t'N-troepen
ontwijken
jotsingen
Fransen in Tsjaad in het nauw
Carters 'zondag' verdrinkt in regen
VN: Zuid-Afrika
moet Namibië uit
Henri Curiel in Parijs vermoord
it
a
Medewerkers
Moro in Rome
ondervraagd
Nederland onthoudt zich van stemming
Nieuwe regering
Afghanistan 'niet
communistisch'
Egyptisch Joodse communist
Regering-Malloum bracht verdeeldheid in plaats van eenheid
dag 5 mei 1970
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
ijk
Als|
i zï
uidi
idei
jedesmacht in Libanon opgevoerd
akt*ÉIROET, CAIRO (AP, UPI, Reuter) Terwijl de Verenigde
'enoJties hebben besloten hun vredesmacht in het Zuiden van
tot zesduizend man op te voeren laten de VN-troepen in
er f gebied zich er alles aan gelegen liggen om nieuwe botsingen
g zieet Palestijnen en linkse Libanezen te voorkomen.
dergelijke botsingen te voorko-
i zijn de VN-troepen althans
•lopig gestopt met patrouilleren
de havenstad Tyrus. Tevens po-
zij met de Palestijnen en de
je Libanezen tot een akkoord te
len dat het infiltreren van het
YJfde VN-vredesmacht gecontro-
ttrde gebied onmogelijk maakt,
bereiken van een dergelijk ak-
wordt echter door de menings-
ihillen tussen gematigde en ra-
ile Palestijnen bemoeilijkt. De
üsche krant „Riad" riep de Pa-
ijnen gisteren op om hun hou-
i jegens de VN-troepen te heizien
om zich van acties, die een spoedi-
s N.4 Israëlische terugtrekking uit Li-
mdajron zouden kunnen belemmeren,
N AJ onthouden,
is ec
N.A bevelhebber van de VN-troepen
ian. Libanon, generaal Erskine keerde
scha [teren naar Beiroet terug voor be-
jrekingen met de plaatselijke VN-
trj ictionarissen en voor een bezoek
in kolonel Salvan. Salvan de hoog-
Franse officier in Libanon raakte
msdag bij botsingen in Tyrus ge
tond. De PLO en de VN-troepen
bben een gemeenschappelijke
mmissie in het leven geroepen die
n onderzoek moet instellen naar
gebeurtenissen in Tyrus. De bot-
ïgen hebben de vraag opgeroepen
PLO-leider Arafat in staat is de
dicale Palestijnen en de linkse Li-
mezen onder controle te houden,
jdens een vergadering in Beiroet
an alle Palestijnse en links Libane-
groepen zou Arafat de radicalen
van hebben beschuldigd de Israeli
te terugtrekking uit het Zuiden te
iboteren. De Veiligheidsraad van
VN heeft besloten om de VN-
edesmacht in Zuid-Libanon van
er- tot zesduizend man op te voe-
en. Bij het besluit van de Veilig-
ROME (UPI, Reuter) - Terwijl de
Italiaanse communisten de regering
aebben verzocht om vooral niet te
jaan onderhandelen met de ontvoer-
Jers van de christendemocraat Aldo
Moro, is de rechter van onderzoek in
Rome begonnen drie nauwe mede
werkers te ondervragen.
De rechter van onderzoek wil ant
woord op de vraag hebben of de
lamilieleden van Moro in het geheim
»en communicatiekanaal hebben ge
vonden naar de Rode Brigades die
voor de ontvoering van de Italiaanse
ïhristendemocraat verantwoorde
tijk zijn.
In Milaan en Genua hebben gewapen
de mannen donderdagavond twee fa
brieksdirecteuren in de benen gescho
len. In anonieme telefoongesprekken
Werd daarna de verantwoordelijkheid
Voor de acties doorde Rode Brigades
Opgeëist.
heidsraad onthielden de Sowjet-
Unie en Tsjechoslowakije zich van
stem. De nieuwe VN-troepen zullen
uit Iran, Ierland en de Fiji-eilanden
afkomstig zijn.
