alië verliest in Moro een nationale verzoener 'oenemend verzet egen beleid Begin Nieuwe botsingen n zuiden Libanon r— Beheerder van geheim Z-Afrikaans fonds blijft Moro Alleen nog militairen in Oegandese regering .Nederlaag voor Labour nenigheid in coalitiepartij NaMiBiE YR'J 14466 STEUN SWaPÖ EG heeft uranium uit Z-Afrika nodig Vliegtuig in zee: drie doden Russen waren doof voor noodsignalen NSDAG 10 MEI 1978 BUITENLAND Trouw/Kwartet een onzer redacteuren t nadat de Rode Brigades laliaanse oud-premier Aldo hadden ontvoerd lieten teti de Italiaanse natie in tig oj hart getroffen te hebben, lij hem vermoord hebben ten vele Italianen van ver- iende politieke kleur hen geven. Immers met de van Moro, die in decem- ijwel zeker president zou n van de Italiaanse Re- iek. is de man weggevallen als geen ander in staat communisten en chris- lemocraten in Italië tot ,zij het wankele, samenwer- te brengen zodat in ieder in januari van dit jaar minderheidskabinet aan ag kon gaan. het de grote vraag geworden of christen-democratische kring ipvolger gevonden kan worden de hudige president Giovanni ie die ook acceptabel is voor de grotëmunistische partij (PCI) van En- va] Berlinguer. En zeker komt het in ie on Ie kring verwachte kabinet van ped onale eenheid, waarin ook com- tr dflstische ministers zouden kun- worden opgenomen, op de tocht ee^taan. Zonder de bindende kracht Moro is de vorming van zo'n inet een stuk moeilijker, als het iet onmogelijk is. ste geallieerde voor niets noemden communis- Jhe leiders Aldo Moro „voor de iste imunistische partij de beste geal- spre rde bij de christen-democraten", oele ië lijkt een periode van grote een ekerheid tegemoet te gaan. En nbe juist in een tijd dat het land •ten reeuwt om een stabiele regering end kan rekenen op een parlementai- ouw meerderheid. De Rode Brigades M iben de Italiaanse natie inder- id in het hart getroffen. ideit ner ROME Oud-premier Aldo Moro werd op 16 maart ontvoerd door een commando van de Rode Brigades op de dag dat de christen-democratische regering Andreotti werd geïnstal leerd, die kan regeren dank zij de steun van de communisten. Bij de ontvoering kwamen de vijf lijfwach ten van Moro om het leven. 18 maart De Rode Birgades eisen de verantwoordelijkheid voor de ontvoe ring op en sturen een foto van Moro. 20 maart Het proces tegen de gevan gen zittende leden van de Rode Briga des wordt voortgezet in Turijn. 24 maart Aanslag op de burgemees ter van Turijn, Giovanni Picco. 29 maart Brief van Moro, waarin diens uitwisseling tegen de gevangen zittende Rode Brigadisten wordt voor gesteld. 30 maart De christen-democraten wijzen, met steun van vooral de com munisten, het voorstel af. 4 april Regering krijgt steun van het parlement. 7 april Aanslag op werkgeversvoor zitter Schiavetti in Genua. Wordt in de benen geschoten. 8 april Brief van Moro aan zijn vrouw. Inhoud blijft onbekend. 15 april In een communiqué van de Rode Brigades wordt meegedeeld dat het proces tegen Moro voor een volks tribunaal is afgelopen en dat hij ter dood is veroordeeld. 18 april Vals alarm dat Moro is geëxecuteerd brengt een grote politie macht op de been die de omgeving en de bodem van een meertje in Rieti op honderd kilometer van Rome uitkamt. 20 april De Rode Brigade deelt mee dat Moro nog in leven is en dat de regering voor 22 april 16.00 uur moet beginnen te onderhandelen over vrij lating van gevangenen. 22 april De paus en secretaris generaal Waldheim van de Verenigde Naties doen voor de zoveelste maal beroep op de ontvoerders Moro vrij te laten. 