woelige jaren zestig
in geschiedenisboeken
Hooghoudt
iesbosch beschermd door
jartuigen-verordeningen
Oudere KLM-piloten
willen langer blijven
n
|ei '68: begin van nieuwe jaartelling
rimpeling in geschiedenis?'
heid water-recreatie aan banden geiegd
IDAG 13 MEI 1978
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
21
Piet Hagen
n= [JS mei 1968 is nog altijd
nbetwiste hoogtepunt van
roelige jaren zestig". Voor
w lie deze tijd beleefd heb-
als een voorschot op de
ve maatschappij een hei-
iartal. het begin van een
ve jaartelling.
er igeren van toen hebben nu zelf
ren. Voor het merendeel heb-
zich gevoegd in het maat-
pelijk gareel. Maar bij de vie-
an de tiende verjaardag van de
revolutie van 1968 gri.pen zij
jnmaal de kans om de sfeer van
onderbaarlijke meimsand te-
t roepen.
setting van de Sorb»nne. de
riteit van arbeiders er studen-
e demonstraties van ïonderd-
iden hemelbestorners. de
gevechten met de poltie en de
ig van zes miljoen.arbeiders
n door hen in artikflen en tv-
nentaires breed utgemeten.
et een mengeling va» heimwee
rbied worden de tuzen her
die toen op murenen in vlug
ten stonden: „Wij zjn op weg".
de straatstena ligt het
„Alles is mogelik", „Lopen
raad. de wereld lit achter je"
ie verbeelding aa. de macht".
i alsof het heilig uur van toen
(ven nagloeit.
de betovering durt niet lang.
herdenkingsrituel loopt stee-
"lit op dezelfdeantgoocheling:
lolutie die nit doorging. In
van „de ont»inding van de
..ïaatschappij gaven de jaren
:ig een hers-d van de oude
zien. Met e uitvinding van
lord „insprak" werd het ver-
naar „dücte democratie"
>ren. Het prtest werd moeite-
labsorbeer-
-Jig
1968 wasen bijzonder hevige,
toch wa'late uitbarsting van
rotestbeeging die in andere
al eerer zichtbaar was ge-
>n. In diVerenigde Staten wa-
studeten al vier jaar actief,
in Arerika als in Engeland
fieiw ^inks zich gemanifes-
larg vordat men in Frankrijk
tr ver. De buitenparlementai-
»iti/en de Kritiese Universi-
|w.rer in West-Duitsland al
teoefrippen. En Nederland was
lv d«or molens en klompen in
ternal vermaard geworden
je de rookbommen waarmee
di bruiloft van Beatrix en
[h£d opgeluisterd.
cl: heeft Mei '68 de glorie be
lt van het grote moment waar-
pele beweging van de jaren
zestig culmineerde. In weinig landen
van West-Europa waren de verhou
dingen zo verstard als in het Frank
rijk van de autoritaire generaal De
Gaulle. Tien jaar later is het nauwe
lijks voorspelbaar, dat de aanleiding
tot de woelingen was gelegen in het
protest van studenten tegen de
strenge scheiding van jongens en
meisjes In studentenhuizen. Maar
toen de vlam eenmaal in de pan
sloeg, was het protest tegen de oude
orde ook nergens zo hevig als in
Parijs. Als het ooit zou gebeuren,
dan daar. Het regiem van De Gaulle
wankelde, de oude maatschappij
kraakte in haar voegen. Maar De
Gaulle kwam terug en de orde werd
hersteld.
Nuchtere feiten
Mei '68 zal niet in de schaduw kun
nen staan van echte revoluties als
van 1789 of 1848. In de geschiedenis
boeken zullen de „happenings", de
„woelingen" en de „gebeurtenissen"
het al gauw moeten afleggen tegen
de nuchtere feiten van economische
recessies en kabinetswisselingen.
Wat is er eigenlijk gebeurd in de
jaren zestig? Het aantal automobie-
len nam kwadratisch in aantal toe
met alle gevolgen vandien voor mi
lieu, economie en leefwijze. Rusland
smoorde drie maanden na mei '68 de
Praagse lente. Amerika ging in Viet
nam zijn nederlaag tegemoet. De
Gaulle zocht toenadering-tot China.
In 1969 landde de mens op de maan.
Wat is belangrijk?
De geschiedschrijver die zijn weg
zoekt in de veelheid van feiten en
ontwikkelingen zal de jaren zestig
tot handzame paragraafjes reduce
ren. Het grote gebeuren wordt inge
dikt tot een jaartal en een paar re
gels tekst.
De eerste geschiedenisboeken waar
in deze periode behandeld wordt zijn
al verschenen. In „Honderd jaar we
reldgeschiedenis 1870-1970" stelt A.