Ondertussen heeft de Soedanese
president Noemeiri in Cairo ver
klaard dat het Midden-Oosten zich
aan de rand van het gevaar bevindt.
Noemeiri is in Cairo om met presi
dent Sadat te praten over de bijeen
roeping van een Arabische topconfe
rentie om de eenheid in de Arabische
wereld te herstellen. Noemeiri zei te
verwachten dat deze conferentie bin
nen acht weken zal worden gehou
den. Vanuit Cairo reist de Soedanese
president naar Syrië, dat zich uiterst
kritisch heeft opgesteld jegens het
Egyptische vredesinitiatief. Sadat
heeft zich voor een topconferentie
uitgesproken, maar meende dat dit
geen platform mocht worden voor
het uitwisselen van beledigingen.
De Israëlische minister van buiten
landse zaken, Dajan, heeft gisteren
onthuld dat hij Washington heeft
gevraagd om te ondereoeken in hoe
verre Egypte als enige vertegenwoor
diger van de Arabieren in de vredes
onderhandelingen zou kunnen op
treden. Egypte zou met name in
staat moeten worden gesteld om
over de toekomst van de westelijke
Jordaanoever en de Gazastrook te
praten.
Studenten van de universiteit van Rhode Island gingen naar het strand om
de zon te zien opkomen.
In Golden (Colorado) legde de directeur van het zonne-instituut president Carter
de werking van zonnecellen uit.
DENVER (Reuter, UPI)
President Carters „zondag"
werd verknoeid door de regen.
In Golden (Colorado) kondig
de hij aan dat 250 miljoen
gulden extra zal worden uit
getrokken voor onderzoek
naar zonne-energie. Zijn toe
spraak in de open lucht „ver
dronk" in een wolkbreuk, en
de Amerikaanse president
moest naar binnen.
Zijn rede had versterkt moeten
worden door een geluidsinstallatie
die op de zon werkte, maar bin
nenskamers moest de Amerikaan
se president het doen met ..gewo
ne" elektriciteit. „We hebben een
atoomcentrale op een veilige plaats
ruim twee miljoen kilometer bij
ons vandaan, en zij heet: de zon,'
aldus Carter.
In het hele land vierden de Ameri
kanen woensdag „zondag", hier in
de sneeuw, daar in de mist, en
elders in stralende zon. De stem
ming was overal feestelijk, en ge
sproken werd van de „dageraad
van de zonne-eeuw". De zon moet
een einde maken aan de hoge gas-
en elektriciteitsrekeningen, aan
luchtvervuiling en aan de groeien
de afhankelijkheid van de grote
oliemaatschappijen.
Zonnedans
Op de Cadillac in Maine dansten
zo'n vijfhonderd mensen een „zon
nedans" bij het krieken van de dag.
Op deze berg is de opkomende zon
in de Verenigde Staten het eerst te
zien, maar woensdag was daarvan
door de zware bewolking geen spra
ke. „We maken hetzelfde mee als in
Washington met de regering over
zonne-energie praten," zei het Con
greslid Richard Ottinger daarop.
Wel was hij verheugd dat Carter nu
nog eens 250 miljoen gulden extra
heeft uitgetrokken. Het totaalbe
drag voor onderzoek naar zonne-
energie is daarmee gekomen op 1,5
miljard gulden. Overigens is dat
slechts een fractie van het bedrag
dat wordt besteed aan kernenergie.
Filmsterren
Ook verschillende filmsterren ga
ven hoog op van de mogelijkheden
die de zon ons biedt. In San Fran
cisco zei Jane Fonda dat gebruik
van zonne-energie vierhonderddui
zend arbeidsplaatsen oplevert, en
de werkloosheid in deze staat met
de helft terugdringt. Acteur Robert
Redford wees erop dat de levering
van zonne-energie, „door geen en
kel land kan worden stopgezet",
„en niet kan uitvallen". De Ameri
kaanse vertegenwoordiger bij de
Verenigde Naties Andrew Young
vergeleek de beweging voor de zon
in de Verenigde Staten met de be
weging voor de mensenrechten. In
Washington werd de in een strak
blauwe hemel opkomende zon ver
welkomd met trompetgeschal, ge
zang. dans en gebed. Later op de
dag was het bij het Lincoln-monu
ment feest tijdens één van de vele
„zonnebazars" die oost tot west in
de Verenigde Staten werden ge
houden.
