China tussen liefde en haat voor het kapitalisme
Zware nederlaag voor
Britse neo-fascisten
Breznjew in Bonn:
stop wapenwedloop
Boek over Biko verboden
Geen akkoord
VN-macht en PLO
Breznjew laat anderen
voor zich roken
Sanjay Gandhi opgebracht
Franse luchtmacht
bestookt Polisario
Gevangenen in
Brazilië in
hongerstaking
Ambassade Tsjaad in Moskou bezet
Hoea schudt aan de stoel van Teng
-Ig ZATERDAG 6 MEI 1978
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
LONDEN (Reuter, UPI) Het Britse neo-fascistische Nationale
Front heeft gisteren bij plaatselijke verkiezingen een gevoelige
nederlaag geleden. Ondanks een grootscheepse campagne om in
de plaatselijke besturen vaste voet te krijgen werd geen van de
601 kandidaten van het Front gekozen.
De resultaten van de donderdag ge
houden verkiezingen vertoonden een
verschuiving naar de conservatieve
partij. De sociaal-democratische re
geringspartij van premier James
Callaghan verloor terrein, maar in
mindere mate dan was voorspeld.
Het verging de Labourpartij het
slechtst in Londen, waar zij in drie
kiesdistricten de meerderheid aan
de conservatieven verloor. In de
hoofdstad beheersen de conservatie
ven nu 17 en de socialisten 14 ge
meenten, terwijl in een gemeente
beide partijen elkaar in evenwicht
houden Buiten Londen deden de
socialisten het beter. Zij slaagden
enn Manchester te behouden, terwijl
ze ook in Liverpool goed stand
hielden.
In totaal hebben de conservatieven
141 zetels gewonnen en 87 verloren.
De Labourpartij won er 82 en verloor
er 107.
Het waren de laatste verkiezingen
voordat de kiezers naar de stembus
geroepen worden om een nieuw La
gerhuis (Tweede Kamer) te kiezen.
Dat moet binnen 17 maanden gebeu
ren, maar algemeen wordt aangeno
men dat premier Callaghan voor ok
tober verkiezingen zal uitschrijven.
De uitslag van de verkiezingen van
donderdag gaf volgens waarnemers
geen duidelijke aanwijzing over het
verloop van de komende Lagerhuis
verkiezingen (al zinspeelde men daar
gisteren in conservatieve kring wel
BONN (Reuter, UPI, AP) President en partijleider Leonid
Beznjew van de Sowjet-Unie heeft gisteren opgeroepen tot
beëindiging van de wapenwedloop tussen Oost en West. Gebeurt
dat niet dan kan de wereld geconfronteerd worden met een
kernoorlog.
Breznjew sprak op de tweede dag
van zijn vierdaags bezoek aan West-
Duitsland geruime tijd met de Bond
skanselier Helmut Schmidt. Mede
werkers van de partijleider zeiden
dat Breznjew de ontwapening als
„het meest dringend politieke vraag
stuk" in de wereld beschouwde.
De Russische leider herhaalde zijn
aanbod om in een wederzijds ver
drag af te zien van de produktie van
de neutronenbom. (Waarnemers vra
gen zich af of de Sowjet-Unie wel
eens zo ver is dat ze neutronenbom
men kanproduceren). De Ameri
kaanse president, Jimmy Carter had
al eerder op dit aanbod gereageerd.
LONDEN (AP) Bijna alle 200 poli
tieke gevangenen in Brazilië zijn
sinds drie weken in hongerstaking
uit protest tegen de voortzetting van
de eenzame opsluiting van twee tot
levenslang veroordeelden. Dit is in
Londen bekend gemaakt door Am
nesty International.
De organisatie, die opkomt voor de
mensenrechten in de hele wereld,
heeft de Braziliaanse president Er
nesto Geisel voor de tweede keer een
telegram gezonden met het verzoek
om alles in het werk te stellen om
een einde te maken aan de honger
staking.