24 april In een nieuw communiqué geeft de Rode Brigade concrete eisen. Dertien met name genoemde extre misten moeten worden vrijgelaten in ruil voor het leven van Moro. De rege ring weigert hierop in te gaan met een beroep op de rechtsorde. In een brief stelt Moro de christendemocratische partij verantwoordelijk voor zijn aan staande dood. 29 april Opnieuw een brief van Moro waarin hij zijn partij gebrek aan moed verwijt. 30 april De familie van Moro doet een beroep op de christen-democrati sche partij Moro te redden. De socia listische leider Craxi publiceert een brief van Moro waarin deze zijn bitter heid uitspreekt over de houding van zijn politieke vrienden. 3 mei Socialisten dringen aan op onderhandelingen. De regering sug gereert eventuele clementie voor le den van de Rode Brigade na vrijlating van Moro. 5 mei Voltrekking doodvonnis Moro aangekondigd. 7 mei Afscheidsbrief van Moro aan zijn gezin. 8 mei Arts in Milaan in de benen geschoten. 9 mei Lichaam Moro gevonden. depen 0 30 was niet de eerste keer dat Moro, de Italiaanse politieke verwikke- ning naar links maakte. Al In 1963 formeerde hij een kabinet (zijn eer ste) waarin ook de socialisten, onder leiding van Pietro Nenni zitting had den. De socialisten hadden sinds 1948 niet meer deelgenomen aan een regering in Italië. Ook toen hadden de christen-demo craten geen meerderheid meer in de volksvertegenwoordiging en moes ten zij omzien naar steun van andere partijen. De toenmalige christen-de mocratische premier Amintore Fan- fan i besloot tot samenwerking met de socialisten, hetgeen de geschiede nis inging als de „aperture a sinis tra", de opening naar links. Maar niet hij werd premier, maar de toen 47-jarige Aldo Moro, van wie de nieu we leer van de opening naar links afkomstig was. uit het slop te halen, een ope- De samenwerking met de socialisten in deze centrum-linkse kabinetten duurde met vallen en opstaan onge veer tien jaar. Moro zelf stond tot 1968 aan het hoofd van drie regerin gen, waarvan er één de langste adem had in de Italiaanse na-oorlogse ge schiedenis. Na '68 werd hij in vijf verschillende regeringen minister van buitenlandse zaken. Zijn vierde kabinet formeerde hij in 1974 en zijn vijfde in 1976. Dat laatste kabinet kwam na vijf en een halve maand ten val toen de socialisten hun steun opzegden om dat de christen-democraten weiger den de macht te delen met de com munisten. De daarop volgende ver kiezingen leverden de communisten 34 procent van de stemmen op en Moro begon achter de schermen te werken aan een nieuwe opnine naar links, dit maal met de communisten. Hij slaagde erin een compromis té bereiken en de huidige premier Giu- lio Andreotti formeerde het 40ste Italiaanse kabinet na de oorlog, ge doogd door de communisten. De eerste keer dat communisten ver bonden waren aan een regering sinds premier Alcide de Casperi ze in 1947 uit een nood-kabinet Joeg. Deze sa menwerking ging de geschiedenis in als het „historisch compromis". De overeenkomst werd In Juli vorig jaar bekrachtigd toen de partijen een akkoord bereikten over een ge zamenlijk programma wat betreft een aantal omstreden zaken in de Italiaanse politiek. Een van de archi tecten van het programma was Aldo Moro. In januari van dit jaar stonden de communisten toe dat Andreotti een nieuw christen-democratisch min derheidskabinet formeerde, waarin nog steeds geen communistische mi nisters zitting hadden, maar waarin hun invloed danig was toegenomen. Op de vergadering van christen-de mocratische leiders waarin beslist werd dat de communisten binnen de parlementaire meerderheid gehaald zouden worden, speelde Aldo Moro een grote rol in het over de streep trekken van christen-democraten die nog steeds niets voelden voor een toenadering tot de communisten. Afgesproken werd dat dit kabinet in ieder