Stam vast. dat de Franse vakbewe
ging al gauw genoegen nam met de
twaalf procent loonsverhoging en
daarna weinig meer moest hebben
van de „studentikoze revolutionai
ren". Nuchter, niet onjuist, maar
toch niet de hele waarheid.
Nog hoop
Het kan ook anders. Paul Offermans
en Bernt Feis geven in hun „Ge
schiedenis van het gewone volk van
Nederland" de hoop nog niet op.
„Sinds 1968". schrijven zij, „is de
krisis van het kapitaal doorgedron
gen in het bewustzijn van talloze
Nederlanders". Zij wijzen op het stu-
dentenverzet en de talloze actiegroe
pen. Ten dele is dit protest verbur
gerlijkt, „maar vooreen ander deel is
het in marxistische zin vermaat-
schappelijkt". Uiteindelijk verwach
ten Offermans en Feis het heil echter
niet van universitaire bezettingen
maar van „de arbeidende klasse
zelf".
De moderne geschiedschrijving is
het verst gevorderd in schoolboeken.
Leerlingen die in 1968 zes waren, zijn
nu zestien en doen straks eindexa
men over de geschiedenis van de
laatste halve eeuw. Wat leren zij over
de woelige jaren waaraan hun ouders
met zoveel weemoed terug denken0
'Felle reacties'
Typerend Is een boek als „Kleio"
(voor de havo. 1975). Onder het kopje
„De roerige jaren zestig" lezen we:
„De na 1945 begonnen opbouw van
de welvaartsstaat veroorzaakte in de
zestiger jaren felle reacties. Een
nieuwe generatie jongeren, die de
Ravage na onlusten in Quartier Latin te Parijs
crisis van de dertiger jaren en de
ellende van de Tweede Wereldoorlog
niet of niet bewust had meegemaakt,
zette zich af tegen de zelfgenoegza
me oudere generatie en wees met
nadruk op de negatieve bijverschijn
selen van de welvaartsstaat. De mi
lieuvervuiling, het toenemende auto
verkeer, de wegenaanleg, de bouw
van slaapsteden en het materialisme
werden door hen aan de kaak
gesteld.
„Zij veroordeelden ook de koude-
oorlogssfeer en vonden dat er veel te
weinig werd gedaan om de grote
tegenstelling tussen rijk en arm in de
wereld te verminderen. De onvrede
met de bestaande maatschappij uit
te zich op talloze manieren: haar
dracht. kleding, kraakacties, demon
straties tegen het Amerikaanse op
treden in Vietnam en druggebruik.
Het bleef echter niet alleen bij een
anti-houding. Er werd ook gevraagd
om inspraak, medezeggenschap,
openbaarheid en solidariteit. Al deze
veranderingen hadden ook invloed
op de bestaande organisaties, zoals
vakbeweging en politieke partijen".
En dan volgt nog een halve bladzij
over Nieuw Links, de PPR, D'66
(„weldra overbodig") en de ontzui
ling in de politiek. Compleet met
foto van Damslapers.
In bed
In „Speurtocht door de eeuwen"
(deel 5. 1975) vinden we soortgelijke
volzinnen, ditmaal verlucht met een
foto van John Lennon in bed met
Yoko Ono („Bed peace"). Maar meer
aandacht krijgen de omschakeling
door de vakbeweging van harmonie-
op conflictmodel (mede als gevolg
van de economische recessie), de
ontzuiling en de polarisatie in de
politiek.
Het boek „Novem" (1973) verraadt
iets van de levensbeschouwelijke in
zichten van de auteurs door de in
andere boeken zo sterk naar voren
komende ontkerkelijking en ontzui
ling over het hoofd te zien. In plaats
daarvan een hooggestemde para
graaf over bisschop Bekkers. De
daarop volgende bladzij over „in
spraak" eindigt met de waarschu
wing dat al dat vergaderen veel tijd
kost.
„Geschiedenis van gisteren" (havo-
vwo. 1976, up to date tot en met de
Molukse treinkaping van 1975) is ta
melijk uitvoerig over de jaren zestig.
Veel aandacht voor de acties van
studenten die „het klimaat aan de
universiteiten ingrijpend wijzigden",
de ontkerkelijking „die met betrek
kelijk weinig succes door de kerken
•werd bestreden", het afbrokkelen
van de Victoriaans-christelijke mo
raal (mede onder invloed van de tv),
en de polarisatie.
Mei '68 in de Parijse studentenwijk Quartier Latin: studenten werpen barricaden op langs de Boulevard Saint Michel.