Amnesty zegt dat de actie begonnen
is in de gevangenis van Itamaraca in
de provincie Bernambuco, waar
twee gevangenen al sinds 1975 in
volledige afzondering opgesloten zit
ten. Vijftien gevangenen daar, waar
onder ook de twee in eenzame op
sluiting, zijn inmiddels getranspor
teerd naar een militair hospitaal. Ze
weigeren medische behandeling en
nemen alleen water en suiker aan,
aldus Amnesty.
op), behalve dan dat de kiezers het
Nationale Front beslist hebben afge
wezen. De campagne van het Front
tegen de gekleurde immigranten
heeft tot enkele felle straatgevech
ten geleid. De kwestie van het immi
gratiebeleid heeft eveneens beroe
ring gebracht in de grote partijen
Meer nieuws over de Britse politieke
situatie staat op pag. 25.
BONN (Reuter. UPI) De Sowjet-Russische partijleider en presi
dent Leonid Breznjew. eens een verwoed kettingroker, heeft het
roken er aan gegeven om fit te blijven, zo zei gisteren één van zijn
medewerkers. Dat de man er grote moeite mee heeft mag blijken
uit het volgende voorval: tijdens de besprekingen met de Westduit-
se Bondskanselier Helmut Schmidt sprak Breznjew een van zijn
lijfwachten aan, die prompt een sigaret aan stak en begon te roken.
Op Breznjews gezicht verscheen volgens de overlevering een trek
van voldoening en een tolk uit het gezelschap verklaarde. „Meneer
Breznjew is met het roken gestopt maar hij inhaleert graag als
iemand anders rookt".
Volgens Carter had het aanbod van
Breznjew geen enkele betekenis om
dat het neutronenwapen speciaal is
ontworpen om een Russische tan-
kaanvaJ in Europa te stuiten en de
Russen geen aanleiding hebben om
dit wapen te produceren en eventu
eel te gebruiken.
Naast besprekingen over een weder
zijdse vermindering van troepen in
Europa (MBFR in Wenen) en over de
Russische strategische wapens is er
gisteren ook gepraat over de kwes-
tie-Berlijn. Woordvoerder van Hel
mut Schmidt, Klaus Boelling zei dat
er wat betreft Berlijn vooruitgang
was geboekt. Maar de woordvoerder
van Breznjew, Samyatin, zei dat de
Sowjets weliswaar geen moeilijkhe
den over West-Berlijn willen, maar
dat zij de aanwezigheid van West-
duitse regeringsinstanties in West-
Berlijn niet zullen accepteren.
In het verdrag van 1971 tussen de
vier geallieerden van de Tweede We
reldoorlog, de Verenigde Staten, En
geland. Frankrijk en de Sowjet-Unie,
werd overeengekomen dat West-
Duitsland haar banden met West-
Berlijn mocht uitbreiden. Volgens de
Sowjet-Unie echter zijn de activitei
ten van de Westduitse regering in
West-Berlijn volgens deze overeen
komst niet gewettigd.
Over Berlijn werd ook gesproken door
de Russische minister van buitenland
se zaken, Andrej Gromiko en zijn
Westduitse collega Hans Dietrich Gen-
scher. In zijn toespraak legde Brezn
jew ook veel nadruk op de economi
sche banden tussen beide landen. Hij
en Schmidt gaan vandaag een verdrag
tot economische samenwerking teke
nen. De besprekingen vonden gisteren
plaats in een zwaar bewaakt kasteel op
50 km buiten Bonn.
Naar aanleiding van het Russische be
zoek heeft de vereniging ter beharti
ging van mensenrechten in Bonn een
vergadering belegd waarin besloten
werd een fonds te stichten om de dissi
denten in de Sowjet-Unie bij te staan.
Ook hebben 155 journalisten in een
petitie gevraagd aan Breznjew zeven
Russische collega's vrij te laten die om
politieke redenen in de gevangenis zit
ten.
NEW DELHI (Reuter. AP) Het
Indiase hooggerechtshof heeft giste
ren gelast dat Sanjay Gandhi, in hech
tenis wordt genomen. Hij heeft vol
gens het hof getuigen a charge in een
van de processen die tegen hem wor
den gevoerd trachten te beïnvloeden.
Hel hof verklaarde gisteren dat
Sabjay Gandhi een maand hechtenis
moet krijgen omdat hij misbruik heeft
gemaakt van zijn vrijheid door „te
pogen getuigen om te kopen". Daarom
heeft hij zijn recht om op vrijejvoeten
te blijven verspeeld". Op de foto wordt
Sanjay (links) naar de gevangenis ge
bracht.
