Navrante prenten over
het oorlogsjaar 1915
De Eurocheque is
't veiligste briefje van f300,-.
Herdenkingsconcert
in Concertgebouw
Twaalf toneelstukken
in Hollands Drama
'Schoonheid in grafiek',
prenten in Epse
KUNST
Problemen bij optreden in Santiago
Baby's krijgen vetzucht
door veel flesvoeding
In 'De WERELD' te Wageningen
Concertgebouw
orkest naar
Frankrijk en VS
Eurocheque:
het handige en veilige betaalmiddel.
Leden 'De Volharding" opgepakt
Hoge doseringsadviezen,
te grote maatschepjes
Motorrijder verongelukt
WOENSDAG 3 MEI 1978'
BINNENLAND
Trouw/Kwartet P15-RHS17
Ne 17 74 AprM
onafhankelijk, nederlondsch weekblad
onafhankelijk nederlandsch weekblad
onder redactie von Nf HPL Wiessmg
VROI IV£V- VKFDKroSC.fiS*
AMSTERDAM Iedere keer op 4 mei, op de avond van de
dodenherdenking, vindt in de Grote Zaal van het Amsterdamse
Concertgebouw een bijzondere gebeurtenis plaats. Die avond
stroomt de zaal vol met mensen, onder wie zeer veel Jongeren, die
komen luisteren naar, ol liever komen meebeleven met. wat
Henk van Randwijk onder woorden heelt gebracht aangaande
de bezettingsjaren 1940-1945.
door Jac. Lelsz
WAGENINGEN Het is griezelig om aan te zien hoeveel mensen, volken en landen in de loop der
eeuwen God voor hun karretje hebben willen spannen. Tot en met in oorlogssituaties, bij voorbaat
aannemend dat God wel aan hun kant zou staan. De naam van God mag niet ijdel worden
gebruikt. Maar hoe lichtvaardig wordt de naam van God, ook met betrekking tot de oorlog,
genoemd?
Op de tentoonstelling „Politieke
prenten uit 1915" in „De Wereld" te
Wageningen (het betreft de Eerste
Wereldoorlog) hangt een plaat van
Jan Sluyters, waarin hij dit euvel op
zijn wijze signaleert via een dankte-
legram van keizer Wilhelm: „Ziedaar
weer een schrede op den weg waarop
de almachtige God ons zoo genadig*,
lijk geleid heeft".
Ieder jaar rond de 5de mei wordt in
Wageningen, waar in 1945 de capitu
latievoorwaarden zijn getekend, een
tentoonstelling gehouden, die met
de jaren '40-'45 verband houdt. Dit
maal zijn het studium generale van
de Landbouwhogeschool en de zoge
naamde keo-werkwinkel, bij wie de
organisatie van de expositie berust
te. echter teruggegaan naar de Eer
ste Wereldoorlog, en dan speciaal
het jaar 1915. In „De Wereld" zijn 52
politieke prenten, afkomstig van de
verzamelaar F. Verwoert, opgehan
gen uit de in 1877 opgerichte Nieuwe
Amsterdammer, waarvan de naam
later veranderd werd in de Groene
weer een schrede op den
weg
waarop de almachtige God
ons zoo genadiglijk geleid heeft"
Amsterdammer. Het zijn voorname
lijk platen van Pieter van der Hem,
voorts een aantal van Jan Sluyters
en enkele van Willy Sluiter.
Het zijn heel vaak navrante prenten,
hartverscheurend en bits. Misschien
ook wel eens wat eenzijdig. Politieke
tekenaars willen een bepaalde kwaal
zo duidelijk mogelijk aan de kaak
stellen, en daarom schromen zij,
evenals caricaturisten, de overdrij
ving niet.
Veelzijdiger
Is Albert Hahn voornamelijk bekend
geworden als politiek tekenaar, Van
DEN HAAG Twaalf toneelwerken
van Nederlandse en Vlaamse schrij
vers die het afgelopen jaar in premiè
re gingen, zijn van 20 mei tot 2 juni te
zien in Den Haag. Dit „Hollands Dra
ma '78" is georganiseerd in het kader
van het Nederlands-Belgisch Cultu
reel Verdrag. Voor het eerst is in ons
land daarin de produktie „Zeven ma-
niéren om aan de kant te blijven"
van René Verheezen te zien van De
Waag uit Antwerpen.
