maar geënt op een
blijmoedigheid en een geestdrift, die
Nederlanders beschaamd maakt.
Het is het godsvertrouwen, dat ook
deze activiteit van speelleerklas-
sen tot informatie over drugs toe
beheerst.
Maar het glanspunt van deze excur
siedag moet nog komen. De kardi
naal van Napels en Zuid-Italië be
zoekt informeel het evangelische
hospitaal, dat er tien jaar staat te
midden van de verpaupering. Er zijn
120 bedden, de patiënten stromen er
vanuit heel Calabrië toe. Als er geen
plaats is. worden er bedden bijgezet.
Er wordt geopereerd en er is een
couveusezaal. Bisschop Corrado Ursi
betreedt de zusterkamer waar direc
trice Ingrid Schade, een Duitse dia-
kones, ontvangt. De kardinaal in vol
ornaat, met in zijn kielzog zijn secre
taris en de stadspastoor van Ponti
celli. Twintig jaar was hij de repre
sentant van de tegenstanders van
ieder protestants Initiatief
Toespraken over en weer. Dr. Teofi
lo. de oprichter van het ziekenhuis,
trekt alle registers uit. Alle mannelij
ke leden van het gezelschap ontvan
gen de kus van de kardinaal, het glas
wordt geheven en gitaarspel van de
zusters begeleidt het gezamenlijk
zingen van „Grote God. U loven wij".
Ook bij de verbaasde Nederlanders
wijkt even de nuchterheid. Tijdens
de lunch fluistert zuster Ingrid mij
toe: „Nederlandse verpleegsters,
liefst met enige beginkennis van de
Italiaanse taal zijn hier welkom. We
willen graag uitbreiden tot 300 bed
den. we zijn een streekziekenhuis,
dat in een behoefte voorziet, geluk
kig worden we voor 80 procent ge
subsidieerd."
Terug in Casa Materna, waar de
spaghetti-maaltijd wacht en de onaf
scheidelijke sinaasappel als toetje.
De vijfjarige Mariëlle zegt het tafel
gebed en de kinderen zingen de kalk
van de muren. De gasten van de
Nederlandse Stichting Casa Mater
na zijn er vier dagen op werkbezoek
geweest. Hervormd en gereformeerd
Hilversum laten er 20.000 gulden
achter, de opbrengst van een drie
voudige actie in de etherstad in het
Gooi, gehouden in het raam van het
„Jaar van het Kind". Wellicht gaan
Dr. Teofilo Santi: We willen kinderen begeleiden naar de toekoi
Geen protestantse kinderen van hen maken, maar jongèren
straks hopelijk het weerbarstige léven in hun omgeving lx
zullen aankunnen.
de Wilde Ganzen voor Casa Materna
vliegen. „Tot weerziens", wuiven de
kinderen als de schoolbus destijds
een geschenk van de lezerskring van
Trouw onder de poort doorrijdt,
naar het vliegveld. Marise en Ria
doen de groep uitgeleide. Ze hebben
een paar dagen dankbaar
derlandse sfeer geproefd.
Stichting Casa Materna Ni
land: postgiro 65 5 777 pennii
meesteres Schubertlaan 6, Roll
dam-13. Voor documentatie:
hoevedorp telefoon 02968-5127.
krijg»
lorge
ISOlli
moe
seei
f30 ja:
lieren
e cor
ube
ken (t
told P
leh
egedc
inong
Kbanc
move
ebode
er go
rdere
Dalai, b
'dam-(
Wat doet linolzuur?
Door een teveel aan cholesterol
in ons bloed kunnen bloedvaten nauwer
worden.
Linolzuur, de beste van de meer
voudig onverzadigde vetzuren, helpt
de vorming van overtollig cholesterol
tegen te gaan.
En is daarom zo onmisbaar.
Hoeveel linolzuur is voldoende?
Voedingsdeskundigen zeggen,
dat onze dagelijkse vetconsumptie voor
1/3 deel linolzuur moet bevatten.
Wat neerkomt op een verhoging tot
10 a 15 calorie-procenten. Om zeker te
zijn van 'n verantwoord gehalte.
5 Becel produkten helpen daarbij.
Met zoveel mogelijk linolzuur.
Linolzuur alleen is niet genoeg.
Voor een goede konditie van harte
bloedvaten moeten we bewust eten
en ook niet teveel.
Maar daarnaast ook minder roken
en zorgen voor voldoende beweging, i
Trouwens dat spreekt vanzelf. B
Ruys
NA C
luidt b
Merg
<1 dit
Am
Amj
kiani
Voor i
kir
Voor i
M
