Restauratie nabij
voor de Boterwaag
Van der Luit
ALLE
GELDZAK]
Stemmen kan altijd,
Kijkt u maar:
Gemeente 's Gravenhage
Gemeenteraadsverkiezing: 31 mei 1978.
Nieuwe plannen voor Haags monument
Begrafenissen-Crematies
KERKDIENSTEN HEMELVAARTSDAG 4 MEI
Puur gemakkelijk, al uw geldzaken
in één hand. Sparen,
lenen, beleggen en
verzekeren. Voor alles
kunt u terecht bij de
Spaarbank op maar liefst
80 kantoren,waar men u ^^^12
met goede raad en
snelle service steeds
van dienst is.
NUTSSPAARBANK
Historie Boterwaag
Stemmen bij
i volmacht.
Wat te doen.
Uiterste datum.
Woensdag 17 mei
Woensdag 31 mei
Stemmen in een
l ander stembureau.
Wat te doen.
Utestedahun-J
Woensdag 17 mei
Vrijdag 26 mei
Te 's-Gravenhage verkrijgbaar bij:
Wilt u meer weten? Dan kunt u terecht bij:
WOENSDAG 3 MEI 1978
REGIO DEN HAAG
Trouw/Kwartet H6
door Chris Bruijnlus
DEN HAAG Het ziet er naar uit dat het monumentale Boterwaagcomplex op de hoek van de
Prinsegracht en de Grote Markt in Den Haag eindelijk zijn bestemming gevonden heeft. De
Amsterdamse architect G. Prins heeft op aandrang van de Haagse wethouder voor volkshuisves
ting A J. van Hagen vorige week bij de gemeente gedetailleerde plannen ingeleverd voor de
vestiging van ruim 70 wooneenheden in de gebouwengroep, die de afgelopen jaren door de
voortdurende leegstand een steeds troostelozer aanzien bood.
De plannen, die ontwikkeld zijn in
samenwerking met de gemeentelijke
dienst voor volkshuisvesting, wor
den thans bestudeerd. Prins hoopt
dat de besluitvorming zo snel tot
stand komt dat hij binnen afzienba
re Ujd het fiat zal krijgen om met de
voorbereidingen van de restauratie
te beginnen
Daarmee zou een einde gekomen
zijn aan het jarenlange steekspel
rond de financiering van de kostbare
restauratie, dat leek te eindigen in
een volstrekte verpaupering van een
van de weinige „monumenten" die
de Prinsegracht nog rijk ls. Want de
financiën zijn altijd het grote strui
kelblok geweest in deze slepende
zaak
In Januari 1975 kon de toenmalige
wethouder van openbare werken
Wallis de Vries de gemeenteraad
meedelen, dat het complex van rijks
wege zou worden gerestaureerd voor
een bedrag van vijftien miljoen gul
den. Het rijk zou het gehele complex
van de gemeente overnemen voor de
symbolische somma van één gulden.
Alle partijen waren het erover eens.
de zaal is het waard om opgeknapt te
worden en het moet zeer snel gebeu
ren ook. Anders hoeft het niet meer,
dan is het gebouw te ver heen.
Conservatorium
Een bestemming was er eveneens.
De Boterwaag zelf moest deels open
bare ruimte deels oefenruimte wor
den voor studenten van het nabijge
legen conservatorium. In andere ge
deelten van het complex zou woon
ruimte voor deze muziekstudenten
worden gecreëerd. In augustus van
hetzelfde jaar begon de „redding"
van het Boterwaagcomplex. Nadat
jarenlang ramen en deuren van het
historisch gebouw waren dichtge
spijkerd, werden in opdracht van
Rijksgebouwendienst de eerste bei
tels in de muren gezet.
Al snel constateerde men dat de da
ken in zeer slechte staat verkeerden.
Er was een enorme lekkage. Opge
lucht werd wel ontdekt dat de funde
ring van de gebouwen goed was.
Voor rijksgebouwendienst verrichtte
Rouwkamers te Leiden en Wassenaar
Transporten in binnen- en buitenland
Leiden. Willem de Zwijgerlaan 179
Postbus 432 2300AK Leiden, telefoon 071-14 26 44*
Wassenaar. Dcijlerweg 127, telefoon 01751-1 24 36
Katwijk. Heinsiusstraat 10. telefoon 01718-1 51 85
Voonchoten.Hyacinthstraat 7. telefoon 01717-59 85
architect Prins zogenaamde consoli
deringswerkzaamheden, om te voor
komen dat het gebouw nog verder
achteruit zou gaan.