Saoedi-Arabië beschreef in een pa
gina-grote advertentie in de Was
hington Post hoe het zelf probeert
zonne-energie te gebruiken. Het
olieland riep de Amerikanen op zo
verstandig en zo zuinig mogelijk
gebruik te maken van de rijkdom
men der aarde,
NEW YORK (AP/Reuter) De algemene vergadering van de
Verenigde Naties heeft een oproep gedaan tot onvoorwaardelijke
terugtrekking van Zuid-Afrika uit Namibië (Zuidwest-Afrika) en
economische sancties ter ondersteuning van haar oproep aanbe
volen.
Motobccane.
Fietsen op z'n Frans.
Met 119 tegen nul stemmen bij 21
onthoudingen waaronder Neder
land aanvaardde de VN op de
slotbijeenkomst van een speciale zit
ting van tien dagen over Namibië
een verklaring en een actieplan. In
het uitvoerige document werd geen
gewag gemaakt van de inspanningen
van de vijf westelijke leden van de
Veiligheidsraad om te komen tot een
regeling. De voorstellen van de VS,
Groot-Brittannië, Frankrijk, Canada
en West-Duitsland zijn aanvaard
door Zuid-Afrika dat het bewind
voert over Namibië krachtens een
mandaat dat ooit door de Volkeren
bond werd verleend. De algemene
vergadering besloot in 1966 tot in
trekking van dat mandaat.
Vandaag zullen verdere besprekin
gen van de vijf westelijke landen
beginnen met de andere belangrijke
partij, de onafhankelijkheidsbewe
ging van Namibië. SWAPO. Na de
stemming in de assemblee zei de
voorzitter van SWAPO, Sam Noejo-
ma. te hopen dat de volgende ge
spreksronde met de westelijke leden
van de raad succes zal hebben. Het
Namibische volk en SWAPO zullen
echter niet toegeven aan neokolonia-
listische manoeuvres, maar zullen
bij het uitblijven van een aanvaard
bare oplossing hun strijd verhevigen,
zo zei hij.
Er is geen zicht op dat de veiligheids
raad de oproep tot economische
sancties jegens Zuid-Afrika ter harte
zal nemen, al was het alleen al van
wege het verzet van de westelijke
permanente leden van de raad die
het vetorecht hebben. Deze drie, de
Verenigde Staten, Frankrijk en
Groot-Brittannië, behoren tot de
landen die zich woensdag van stem
ming onthielden. De andere onthou
ders waren Australië, Oostenrijk,
België, Canada, Denemarken, Fin
land, West-Duitsland, Guatemala,
Ijsland, Ierland, Israël, Italië, Japan,
Luxemburg, Nieuw Zeeland, Noor
wegen, Zweden en dus Nederland.
KABOEL (Reuter, AP) De
nieuwe regering van Afghani
stan die een week geleden na
een bloedige staatsgreep aan
de macht kwam is „niet com
munistisch".
President Noer Mohammed Tarakki
zei dat in de Republikeinse revoluti
onaire raad, en ontkende ook dat
zijn bewind pro-Sowjet-Unie zou
zijn. Wij hebben groot respect vooi
de islam, het geloof dat door het
merendeel van de twintig miljoen
Afghanen wordt aangehangen, aldus
het staatshoofd.
Overigens is de invloed van de com-
munistische Khalq (Volks-)partij
binnen de regering erg groot, en
wordt zij gesteund door militairen
uit de Sowjet-Unie. Waarnemers me
nen dat Tarakki, een voormalige per
sattaché in Washington, geen puur
communistisch bewind kan voeren,
zonder moeilijkheden met de ortho
doxe bevolking. Volgens hen is om
die reden ook de gematigde Tarakki
naar voren geschoven, maar berust
de uiteindelijke macht bij harde
communisten als vice-president Ba-
brak Kamal en minister van buiten
landse zaken Hafizoellad Amlr. Ove
rigens zijn naar verluidt verschillen
de nieuwe ministers nog steeds niet
op hun departement verschenen.