KAAPSTAD (AFP/Reuter)
Zuid-Afrika heeft het boek ver
boden dat de gewezen hoofdre
dacteur Donald Woods over de
zwarte leider Steve Biko heeft
geschreven.
Het boek gaat over de vriendschap
tussen Biko en Woods, en over de
verdachte omstandigheden waaron
der hij na verhoor door de veilig
heidspolitie overleed. Woods zag zich
eind vorig jaar gedwongen uit te
wijken naar Groot-Brittannië.
De onder-directeur van het zwarte
Zuidafrikaanse blad The Voice, Za-
charia Mofokeng. is gisteren aange
houden. Volgens hoofdredacteur
Ntoela heeft de arrestatie niets te
maken met The Voice, dat door de
Zuidafrikaanse raad van kerken
wordt uitgegeven.
Portugese munt
gedevalueerd
LISSABON De Portugese escudo
is vrijdag met 6,1 procent gedevalu
eerd
De devaluatie is een van de voor
waarden waaraan Portugal heeft
moeten voldoen om een krediet van
vijftig miljoen dollar van het inter
nationale Monetaire Fonds (IMF) te
krijgen. De wisselmarkt in Lissabon
blijft gesloten tot de centrale bank
nieuwe officiële koersen heeft be
kend gemaakt.
Zegslieden menen dat de in hechte
nisneming wel alles van doen heeft
met arrestatie van leiders van de
nieuwe partij AZAPO, die het afgelo
pen weekeinde werd opgericht. Voor
zitter Ismael Mkhabela en secretaris
Lybon Mabasa werden uit hun hui
zen in de zwarte woonstand Soweto
gehaald. Zij zouden binnenkort een
betoging hebben willen houden om
aan te tonen hoe groot hun aanhang
is.
De AZAPO is een wettige voortzet
ting van de verboden Zwarte Be
wustzijnsbeweging. De voorzitter
van het Comité van tien in Soweto,
Nthato Motlana, zei dat de Zuidafri
kaanse regering de leiders van AZA
PO heeft laten oppakken, zonder
hun eerst de kans te geven te tonen
wat AZAPO wil.
PARIJS NOUAKCHOTT
(Reuter. AP) Franse Jaguar-
jachtvliegtuigen hebben giste
ren een aanval uitgevoerd op
de verzetsbeweging Polisario
in de West-Sahara. Tientallen
guerrillastrijders werden daar
bij gedood.
De West-Sahara was vroeger Spaans
bezit, en werd na het terugtrekken
van Spanje opgedeeld tussen Marok
ko en Mauretanië. De bevrijdingsbe
weging Polisario verzet zich hierte
gen en strijdt met Algerijnse steun
voor onafhankelijkheid.
De guerrillastrijders waren in een
kolonne van ongeveer vijftig auto's
op weg naar 's werelds grootste open
ijzermijn in Zouerata, waar meer dan
tweehonderd Fransen werken. Zij
zouden erop vertrouwd hebben dat
de Jaguars waren ingezet bij de
strijd in het naburige Tsjaad.
Dat vertrouwen werd hard de grond
ingeboord door de plotselinge actie
van de Franse straaljagers. Het was
de eerste Franse ac.tie sinds decem
ber. toen Jaguars werden ingezet om
een einde te maken aan aanvallen
van Polisario op Mauretanië. Ook
toen waren de guerrillastrijders af
komstig van bases in Algerije.
Niet duidelijk is hoeveel luchtaan
vallen de Franse toestellen hebben
uitgevoerd. Sommige berichten
spreken van slechts één actie, ande
re van twee aanvallen in twee dagen
waarbij een Franse Jaguar een nood
landing zou hebben moeten maken.
De ijzermijn Zouerare is een geliefd
doelwit voor Polisario: de mijn is van
levensbelang voor de economie van
Mauretanië. dat er 80 procent van de f
uitvoerinkomsten mee verdient.