Kans niet gegrepen
De architect ontwikkelde tevens
nog steeds in opdracht van Rijksge
bouwendienst de restauratieplan
nen, waarin werd voorzien in 40
wooneenheden. „Toen heeft de ge
meente haar kans niet gegrepen",
zegt Prins nu. „Rijksgebouwen
dienst kon het bedrag voor de res
tauratie, dat overigens nog niet de
helft van de aanvankelijk veronder
stelde 15 miljoen bedroeg, niet op
brengen. Er werd een beroep gedaan
op de gemeente, maar die bleek niet
bereid het ontbrekende deel aan te
zuiveren."
De gevolgen voor de Boterwaag wa
ren desastreus. Het rijk gaf het com
plex eenvoudig terug aan de ge
meente, die nu in samenwerking met
de provincie, zoals bij elk restaura
tieproject, een aanzienlijk deel van
de kosten voor haar rekening zou
moeten nemen. De gemeente kwam
kennelijk niet uit de financiële pro
blemen, er trad een periode van stil
te in. Die werd in juli 1977 verbroken,
toen er plotseling werklieden bij de
Boterwaag in actie kwamen. De
werkzaamheden bestonden echter
slechts uit het aanbrengen van grote
planken op de gevels van het com
plex om vandalisme te voorkomen.
Restauratie leek verder weg dan
ooit.
Woningen voor jongeren
Vier maani en later echter, kon wet
houder Van Hagen na overleg met
het rijk bekend maken dat er plan
nen in ontwikkeling waren voor de
realisering van zestig wooneenheden
voor Jongeren in het complex. Dit
voorstel afkomstig van de gemeente
lijke dienst voor volkshuisvesting
ging ter bestudering naar architect
Prins. Nog voor hij zijn advies kon
geven kwam wethouder Van Hagen
DEM HAAG. Herv. Gom.: Bethlfhamkerlc 10.30 DEN HAAG-LOOSDLINEV. Herv. Gem: AbdlJ-
Vhtkeric 9 u di Tulp; Unmanuel-
«m v u as van dar Haas. Johanneskapel 9 u dr
A. Krijger, Julianakerk 9 u ds Van Beek. Kloos
terkerk 9 u ds Kalsbeek (morgengebed!, Lucas-
kapel 9 30 u ds Cazemler. Maranathakerk 9 30 u
ds Van der Zee, Marcuskerk 10 u ds De Knegt;
Oranjekerk 10 u ds Ch M ten Kate. Paaskerk 9
u ds VUikenborg. Valkenboakerk 9 u ds De Jong.
WUhelminakerk 9.39 u dr C OUhuts iherv geref.
dienst i Pinktlrrgemeenle Steen» ijkluan 10 U
dhr Rothuizen Evang Luik. Gem.. 10 45 u da
Roskam Beptiitengem. iwoenadag 3 mei' 19.30
u dra De Vries Ziekrnkuudientien: Kapel Rust
huis 10 30 u ds Van Vetscm. Kapel Diaconessen-
buts 10 u ds Nortler (HA); Preva Stichting 3 43 u
ds A de Bruin Geref Kerk OMR Noorderkerk 9
u dr Ollhuis Triumfatorkerk 9 u ds v d Linde
herv geref diensti. Pax Chrutikerk 9 u ds
Haverkamp. Duinztchtkerk 9 u ds Tulp (herv
geref dienst i Weit Julianakerk 9 u ds Van
Beek. Westduinkerk 9 u ds Wlgboldus. Valken-
Rietveld £«rae
k 9 30 u ds Kersten.
9 30 u ds O af fl oen Zuid: Laakkrrk 5
Winter Geref Kerk Vrljg EUm 9 30 u
ders Jeruzalemkapel 9 u ds Geelhoed. Adven
tkerk S 30 u ds Hldding Chr. Geref Kerk: Cen
trum 10.30 u ds Den Boer. Jeruzalemkerk 9 u ds
Den Boer. Nebokerk 9 30 u ds Van Smeden.
SCHEVKNINGEN. Herv Gem: Oude Kerk 10 U
vic v d Weert. Nieuwe Badkapel 10 u ds Hartz-
helm. Prinses Julianakerk 10 u ds Juckema.
