Turkije vraagt
opheffing van
wapenembargo VS
Paus Paulus bij
staatsrouwdienst
hinese leiders beducht voor militairen
Spanningen in het
kabinet van Begin
Israël belooft vertrek uit Libanon
Russen tonen spijt
over grensincident
Anders geen regeling Cyprus
Na uitlatingen van staf-chef
Eritrea bang
poor offensief
net Cubanen
Familie Aldo Moro zal afwezig zijn
Politie Curasao
overmeestert kaper
Omstreden Japans
vliegveld mag open
Stralingswerkers
zouden meer kanker
hebben gekregen
Japan bestraft
gijzelingen en
kapingen strenger
g) het leger wordt weer eens 'samengezworen'
h
2ATERDAG 13 VEI 1976
BUITENLAND
T rouw/Kwartet7
BONN (Reuter, AP, UPI) De Turkse premier Ecevit heeft
gisteren in West-Duitsland verklaard dat er nooit een regeling
van de kwestie Cyprus komt als de Verenigde Staten het
wapenembargo tegen Turkije niet opheffen.
De Turkse premier deed zijn uitla
ting nadat een voorstel om het
wapenembargo op te heffen in de
Senaatscommissie voor buitenland
se zaken met acht tegen vier stem
men schipbreuk had geleden. De
Amerikaanse president Carter is
voorstander van opheffing van het
pmbargo tegen Turkije. Het embar-
o werd ingesteld na de invasie van
Turkije op Cyprus in 1974, waarbij
gebruik gemaakt werd van Ameri-
;aanse wapens.
NAVO
Scevit zei gisteren in Bonn dat het
wapenembargo niet alleen Turkije
■aakt. maar zijn invloed uitoefent op
Ie hele Atlantische Verdragsorgani-
satie. Ecevit zei voorts dat zijn rege
ring zal blijven streven naar een zo
spoedige mogelijke oplossing van de
kwestie Cyprus en een herstel van de
vriendschappelijke betrekkingen
met Griekenland, maar dat ophef
fing van het wapenembargo daartoe
de voornaamste voorwaarde is.
Hoe Turkije op de voortzetting van
het embargo zal reageren liet Ecevit
niet duidelijk merken, maar hij ver
klaarde wel dat zijn land andere we
gen zal weten te vinden om zichzelf
te verdedigen.
Duitse leverantie
JERUZALEM (Reuter. UPI) In Israël is hevige politieke
beroering ontstaan over een verklaring van generaal Eitan. staf
chef van het Israëlische leger, dat Israël de bezette gebieden
militair hard nodig heeft voor de verdediging van het land.
De Israëlische minister van buitenlandse zaken Mosje Dajan brengt een bezoek aan Zweden. Hij
sprak onder meer met premier Thorbjörn Falldin (rechts).
Generaal Eitan deed deze uitspraak
in een televisie-interview ter gele
genheid van het dertigjarig bestaan
van de staat Israël. Militaire leiders
worden in Israël geacht zich van
politieke uitspraken te onthouden.
De Democratische Beweging voor
Verandering (DASH), een van de co
alitiepartners in de regering Begin,
heeft bij monde van haar leider, vice-
premier Jadin, haar verbazing over
de uitlatingen van generaal Eitan
uitgesproken. Jadin zei gisteren dat
hij de uitlatingen tijdens het kabi
netsberaad van aanstaande zondag
ter tafel zal brengen.
Een woordvoerder van de Likoed
heeft zich inmiddels achter de uitla
tingen van Eitan opgesteld. Hij zei
dat Eitan met zijn uitlatingen alleen
militaire en geen politieke kwesties
Een woordvoerder van het Westduit- DatllTTI IQ DOP* Dipt hPDSflld
se ministerie van defensie deelde 10 Ilufe lUct UtJpcUlIU
1ANDEFERA (Eritrea) (Reu-
er, AP) De Eritrese bevrij-
lingsbeweging zijn bezig alle
leschikbare mannen en vrou-
ren te mobiliseren uit angst
oor een door Russen en Cuba-
len gesteund tegenoffensief
an de Ethiopische regering.
libië heeft laten weten dat het niet
rerkeloos zal toekijken als er inder-
aad Cubanen ingezet worden tegen
Eritrese opstandelingen tegen het
Ithiopische bewind. Het komende
egenoffensief zou beslissend kun-
en zijn in de strijd van de bevrij-
ingsbewegingen voor de onafhan-
elijkheid van hun provincie.