Radio-Kaboel (de hoofdstad van Af
ghanistan) heeft ontkend dat bij de
staatsgreep duizenden mensen het
leven zouden hebben gelaten. Ge
sproken is over meer dan tiendui
zend slachtoffers.
Vast staat wel dat president Moham
med Daoed en een groot aantal fami
lieleden en medewerkers zijn ge
dood.
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM De oprichter
van de Egyptische communis
tische partij, Henri Curiel, is
gisteren voor de deur van zijn
woning door twee onbekenden
vermoord.
Vlak na de aanslag kreeg het Franse
persbureau AFP een telefoontje
waarin de verantwoordelijkheid voor
de moord op de 63-jarige Egyptische
Jood door de Delta-groep werd op
geëist. Delta werd in 1960 opgericht
door extreem-rechtse Fransen en Al
gerijnen die zich keerden tegen het
besluit van president de Gaulle om
Algerije onafhankelijkheid te verle
nen. Delta was de moordeenheid van
de Franse Organisatie van het Ge
heime Leger (OAS). Tot de vroegere
activiteiten van Delta behoren ver
schillende mislukte aanslagen op
het leven van de Gaulle.
De afgelopen jaren werd van Delta
echter niets meer vernomen. In het
telefoongesprek met AFP werd Cu
riel als een agent van de Russische
geheime dienst KGB, voorstander
van de Arabische zaak en verrader
van Frankrijk omschreven. Curiel,
die statenloos was, woonde sinds de
vijftiger jaren in Frankrijk. Onder
het regime van de Egyptische ko
ning Faroek stichtte hij in 1943 de
commünistische partij wat hem een
verblijf in de gevangenis opleverde.
Onder de Egyptische president Nas
ser draaide hij opnieuw vanwege zijn
politieke gezindheid de gevangenis
in. Na zijn vrijlating werd hij onmid
dellijk het land uitgewezen.
Ook in Frankrijk bleef Curiel poli
tiek actief. Tijdens de Algerijnse on
afhankelijkheidsoorlog steunde hij
de Algerijnse guerrillastrijders en
ging hij opnieuw de gevangenis in.
Verleden jaar werd hij in zijn woning
in Parijs onder huisarrest gezet om
dat hij van contacten met terroris
ten werd verdacht. Een uitwijzings
bevel werd later Ingetrokken. Curiel
die alle contacten met terroristen
ontkende onderhield nauwe banden
met de Palestijnse Bevrijdingsbewe
ging (PLO) en met Israëlische vre
desgroepen. Hij behoorde tot dege
nen die nauw betrokken waren bij de
organisatie van de Parijse gesprek
ken in 1976 tussen leden van de PLO
en het Israëlische Comité voor een
Palestijns-Israëlische vrede. Ook
trad hij op als financier van activitei
ten gericht op een rechtvaardige re
geling van het conflict in het
Midden-Oosten.
door Nico Kussendrager
N'Djamena betekent in het Arabisch „wij rusten". Het herinnert aan de kameelkaravanen die
vroeger in het hete, stoffige plaatsje aanlegden. N'Djamena is de hoofdstad van de vroegere
Franse kolonie Tsjaad, in midden-Afrika. Van rust echter is geen sprake.
De regering van president Felix Mal-
loum heeft alle moeite in het zadel te
blijven, en weerstand te bieden te
gen verzetsbewegingen in het land.
Daarbij heeft zij nu opnieuw de
steun van Frankrijk ingeroepen, en
Parijs is daar graag op ingegaan.
loum weten dat hij de nauwe banden
met Parijs losser wilde maken. Alle
verdragen zouden worden herzien,
maar nu juist heeft Tsjaad een
nieuw akkoord voor militaire samen
werking met Frankrijk gesloten. Een
daad die haaks staat op Malloums
beslissing in 1975 dat de Franse sol
daten het land moesten verlaten.