Zorgvlietkerk 9.30 u dr De Bruine Hrrr. Evang:
3 u /endlngsmlddag te Katwijk aan Zee. Baptis
ten Gem: 10 U ds Rovers Geref Kerk: IchtUS-
kèrk 9 u ds Van der Zwaag. Bethelkerk 9 u dr*
Kersten. Immanuelkerfc geen dienst. Pnlèlkerk
9 ii drs Vegh Ch». Geref. Kerk: Thaborkerk 9 u
ds Bouw
■HHRHHik 10.15 u ds SUbrandU:
Exoduskcrk 10 u ds Visser, SJalomkerk 9 u ds
Visser; De Losrershof 2.30 u ds Overbeeke. Herv.
Evang: 10 u dhr Stuurman Geref. Kerk: Ont-
moeUngskerk 8.30 u ds Padmos.
VOORBURG. Here. Gem: Vaste Burchtkerk 10 u
ds Westra. Diaconessenhuis 10 u ds Weener.
Oude Kerk 10 u ds Hovlus. Geref. Kerk: Opgang-
kerk 9 30 u ds Prakke
LEI DSC HEN DAM. Here. Gem: Dorpskerk 9 u
ds Ee ld Mink (herv geref dienst). Hulp en Heli-
kerk 10 u ds Verheule. Geref. Kerk: Knilaheuvel-
kerk 9 u ds v d. Heulen (herv. geref. dienst).
ZOCTERMEER. Herv. Gem: Oude Kerk 9 U ds
Pietersma; Meerzicht 8.45 u ds Kok. Morgen-
sterkerk 9 30 u ds Schuurman. Geref. Kerk:
Pelgrtmskerk 9 30 u ds Landheer De OHJftik
9 30 u ds Boer Meerzicht 30 u ds Hulsman (gez
dienst Gerei. Kerk Vrijg: Irenelaan 9 15 u lees-
dienst Chr Geref. Kerk. 11 u di Toonnin.
Geref. Gem- 9 30 U ds RIJksen Pinkitergem: geen
RUSWUK Herv. Gem: Oude Kerk 10 u ds
Vuzelaar: Johanneskerk 10 u drs Van den Ham.
Verzoenlngskerk 10 u ds DIJckmeestar. Herv.
Evang: 10 30 u ds Bakker Geref Kerk: Messias-
kerk 9 u ds Van der Meulen. Chr. Geref. Kerk:
Moriakerk 9 30 u ds Qulst. Geref. Kerk Vrljg:
Trom pets tra at 9 u ds Veefkind.
WASSENAAR Herv Gem: Dorpskerk 10 u ds
Tukker. Klevietkerk 10 u ds Wlersma; Messias-
kerk 930 u ds Van Veen Geref. Kerk: Blocm-
camplaan 10 u drs Van der Kamp. Zijllaan 10 u
ds Van der Meulen
ADVERTENTIE
DELFT. Herv. Gem: Oude Kerk 9.30 u ds Cazan-
der; Slonskerk 10 u ds Post. Geref. Kerk: Ooede
Herderkerk 9 u ds Oenult; Het Hart van Delft 9
u ds Bakker. ZiekrnhuUdienslen: St Joris Gast
huis Bknnenafdellng 9 u ds Van der Woude;
Buitenafdeling 10.30 u ds Van der Woude. Chr.
Geref. Kerk: 10 u ds Starreveld.
'-GRAVENZANDE. Herv. Gem: Dorpskerk 10 U
ds Steenbeek; Nieuwe Kerk 9.30 u ds Ooms.
Geref. Kerk: Noorderkerk 9.30 u ds Hansen (gez.
dienst) Chr. Geref. Kerk: 9 u ds De Oraaf.
TERHEUDE. Herv. Gem: 9 u ds Van Doom.
NAALDWUK. Herv. Gem: Herv. centrum De
Kandelaar 9 30 u ds Ten Napel. Geref. Kerk:
Ontmoetingskerk 9.30 u ds Holst
HONSELERSDUK. Herv. Gem: 10 U ds Van
't Hof (gez. dienst).
DE LIER. Herv. Gem: 9.30 u ds Oerritsen. Geref.
Kerk: Vredekerk 9 30 u ds Van Leeuwen.