inds de Somaliërs, ook met hulp
an Cubanen, door het Ethiopische
ewind uit de Ogaden-woestijn ver-
reven zijn, concentreert het Ethio-
ische leger zich op de afgescheiden
incie Eritrea in het noorden. Eri-
Li v.vid 16 jaar geleden door de
rimuiige keizer Haile Selassie ge
tint.: Sindsdien is er een voort
ure nu- strijd om het gebied
lanco.
oiu" no Said Salcch. regionaal be-
elhebber var. het Eritrese bevrij-
ingsiron in Mandefera, zijn
5.OOG Ethiop en 4000 Cubaanse
litairen sanurokken even ten
ïiden van de grci. .iet Eritrea voor
et tegenoffensiei. cze aanval zou
an samenvallen :.--t een poging
an 25.000 tot 40.000 Etliiopiscne mi-
tairen om de belegering van de
oofdstad van Eritrea. Asmara, die
een half jaar duurt op te heffen,
srrara is de enige belangrijke stad
Eritrea die nóg in handen is van
thiopiërs. Verder beheersen Ethio-
ische strijdkrachten nog enkele de
in van twee havensteden, te weten
lassav.-., vil A: b.
grootste deel van de ongeveer
>Cu0 soldaten van het ELF zijn gele
erd ir. een strook van de Ethiopi-
che grens tot Asmara en zijn ingezet
ij de gevechten om de stad Baren-
e. in het westen van Eritrea. Waar-
een even groot aantal sol
van het Eritrese bcvrijdings-
Hofont van het volk (EPLF), verbon-
,ulfen met het ELF. zijn geconcen-
eerd rond de stad Asmara. Volgens
leiders van de bevrijdingsbewe-
beeft de Libische leider Khad-
iffi hen de verzekering gegeven dat
nk*j hen zal steunen als Cubanen mee-
fchten in Eritrea. Ook andere Ara-
sche landen zouden steun hebben
v&egezegd.
ministerie van defensie deelde
mee dat Turkse functionarissen uit
het gevolg van Ecevit met Westduit-
se autoriteiten hadden gesproken
over militaire hulp. De woordvoerder
verklaarde dat de Bondsrepubliek
van plan is de drie Turkse krijgs
machtonderdelen bij te staan, maar
voegde eraan toe dat de Bondsrepu
bliek nooit de plaats als wapenleve
rancier van de Verenigde Staten zal
kunnen innemen. Deze opmerkingen
maken wel duidelijk dat West-Duits
land het Amerikaanse embargo niet
zullen volgen.
De Cyprische regering heeft inmid
dels geprotesteerd tegen het West-
duitse voornemen om Turkije wa
pens te leveren. Cyprus heeft zijn
instemming betuigd met het besluit
van de Amerikaanse Senaatscom
missie. Ook in het behoudende deel
van de Griekse pers is het besluit
van de commissie toegejuicht.
BEIROET. TEL AVIV (Reuter.
UPI) Israël zal zich houden
aan een Veiligheidsraadsreso
lutie 425. waarin wordt aange
drongen op terugtrekking van
het Israëlische leger uit het zui
den van Libanon. Maar wan
neer Israël zich terugtrekt is
nog steeds niet bekend.
Dit standpunt van Israël werd giste
ren bekendgemaakt door de com
mandant van de vredesmacht van de
Verenigde Naties in het Midden Oos
ten, de Finse generaal Siilasvuo. na
afloop van besprekingen met de Is
raëlische staf-chef, generaal Eitan.
Israël bezet momenteel nog een
strook van tien kilometer in het zui
den van Libanon
Wapens aangevuld
In de Libanese havenstad Tyrus zijn
gisteren 260 Nigeriaanse militairen
aangekomen ter versterking van de
VN-vredesmacht. De Nigeriaanse
militairen brengen de sterkte van de
strijdmacht op 4.140 man. Binnen
kort komen er nog meer soldaten uit
Ierland, Iran en de Fiji-eilanden. De
Fiji-eilanden sturen vrijwel alle mili
tairen die het land heeft naar
Libanon.
