tag verzet in Afghanistan nSXïïVre2 -Arbeiders Sowjet-Unie verzetten zich Afghanistan leeft in middeleeuwen tri Vorster gaat door met 'thuislanden' SS verzekert 'Rode Brigades tellen 1500 man' lunigarant lal in "esident Daoed doodgeschoten Krijgsge vangene Duizenden in Tunesië in cel Met paard en slede tegen de Rus SWAPO wil over akkoord Namibië verder praten Amin kondigt nog hardere repressie aan Zwarte minister in Rhodesië krijgt ontslag (ERDAG 29 APRIL 1978 BUITENLAND Trouw/Kwartet it in taag rken lieu- eten ook ken. HERAN (DPA) Naar de amitische tijdrekening be dt Afghanistan zich in het r 1357. Niet ten onrechte: de ropese bezoeken of de Euro- ian die er werkt treft ddeleeuwse toestanden aan. •wel Afghanistan sinds vijf jaar republiek is. zijn de archaïsche, dale structuren er nog steeds. De cht van de grootgrondbezitters is gebroken. De Moellahs. zoals de mitische godsdienstige leiders den genoemd, maken nog gro- deels de dienst in het openbare tn uit en stammen en families Ken angstvallig over hun in- ïdssferen. In het bedrijfsleven, leger, de politie en in de rechter- e macht tiert het nepotisme en ruptie is een algemeen aanvaard schijnsel. Daarnaast is Afghani- i tot op de huidige dag een van de ■st berooide armenhuizen van de eld gebleven. •veel inwoners het land heeft weet men niet precies. Men houdt het op ongeveer 19 miljoen, die op twaalf procent gecultiveerd land wo nen. Vijfentachtig procent bestaat van de landbouw, veeteelt, hand werk en handel ten plattelande zoals in vroeger tijden. Bestaansminimum Mensen die van honger sterven zijn er al jaren niet meer in Afghanistan, maar de Wereldbank schat dat 40 procent van de bevolking in absolute armoe en op de rand van het be staansminimum leeft. Het inkomen per hoofd bedroeg in 1977 380 gulden. Slechts tien op elke honderd Afgha- nen kunnen lezen en schrijven. De zuigelingensterfte is een van de hoogste ter wereld. De lonen en sala rissen die Afghanen verdienen beho ren voorzeker tot de laagste die er zijn. Een Afghaan die onlangs met een diploma uit het buitenland in zijn vaderland terug keerde. ervoer dat hij als ambtenaar ongeveer 160 gulden per maand kon verdienen. De pogingen door indu strialisering in te haken op de mo derne tijd zijn volgens buitenlandse deskundigen mislukt. Veertien van de vijftien grootste bedrijven in het land zijn staatsondernemingen. Het vijftiende, de Afghaanse textielfa brieken, wordt geleid volgens het kapitalistische principe en wierp in het afgelopen jaar zoveel winst af, dat de verliezen van de overheidsbe drijven konden worden gedekt On der de afgezette en gedode president Daoed werd er nagenoeg niet pvivé geïnvesteerd. Afghanen hebben hun land altijd in grote getale verlaten om geld te ver dienen aan de Perzische Golf of in Iran. In het afgelopen jaar vertrok ken er zo naar schatting 300.000. Ze maakten ongeveer 200 miljoen gul den naar hun land over. Russen Wat de buitenlandse politiek betreft heeft Afghanistan zich altijd aan strikte neutraliteit gehouden, on danks de sterke aanwezigheid van Russen. Ruim 600 Russen, schat men, leiden het Afghaanse leger op en er zijn er tienmaal zoveel werk zaam als adviseur bij projecten. De belangstelling van Moskou voor het kleine buurland is zeker niet toeval lig. Afghanistan grenst ook aan Chi na, Iran en het momenteel politiek zwakke Pakistan. TURIJN, ROME (Reuter, AFP) De Italiaanse Rode Brigades bestaan uit ongeveer 1500 man die in vier „territoriale colonnes" verdeeld zijn over Milaan, Turijn, Rome en Genua die onafhan kelijk van elkaar opereren. Demeeste leden hebben een jaar training ontvangen. Dit stond gisteren in een vraggesprek met Christoforo Piancone, een lid van de Rode Brigades, dat gisteren door twee Italiaanse kranten