WATERINGEN Geref. Kerk 9.30 uur: drs Bakker
(herv. geref. dienst).
HOEK VAN HOLLAND Herv. Gem.: 9.30 uur:
drs Haal ma (geref. herv. dienst).
DEN HOORN Herv. CetQ. 10 uur; ds 8terk.
DELFGAUW Herv. Gem. 10 uur: dl van Hoog-
LEIDEN Herv. Gem. Marekerk 10 uur ds MelJ-
ers. Merenwljk 9 30 uur ds van Leeuwen -
pastoor van Well. Bevrijdingskerk 9.30 uur ds
Bovenberg ds Boogert. Aead Ziekenhuis 10
uur ds Vegter. Diaconessenhuis 10.30 uur: ds
Pannekoek Geref. Kerk Maranathakerk 9.30
uur ds Hortenxius. Bevrijdingskerk 9.30 uur ds
Verdoom. Chr.
Evang. Lath, kerfc: 10.15 uur ds Happée
LEIDERDORP Herv. Gem. Dorpskerk 7.30 uur
tun oecum grondgebed Geref. Kerh Hoofd-
straatkerk: 9 uur: ds Oeursen
KATWIJK AAN ZEE Herv. Gem. Nieuwe Kerk
10 uur: ds ArkeraaU. Pnlêlkerk 930 uur: ds
8ehuurman. Geref. Kerk Vredeskerk 10 uur ds
KATWIJK AAN DEN RUN Herv. Gem. Ontmoe-
tingskerk 10 uur: ds Oebraad. Geref. Kerk Open
Hofkerk 9.30 uur ds Teygeler ds Vrolijk.
BOSKOOP Herv. Gem. Dorpskerk 9 uur: ds
Oostra (hen- geref dienst) Christ. Geref. Kerk
9.30 uur: ds van Langevelde
RUNSBL RC. Herv. Gem. Orote Kerk 8 30 uur
ds van Nlel. Geref. Kerk Immanuelkerk 8 30 uur
10 uur dr van Oeveren ChrisL Geref. Kerk 9
uur ds de Joode
NOORDWUK Herv. Gem. Kerk Hoofdstraat 10
uur: ds Warnlnk, De Rank Ichtus 8.30 uur ds
ArkeraaU Geref. Kerk HoofdstraaUcerk 10 uur
ds Warnlnk. Sole Mlo 9 uur ds Warnlnk. Vinken-
laankerk 9 30 uur dr Jansen (herv. geref. dienst)
ALPHEN AAN DEN RUN Herv. Gam Marana
ihakerk. 9 uur ds v.d. Helde
9 uur ds Vree Geref Kerk i
uur ds van de Ree. De Bron 9 uur ds Hoogen
dijk Rapt. Gam. Chr Geref. Kerk: 9 30 uur ds
De Prinsegracht heeft ondanks haar
vele historische gebouwen weinig
aantrekkelijks meer. De gracht werd
in de eerste helft van de 17de eeuw
gegraven als verkeersader voor de
schepen die groenten, fruit en zui-
velprodukten uit het Westland aan
voerden. Op de hoek van de Grote
Markt liet de magistraat in 1650
waarschijnlijk door bouwmeester
Bartholomeus van Bassen een ge
bouw zetten dat de functies van
waag en boterwaag in zich verenig-
de. De toeneming van de boterhan-
del maakte de bouw van een afzon
derlijk „klein of stukken Boterhuis"
noodzakelijk. Dit verrees aan de
Grote Markt en was door een reeds
bestaand huis gescheiden van de
eerste w%ag. Ook in het culturele
leven heeft de Boterwaag vroeger
een rol van betekenis gespeeld. In de
bovenruimten vestigde zich in 1657
de schildersbroederschap „Picture".
Tussen 1924 en 1960 bood de verdie
ping huisvesting aan het Oranje
Nassau Museum.
Het Boterwaaggebouw is een mar
kant voorbeeld van de Hollandse ba
rokstijl uit- het midden van de 17de
eeuw. De geloogde inrijpoorten, de
gebeeldhouwde festoenen (bloe
men- en vruchtenslingers) boven de
vensters van de begane grond en de
afwisselend driehoekige en gebogen
frontons boven de verdieping ven
sters, al deze orderdelen geven het
gebouw een zekere stevigheid. Som
mige vensters in de parterre hebben
nog huns oorspronkelijke kruisko
zijnen met luiken bewaard.
met het verzoek i.p.v. zestig meer
dan 70 wooneenheden in de plannen
op te nemen. De wethouder hoopt op
die manier zoveel subsidie los te krij
gen dat exploitatie mogelijk wordt.
