echnische vooruitgang
fremmen is kortzichtig'
Winst Philips lager
„Wat? Een premie
en geen boete?"
Consument moet
wettelijk beter
worden beschermd
Tóch maar klacht indienen
^oduktie
iep terug
Minimale voorschriften nodig
'hilips-topman op jaarvergadering:
lie uit leisteen
veg te 'braden'?
Nauwkeuriger
nstrument
lan blaaspijpje
Bel 020-5204911
BANQUE DE PARIS ET DES RVYS-BAS NV
Vernietigend oordeel over
branche-geschillencommissies
Mening over reclame
SOAQ 10 MEI 1978
FINANCIËN EN ECONOMIE
T rouw/Kwartet P21-RH.23-S25
in een onzer verslaggevers
INDHOVEN
„Het alremmen van de technologische vooruitgang om op korte termijn werkgelegenheids-
roblemen op te lossen, zou van kortzichtigheid getuigen. Indirect houdt het alwijzen van
rchnologische vooruitgang ook in, dat de eigen markt wordt afgesloten van internationale
jncurrentie.
m dergelijk protectionisme en de
laniit voortvloeiende belemmering
de vrije concurrenUe. wijzen wij
EN HAAG In de chemische
dus trie, de bouwmaterialen-
d us trie en de metaalindu-
rie is de produktie in het eer-
e kwartaal van dit jaar ach-
rgebleven bij die van het eer-
kwartaal van het vorige
ar. In een andere belangrijke
dustrietak, de industrie van
>edings- en genotmiddelen,
g de produktie op hetzelfde
eau als dat van het vorige
ar.
et ministerie van Economische Za-
n zegt dit naar aanleiding van de
leveelheidsindexcijfers van het
BS. Hierbij wordt aangetekend,
it in een aantal gevallen slechts
'er zeer onvolledige informatie over
it eerste kwartaal kon worden be-
hikt.
het vierde kwartaal van 1977 had
ch een lichte opleving voorgedaan
de vier genoemde bedrijfstakken,
eze opleving is in het eerste kwar-
al van dit jaar gevolgd door een
irmindering van de bedrijvigheid
iet name in de voedings- en genot-
liddelenindustrie, de metaal en de
uuwmaterialen.
maart bedroeg het door het CBS
irekende hoeveelheidsindexcijfer
an de industriële produktie 117, of
ïgeveer driekwart procent meer
an dat voor februari (116) en ook
an dat van januari (eveneens 116).
I NORIT (producent van active
ooi voor industriële en medicinale
oeleinden) heeft het eerste kwar-
ial van dit jaar met een iets beter
isultaat afgesloten dan het eerste
wartaal van 1977. Het is op dit
loment niet mogelijk te beoordelen,
en in hoeverre deze ontwikkeling
ch zal voortzetten. Over de gehele
aie wordt enige terughoudendheid
Ij de afnemers waargenomen. Het
edrijf ondervindt ook meer concur-
intie.
af." aldus dr. ir. N. Rodenburg, presi
dent van Philips' Gloeilampenfa
brieken.
In de toespraak tot de jaarvergade
ring van aandeelhouders, getiteld
„Op zoek naar nieuwe evenwichten",
benadrukte hij, dat de huidige eco
nomische problemen niet met die in
de jaren dertig kunnen worden ver
geleken. Wel wees hij erop. dat de
problemen van nu niet minder ern
stig zijn dan die van toen. Hij nam
daarom aan, dat er meer dan een of
twee jaren nodig zijn, alvorens er
nieuwe evenwichten tot stand zijn
gekomen."
Investeren
Vooralsnog pleitte de heer Roden
burg voor een ondernemingskli
maat, dat de bereidheid tot het ver
richten van investeringen stimu
leert. „Het staat voor mij vast, dat
een daarop gericht beleid voor de
werkgelegenheid op langere termijn
meer vruchten afwerpt dan
steunverlening aan niet levensvat
bare bedrijven," zo zei hij.
De heer Rodenburg zei ervan over
tuigd te zijn, dat het voor de positie
van de Westeuropese industrie (en
ook voor Philips) van groot belang is
wanneer zij industriële activiteiten,
die elders niet meer concurrerend
kunnen worden verricht, onder
brengt in ontwikkelingslanden,
daarmee tevens die landen helpend
in hun groeiproces.
De afzetperspectieven voor de elek
tronische industrie zijn niet somber.