geval tot Januari volgend jaar zou moeten kunnen blijven regeren, waarna verder gezien zou worden. Dan immers zou Moro al tot presi dent gekozen zijn Politiek genie Als voorzitter van de christen-demo cratische partij stond Moro bekend als een politiek genie, en een meester in het sluiten van compromissen. Hij was een taaie onderhandelaar die urenlang kon vergaderen zonder tekenen van vermoeidheid te tonen. Zijn vaak ellenlange toespraken wa ren meestal voor meedere uitleg vat baar, zodat politieke analytici (al snel Morologen genoemd) er aan te pas moesten komen om uit te leggen wat hij bedoeld had. Doorzijn gedul dig en behoedzaam mamoeuvreren slaagde hij erin zo weinig mogelijk mensen tegen zich in het harnas te jagen. Voor ultra-links was hij de belichaming van de „repressieve to lerantie". Moro werd op 23 september 1916 geboren in Maglie. een stadje in het onvruchtbare en heuvelachtige ge bied rond Bari in de hak van de Italiaanse laars. Nadat hij zijn rech tenstudie had beëindigd aan de uni versiteit van Bari, werd hij op 24- jarige leeftijd aan deze universiteit benoemd tot hoogleraar in het straf recht en de rechtsfilosofie. Hij werd in 1944 lid van de christen-democra tische partij en werd sinds 1946 bij elke verkiezing voor de Kamer van Afgevaardigden, de Italiaanse twee de kamer, gekozep. Anders dan veel van zijn collega's Een non zet haar handtekening op een lijst waarin gevraagd wordt het leven van Aldo Moro te sparen. Een paar uur Iter werd hij dood gevonden. was Moro in zichzelf gekeerd en maakte hij in het openbaar altijd een verlegen en gedwongen indruk, hij had een hekel aan verkiezings tournees en gaf zelden interviews Zelfs toen hij premier was. bleef hij aan de rechtenfaulteit van Rome do ceren, nam geregeld tentamens af en verscheen steevast op zijn spreekuur. Moro was een devoot katholiek, die iedere morgen de mis bezocht. Op 16 maart, toen hij door de Rode Briga des gegrepen werd. was hij op weg van de kerk in zijn buurt naar het parlementsgebouw. De Italiaanse christen-democraten hebben geweigerd met de Rode Bri gades te onderhandelen om totn een compromis over de vrijlating van Moro te komen. Moro, zelf een onder handelaar bij uitstek, heeft hen dat getuige zijn brieven, niet in dank afgenomen. Moro was sinds 1945 ge trouwd en had drie dochters en een zoon. ADVERTENTIE 'iet SL AVIV (Reuter, UPI) Het verzet tegen de buitenlandse politiek van de Israëlische premier I" Enachem Begin heeft aan de vooravond van de dertigste verjaardag van de staat Israël een Euwe impuls gekregen. Leden van de Democratische Beweging voor Verandering, een van de ier alitiepartners van de regering Begin, willen dat deze partij zich uit de regering terugtrekt als •en igin zijn standpunt niet matigt. groep die onder leiding staat van liriel Reichman, heeft een open ief geschreven aan de leider van de imocratische Beweging, vice-pre- er Jigal Jadin. De brief was onder kend door 650 mensen. In deze lef wordt Jadin ervan beschuldigd positie van Begin te versterken or geen krachtig tegenspel te bie- en n. De DMV trad in oktober toe tot regering, nadat de partij zich tot de die tijd flink verzet had tegen de harde lijn in het buitenlands beleid van de regering Begin. De actie van de dissidenten leden van de DMV komt na eerdere activiteiten van een brede vredesbeweging die zich al evenzeer keert tegen het beleid van Begin. Premier Begin keerde gisteren uit de Verenigde 8taten in Israël terug. Over de besprekingen die hij had met president Carter zei hij dat er geen definitieve gevolgtrekkingen waren gemaakt. Er zijn verschillen de suggesties ter tafel gekomen en deze zullen in het kabinetsberaad ter sprake