Studentenactie bij het Maagdenhuis in Amsterdam, mei 1969. De postbode levert iets af voorde Maagdenhuisbezetters,
mei 1969
In „Geschiedenis in onderwerpen"
tenslotte wordt een heel hoofdstuk
gewijd aan „De doorbraak van de
zestiger jaren". De democratisering
is ten i ele geslaagd, stellen de schrij
vers vast, maar „de vraag is onbeant
woord in hoeverre de besluitvorming
wezenlijk is gedemocratiseerd." En
van de „doorbraak" blijft weinig
over als aan het eind wordt geconsta
teerd „van vele schone dromen ls
tenslotte weinig terecht gekomen".
Zouden de scholieren van nu nog
dromen dromen?
Als we nog tien jaar verder zijn. zal
de geschiedenis van de jaren zestig
nog verder zijn ingedikt. Zodra de
geschiedschrijver de na-oorlqgse pe
riode wat beter kan overzien, zal
duidelijk worden of men de feiten
recht doet door de geschiedenis zo
gemakkelijk in te delen in periodes
van tien jaar.
Waarschijnlijk komt „Geschiedenis
in onderwerpen" nog het dichtst bij
de waarheid als het concludeert dat
„de zestiger Jaren niet zijn begonnen
in 1960 en evenmin geëindigd In
1969. Het zijn tien belangrijke jaren
in een langdurig proces van verande
ring".
Misschien zegt de „viering" van mei
1968 wel meer over de generatie die
nu nog vol nostalgie aan „de gebeur
tenissen" terugdenkt dan over het
gebeuren zelf.
3arend Mensen
)RECHT De vrijheid van de waterrecreant in de Biesbosch is aan banden gelegd. Voor elk
rie delen van dit unieke overgangsgebied tussen land en water de Brabantse, de
ollandse en de Merwelanden (Sliedrechtse Biesbosch) geldt nu een vaartuigverordening,
n wordt bepaald hoe de grotere en kleine wateren in dit natuurlabyrint mogen worden
ikt en uit welke gebieden men weg dient te blijven.
Dte vaarwegen <*jn over het
;en toegankelijt gebleven
lie typen boten. Snalle kreken
soms niet word<n gebruikt
oorgaand verkeer, naar afme-
erin is in elk geval verboden
dit de doorvaart zo* belem-
en de kwetsbare na\*ur zou
en. Daarnaast zijn tateren
wezen die niet met moorbo-
ogen worden bevaren. Z zijn
al voor de rustzoekende v^ser
nd. De in het oostelijk deel-an
erwelanden gelegen wate«>n
tdurende het broedseizoen (tt
afgesloten. De meest vergaa»
iprekingen zijn getroffen in dit
van de Biesbosch die uit na-
etenschappelijk oogpunt het
grijkste zijn. Dat zijn het hart
de Brabantse Biesbosch, eep
deel van de zuidelijke rand van
rdtse en het oostelijk stuk van
iedrechtse.
luidende vaartuigenverordeningen,
waarvan de Brabantse al eerder
gold. is de natuur in dit bijzondere
stukje Nederland zo te beschermen
dat de recreërende mens zich zelf er
niet als heer des huizes maar als gast
beschouwt.
De beherende instanties, het recrea
tieschap Nationaal park de Bies
bosch. het gemeentebestuur van
Dordrecht en ht recreatieschap De
Merwelanden. zijn er ondanks de be
perkingen bij voortduring op uit het
die gast naar de zin te maken. Het
ADVERTENTIE
dagen
rerdeningen regelen verder het
rla'.en van boten in de natuur-
den Voorts Is er een driedagen-
ing in opgenomen die, om de
itroming te bevorderen, yer-
■langer dan drie dagen op een
tste verblijven. Afmeren en an-
ir. of tegen rietkragen is overal
Besbosch verboden, dit om
he\ riet als natuurlijke oever-
digirg als daarin broedende
is te beschermen. Tenslotte
ien de vaarsnelheden beperkt,
doel van de drie. vrijwel gelijk-
MEDISCH
PALESTIK1"
CIBO
3168..
blijkt uit de voorzieningen die her en
der voor de landrecreatie met name
in het voorste stuk van De Merwe
landen en in de Kurenpolder in het
Brabantse deel zijn en worden ge
troffen. De vaartuigverordeingen
zijn dan ook niet in het leven geroe
pen omdat de recreant nu ineens
zoveel meer schade aan de natuur
zou aanrichten dan voorheen. Men
vindt dat de Biesbosch-bezoeker
over het algemeen wel degelijk oog
heeft en zorgzaam is voor het milieu.
Maar de sterke toename van het
aantal mensen dat in de Biesbosch
ontspanning zoekt, heeft de druk op
dit gevoelige gebied sterk vergroot.
Dat geeft bij afwezigheid van kwaad
willendheid toch alle mogelijk kwa
de kansen.