De vraag krijgt extra impulsen van
zich aandienende markten in niet-
traditionele industrielanden, van
snel groeiende vervangingsmarkten,
maar vooral van uitbreiding van het
aantal toepassingsgebieden van be
staande produkten. In dit verband
wees de heer Rodenburg op de ont
wikkelingen op het gebied van de tv,
de beeldplaatspeler, de videocasset
terecorder en de draagbare camera.
Ir. N. Rodenburg
Geen samenwerking
Hermans en De Spar
DEN B08CH De Hermans Groep
(supermarkten) en de VDB (Grossier
Spar winkels) hebben hun bespre
kingen over samenwerking zonderi
succes beëindigd. Dat de samenwer
king op korte termijn niet tot stand
kan komen, wordt mede veroorzaakt
door het feit, dat VDB bezig is met
een herstructurering in de samen
werking tussen groothandel en de
taillisten in het vrijwillige filiaalbe
drijf. VDB is de grootste grossier van
de Spar-organisatie en is voorts
sterk betrokken bij de vroegere De
Gruyter-keten.
EINDHOVEN De daling van de nettowinst in het eerste
kwartaal van dit jaar is voor Philips geen reden om de prognose
voor het hele jaar bij te stellen. „We hebben onze twijfels, maar
om nu al te zeggen, dat de winst na belastingen in procenten van
de omzet de 2,2 procent niet zal halen, is ons te vroeg," zei de heer
Spinosa Cattela, lid van de raad van bestuur van Philips in een
toelichting op de kwartaalcijfers.
De Philips-topman benadrukte, dat
de omzet naar wens verloopt. „Het
zal alleen onveranderd moeilijk blij
ven dit jaar het resultaat na belas
tingen (1977: 695 miljoen) te verbe
teren. De gang van zaken In video
apparatuur is in de eerste drie maan
den van 1978 zeer goed geweest. Er
was sprake van grote voorraadvor-
ming in verband met de komende
wereldkampioenschappen voetbal.
Voor het hele jaar wordt in deze
sector ongeveer hetzelfde resultaat
verwacht als in 1977.
Philips heeft over het eerste kwar
taal van 1978 een nettowinst behaald
van 130 min tegen 159 min in
dezelfde periode van 1977. Het volu
me van de omzet nam, in overeen
stemming met de voor geheel 1978
uitgesproken verwachting, toe met 7
pet. De toeneming van de omzet in
guldens bedroeg 3 pet (van ƒ7.013
min tot 7.215 min). De stijging
werd opnieuw in ongunstige zin
beïnvloed door wijzigingen van de
wisselkoersen, aldus de raad van be
stuur in een toelichting op de gang
van zaken in het eerste kwartaal.
De omzetstijgingen van de produkt-
sectoren „Beeld en geluid voor con
sumententoepassingen" en „Huis
houdelijke apparaten en produkten
voor persoonlijke vereorging" lagen
belangrijk boven de gemiddelde om
zetstijging van 3 pet Daarentegen
lag de omzet van zowel „Industriële
toeleveringen", als van „Diverse ac
tiviteiten" beneden het omzetbedrag
dat in de overeenkomstige periode
van 1977 werd bereikt.
Geografisch gezien waren de omzet
stijgingen het grootst in Latijns-
Amerika en Azië. De omzet in Euro
pa gaf een toeneming te zien, die
overeenkwam met de stijging van de
concernomzet.
De omzet in de VS en Canada was
evenwel lager dan in 1977, wat uit
sluitend was toe te schrijven aan
wisselkoersveranderingen.
Het aantal werknemers nam in het
eerste kwartaal van dit jaar af met
1.700 tot 382.800, van wie 84.200 in
Nederland. Eind maart vorig jaar
telde Philips 389.200 personeelsle
den, van wie 86.600 in Nederland.
IHICAGO (Reuter) Aan de tech-
ische hogeschool van Illinois is een
roces ontwikkeld, dat op een be-
aalbare manier olie zou kunnen ont
rekken aan de gigantische leisteen-
oorkomens onder het westen van
e Verenigde Staten. De leisteen zou
p de plaats waar hij zit worden
erhit met radiogolven, volgens het-
elfde principe waarop een
ücrogolfoven werkt. Daardoor
ïoet de olie uit de steenmassa „ge-
iraden" worden, waarna winning
ïogelijk is via dezelfde pijpen waar-
i elektrodes de straling uitzenden.