komen, zodra minister van buitenlandse zaken Dajan weer in Israël terug is. Minister Dajan brengt momenteel een bezoek aan Noorwegen. Na aanval op Angola Uw hulp dringend nodig organisatoren: Landelijk Hervormde Jeugdraad Nederlands Lutherse Jeugdbond Centrum voor Gereformeerd Jeugd- Komltee Zuidelijk Afrika Werkgroep Kalros NOVIB Wel kritiek van minister van voorlichting KAAPSTAD (AP/Reuter/UPI) De Zuidafrikaanse minister van voorlich ting Connie Mulder, is de directeur- generaal van het departement, afge vallen. Eschel Roodie had de openba re aanklager gehekeld omdat die een onderzoek wilde instellen naar een geheim fonds voor Zuidafrikaanse propaganda. Gevraagd waarom hij Roodie dan niet onmiddellijk had ontslagen, zei Mul der dat hij daar zo zijn redenen voor had. De minister werd in het parle ment fel aangevallen door de oppo sitie. Eerder had de Zuidafrikaanse pre mier John Vorster zich verantwoorde lijk gesteld voor de oprichting van het geheime propagandafonds. Het geld was volgens hem „op een behoedzame en ongebruikelijke wijze" gebruikt om propaganda-aanvallen gericht te gen Zuid-Afrika af te slaan. Volgens kranteberlrhten hebben Roodie en andere ambtenaren over heidsgeld gebruikt voor vakantierei zen naar de Seychellen, terwijl ge ruchten de ronde doen overeen gehei me Zwitserse bankrekening. Roodie wees gisteren alle beschuldi gingen van de hand en zei dat hij bezig was met een „geheime operatie" om tegenwicht te bieden aan tegen Zuid-Afrika gerichte propaganda. Eerder zei hij dat hij van de regering toestemming daarvoor had gekregen, en dat hij onbeperkt mocht handelen, „Alsof Zuid-Afrika in staat van oorlog was." EL AVIV, PARIJS (Reuter, UPI, AP) Bij botsingen tussen nheden van de vredesmacht van de Verenigde Naties en Elestijnen in het zuiden van Libanon is gisteren een Noorse ildaat gewond geraakt. Na het incident openden Palestijnen inuit verschillende stellingen het vuur op de Noren. Veiligheid s commandant van de christelijke langisten in het zuiden van Liba- in bood de eenheden van de Ver- iigde Naties zijn hulp aan. maar de N-vredesmacht zou de situatie vol- dig in de hand hebben. ranse militairen van de vredes- acht waren gisteren bezig zich te- g te trekken uit de havenstad Ty- s die in handen is van de Palestij- rn. Bij botsingen tussen Palestij- tn en de vredesmacht van de Ver- dgde Naties zijn verscheidene mili- iren om het leven gekomen. De ranse minister van buitenlandse iken De Guiringaud verklaarde dat tt niet om een terugtrekking ging, aar om een verandering van de jstelling van de Franse militairen. In de Franse pers heeft deze herop stelling van de Franse militairen ver ontwaardiging gewekt. Op die ma nier geven de Verenigde Naties toe aan de eisen van de Palestijnen, al dus Le Figaro. Bovendien brengt het schade toe aan de militaire eer van Frankrijk, aldus Le Quotldien de Paris. Officieel wordt overigens nog steeds niet toegegeven, dat de vredesmacht van de VN zich uit Tyrus terugtrekt De ondercommandant van de vre desmacht. de Franse generaal Jean Cuq ontkent de berichten en de Pa- - lestijnse Bevrijdingsorganisatie zegt hierover alleen bij geruchte te heb ben vernomen. De Amerikaanse minister van bui tenlandse zaken heeft gisteren voor het Amerikaanse Huis van Afgevaar digden verklaard dat Saoedi-Arabië niet heeft gedreigd de olieleveranties aan de VS te stoppen in het geval dat Amerika de vliegtuigen niet levert. Israël trof gisteren diep ingrijpende veiligheidsmaatregelen met het oog op eventuele Palestijnse acties om de viering van het dertigjarig be staan van de staat Israël te versto ren. Alle politieverloven zijn inge trokken, het leger is in staat van