De hoogste militaire commandant
van de Palestijnse bevrijdingsorga
nisatie PLO. Chliel Wazier. heeft gis
teren gezegd, dat de Palestijnen de
wapens die zij hebben verloren in de
strijd tegen Israël weer volledig aan
gevuld hebben. Waar de wapens van
daan komen, wilde hij niet met zo
veel woorden zeggen, maar hij liet
doorschemeren dat ze door Syrië ge
leverd zijn. Gevraagd naar de situa
tie in het zuiden van Libanon, waar
de afgelopen weken Palestijnen re
gelmatig vuurcontact maakten met
de VN-vredesmacht. zei Wazier: „Het
woord wapenstilstand komt in het
woordenboek van de Palestijnse re
volutie niet voor. „Wel zei hij dat
bevel gegeven was om het vuren in
het zuiden van Libanon te staken om
de vluchtelingen een kans te geven
naar hun huizen terug te keren.
Volgens berichten in de Libanese
pers zouden de Amerikanen van
plan zijn in het Midden-Oosten een
aantal militaire bases in te richten,
van waaruit de Verenigde Staten de
westelijke belangen in het Midden-
Oosten zouden kunnen verdedigen.
Bovendien zou een onmiddellijke
Amerikaanse aanwezigheid in het
gebied Israël ertoe kunnen brengen
territoriale concessies te doen aan
zijn Arabische buren. De Ameri
kaanse bases zouden niet alleeft wor
den ingericht ter bescherming van
de Israëlische veiligheid, maar ook
voor de veiligheid van Saoedi-Ara-
bië
ROME (Reuter, AFP) Paus Paulus de zesde zal vandaag de
officiële staatsrouwdienst voor de vermoorde Italiaanse oud-
premier Aldo Moro bijwonen. Hoewel de familie van de overlede
ne een officiële plechtigheid afwijst wil de paus toch deze
ongebruikelijke stap doen om zijn vriendschap met Aldo Moro te
betuigen.
Intussen werd gisteren in Milaan op
nieuw een hooggeplaatste Italiaan in
de benen geschoten. Binnen acht
dagen is hij het zevende slachtoffer
WILLEMSTAD (UPI, AFP) Op het
vliegveld van Willemstad op Cura
cao is gisteren op gewelddadige wij
ze een einde gekomen aan de kaping
van een Colombiaans vliegtuig. Bij
de actie van de Cura?aose politie
werden de kaper en 1 politieman
gewond.
Het vliegtuig werd donderdag op een
binnenlandse vlucht in Colombia ge
kaapt. De ene kaper dwong het toes
tel naar Aruba te vliegen. Op Amba
zagen 24 passagiers kans het toestel
aan de achterzijde te verlaten. Op
Curagao bleek de kaper bereid de
passagiers vrij te laten in ruil voor
brandstof. Terwijl de onderhandelin
gen daarover aan de gang waren,
bestormde de politie het toestel,
waarbij de kaper in het gezicht ge
schoten werd. De 30-jarige kaper was
gewapend met een revolver en een
handgranaat. Hij eiste aanvankelijk
van de Colombiaanse regering een
losgeld van enkele tienduizenden
dollars in ruil voor de passagiers.
dat op de bekende wijze door linkse
extremisten verminkt werd. Deze
keer was het de 41-jarige Tito Berar-
dini, voorzitter van de christen-de
mocratische partijafdeling in Mi
laan. Volgens getuigen waren de
overvallers twee mannen en een
vrouw. Zij wisten na hun aanslag te
ontkomen. In een anoniem telefoon
tje aan plaatselijke kranten werd de
verantwoordelijkheid voor de aan
slag opgeëist door de Rode Brigades.
Gisterochtend werd in Milaan een
industrieel na zes maanden
gevangenschap door zijn ontvoer
ders vrijgelaten. Volgens familiele
den is er een losgeld van ruim 1.8
miljoen gulden betaald.
De familie van de vermoorde chris
ten-democratische leider Aldo Moro
zal vandaag niet deelnemen aan de
staatsrouwdienst. Een familielid ver
klaarde gisteren: „Niemand van de
familie zal gaan. Aldo Moro is begra
ven. De rouwplechtigheid is voor
bij". Het is voor de tweede maal dit
jaar dat de paus zich buiten het
Vaticaan zou begeven. Hij heeft in
het recente verleden een aantal per
soonlijke oproepen gedaan aan de
Rode Brigades om Moro vrij te laten.