Het is de tweede keer, dat Hollands
Drama plaats heeft, bedoeld om een
overzicht te geven van nieuw Neder
landstalig toneel. Niet alle produk-
ties van het afgelopen seizoen zijn in
het kleine Haagse theater HOT uit te
voeren. Daarom speelt de manifesta
tie zich dit jaar ook af in de Konink
lijke Schouwburg.
De culturele samenwerking met Bel-
De bladen zijn groter geworden,
kleurrijker ook vaak en daardoor
zijn ze ook een veel grotere rol gaan
spelen bij de versiering van het inte
rieur. Een voortvloeisel daaruit is
bijvoorbeeld het enthousiasme van
jongeren voor het affiche. Dat hoe
ven al lang geen reclameboodschap
pen meer te zijn, ze worden doelge
richt gemaakt als versiering zonder
meer, posters zijn gewoon grote,
goedkoop vermenigvuldigde
prenten.
Vroeger werd een prent juist nlèt
gemaakt om „op te hangen". Ik her
inner me in dit verband altijd de
woorden van de Belgisch kunsthisto
ricus, die nog niet eens zo heel lang
geleden schreef: de prent is een
kunstwerk met een intiem karakter,
ze hoort in een map. waarover men
zich, ver van al te felle belichting, in
stilte contemplatie neerbuigt, zij is
een kostbaar blad papier dat tegen
vocht en stof dient beschermd, dat
op een karton dient geplakt, om haar
niet aan te raken, tenzij met ogen
waarvan de gevoeligheid de bewust
heid van de geest opwekt. De prent
der Hem, Sluyters en Sluiter waren
veelzijdiger. Van der Hem maakte
Toulouse-Lautrec-achtige, mondai
ne toestanden, jachttaferelen en por
tretten van de koninklijke familie.
Sluyters kreeg vooral naam als por
tretschilder. Sluiter was eveneens
een gevierd portrettist.
Hoewel sociale vraagstukken, die in
1915 speelden, ook wel enigszins
meedoen, is het toch wel vooral de
oorlog, waarvan prenten zijn opge
hangen. De loopgravenoorlog, de
stikgassen, het „bladbadseizoen
1915" enz. Wat het laatste betreft:
een bloedrode zee, waarin enige
drenkelingen dreigen onder te gaan,
terwijl enige andere figuren (o.m. Ne
derland) vanuit hun badkoetsjes toe
kijken. Een tekening van Van der
Hem. Het is een van de veie platen
waarin de neutraliteitspolitiek van
sommige staten, waardoor ook het
leven in ons land relatief comforta
bel kon doorgaan, op de hak wordt
genomen.
De tentoonstelling „Politieke pren
ten uit 1915" (litho's) waarin het
kan haast niet anders ook Abra
ham Kuyper enige keren opduikt,
loopt tot 17 mei.
EEN VROUW IS DUIZEND MANNEN T ERO
O EEUWKiE EER VAN REIJGERS8ERO.
DE VOLGENDE EEUWEN ZULLEN SPREKEN.
HOE GIJ OEN HAAT HEBT UITGESTREKEN
Politieke prent van Pieter van der Hem uit 1915: „Vrouwen-
Vredescongres".
Hoewel deze dappere verzetsstrijder
zelf niet meer onder de levenden
verkeert, spreekt zijn „Bericht aan
de levenden" leder jaar weer duizen
den van onderdrukking door, en ver
zet tegen de Duitse horden die op 10
mei 1940 ons land overrompelden en
er vijf jaar lang een afschuwelijke
terreur uitoefenden.
De Nederlandse componist Hans
Henkemans heeft de gespierde taal
van Van Randwijk indertijd in een
muzikaal kleed gestoken en het is in
dit gewaad, dat de toehoorders van
nu het oorlogs- en terreurrelaas krij
gen voorgeschoteld.
Traditie
Drie oud-verzetsbladen (Vrij Neder
land. Het Parool en Trouw) zorgen er
ieder jaar voor dat deze traditie
wordt voortgezet. Drie bladen die
ondanks alle verschillen nochtans
één zijn in hun onvoorwaardelijke
afwijzing van alles wat zweemt naar
fascisme in welke vorm en op welke
plaats dan ook, en die daar voortdu
rend getuigenis van afleggen.
Dit jaar zal Henk van Ulsen Van
Randwijks epos opnieuw voordra
gen. Het Toonkunstkoor en het Am
sterdams Philharmonisch Orkest
zullen hieraan hun bijdragen leve
ren Het geheel staat onder leiding
van,Anton Kersjes.