Ook in Tsjaad
De luchtaanvallen volgen op toezeg- r
gingen van Parijs dat het vroegere
Afrikaanse koloniën zal bijstaan bij
het afslaan van aanvallen van bui-
tenaf
Dat geldt ook voor Tsjaad, waar eerf
burgeroorlog woedt tussen rege-
ringsgezinde troepen en de bevrij-
dingsbeweging Frolinat. die steun
krijgt van Libië. In de afgelopen da- J
gen zijn nog eens tweehonderd Fran-s»
se mariniers naar Tsjaad gestuurdr»
waarmee het aantal Franse militai-"*
ren daar op 1700 man is gekomen.
Tsjadische studenten hebben giste-
ren in Moskou de ambassade var*»
hun land bezet, uit protest tegen dé-*
Franse aanwezigheid De dertig be-^J
zetters zeiden het bevrijdingsfront—
Frolinat te steunen, en uitten kritiek^-
op het bewind van president Mal.'
loum. De waarnemend ambassadeur
en vijf stafleden werden door de stu-^
denten vastgehouden, maar de waar-;*
nemer liet weten niet de steun van
de politie te zullen inroepen De stu-^
denten wilden hen pas vrijlaten als.
zij antwoord hadden gekregen op-
een telegram dat zij naar de regering^
in Tsjaad hadden gestuurd
BEIROET (Reuter, UPI) De Palestijnse leider Jasser Arafat en*
de commandant van de vredesmacht van de Verenigde Naties in
Libanon. Emmanuel Erskine, zijn het niet eens kunnen worden
over de wijze waarop nieuwe gevechten in het zuiden van.
Libanon moeten worden voorkomen. Dit hebben betrouwbare
bronnen in Beiroet gisteren medegedeeld. Arafat en Erskine zijn
gisteren na meer dan twee uur praten zonder overeenstemming
uiteen gegaan. -»
De besprekingen waren nodig nadat
afgelopen dinsdag drie soldaten van
de VN-vredesmacht om het leven
kwamen bij felle gevechten met link
se guerrillastrijders. Ook gisteren
werd een soldaat van de vredes
macht gedood en werd een andere
zwaar gewond. Het gebeurde in de
omgeving van Tyrus, toen er in het
hoofdkwartier van het bataljon van
beide mannen een bom ontplofte.
Volgens de bronnen in Beiroet zijn
Arafat en Erskine er niet in geslaagd
de grote kloof te overbruggen tussen
de meningen van de Palestijnen en
die van de VN over de rol die de
vredesmacht moet vervullen. Arafat
zou het standpunt van de PLO heb
ben herhaald dat het de taak van de
vredesmacht is toezicht te houden
op de terugtrekking van de Israëli's
uit geheel Libanon. De VN meent dat
de vredesmacht ook moet voorko
men dat er bewegingen zijn van ge
wapende eenheden over de
bestandslijn in Zuid-Libanon. dus
ook van Palestijnse commando's.
„Het verzoenen van deze standpun
ten lijkt op het in een cirkel blijven
ronddraaien zo merkte een Pales
tijnse woordvoerder op. „Tot nu toe
is er geen teken van succes te ver
wachten". Overigens verklaarde ge
neraal Erskine na afloop van het
gesprek met Arafat dat „praktische
maatregelen zijn getroffen om in de
toekomst botsingen tussen het vre-
desleger van de VN en gewapende
elementen in het zuiden van Liba
non te voorkomen Hij zweeg verder
over de inhoud van de maatregelen
Wel zei hij nog dat het VN-legerzich
met alle noodzakelijke middelen zal
verdedigen
Lijmpoging
Inmiddels is de Soedanese president
Jaafar Nimeiri gisteren in Damascus
aangekomen, waar hij een gesprek
heeft gehad met de Syrische presi
dent Hafez Assad. Nimeiri kwam uit
Caliro en heeft president Sadat in
zijn vredesinitiatieven ten opzichte
van Israël gesteund. Hij is in Damas
cus om de breuk in de Arabische
wereld, ontstaan door Sadats optre
den. te helen. Maar nog voor Nimeiri
met Assad gepraat had. zei de Syri
sche minister van voorlichting. Ah»*
med Iskander. dat de lijmpoging van.
de Soedanees „gedoemd is te mis
lukken". Een herstel is alleen moge-'
lijk wanneer Sadat openlijk zijn een
zijdige vredesbesprekingen met Is
raël zou opgeven, aldus deze man.