Volgens eerder gemaakte plannen
ou de leisteen moeten worden opge-
lolven, vermalen en bovengronds in
etels verhit Behalve met zeer forse
nvesteringen moest men daarbij re-
enen met ernstige milieuverstoring.
Iet elektrische proces is in Chicago
Ileen nog in het laboratorium on-
Ierzocht, maar veldproeven staan op
iet programma. Als de methode
laalbaar blijkt, aldus de TH, zou
lleen al de leisteen onder het wes-
en van Colorado en het oosten van
Jtah kunnen voorzien in het Ameri-
aanse.olieverbruik van de komende
weehonderd jaar.
AMSTERDAM De Eindhovense
rerkeerspolitie begint binnenkort
(en experiment met een nieuw appa-
aat voor de alcoholcontrole op auto-
nobilisten.
Iet is een in Amerika ontwikkelde
nstallatie ter grootte van een
chrijfmachine. die elektronisch de
onglucht analyseert. Volgens de
Itlchting Wetenschappelijk Onder-
oek Verkeersveiligheid (SWOV), die
iet apparaat al geruime tijd in het
lboratorium heeft getest, werkt het
Tijwei even nauwkeurig als de
•loedproef en veel nauwkeuriger
lan het blaaspijpje. „Vergeleken
net deze nieuwe installatie, is het
►erken met het pijpje een operatie
met een roestige spijker," aldus een
►oordwoorder van de SWOV.
1 Het de experimenten van de Eindho-
3 rense verkeerspolitie zal worden na-
Rgaan of het apparaat in een poli-
tiebusje even nauwkeurig werkt als
het laboratorium.
BANQUE DE PARIS: Banque
de Paris, afdeling Télébanque, met wie
spreek ik?"
VAN HOUWELINGEN: „Met
van Houwelingen. Zeg heb ik het
goed gehoord? Kan ik nu telefonisch
een reservegeld-rekening met 5/4%*
rente bij u openen!"
BANQUE: „Zeker meneer
van Houivelingen"
VAN HOUWELINGEN: En kan
ik ook gewoon tot f 5.000,- per
maand opnemen zonder ehboete
of opnamekosten te moeten betalen r
Rente 5J6%r. ivo.
BANQUE: „Inderdaad
meneer en als u minder dan
de helft van uw gemiddelde jaarsaldo
opneemtmogen wij u zelfs een
mnnnd rente extra geven."
VAN HOUWELINGEN: „Een
soort premie?"
BANQUE: „FVecies meneer. Bij de
jaarlijkse rente-afrekening in januari
krijgt u 1/12 van de rente er nog eens
extra bij."
VAN HOUWELINGEN:„Dat is
pas goed nieuws zeg! Noteert u zo'n
reservegeld-rekening voor mij."
afdeling Telébanque
Ann4crJan»-Amhftn-l1n\la-D««nlrwhi-Hmdh«»wivhnM hcdo-tiromngcn-IXi» Hj.ig-H.wrlem-
HivHaviUiH.iltvM.wMmhi-NijnKgcn-RiH'ntiond-RomTdam-Tilhiiv-Uirvihr-Vi'nltvWivn.
De branche-geschillencommissies die be
doeld zijn om kwesties tussen leveranciers en
consumenten te behandelen zijn maar
lapmiddelen, omdat recht en rechtspraak in
eigen hand liggen. Ook de officieel erkende
(en gesubsidieerde) geschillencommissies
werken niet zo best, aangezien die ook niet
verder reiken dan particuliere rechtspraak.
Er bestaan weliswaar verschillen tussen deze
beide „soorten"
maar geen van de geschillencommissies kan
de naleving van een bindend advies afdwin
gen. Dit zijn in mijn woorden de belang
rijkste conclusies uit een studie van mr Mar
tin Rensen en mr Mieke van Wissen onder de
vernietigende titel: „Branche-geschillencom
missies: gewogen en te licht bevonden".
De consument zou zo
zeggen zij terecht be
schermd dienen te wor
den door in de wet vast
gelegde rechten. De con
sument heeft echter in
ons land geen écht in de
wet voor hem of haar
omschreven specifieke
rechten. Een klacht kan
zodoende niet of slechts
met veel moeite (en kos
ten) waargemaakt wor
den. Bovendien moeten
psychologische drem
pels worden over
wonnen.
Het gevolg hiervan is dat
de consument, die onte
vreden is over een pro-
dukt en bij de leveran
cier aan dovemansoren
praat, meestal gedoemd
is in deze situatie te be
rusten. Want de weg
naar de rechter, die de
consument kan bewan
delen, is meestal moei
lijk begaanbaar.