gepubliceerd werd. Piancone werd op 11 april gewond en gearresteerd bij de moord op een Turijnse cipier. Hij is een van dege- vangenen van wie de ontvoerders van de Italiaanse oud-premier Aldo Moro eisen dat hij wordt vrijgelaten. Politiefunctionarissen zeiden giste ren dat het onmogelijk was dat de man een verslaggever had ontvan gen omdat hij in een Turijns zieken huis streng bewaakt wordt. De beide kranten vertelden ook niet hoe een en ander in zijn werk was gegaan, maar zeiden wel in te staan voor de echtheid van het interview. Volgens Piancone gebeurt de recru- ,at oo! rijgen. D'66 Molen> N meerse Open ioor de iidatei >b< ewezer it oouder cans ;ns driii: i komtd: bij d< n wor np hur ri de y komljloi )G- esbaar. LAMABAD, NEW DELHI (AFP, Reuter) - De Afghaanse ijdkrachten in Kaboel die trouw zijn gebleven aan het bewind president Mohammed Daoed lijken aan de verliezende hand ;en die troepen die zich aan de zijde geschaard hebben van de 'olutionaire raad die eergisteren vïa een militaire staatsgreep macht in de stad overnam. In het Pakistaanse Islamabad werd gisteren gezegd dat de gevechten in de hoofdstad aan het afnemen wa ren. Men weet echter niet hoe de toestand in de andere grote steden van het land is. zoals in Herat. Kan dahar en Djellalbad. waar sterke gar nizoenen gelegerd zijn. Men kent ook de reactie niet van de stam der „Doe- rani" die in het oosten van Afghanis tan de macht uitoefent en van waar uit de koninklijke familie en presi dent Doead zijn voortgekomen. u r af vli d$sa< nieuwe machthebbers in de stad en bekendgemaakt dat presi- Daoed doodgeschoten is nadat herhaaldelijk geweiged had zich te geven. Ook Daoeds broer en iseur, ex-minister van buiten- Ise zaken Mohammad Nairn zou de staatsgreep om het leven zijn ;omen. Een deel van de familie de gedode president heeft zijn lucht gezocht in de Franse am ide in Kaboel, zo is gisteren uit imatieke bron in Parijs ver- Franse ambassade is donderdag de strijd ernstig beschadigd. Het soneel zou echter ongedeerd zijn lieven. in open van d be j aai milieu penbaa aal kos gehaal de mi •nsie e idrijvei nderde ,un wil Dit is een foto van dc enige Israëlische militair die tijdens dc recente oorlog in het zuiden van Libanon door de Palestij- nen is gevangen genomen. De 34-jarige man werd gisteren op een geheim gehouden plaats aan enkele persvertegenwoordi gers getoond. De Palestijnen hebben gezegd dat zij de Israëli niet willen ruifen tegen een ge vangen Palestijn. Linkse elementen Uit de eerste door de radio uitgezon den verklaringen van de nieuwe 're volutionaire militaire raad' die ge leid wordt door luitenant-kolonel Abdoel Khader, valt op te maken dat het om een staatsgreep gaat van linkse elementen in het leger, in het bijzonder van jonge officieren die positief staan tegenover de Sowjet- Unie. De revolutionaire militaire raad heeft bekendgemaakt dat de grond wet die pas door Daoed was inge voerd. is afgeschaft en dat het land bij militaire decreten geregeerd zal worden. De raad sprak zich voorts uit voor een „politiek van vriend schap" tegenover alle landen en liet weten dat het handvest van de Vere nigde Naties geeërbiedigd zal worden. Diplomaten in Islamabad vragen zich af hoe lang het zal duren voor het nieuwe bewind zich in heel Af ghanistan heeft doen gelden. Vol gens deze diplomaten zouden Iran en Pakistan niet erg ingenomen zijn met een nieuw links militair bewind, „zo vlak naast hun deur". De grenzen van Afghanistan zijn ook gisteren gesloten gebleven. Gisteren hingen boven de hoofdstad Kaboel nog dikke rookwolken. Don derdag werden er zware bombarde menten uitgevoerd door vliegtuigen van Russische makelij. Er bestaat enige verwarring over de vraag wie nu eigenlijk de nieuwe Afghaanse sterke man is De