„Het contact tussen Caïro en Tel
Aviv moet verbroken worden, voor
dat de wegen zich heropenen tussen
Egypte en de rest van de Arabische
wereld." aldus Iskander.
Sadat heeft gezegd dat hij bereid is
de betrekkingen te herstellen zodr^,
Syrië. Libië. Irak. Algerije en Zuidn
Jemen ermee ophouden Egypte t^
„beledigen".
oe door Victor Zorza
Het herstel van het kapitalisme in China is onderwerp van een politiek
twistgesprek in de leiding van de Volksrepubliek geworden. Vice-premier
Teng Hsiao-ping, die het belangrijkste trekpaard van het programma ter
modernisering van China is, vond het nodig om de „absurde bewering"
tegen te spreken dat de modernisering van het land tot het herstel van het
kapitalisme zou leiden.
Teng meende dat dit was beweerd door de
radicalen die uit de leiding werden verwij
derd na de dood van Mao. Uit een toe
spraak van partijvoorzitter Hoea Kwo-
feng van verleden maand valt echter af te
leiden dat ook hij twijfels heeft over som
mige van de moderniseringsplannen en
dat Teng in feit Hoea van repliek diende.
Zowel Hoea als Teng spraken de rituele
veroordelingen uit van de radicale „bende
van vier" die verplicht onderdeel zijn ge
worden van elke in China te houden toe
spraak. Hoea wist dit echter op een manier
te doen die een aantal van de beschuldi
gingen van de radicalen tegen Teng deed
herleven. Een van hun grootste klachten
was. dat Tengs streven naar handel en
contacten met het westen tot een kapita
listische slavernij van China zou kunnen
leiden. Teng reageerde vroeger hierop met
het argument dat zonder handel en derge
lijke contacten het moderniseringspro
gramma weinig kans van slagen had. Hoea
heeft nu besloten om Teng te antwoorden,
natuurlijk zonder hem bij naam te noe
men. in bijna dezelfde bewoordingen die
eens door de radicalen tegen Teng werden
gebruikt.
Slaafs
Hoea zei dat „wij altijd gekant waren
tegen de slaafse filosofie die stelt dat alles
uit het buitenland goed is en niets uit
China iets waard is". Ook citeerde hij de
radicalen toen hij degenen veroordeelde
die „geloven dat zelfs de maan er beter uit
ziet boven buitenlandse gebieden en dat
China alleen maar kan kruipen aan het
sleeptouw van andere landen". Net als de
radicalen appelleerde Hoea aan het natio
nale gevoel in China. „Wij Chinezen heb
ben een kop en twee handen net als de
anderen en wij zijn niet dommer dan zij."
In tegenstelling tot wat de radicalen vroe
ger zeiden zei Hoea niet dat China met het
Westen moet breken. Hij was volledig
voorstander van het leren van het Westen
zo lang dit „kritisch en analytisch" wordt
gedaan. Hij stond er op dat China in dit
proces zijn „onafhankelijkheid en het be
trouwen op eigen kracht" omhoog moet
houden.
Teng antwoordde misschien Hoea, toen hij
zei dat China „natuurlijk" een beleid van
onafhankelijkheid en vertrouwen op eigen
kracht moet voeren, „maar dat onafhanke
lijkheid niet het sluiten van de deur naar
de wereld betekent. Ook betekent het ver
trouwen op eigen kracht niet het voeren
van een blinde oppositie tegen alles wat
vreemd is". Op het eerste gezicht lijken
Hoea en Teng het over het leren van ande
re landen eens te zijn. maar de manier
waarop zij hun argumenten naar voren
brengen doet vermoeden dat Teng veel
verder wil gaan in het open stellen van
Links vice-premier Teng en rechts partijvoorzitter Hoea
China naar het Westen toe. terwijl Hoea
bang is dat een grote opening het commu
nistische systeem in gevaar zal brengen.
Materiële prikkels
Hoea is ook volledig voorstander van mo
dernisering Maar hij suggereert dat de
technocraat Teng zo vooringenomen is
met de snelle modernisering van China,
ongeacht de politiek en de ideologie, dat
hij een bedreiging vormt voor de overle
ving van het socialisme.