Mentaliteit
In de eerste plaats loont
de wet naar de rechter
meestal niet, omdat de
juridische positie van de
consument zwak is en
als het er ai van komt
een gerechtelijke proce
dure méér kan kosten
dan het bedrag van de
geclaimde schade.
Voorts is zo'n procedure
te formeel In hoofd
zaak schriftelijk en ls
het een kwestie die
maanden duurt. Hierop
hoop ik in een volgende
rubriek nog eens uitge
breid in te gaan.
In de tweede plaats om
dat moet worden betwij
feld, of de rechters wel de
juiste instelling beter
gezegd, mentaliteit
hebben, om in dit soort
kwesties de rol van vre
derechter te vervullen.
Het (echt)paar Rensen-
Van Wissen verwijst in
dit verband naar een uit
spraak van prof. O. A. C.
Verpaalen, hoogleraar in
het procesrecht In
Utrecht. Die merkt van
uit zijn praktijkervaring
op dat rechters, door hun
te groot gevoel van ei
genwaarde, in het alge
meen nauwelijks in staat
zijn een communicatie
met partijen (leverancier
en consument) tot stand
te brengen.
Reactie
Als reactie hierop is in de
afgelopen jaren langs
buitenrechtelijke weg
een aantal branche-ge
schillencommissies in
het leven geroepen. Uit
de studie moet echter de
conclusie worden getrok
ken, dat de voordelen
van de branche-geschil
lencommissies in het ge
heel niet opwegen tegen
de nadelen die zij heb
ben. Hieruit volgt dan de
logische conclusie,
dat de oprichting van
nieuwe branche-geschil
lencommissies „dan ook
zeker niet" moet worden
aangemoedigd.
De belangrijkste gedach
te achter dit standpunt
is. dat een branche-ge
schillencommissie mees
tal is (wordt) opgericht
voor het imago van de
desbetreffende bedrijfs
tak. Daarnaast heeft het
echtpaar Rensen-Van
Wissen duidelijk twijfels
over de objectiviteit van
de branche-geschillen
commissies. De samen
stelling van de leden is
namelijk nogal eenzijdig
en voor de financiering
van het werk is de ge
schillencommissie af
hankelijk van de aange
sloten leden.
Waardering
Meer waardering maar
toch ook weinig enthou
siasme bestaat voor
de vijf geschillencom
missies, die zijn aange
sloten bij de Stichting
Consumentenklachten.
Dat zijn de branches
Chemisch Reinigen, Nat-
was, Reizen, Recreatie
en Woninginrichting.
Deze geschillen-commis
sies zijn mede in het be
lang van de consument
opgericht en hebben ook
een consumentenverte-
genwoordlger(ster) in de
geschillencommissie. Bij
een kwestie is zodoende
ook de consument verte
genwoordigd. In de fi
nanciering van het werk
wordt bovendien bijge
dragen door de overheid.
Bij overheidserkenning
blijven de deelnemende
bedrijven weliswaar fi
nancieel bijdragen, maar
door de subsidie zijn de
leden van de commissie
minder afhankelijk van
de desbetreffende
branche.
Maar ook in deze opzet,
is het voor de consument
niet alles goud wat er
blinkt. Bij de Geschillen
commissie Woningin
richting zijn bijvoor
beeld maar een kleine
duizend van de ruim
vierduizend woningin
richters aangesloten (je
zal als consument maar
een klacht hebben over
een niet aangesloten
zaak).
Eén man
De vijf erkende geschil
lencommissies hebben
een reglement. Dat is
verplicht om erkend te
worden en subsidie te
krijgen. De overige bran
che-geschillencommis
sies hebben soms geen
reglement en hebben bo
vendien soms behalve
een eenzijdige, ook een
erg „magere" samenstel
ling.
Het meest sprekend
voorbeeld is de Commis
sie van Toezicht van de
Nederlandse Vereniging
van Ondernemers in het
Carrosseriebedrijf; de
Focwa. Deze commissie
bestaat uitéén man
en heeft nog nooit ge
functioneerd. Op deze
wijze kan het carrosse
riebedrijf moeilijk eenu-
deuk of schram oplopen.