Vreemdelingenlegioen
)r zijn meer dan duizend Franse
ailitairen in Tsjaad, voornamelijk
/an het vreemdelingenlegioen. Zij
irorden „adviseurs" genoemd, maar
iet staat vast dat de Franse militai-
:n actief aan de strijd deelnemen,
let heet ook dat zij zijn ingezet om
Ie veiligheid van de paar duizend
Franse burgers in Tsjaad te waarbor-
Igen. Maar door de groeiende militai
re invloed van Marianne is hun vei
ligheid nu juist in gevaar gekomen.
Met de militaire samenwerking met
Frankrijk is president Felix Mal
loum op zijn schreden weergekeerd.
Kort na de staatsgreep die hem in
1975 aan de macht bracht liet Mal-
Dat had te maken met de onderhan
delingen die Parijs toen voerde met
de opstandelingen in Tsjaad. Het
rebellenleger Frolinat hield de Fran
se archeologe Frangoise Claustre
vast, en onder hevige publieke druk
probeerde de regering in Parijs haar
vrij te krijgen.
Eerst waren Malloum en de Franse
president Giscard d'Estaing de beste
vrienden. Parijs steunde de staats
greep die hem aan de macht bracht,
en die een einde maakte aan het
door en door corrupte terreurbewind
van president Ngartha Tombalbaye.
Aanvankelijk kon ook hij rekenen
op Franse steun en Franse militairen
hielpen ook hem al bij de strijd tegen
Frolinat- Toen echter Tombalbaye's
aanhang onder de Tsjadische bevol
king snel afbrokkelde, wendde Pa
rijs de steven en hielp Malloum op de
hoogste stoel in het land.
Aan een topconferentie daar werd
deelgenomen door Malloum, de Libi
sche leider Moammer Khaddaffi, de
president van het buurland Niger,
Seni Koentsj en de vice-president
van Soedan Abdoel el-Gasim Mo
hammed Ibrahim; niet door Froli
nat. „Wij gaan de oorlog beëindigen
en zullen laten zien dat Afrika van de
Afrikanen is", zei Khaddaffi toen.
Bij het spreken van deze woorden
had de woestijnwarmte de boter op
Khaddaffi's hoofd moeten doen
smelten. Libië is ten nauwste bij de
strijd in Tsjaad betrokken, en ver
leent uitgebreide steun aan het Fro
linat. Libië en Frolinat kunnen het
uitstekend met elkaar vinden in hun
socialistisch-islamitische overtui
ging.
Enige maanden geleden verbrak
Tsjaad daarom de betrekkingen met
Libië, maar ze werden hersteld na
het bereiken van de wapenstilstand.
President Malloum had dat net zo
goed kunnen nalaten, want dat
staakt-het-vuren bleek niet meer te
zijn dan een stukje papier. De strijd
van het Frolinat ging gewoon door
en Tsjaad is ervan overtuigd dat
Khaddaffi er achter zit. Niet alleen
Frankijk, ook Libië heeft belangstel
ling voor het uranium en de olie in
het noorden van Tsjaad. Zelfs doet
Khaddaffi op historische gronden
aanspraken gelden op dat gebied, en
het Frolinat moet hem helpen dat in
handen te krijgen of beter; te
houden.
Aan de wapenstilstand ging een
overeenkomst tussen Malloum en
Frolinatleider Hissein Habre vooraf,
maar ook die bleek waardeloos. Ha
bre vertegenwoordigde bij het ak
koord weinig meer dan zichzelf, en is
als leider van de opstandelingenbe
weging opzij geschoven door Gou-
kouni Oueddad. Hij is een traditio
nele leider van de Toubou-nomaden
in Tsjaad, die een belangrijk deel
van het Frolinat uitmaken.