radio-uitzendingen werden gedaan uit naam van gene raal Dagarwal Abdoel Khader maar een militaire attaché aan de Af ghaanse ambassade in New Delhi zei gisteren dat de leider van de staats greep de onderbevelhebber van de Afghaanse luchtmacht was, met de rang van kolonel. Derde onafhankelijkheid aangekondigd KAAPSTAD (Reuter) Zuid-Afrika zal volgend jaar opnieuw onafhankelijkheid verlenen aan een land dat is aangewezen als woongebied voor Zuid-Afrika's eigen zwarte bevolking. Dit derde onafhankelijke „thuisland" heet Vendaland, ligt in het uiterste noordoosten van Zuid-Afrika bij de grens met Rhodesië en telt 270.000 inwoners. De creatie van Vendaland werd gis teren aangekondigd door premier John Vorster. Hij had daarvoor een onderhoud gehad met Patrick Mpep- hoe, de leider van het provinciaal bestuur van het betrokken gebied. Vorster voorspelde de Venda's een grote toekomst dankzij hun eigen PARIJS (AFP) Meer dan driedui zend personen zijn na de arbeidson- lusten van 26 januari in Tunesië ver oordeeld. aldus de advocaat Thierry Fragart tijdens een persconferentie in Parijs. Fragart had van 8 tot 14 april een onderzoek ingesteld in Tunesië Al leen al in Tunis zijn duizend mensen veroordeeld tot straffen variërend van enkele maanden tot zes jaar gevangenisstraf, aldus de advocaat. staat. Mpephoe. de toekomstige lei der van de nieuwe staat, sprak de hoop uit dat een onafhankelijk Ven- da meer buitenlandse investeerders zal trekken. Met deze aankondiging geeft pre mier Vorster te kennen de politiek van de thuislander (ook wel de poli tiek van de grote apartheid ge noemd) voorlopig te willen voortzet ten. Volgens dit beleid wordt de Afri kaanse bevolking verdeeld over de stamgebieden, die dan de status van onafhankelijke natie krijgen. Het grootste deel van Zuid-Afrika wordt op die manier gereserveerd voor de blanken. Twee thuislanden hebben totnutoe onafhankelijkheid gekre gen: Transkei en Bophoetatswana. Geen van beide heeft enige interna tionale erkenning gekregen. Trans kei, dat relatief nog de beste kansen heeft tot enige ontwikkeling te ko men heeft eerder deze maand de betrekkingen met Zuid-Afrika ver broken wegens een diepgaand con flict over een gebied dat eigenlijk ook bij Transkei hoort. Hoog in het noorden grenst het tot de NAVO behorende Noorwegen aan de Sowjet-Unie. De Noren houden daarom in dat gebied een aanzienlij ke strijdmacht op de been. Dat geeft door de bijzondere weersomstandig heden en de gesteldheid van het ter rein bijzondere problemen. De Noor se defensie heeft daarom tientallen paarden in dienst die in de altijd met sneeuw bedekte bergen veel beter te gebruiken zijn dan tanks, tienton ners of wat voor transportmiddelen er verder nog in het krijgsbedrijf gebruikelijk zijn. tering van leden van de Rode Briga des zeer zorgvuldig. De „kandidaat" wordt gedurende enkele maanden buiten zijn medeweten in het oog gehouden voordat, hij op de proef gesteld wordt. „Wij ontvangen elk ongeveer 800 gulden per maand. De financiering geschiedt door middel van „proletarische onteigeningen" (het jargon van de Rode Brigades voor overvallen en ontvoeringen). „Wij staan gereed om te doden en kennen het risico gedood te wor den," aldus de rode brigadier. Kinderen Hij zei dat de organisatie het niet nodig achtte bij de Italiaanse politie te infiltreren. Ze hadden zo hun ei gen methodes bepaalde onderzoe ken een andere richting uit te sturen. „Een telefoontje naar verschillende politiefunctionarissen, waarin we haarfijn vertellen op welke school hun kinderen zitten en hoe laat die naar huis moeten, is vaak al voldoen de om de gang van een onderzoek te wijzigen". De man zei nog dat er na de ontvoe ring van Moro een zeer grote opera tie van de Rode Brigades zou worden uitgevoerd, maar