Nu is het niet zo ik
wees er al op dat bran
che-geschillencommis
sies geen goede kanten
zouden hebben. De posi
tieve aspecten zijn ech
ter wel op de vingers van
één hand te tellen. Dat
zijn:
Een klacht kan ge
makkelijk aanhangig
worden gemaakt, omdat
een eenvoudig briefje al
genoeg is;
De procedure ver
loopt in het algemeen
snel;
Het financieel risico
van de procedure is be
perkt tot hooguit vijftig
gulden;
De leden van de com
missie^) worden vooral
uitgezocht op deskun
digheid in de betreffende
branche.
Op grond van deze pun
ten adviseren de heer en
mevrouw Rensen-Van
Wissen de consument bij
klachten de desbetref
fende geschillencommis
sie voor zover die be
staat en voor zover de
leverancier erbij is aan
gesloten aan te schrij
ven en op deze manier te
trachten de klacht geho
noreerd te krijgen.
De uitspraken van de
branche-geschillencom
missies worden gegeven
in de vorm van een bin
dend advies. Hoewel de
naam anders doet ver
moeden, is het kenmerk
van een bindend advies
dat het Juist niet
bindend is. Wanneer de
in het ongelijk gestelde
partij even aangeno
men dat het de leveran
cier is weigert dat bin
dend advies na te ko
men, dan staat de consu
ment nóg met lege
handen.
Problemen
Uit het onderzoek blijkt,
dat er nogal wat proble
men zijn met de naleving
van een bindende uit
spraak. De consument
moet zich in zo'n geval
alsnog tot de rechter
wenden, met alle proble
men die daaraan vastzit
ten. De leverancier moet
dat in zo'n geval ook,
maar heeft daarmee aan
zienlijk meer mogelijk
heden. zoals het gerech
telijk bevel tot betaling
De consument kan zich
intussen in het algemeen
alleen maar tot een bran
che-geschillencommissie
wenden, als de betrok
ken ondernemer bij deze
commissie ls aangeslo
ten. Een groot aantal
branches heeft boven
dien geen geschillencom
missie. Deze beide om
standigheden zijn er de
oorzaak van. dat de con
sument niet zelden (ook)
de klacht in de map „fru
straties" moet opbergen.
Zolang er nog geen ver
eenvoudigde kantonge
rechtsprocedure bestaat,
moet er aan de bestaan
de en mogelijk nog op te
richten branche-geschil
lencommissies, de nodi
ge eisen worden gesteld.
Een geschillencommis
sie zou pas mogen functi
oneren na wettelijke er
kenning. Dat zou beteke
nen, dat een geschillen
commissie zou moeten
voldoen aan de (minima
le) eisen, die worden ge
noemd in de Erkennings-
en Subsidieregeling voor
Klachtencommissies:
Hierbij zou een blijvende
financiering door de
overheid beter zijn dan
subsidie. Uit het oog
punt van consumenten
belang is het nodig dat:
De geschillencommis
sies uit de sfeer van de
branche worden gehaald
en wel door daarin onaf
hankelijke leden te be
noemen en door de fi
nanciering onafhanke
lijk van de branche te
maken;
Elke geschillencom
missie een goed regle
ment krijgt waarbij naar
eenheid wordt gestreefd,
zodat de bepalingen voor
alle branches ongeveer
gelijk worden;
De mogelijkheid tot
„wraking" moet worden
ingebouwd, om mensen
die te nauwe bindingen
hebben bij een van de
partijen buitenspel te
kunnen zetten.
Beswaren
Het is namelijk niet al
leen bezwaarlijk dat In
overeenkomsten veelvul
dig bindend advies of ar
bitrage wordt voorge
schreven, maar vooral
dat de behandeling
van het geschil dan niet
zelden gebeurt door al
lesbehalve onafhankelij
ke mensen.
Andere wensen in het be
lang van de consument
zijn onderandere nog
dat:
De mogelijkheid
wordt opengelaten voor
de consument de klacht
schriftelijk of mondeling
naar keuze toe te
lichten. Voor vele men
sen is het schrijven van
een brief immers een
probleem;
De zitting openbaar
is. bijzondere gevallen
uitgezonderd;
De beslissing open
baar wordt gemaakt;
De geschillencommis
sies in méér dan een
plaats worden gevestigd,
om de „toegang" voor de
consument gemakkelij
ker te maken.
Th. J. C. Rosier (Bankemployé): Eerlijke en goede
reclame is pas dan eerlijk en goed wanneer deze nel als
kritiek (hierop) opbouwend is. Reclame is onontbeer
lijk; zij brengt immers de produktie markt en de con-
sumptiemarkt dichter bij elkaar
(Bijeengebracht door FHV/BBDO)