Aanvankelijk was dat de zoveelste
misrekening van Frankrijk in de be*
trekkingen met Tsjaad. Malloum
stuurde immers de Franse troepen
het land uit, en gaf hoog op van
„nationalisme" in stede van „neo
kolonialisme". 't Kwam Giscard in
zoverre niet slecht uit. dat door de
pogingen mevrouw Claustre vrij te
krijgen, contact werd gelegd met de
opstandelingen van het Frolinat. En
Frolinat is heer en meester in het
noorden van Tsjaad, waar olie en
uranium zijn gevonden.
Het idee dat daar beter met Frolinat
over te praten valt dan met Malloum
kan de volgende misrekening van
Pariis worden, schreven wij toen. Die
verwachting is uitgekomen: Parijs
zoekt het opnieuw in de hoofdstad
N'Djamena en Franse militairen
stromen het land weer binnen.
In zijn propaganda wordt het Froli
nat met de dag anti-Franser, en ook
onder de gewone bevolking stijgt het
veizet tegen de Broeiende Franse
aanwezigheid. Eind april waren er
rellen in de zuidelijke stad Mounou.
aanvankelijk gericht tegen de rege-
ring-Malloum, maar al snel ook te
gen Frankrijk. En dat is ook nauwe
lijks los van elkaar te zien. Frolinat
heeft aangekondigd dat „wraak" zal
worden genomen op de Fransen voor
de dood van vijf scholieren en een
aantal burgers, die de Fransen in de
schoenen wordt geschoven. In de
zelfde verklaring werd de bevolking
van Tsjaad opgeroepen zich „te vere
nigen voor de revolutie".
Eenheid herstellen
Van de beloften van Malloum na de
staatsgreep dat hij de eenheid in het
land zou herstellen is niets terecht
gekomen. Letterlijk zei hij toen dat
de strijd (tegen de opstandelingen)
niet mocht worden voortgezet, om
dat iedereen „zich op dezelfde ma
nier als wij heeft verzet tegen een
onmenselijk systeem" (dat van Mal
loums voorganger Tombalbaye).
Ook het Frolinat leek ingenomen
met de wisseling van de wacht in
Tsjaad, maar zowel aan dc „ver
wachtingen" van Malloum als van
het Frolinat is niet beantwoord. De
strijd woedt heviger dan ooit tevo
ren, ondanks een wapenstilstand die
eerder dit jaar in de woestijnstad
Sebha werd gesloten.
Ondertussen is de regering van
Tsjaad ernstig verdeeld of nieuwe
onderhandelingen met het Frolinat
moeten worden aangeknoopt, of dat
Juist met Franse steun de strijd
moet worden verhevigd. De kritiek
op president Malloum groeit omdat
hij in plaats van „nationale eenheid"
groeiende „nationale verdeeldheid"
heeft gebracht, in een straatarm
land trouwens dat nauwelijks als
eenheid kan worden beschouwd. In
het zuiden
wonen wat christenen en vooral ani-
misten (aanhangers van natuurgods
diensten!. terwijl het woestijnachtl-
ge noorden vooral wordt bevolkt
door islamitische nomaden. Uit het
zuiden kwamen in het verleden de
ambtenaren, die zich gedroegen als
bezetters in veroverd gebied. Tijdens
de hongersnood in 1972 had het
noorden bij de verdeling van het
schaarse voedsel het nakijken.
Aan de ontwikkeling van het land
heeft Frankrijk nooit iets gelegen
laten liggen, en Tsjaad werd vanuit
de hoofdstad door Franse ambtena
ren bestuurd. Aan een bestuursstel-
sel, onderwijsvoorzieningen, gezond
heidszorg, wegen werd niet gedacht
en Frankrijk liet Tsjaad een econo
mie na. die niet beantwoordde aan
de behoeften van het volk.
De vierduizend Fransen in Tsjaad,
hadden daar weinig van te lijden.
Iedere woensdag landde een vlieg
tuig uit Parijs dat verse bloemen,
paté. kaas. ijs, wijn en andere onmis
bare produkten bracht. Het ziet er
naar uit dat dat toestel binnen niet
al te lange tijd In Parijs aan de grond
kan blijven. De eerste Fransen heb
ben onder dreiging van Frolinat
Tsiaad al verlaten