De vermoorde politicus was een per
soonlijke vriend van de paus.
Verkiezingen
In regeringskringen in Rome werd
TOKIO (Reuter) De internationa
le luchtvaartorganisatie IATA Is gis
teren akkoord gegaan met de veilig
heidsmaatregelen die zijn getroffen
rond het Japanse vliegveld Narita bij
Tokio. Dat betekent dat eind volgen
de week de eerste burgervliegtuigen
kunnen landen op het omstreden
vliegveld, dat reeds lang het doelwit
is van betogers.
had aangeraakt. De politieke strijd
rond de uitlatingen van Eitan illu
streren mede de spanningen binnen
de DASH. Leden van deze partij
zouden graag zien dat zij zich uit de
regering van Begin terugtrekt in ver
band met de onverzoenlijke houding
van de premier. Wanneer dat inder
daad zou gebeuren dan zou Begin
met een meerderheid van twee zetels
maar een wankele basis voor zijn
kabinet overhouden.
Ook in de Israëlische pers is zware
kritiek uitgeoefend op de uitlatingen
van Eitan De Jerusalem Post
schrijft dat Eitan heeft duidelijk ge
maakt dat hij nog aanzienlijk recht
ser is dan premier Begin.
LONDEN (Reuter) Met enig voor
behoud heeft het medisch weten
schappelijke tijdschrift The Lancet
een Amerikaans rapport gepubli
ceerd over verhoogde sterfte aan
kanker bij stralingswerkers in een
scheepswerf van de Amerikaanse
marine. De mannen waren betrok
ken bij het onderhoud van nucleaire
onderzeeboten en zouden daarbij
routinematig zijn blootgesteld aan
hoeveelheden straling die ruim on
der de internationale veiligneidsnor-
men liggen.
Volgens de Amerikaanse auteurs, dr.
Thomas Najarlan en prof. Theodore
Colton, werden in de groep 5.6 maal
zo veel sterfgevallen aan leukemie
geregistreerd als statistisch te ver
wachten was. De zaak heeft in Ame
rika al enige opschudding veroor
zaakt door een voorpublicatie in het
dagblad Boston Globe, waarvan ver
slaggevers behulpzaam waren ge
weest bij het opsporen van sterfge
vallen onder ex-werknemers van de
werf.
Over betrouwbaarheid en betekenis
van het onderzoek zijn de meningen
verdeeld. Intussen is in Amerika een
breder onderzoek op gang gekomen.
The Lancet plaatste het rapport In
zijn rubriek „Voorlopige mededelin
gen" met de aantekening dat de door
Najarlan en Colton onderzochte
groep zeer klein was. Dat beperkt de
stelligheid waarmee conclusies kun
nen worden getrokken.
Een kind heeft bloemen gelegd bij de graftombe van de vermoorde
Italiaanse politicus Aldo Moro.
gisteren vernomen dat premier An-
dreotti tot na de plaatselijke verkie
zingen van zondag zal wachten met
de benoeming van een opvolger voor
minister van binnenlandse zaken
Francesco Cossiga. die woensdag
zijn ontslag aanbood nadat het lijk
van Moro gevonden werd.
De plaatselijke verkiezingen staan,
misschien ongewild, geheel in het
teken van het terrorisme. Alle partij
en pleiten voor een krachtige aan
pak tegen terreurgroepen. Verwacht
wordt dat de christenp-democraten
goed uit de bus zullen komen omdat
de dood van hun leider veel Italianen
getroffen heeft. De communisten ho
pen ook op stemmenwinst omdat zij
bij de ontvoeringszaak een hard
standpunt hebben ingenomen. „Wij
zitten in hetzelfde schuitje. Als com
munist kan ik iedere dag verwachten
dat ik mijn leven moet offeren", zo
zei Enrico Berlinguer. de leider van
de Italiaanse communisten nog deze
week voor de televisie.