paraatheid gebracht en de vrijwilli gers van de burgerwacht waren pa raat De afgelopen weken zijn er her haaldelijk gewapende aanslagen ge pleegd In Israël en door Israël bezet gebied. STRAATSBURG (ANP) - Omdat de Europese Gemeenschap dringend behoefte heeft aan uranium, is het geboden dat geen enkele toeleve ringsbron wordt uitgesloten. Dit ver klaarde EG-commissaris Richard Burke in het Europees parlement op vragen van de afgevaardigde Piet Dankert (soc.) naar de afhankelijk heid van de EG in dezen van Zuid- Afrika. Volgens Dankert lijkt dat land zich te ontwikkelen tot een van de be langrijkste producenten van natuur lijk uranium. Hij en zijn fractie von den het antwoord van Burke zo on voldoende dat zij een spoeddebat vToegen en kregen. Na nieuwe zuiveringen NAIROBI (AFP/UPDAP) In de Oegandese regering zitten alleen nog maar militairen. President Idl Amin heeft de laatste burger, minister Paul Etiang van transport, de laan uitgestuurd, maand. Niet duidelijk is of het onge- Luitenant-kolonel Hoessein Marijan is benoemd tot hoofd van een nieuw departement voor communicatie en luchtvaart. Minister van defensie en binnenlandse zaken, Moestala Adri- si, zal niet op zijn post terugkeren. HIJ wordt op het ogenblik verpleegd in Cairo na een auto-ongeluk vorige ONDEN (Reuter, AFP, DPA) De Britse regering heeft in het ftrlement een nederlaag geleden doordat de begroting met 312 gen 304 stemmen werd verworpen. Premier Callaghan zal de iderlaag echter moeten slikken, want zijn aftreden betekent euwe verkiezingen. En daar heeft hij geen zin in. 1 Conservatieve Partij diende bij begrotingsbehandeling een voor- J in om het laagste tarief van de imstenbelasting van 34 op 33 nt te brengen. Premier Callag- heeft steeds gedreigd met nieu- verkiezingen als een belangrijk lerdeel van de begroting zou wor- i gewijzigd. Dit dreigement wil hij dit moment kennelijk nog niet Ir maken. ter van financiën Healy be- digde de conservatieven ervan hel belang van het land maar ëmmenwinst op het oog te hebben zal het tekort op dé begroting met anderhalf miljard gulden doen toe nemen. Daar staat dan tegenover dat het gemiddelde loon van de Brit se arbeiders ongeveer één gulden ho ger wordt per week. Het conservatieve voorstel werd aan genomen doordat het ondersteund werd door de Liberalen, die formeel nog een pact met de Labourregering hebben. De Conservatieve Partij heeft na de nederlaag van de rege ring op haar aftreden aangedrongen. Callaghan blijft echter voorlopig met zijn minderheidsregering voort- regeren. Een Amerikaans toestel met 61 mensen aan boord is gisteren neergestort in de Escambiabaai bij de Golf van Mexico. De Boeing 727 van National Airlines bleef na het neerstorten korte tijd drijven (foto) waardoor reddingsploegen in staat waren 58 inzittenden te redden. Drie mensen kwamen om het leven. De oorzaak van het ongeluk is nog niet bekend. val al dan niet opzet was om Adrisi om het leven te brengen. Ook In het leger hebben nieuwe zui veringen plaatsgevonden. Chef-staf generaal-majoor Isaac Loemo mag zich alleen nog maar met reserve onderdelen bezighouden. Majoor-ge neraal Oowon Is tot waarnemd chef staf bevorderd. Het hoofd van het beruchte staats- bureau van onderzoek, majoor Fa- roek, Is bevorderd tot luitenant-kolo nel. Hij zou nauw betrokken zijn geweest bij de dood van mevrouw Dora Bloch. na de kaping in Entebbe. De posten van defensie en binnen landse zaken ln de regering worden voorlopig waargenomen door Amin zelf, die verder gezondheid, voorlich ting, buitenlandse zaken, politie en gevangeniswezen onder zijn hoede heeft. Eerder kondigde hij aan dat niemand meer dan één ministerie mag bezetten. De president is