dat dit plan „om politieke motieven geblokkeerd werd". WASHINGTON (AFP. AP) - De Na- mibische bevrijdingsorganisatie Swapo wil onderhandelen over het plan dat vijf westerse landen hebben bedacht voor de machtswisseling in Namibië. Het plan is deze week aan vaard door Zuid-Afrika, dat Namibië in feite bezet houdt. De Swapo, door de Verenigde Naties erkend als vertegenwoordiger van de Namibische bevolking, heeft enkele bezwaren tegen het westerse plan. Zo is zij er tegen dat er een Zuidafri kaans militair garnizoen in Namibië blijft. Nog grotere bezwaren heeft zij tegen de afspraak dat de Walvisbaai (de enige diepzee-haven in het ge bied) voorlopig in Zuidafrikaanse handen blijft. Zuid-Afrika beroept zich er hierbij op dat deze Walvis baai formeel niet behoort tot het mandaatsgebied dat destijds van de Duitsers werd overgenomen. De Swapo stelt daar tegenover dat de baai geografisch wel tot Namibië behoort. Swapo-leider Sam Noejoma heeft deze week een gesprek gehad met de Amerikaanse minister van buiten landse zaken Cyrus Vance. Hij heeft daarbij zijn bezwaren tegen het ak koord. sterk gesteund door de Vere nigde Staten, uiteengezet. Hij noem de de onderhandelingen na afloop constructief. (Ons commentaar staat op pagina 5) Piancone, die zich als krijgsgevange ne beschouwt, zei te hebben moeten afzien van planen tot aanslagen waarmee hij belast was. met name de aanslag tegen de president-direc teur van Fiat, Giovanni Agnelli, te gen het hoofd van de rijkspolitie. Carlo Delia Chiesa. en tegen com missaris Giorgia Criscuolo. oud-lei der van de anti terreurbrigade in Tu rijn. Wat Agnelli betreft zei Piancone dat dit doel „te moeilijk was daar deze man te goed beschermd werd Inmiddels heeft de politie in de Itali aanse steden Genua e Taranto een uitgebreide zoekactie gehouden naar de ontvoerde christen-demo craat Moro. De actie leverde niets op De politie had de acties gelast nadat verschillende anonieme tele foontjes waren binnengekomen waarin gezegd werd dat gezochte le den van de Rode Brigades in deze steden gezien waren. NAIROBI (UPI) - De Oegandese president Idi Amin heeft gisteren de burgers van zijn land opdracht gege ven alle vuurwapens in te leveren. Hij zei dat hij persoonlijk de leiding op zich had genomen van de strijd krachten, de politie en het gevange niswezen. Op dezelfde dag hield één van Amins naaste medewerkers. Isaac Malia- mongoe. een harde toespraak voor een menigte van enige duizenden Oegandezen. Hij waarschuwde zijn gehoor dat er hard zal worden opge treden tegen anti-regeringsgezinde mensen. Maliamongoe zei dat hij tanks en buldozers zou sturen naar iedere wijk waar zich opposanten van Amip zouden bevinden Er wa ren. zo vertelde hij. de afgelopen 'weken weer tientallen mensen gear resteerd en ondervraagd. SALISBURY (UPI) - Het over gangsbewind in Rhodesië heeft gis teren de zwarte minister van justitie Byron Hove ontslagen. De minister had gezegd voorstander te zijn van een „omgekeerde discriminatie" waarbij zwarten worden voorgetrok ken bij het vervullen van vacatures in overheidsdienst. Op die manier kan de positie van de zwarte bevol king snel worden versterkt ten koste van de blanke minderheid die nu de feitelijke macht uitoefenen in Rho desië. Ook had minister Hove de politie beschuldigd van wreedheden Hij weigerde de verklaring in te trekken, waarop hij werd ontslagen door het zogenaamde uitvoerende comité Dat bestaat uit de blanke leider Ian Smith en de zwarte leiders Moezore- wa. Sithole en Chirau. Hove was op verzoek van Moezorewa uit Enge land naar Rhodesië gekomen om de portefeuille van justitie te nemen ADVERTENTIE 'ANWB VERZEKERINGEN m mtinr UonU \A/r>i->aUbeiders een Vrije Vakbond van Arbeiders l—-i de receptionist van het Centraal Comité eigenlijk