TOKIO (Reuter) Het Japanse par
lement heeft gisteren zijn goedkeu
ring gehecht aan een nieuwe wet, die
voorziet in strengere straffen, waar
onder de doodstraf, voor verschillen
de vormen van kapingen en bezettin
gen van diplomatieke vestigingen,
zowel binnen- als buitenslands,
waarbij gijzelaars worden vastge
houden. De wet wordt op 5 juni van
kracht. Krachtens de wet zullen per
sonen die mensen in gijzeling nemen
en de regering of een derde partij
eisen stellen bestraft worden met
tenminste vijf jaar gevangenisstraf
en ten hoogste levenslang. Wanneer
er gijzelaars worden gedood zullen
de daders tot levenslang of ter dood
veroordeeld worden.
Overleg omstreden gebieden gaat door
PEKING. TOKIO (Reuter, AP) - Het Kremlin heeft gisteren
zijn spijt betuigd over het incident van afgelopen dinsdag aan de
Chinees-Russische grens bij de rivier de Oessoeri. De besprekin
gen over de omstreden grens tussen de Sowjet-Unie en China, die
onlangs werden hervat, hebben gisteren gewoon doorgang ge
vonden.
Een woordvoerder van de Russische
ambassade in Peking sprak de Chi
nese lezing van het incident slechts
op een punt tegen, namelijk dat er
gewonden gevallen zouden zijn. De
Russische woordvoerder ontkende
niet dat de Sowjet-Unie verantwoor
delijk was voor de schermutseling.
„Niemand is gewond geraakt Er was
wel een incident. De Sowjet-Unie be
toont diepe spijt over het incident".
Ook andere Russische diplomaten
spreken de Chinese lezing niet tegen,
behalve op het punt van de ge
wonden
Gisterochtend werden de grensbe-
sprekingen in Peking normaal her
vat nadat de Sowjet-Unie haar excu
ses had aangeboden Diplomaten
melden dat het er naar uit ziet dat
ook de Chinezen de zaak verder wil
len laten rusten.
Wat er afgelopen dinsdag aan de
rivier de Oessoeri. door de Chinezen
Woesoeli genaamd, precies gebeurd
is. blijft onduidelijk. Volgens de Chi
nese versie vloog een helikopter over
de grens, gevolgd door 18 militaire
boten en ongeveer dertig soldaten.
De Russen zouden de grens ongeveer
vier kilometer overschreden hebben
en veertien Chinezen naar de rivier
gebracht hebben waar zij mishan
deld werden. Toen de Chinezen ble
ven protesteren lieten de Russen hen
tenslotte gaan. De Chinezen protes
teerden donderdagmiddag officieel
bij de Russische ambassade. De
Russische media hebben geen mel
ding gemaakt van het gebeuren
s tor Victor Zorza
king geelt weer eens vage signalen af over een militaire samenzwering
erop uit zou zijn de macht uit de handen van de politieke leiders te
"Jngen In een recente uitzending begon radio Peking weer eens over de
SJtie strijdvraag wie „de geweren moet controleren". De radio bleef erbij
t het leger geheel onderworpen moet zijn aan de partij. In de uitzending
Ir i sprake van „samenzweerders die altijd proberen de militaire macht
izich te trekken" om vervolgens „de hoogste macht van partij en staat"
ïen overnemen.
dat de vraag over het waarom „niet duide
lijk was opgelost". Het blad verklaart wat
nader, dat er een onderscheid is tussen
lokale en nationale belangen. De comman
danten die de bevelen niet nakomen, wor
den ervan beschuldigd dat ze alle zicht op
„de algemene belangen" hebben verloren.
In Peking
i „Dagblad voor het Bevrijdingsleger"
[laatst een voorbeeld van militaire op-
fitie tegen Peking. Het blad berichtte
a militaire bevelhebbers die instructies
de politieke leiders negeerden. Bij
wrijvingen tussen de partij en de
trachten probeerde Peking de macht
de militairen te ondermijnen door
ndanten, die lang op een bepaalde
hadden gezeten, over te plaatsen,
s een kameraad wordt overgeplaatst."
het dagblad, „moet daarover niet
tden onderhandeld." De waarschuwing
had kennelijk niet zoveel effect. Een week
later kwam de krant op het thema terug
met de klacht dat niet nader genoemde
commandanten instructies hadden gewei
gerd om politieke redenen. Bevelhebbers
die een bevel tot overplaatsing ontvingen,
hadden brutaal weg geantwoord: „Als u
me weg wilt hebben, zult u duidelijk moe
ten uitleggen, wat er aan mij mankeert."