Deze bedreiging gaat niet alleen schuil in
Tengs overtuiging dat China alles moet
krijgen van het Westen wat het kan krij
gen op het gebied van technologie en indu
striële kennis, maar ook in zijn andere
opvattingen. Zo gelooft hij bijvoorbeeld
dat de economie hervormd moet worden in
de zin dat volledig rekening wordt gehou
den met de behoefte aan materiële prik
kels voor zowel individuele arbeiders als
bedrijven Een onnodige nadruk op mate
riële prikkels werd altijd door communis
ten beschouwd als een afwijking die recht
streeks terug zou kunnen voeren naar het
kapitalisme. In Tito's Joegoslavië is dit het
meest volledig tot zijn recht gekomen, en
Teng heeft onlags een delegatie naar Bel
grado gestuurd om het Joegoslavische sys
teem te bestuderen.
Tegen deze achtergrond moet Hoea's toe
spraak worden gelezen waarin hij erop
staat dat „wat wij willen is socialistische
modernisatie" en niet de kapitalistische of
revisionistische variant die. zo zinspeelde
hij. door bepaalde mensen in China wordt
nagestreefd. Dit bracht hem er toe om te
benadrukken dat het „socialisme de enige
weg is voor China", waarbij het net was
alsof hij antwoordde aan degenen die met
hun voorstelllen een andere uitweg aanwij
zen. Om modernisering te bewerkstelligen,
aldus Hoea. is het noodzakelijk om de
revolutie voort te zetten en dit betekent
„vasthouden aan de socialistische weg."
Hij benadrukte dat „alleen door het be
houd van de socialistische revolutie" de
modernisering zal kunnen worden bevor
derd.
Getuigenis of aanval
Was dit een eenvoudige getuigenis van zijn
socialistische geloof of was het een aanval
op zijn revisionistische collega's binnen de
leiding? Het antwoord wordt aangedragen
door het Volksdagblad dat in een common
taar op Hoea's toespraak geen twijfel liet
bestaan over de ongerustheid waarmee
sommige leden van de leiding Tengs ver
nieuwingen beschouwen. „Wij moeten
vasthouden aan de socialistische weg" al
dus het Volksdagblad want het „afdwalen
zal het einde van de partij en van de staat
inluiden". De krant blies ook nieuw leven
in de terminologie van de bende van vier
door te stellen dat het afdwalen China zou
reduceren tot „een kolonie of een semi-
kolonie van de sociaal-imperialisten en de
imperialisten
De meningsverschillen tussen Hoea en
Teng kwamen het meest duidelijk naar
voren in de toespraken die zij hielden voor
de nationale wetenschapsconferentie die
onlangs in Peking werd gehouden om het
moderniseringsprogramma te stimuleren.
Teng nam het revisionistische standpunt
in. dat China alles moet doen om een
kleine groep begaafde intellectuelen aan
te moedigen om de meest snelle ontwikke
ling van de wetenschap te bevorderen.
Hoea daarentegen stond erop dat alleen de
meest brede basis onder het volk tot een
dergelijk resultaat zou leiden. Teng bena
drukte de noodzaak om de wetenschap
pers van de bevoogding door de partij te
vrijwaren, terwijl Hoea het accent legde op
de rol van de partij bij de bevordering van
de vooruitgang op het gebied van de we
tenschap.
Terwijl de discussie in Peking misschien
alleen tussen de regels van de Chinese pers
ontdekt kan worden (net als de discussie
tussen de linkse radicalen en de rechtse
gematigden voor de dood van Maoi. zijn de
zaken die worden besproken net zo belang
rijk als de onderwerpen In de vroegere
strijd. De nederlaag van de linkse extre
misten. vertegenwoordigd door de bende
van vier. betekent niet dat links als zoda
nig als politieke kracht niet meer bestaat.
Hoea staat zeker links van Teng en de
discussie tussen hen wordt in termen van
links en rechts gevoerd. Teng weet dat hij
op 74-jarige leeftijd het snel moet winnen,
willen zijn opvattingen zich goed genoeg
hebben Ingeburgerd om een kans te heb
ben om hem te overleven Als hij niet snel
wint zou de strijd in de openbaarheid
kunnen komen, zoals gebeurde na de dood
van Mao.