Nadat ongeveer twee minuten stilte
in acht zijn genomen, speelt het or
kest de Zevende Symfonie van Lud-
wig van Beethoven. Een werk van
een Duits componist die het ideaal
van de broederschap en de waardig
heid van de mensen ln zijn vaandel
heeft geschreven. Het herdenkings
concert begint om half acht
AMSTERDAM - Vandaag vertrekt
het Concertgebouworkest voor een
tournee naar Frankrijk en de Vere
nigde Staten. Tijdens deze concert
reis staat het orkest onder leiding
van Bernard Haitink. De pianist Vla
dimir Ashkenazy zal ais solist optre
den op zestien van de in totaal ne
gentien concerten.
Aanleiding voor deze reis* was een
Beethovencyclus door het London
Philharmonic Orchestra onder lei
ding van Haitink met Ashkenazy als
solist in Londen in 1973. Deze serie,
waarvan door de BBC televisie-op
namen zijn gemaakt, trok ook inter
nationaal sterk de aandacht. Uit ver
schillende landen, waaronder Frank
rijk en de Verenigde Staten, kwamen
verzoeken voor een dergelijke con
certserie.
Op 3 en 4 mei worden twee concerten
gegeven in Parijs en op 5 mei ver
trekt het orkest naar Minneapolis,
waar de zesde concertreis begint. De
vier concerten in Ames, waarheen
het orkest op 8 mei vertrekt vinden
plaats in het kader van het Jaarlijkse
International Music Festival. Dit Is
een van de belangrijkste universitai
re culturele manifestaties in Ameri
ka. In Washington en New York ten
slotte worden twee Beethovencycli
gegeven. In belde steden worden alle
symphonieën, alle pianoconcerten
en de Ouverture Egmont uitgevoerd.
gië levert ook de voorstelling op van
„Pour Delphine" van Chris Yperman
door Area uit Gent. De andere stuk
ken die in Hollands Drama worden
opgevoerd zijn: „Spoorloos" van
Rob Bognar door de Haagse Come-
die, die ook „Tweelicht" van Eric
Schneider speelt, verder „Een be
kentenis" van Ton Vorstenbosch,
„Een positie" van M. Emants en
„Tussen de middag en later op de
avond" van Don Dekker, drie pro-
dukties van Toneelgroep Centrum,
„De juf uit de Czaar Peterstraat" van
Guus Baas en Peter de Baan door
Toneelgroep Sater, „Dollie, of avoca
do's bij de lunch" van Gerardjan
Rijnders door Projekttheater, „Hen
ry II" van Willem Jan Otten door
Zuidelijk Toneel Globe, „Het ver
haal van de Don Juan" van Aart
Ceelen en Leo Hogenboom door To
neelgroep Fact en „Gansch het ra
derwerk van Otto Dijk en Jos
Boers door Nieuwe Komedie.
EPSE Er is de laatste iaren een levendige belangstelling voor
de prent ontstaan, een belangstelling die heel anders gericht is
dan vroeger het geval was. Dat komt omdat de grafiek over de
hele linie een veel decoratiever functie heeft gekregen.
Bent u al een van de bezitters van het
handige en veilige betaalmiddel? Zo niet,
dan verdient 't echt aanbeveling om bij uw
bank Eurocheques aan te vragen.
Want daarmee kunt u op vertoon van uw
pasje overal in Nederland tot f 300,- per
cheque betalen. In winkels, restaurants,
benzinestations of waar dan ook. En datzelfde
is ook mogelijk in bijvoorbeeld Duitsland,
België en Zwitserland. Bovendien kunt u er bij
banken in geheel Europa en nog een paar
andere landen geld mee opnemen.
En._ een extra-voordeel is: Eurocheques
zijn verzekerd tegen verbes en diefstal.
De Gezamenüjke Banken en Spaarbanken.
Dus: op naar uw bank voor Eurocheques!
En vergeet u dan niet om het boekje met tips
mee te nemen, waarin u alles vindt over
het hoe en waar uw cheques te gebruiken.
is een delicaat en uitgelezen voor-
werp".
Een tentoonstelling van prenten kun
je dan ook nooit even gauw „doen",
dat vraagt tijd, maar loont ook
meestal de moeite. Zoals de exposi
tie „Schoonheid in grafiek", een col
lectie prenten vanaf het einde van de
negentiende eeuw tot nu, die tot 16
mei te zien is in de Galerij Lenten,
Kletterstraat 5-27 in Epse bij De
venter.