Accommodatie
Wordt er met het oog hierop aan de
ene kant paal en perk gesteld aan
het betreden van onvervangbare na
tuurgebieden zoals die in de polder
De Dood, het Catharinaplaatje, de
Hofmansplaat, de Hengstpolder. het
Engelbrachtsplekske, de Platte-
hoek, het Kraaiennest en de Bever
sluisplaatjes, aan de andere kant
wordt op platsen waar een grotere of
zelfs grote recreatiedruk toelaatbaar
wordt geacht, accommodatie ge
schapen om het verblijf in de Bles
bosch zo plezierig mogelijk te doen
zijn. Dat is dan met name in de
randgebieden het geval.
De praktijk heeft uitgewezen dat
„Ga hier niet met een snelvarende motorboot door!" vragen de instanties die de
Biesbosch beheren.
veel mensen of zij per boot of over
land komen het voor hun recreatie
juist daar zoeken. Wat dan mogelijk
is blijkt uit de voorzieningen in de
Zuiles- of Helpolder in de Merwelan
den in de Kurenpolder in het zuid
oostelijke deel van de Brabantse
Biesbosch. Uiteraard is hier van een
heel andere vorm van recreatie spra
ke dan wat anderen nu juist in de
Biesbosch zoeken. De zon^ringsge-
dachte die de recreatieschappen ge
volgd hebben komt in feite aan de
verschillende behoeften tegemoet.
Hoe dieper men de Biesbosch intrekt
zoveel te minder voorzieningen zal
men aantreffen, zoveel te meer voor
zichtigheid zal men te betrachten
hebben en zoveel te meer beperkin
gen zal men zich opgelegd zien. Maar
.Oudere toestellen met ervaren vliegers bemannen'
Van een onzer verslaggevers
SCHIPHOL Een aantal oudere KLM-vllegers wil de huidige
pensioenleeftijd van 56 naar 60 of zelfs 65 brengen. Ze hebben
zich verenigd in een aparte organisatie, omdat de bestaande
Vereniging van Nederlandse verkeersvliegers te weinig oog voor
hun wensen zou hebben.
juist de „fijnproevers" zullen dat er
graag voor over hebben.
Kaart
De recreatieschappen en het ge
meentebestuur van Dordrecht heb
ben gezamenlijk een kaart uitgege
ven waarop in verschillende kleuren
het toegestane gebruik van de Bles
bosch-wateren is aangegeven. Op de
achterkant van deze kaart, die rond
de Biesbosch op ruime schaal is te
verkrijgen en aan watersporters ook
door de rijkspolitie te water wordt
uitgereikt, staat breedvoerig ver
meld wat er aan weerszijden van de
Nieuwe Merwede aan natuurschoon
is te vinden en wat de ter bescher
ming daarvan vastgestelde vaartui-
genverordeingen inhouden.
Deze vereniging, waarbij de meesten
van de ongeveer 650 KLM-vliegers
zijn aangesloten, zou volgens de ou
dere vliegers onder sterke invloed
van jongere piloten staan, die door
een latere pensionering hun eigen
promotiekansen in het gedrag zou
den zien komen. De beperking van
de vlootuitbreiding van de laatste
jaren heeft volgens de jongeren die
promotiekansen toch al doen dalen.
Daar stellen de oudere vliegers ver
schillende argumenten tegenover. In
de eerste plaats is volgens hen de
huidige pensioenleeftijd van 56 jaar
indertijd Ingesteld om gezondheids
redenen, die nu minder zouden gel
den. Zwaarder weegt het motief dat
juist ln een tijd dat de KLM meer
grotere toestellen zal gaan inzetten,
er te veel ervaren vliegers met pen
sioen gaan. De ouderen menen dat
die grote toestellen het beste be
mand en in elk geval geleid kunnen
worden door ervaren vliegers. Het
gaat hen dan ook niet om het geld,
maar om de veiligheid.
Bovendien is het aanbod van jonge
vliegers in de komende jaren volgens
de ouderen te gering om de te ver
wachten uitbreiding van de KLM-
vloot te kunnen opvangen. Ook in
andere landen geldt een pensioen
leeftijd van 60 of (ln de Ver. Staten)
van 65 jaar. De KLM zou dan ook het
te verwachten tekort niet kunnen
aanvullen met ervaren vliegers uit
andere landen.
De KLM erkent dat er een tekort aan
vliegers dreigt, vooral met de komst
van enige Boeings 747 ln het vooruit
zicht. maar hoopt dat een snellere
doorstroming van piloten van de
DC-typen naar de 747 mogelijk zal
zijn.
Deze week hebben de oudere vlie
gers die overigens lid van de grote
vereniging blijven met de KLM en
het bestuur van de vereniging be
sprekingen gevoerd.
ADVERTENTIE
JOVf OUEKU^# GRAANJENEVER
die mod u proewn, dte isqeweldiq