Architect Prins is uiteraard zeer be
trokken bij het project waar hij nu al
jaren aan werkt. Hij gelooft dat er nu
eindelijk een grote kans bestaat, dat
alles rond komt. Prins: „Met hulp
van Monumentenzorg, welke de laat
ste jaren helaas ook steeds armer
geworden is. zal misschien het totale
bedrag kunnen worden vergaard. Als
het niet bereikt kan worden zal toch
iemand moeten zeggen: wat kom je
tekort? In dat geval zal de gemeente
het gat moeten opvullen. Het gaat
ten slotte om een topmonument in
Den Haag. Het zou te gek zijn als je
zoiets als gemeente laat vallen. Een
monument kan nooit een finacieel
gewin zijn. Maar misschien is het
politiek ook ongunstig om voor mo
numenten te pleiten, de mensen heb
ben liever een verbrede autoweg."
Boekenmarkt
De nieuwe wooneenheden zullen
voornamelijk bestaan uit éénkame-
rappartementen met sanitaire voor
zieningen. De bestemming hoeft niet
speciaal meer voor jongeren te zijn.
De Boterwaag zelf blijft openbare
ruimte. „Na de restauratie zou de
grote zuilenzaal beneden wellicht ge
bruikt kunnen worden als boeken
markt," filosofeert Prins.
De uitvoering van zijn plannen zou
volgens de architect ruim anderhalf
jaar in beslag nemen. Daar bovenop
komt dan nog een voorbereidings
tijd van een half jaar. Over de kosten
wil Prins zich niet uitlaten. „Daar is
nog geen specificatie van gemaakt,
maar door inflatie en kostenstijging
ligt het bedrag natuurlijk hoger dan
enkele jaren geleden."
Wethouder van Hagen zal na de ge
meenteraadsverkiezingen niet terug
keren. Hij gaat van zijn pensioen
genieten. Het lijkt erop dat de wet
houder zijn vertrek luister wil bijzet
ten met een definitief bestemmings
plan voor het Boterwaagcomplex.
Het zou een aardig afscheidscadeau
aan de Haagse bevolking zijn.
WARMOND Her» Ge» 10 u
Stemmen bij volmacht Stemmen in een stembureau naar keuze
A op schriftelijk verzoek (zie onder)
Vferzoek indienen bij de secretarie van de gemeente
waar men in hetkiezersregister is opgenomen.
B. door uw oproepkaart, die u thuis ontvangen
heeft, om te zetten in een volmachtkaart
Een kiezer mag maar twee volmachten aanneme
Raadpleeg Uw oproepingskaart Zelf omzetten in
volmachtlegitimatiekaart voor gemachtigde in
hetzelfde stembureau.
>n
Aop schriftelijk verzoek (zie onder)
Verzoek indienen bij de secretarie van de gemeente
waar men in het kiezersregister is opgenomen.
B. op mondeling verzoek
Melden bij Bureau Verkiezingen van de gemeente
waar men in het kiezersregister is opgenomen.
Eventueel ontvangen oproepingskaart meebrengen.
Voor de schriftelijke verzoeken zijn formulieren nodig,die verkrijgbaar zijn ter secretarie van elke gemeente.
Bureau \ferkiezingen. Stadhuis, Burgemeester de Monchyplein 14, geopend 8.15 -14.00 uur.
Gemeentelijk Informatiecentrum, Dagelijkse Groenmarkt 7, geopend 9.00 -17.00 en zaterdags van 10.00 -16.00 uur
Hulpsecretarie Loosduinen, Loosduinse Hoofdstraat 101, geopend 8.15 -14.00 uur. Alle Haagse Postkantoren,
geopend 8.30 -17.00 uur; na 17.00 uur en op zaterdagmorgen zijn enige postkantoren eveneens geopend.
Bureau Verkiezingen, Stadhuis, Burgemeester de Monchyplein 14, geopend 8.15 -14.00 uur. Tel.: 624121 tst 2835.
Voor een goed functioneren van ons democratisch bestel is het van groot belang, dat alle kiesgerechtigde
ingezetenen van hun stemrecht gebruik maken.