'n Bijzondere gebeurtenis. Want een
dergelijke presentatie komt buiten
de prentenkabinetten van de mu
seums maar zelden voor. Bovendien
zijn deze bladen dan ook nog te
koop. Werk van kunstenaars als Wit-
sen, Tholen, Bauer, De Zwart, Hoyte-
ma, Derksen, Van Angeren, Braque-
mont, Brouet, Van der Hem, De
Wolff, Moes, Suze de Lint, Leonore
Fini, Veldhoen, Bayens en nog heel
veel anderen. En wat de prijzen be
treft, die liggen zo tussen de 200,-
en 1200,-. Woensdag Vm zaterdag
van 10.00-17.00 uur, zondag van 14.00
tot 17.00 uur.
Een els van W. B. Tholen
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM/SANTIAGO
Ondanks het verbod van de
Chileense autoriteiten, heeft
het Amsterdamse blazersen
semble „De Volharding" toch
gespeeld op de 1 mei-viering in
Santiago. De politie van de
Chileense hoofdstad heeft als
gevolg daarvan een aantal le
den van het orkest enige tijd
vastgehouden. Een aantal Chi-
lenen, dat bij dit concert even
eens werd opgepakt, zit nog
steeds vast.
De Volharding was naar Chili ge
reisd om daar op te treden op een
door vrijwel alle Chileense vakbon
den gesteunde bijeenkomst, die te*
gelegenheid van 1 mei zou worden
gehouden op een plein in Santiago.
lit het verzoek öm toestemming voor
het houden van deze manifestatie
hadden de Chileense vakbondslei
ders vermeld, dat ze buitenlandse
vakbondsdelegaties hadden uitge
nodigd. Op het laatste moment heb
ben de militaire autoriteiten de toe
stemming geweigerd en heèft men ln
plaats daarvan een 1 mei-viering met
pro-junta-vakbondslelders georgani
seerd.
De Volharding een uit twaalf bla
zers bestaand orkest heeft toen op
een andere arbeidsmanifestatie in
Santiago gespeeld. Tijdens dit con
cert greep de politie in.
De Volharding wordt in Chili bege
leid door twee leden van de Chili-
werkgroep van de FNV. Men had
voor de komende dagen nog enkele
concerten op het programma staan,
waarvan niet zeker is. dat ze uitge
voerd kunnen worden
Op Hemel
vaartsdag komt De Volharding weer
terug naar Nederland.
Vön een onzer verslaggevers
HAARLEM Nederlandse moeders lopen de kans hun
baby's te veel flesvoeding te geven als ze de adviezen van de
fabrikant op de verpakking opvolgen. Het gevolg van te veel
flesvoeding Is overvoeding en vetzucht
Het maandblad „Kinderen", dat
een onderzoek heeft gehouden
naar de doseringsadviezen bij de
vier meest verkochte merken in
Nederland, heeft de resultaten
doorgegeven aan de minister van
volksgezondheid met het verzoek
om een uniforme doseringsrege
ling.
In het onderzoek kwam naar vo
ren, dat praktisch alle doserings
adviezen van de fabrikanten aan
de hoge kant zijn. Dat betekent,
dat de zuigeling onvermijdelijk
dagelijks te veel calorieën vla de
fles toegediend krijgt. Daarnaast
bleek, dat elk van de onderzoehte
merken eigen maatschepjes han
teert en verstrekt, Het kleinste
maatschepje heeft een Inhoud
van 4,4 gram, terwijl het grootste
8 gram melkpoeder kan bevatten.
Het blad geeft de minister in over
weging de dosering te standarise-
ren en een zo klein mogelijk
maatschepje aan te bevelen. In
middels heeft eén der fabrikanten
de doseringsadviezen tot een aan
vaardbaar niveau teruggebracht.
Bij Nutricia worden kleine vraag
tekens gezet bij de onderzoekre
sultaten. Een woordvoerder: „wij
baseren ons op voedingssche
ma's, die gemiddeld in Nederland
worden gebruikt Het is natuur
lijk we» zo. dat bij sommige moe
ders de neiging bestaat meer te
geven, dan op de verpakking is
aangegeven". „En als bij zuigelin
genzorg deze neiging wordt ge
constateerd (doordat de baby te
dik wordt), dan zal een vloeibaar
produkt worden aanbevolen."
OOSTFLAKKEE (ANP) - Op de
provinciale weg van Oude Tonge
naar Rotterdam is gistermorgen
vroeg de 34-Jarlge J. de Neven uit
Oude Tonge bij een verkeersongeval
om het leven gekomen.
Volgens de rijkspolitie werd de mo
torrijder frontaal aangereden door
een personenwagen die uit de tegen
overgestelde richting kwam en op de
verkeerde weghelft reed.