Dat betekent dat zij er vanuit gingen, dat
de bevelen om politieke redenen waren
gegeven. Als zo'n order hun niet beviel,
gehoorzaamden zij niet en deelden mee
Sommige bevelhebbers buiten Peking zijn
weggewerkt op beschuldiging van corrup
tie en misbruik van gezag. Dat was duide
lijk een waarschuwing voor de militaire
leiders die dichtbij de top van de gezagspy-
ramide zitten. Nu wordt in één artikel
uitdrukkelijk gesproken over „kamera
den" die bevelen tot overplaatsing hebben
geweigerd en „dienst doen in grote steden
als Sjanghai en Peking"
Er zijn heel wat speculaties geweest over
de positie van de commandant van het
militaire district Peking, generaal Tsjen
Hsi-lien, een lid van het machtige Politbu
ro van de partij. Hij had sterke banden
met de in ongenade gevallen „Bende van
vier" en wordt vaak in verband gebracht
met de burgemeester van Peking, Woe Te.
die er in muurkranten ook al herhaaldelijk
van beschuldigd is voor die „Bende" te
hebben gewerkt. Als de verwijzingen naar
bevelhebbers die weigeren hun post in
Peking op te geven niet rechtstreeks op
generaal Tsjen slaan, dan slaan ze toch
zeker op zijn directe ondergeschikten. En
dan is het toch indirect deze generaal die
ervan wordt beschuldigd, de instructies
van de politieke leiders niet te willen of
niet te kunnen uitvoeren.
Eén artikel heeft het zelfs heel direct over
„hogere bevelhebbers" die niet de moed
hebben „de lagere eenheden onder contro
le te brengen." maar ze juist „de vrije hand
geeft en dat dan omschrijven als beleid dat
uitgaat van vertrouwen in de massa's".
Eigen mensen
Generaal Tsjen heeft door de jaren heen
een bevelstructuur opgebouwd door zijn
eigen mensen op de sleutelposten te plaat
sen. Hij beseft nu heel goed dat zijn eigen
macht ernstig wordt ondermijnd als deze
structuur uit elkaar begint te vallen, door
dat mensen op die posten worden vervan
gen. In een dictatuur is de man die militai
re eenheden in en rondom de hoofdstad
aanvoert doorgaans één van de sleutelfigu
ren in het 'regime. Generaal Tsjen had die
machtspositie toen de „Bende van vier"
heerste. Het grote werk bij het onschade
lijk maken van deze groep werd echter niet
opgeknapt door de militairen, maar door
de veiligheidsdienst van generaal Wang.
Sindsdien is generaal Tsjen een getekend
man, maar hij heeft in het militaire district
Peking zoveel macht, dat hij niet eenvou
dig aan de kant kan worden gezet.
In de campagne in de pers die nu wordt
gevoerd tegen „aanhangers van de Bende
van vier" die nog in de strijdkrachten
zitten, wordt gesuggereerd dat de militaire
„samenzweerders" macht omwille van de
macht willen Maar er staan wel degelijk
belangrijke politieke kwesties op het spel
De bevelhebbers die nu worden aangeval
len. zijn zeer waarschijnlijk geen radica
len. Maar het huidige Chinese regiem is
zover naar recht* gezwenkt dat belangrij
ke politieke groepen kritisch beginnen te
staan tegenover de instructies van Peking
Het Chinese leger is altijd sterk bij de
politiek betrokken en daarom zal zo'n op
positie in het kamp van de burgers direct
een afspiegeling krijgen ln de strijdkrach
ten. Doordat de strijdkrachten hun eigen
organisatie, buiten de partij om, hebben. Is
oppositie binnen het leger altijd een groter
gevaar voor Peking Ook al trekken de
militairen niet één lijn, zoals zij nooit heb
ben gedaan en nu ook niet doen. Maar de
militairen hoeven ook niet één lijn te trek
ken om Peking tot nadenken te stemmen
Oppositie onverschillig vanuit welk deel
van de strijdkrachten, kan voldoende zijn
om een koerswijziging in Peking teweeg te
brengen Als de Chinese pers nu schrijft
over militairen die de politieke macht aan
zich trekken, dan bedoelt ze eigenlijk dat
het militaire apparaat streeft naar zo'n
koerswijziging, terug naar sommige van
Mao's linkse ideeën.