de afgelopen te druk met reorganisaties ln regering en le ger bezig, om dreigende onrust de kop ln te drukken. Verschillende naaste medewerkers van Amin wer den al eerder ontslagen of overge plaatst. WASHINGTON (UPI) De piloot van het Zuidkoreaanse passagiers vliegtuig dat vorige maand boven het noorden van de 8owjet-Unle ver dwaalde. kon waarschijnlijk geen ra diocontact krijgen met aanvallende straaljagers vanwege Russische vei ligheidsbeperkingen. Volgens het blad AvlaUon Week konden de Rus sische piloten hem mogelijk niet ont vangen op de internationaal voor noodgevallen gereserveerde golflengte. Na het bekend worden van het nieuws verzamelden zich honderden Italianen voor het huls van Moro en voor het hoofdkwartier van de chris ten-democratische partij. Zij riepen om wraak op de Rode Brigadisten. Het bestuur van de christen-demo cratische partij was op het moment van de vondst in vergadering. Som mige bestuursleden begonnen te hui len, toen zij het nieuws staande aan hoorden. Ook radio-omroepers kon den hun tranen niet bedwingen, ter wijl veel chauffeurs hun auto's aan de kant zetten om naar de laatste berichten te luisteren of ergens naar de televisie te gaan kijken. De Itali aanse vakbonden kondigden een al gemene staking van acht uur af. na dat eerder arbeiders op verschillen de plaatsen het werk al spontaan hadden neergelegd. Geëmotioneerd Zeer geëmotioneerd stond de chris ten-democratische leider Begigno Zaccagninl de pers te woord. ..Ik ben ervan overtuigd dat zijn christelijke erfenis zijn geloof in de vrijheid en zijn uitzonderlijke opofferingsge zindheid voor het Italiaanse volk zul len blijven leven", zo zei hij. De voor zitter van de communistische partij, Enrico Berlinguer, sprak van een „wrede moord. Een grote democrati sche leider is gevallen, afgeslacht door een organisatie van misdadige terroristen." De communisten heb ben zich steeds hardnekkig verzet tegen het toegeven aan de eisen van de Rode Brigadisten Radio-Vatlcaan noemde het doden van Moro „barbaars", terwijl het Va ticaanse dagblad Osservatore Ro mano met een speciale editie op straat kwam. Anders gebeurt dat alleen als een nieuwe paus Is geko zen Paus Paulus, die evenals de Pa lestijnse leider Jasser Arafat een per soonlijk beroep op de ontvoerders had gedaan, ging in zijn particuliere kapel ln gebed. Sinds de overweldiging van Moro, waarbij zijn vijf lijfwachten werden gedood, hebben zo'n 50.000 militai ren en politie agenten aan zoekac ties deelgenomen. De Nederlandse christen-democra ten zijn vervuld met de meest diepe afschuw door de moord op Moro. zo zeggen zij ln een telegram aan de Italiaanse zusterpartij. Het telegram was ondertekend door Steenkamp. Aantjes en De Boer. Oppositie-leider Den Uyl zei „diep geschokt" te zijn. „Ik verafschuw de gezindheid die tot deze misdaad heeft geleld." In de Tweede Kamer werden enkele ogen blikken stilte ln acht genomen. De Amerikaanse president Carter sprak van een verachtelijke en laffe daad. Ook de Westduitse bondskanselier 8chmidt noemde de moord „laf". De Belgische premier Tlndemans zei dat de moord geheel zinloos was en slechts bedoeld als een aanval op de democratie. Hij riep alle christen democraten op samen eerv front te vormen ter realisering van Moro s idealen. „Er is geen betere manier om zijn nagedachtenis te eren." al dus Tlndemans. De Britse premier Callaghan riep eveneens op tot sa menwerking om de democratie in West-Europa te bewaren. HIJ werd hierin gevolgd door de Noorse pre mier Odvar Nordli, die de Italiaanse regering prees voor haar standvasti ge houding tegenover de ontvoer ders. Commentaar op paf. 5

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 7