blij, vrij 'RflQlr0' "enK WOlzaKopgericht. De vorming van een eigen, onof- Eén deier dagen brengt het Algemeen door de politie werd gearresteerd Toen kunnen leven in dc ficiële vakorganisatie is spontaan en nood- '"«ji-i. t«.i-•■-«-* gedwongen ontstaan door een groepje werkloze Russische arbeiders. dens de zestigste verjaardag van de oktoberrevolutie hield de algemeen retaris van het Centraal Comité der Communistische Partij van de wjet-Unie en voorzitter van het presidium van de Opperste Sowjet, oie aan jni(j njitsj Breznjew, op een jubileumbijeenkomst op 2 november 1977 i rede getiteld: „De Grote Oktober-Revolutie en de vooruitgang der nsheid". - deze toespraak zei Breznjew onder >r „De omstandigheden waaronder de 'jetmensen leven en werken worden v rtdurend beter De Sowjetburgers ken- bekendj niet het vernederende gevoel van on- erheid over de dag van morgen en de es om zonder werk. zonder medische l en zonder een dak boven hun hoofd te ken De gemeenschap stelt hun rech- en belangen veilig en verdedigt hun ele en menselijke waardigheid." Dzegeur en maneschijn ifficiële lezing van de Sowjetwerkelijk- is er een van rozegeur en maneschijn, gens hebben de mensen het zo goed als de Sowjet-Unie Officieel is er geen 'kloosheid en de belangen van de arbei- zijn door de Sowjet-vakbonden goed rhermd Hierover schreef Gleb Spirido- het volgende ..Als de massaalste or- usatie van werkers, die uitdrukking ft aan de belangen van honderddertien joon leden arbeiders, kolchozboeren administratieve medewerkers reali gn de vakbonden van de Sowjet-Unie l maar al te goed dat de verhoging van de mateneie welstand van de werkers in beslissende mate afhankelijk is van de ontwikkeling van de socialistische produk- tie De nauwe samenwerking tussen de vakbonden en de staat houdt nog hele maal niet in dat er tussen de vakbondsor ganen en de bedrijfsleidingen op een fa briek of een instelling in het geheel geen verschillen van mening zouden kunnen voorkomen. Ook in een socialistische sa menleving is het niet uitgesloten dat er gevallen voorkomen waarin door de lei ding schendingen worden gepleegd van de arbeidswetgeving en van verplichtingen in verband met de collectieve arbeidsove reenkomsten. terwijl ook diverse bureau cratische ontaardingen en dergelijke din gen meer kunnen voorkomen. In dergelij ke gevallen komen de Sowjet-vakbonden, die over de meest uitgebreide rechten be schikken. vastberaden op ter verdediging van de arbeidersbelangen. Het is zonder toestemming van de vakbond niet toege staan om een arbeider te ontslaan" Vrije Vakbond opgericht Desondanks is in de Sowjet-Unie door ar- De onafhankelijke vakbond die zich „Unie tot verdediging van de rechten van de arbeiders" noemt, heeft onlangs een col lectie documenten gepubliceerd. Deze unieke publikatie heeft veel opzien ge baard, omdat het niet intellectuelen maar arbeiders zijn die zich tegen het regime keren waar juist de arbeiders de macht heten te hebben. De dissidente arbeiders zijn tot hun pro test gekomen, omdat zowel de officiële vakbonden, hogere en lagere autoriteiten geweigerd hebben om op klachten in te gaan van slechte werksituatie, vervolging van arbeiders die van het wettelijk gega randeerde recht tot klagen gebruik maakten. ^lle leden van de „Vrije Vakbond" zijn ontslagen en werkloos en zij ontvangen geen uitkering omdat men dat in de Sow jet Unie niet kent. Tevens hebben zij een verzoek gericht aan de Internationale Or ganisatie van de Arbeid (ILO) in Genève om officieel als vakorganisatie erkend te worden De Russische autoriteiten hebben al vanaf het begin (1975) alles op alles gezet om de ontevreden arbeiders onschadelijk te maken, onder meer door opsluiting in psychiatrische inrichtingen. Eén dezer dagen brengt het Algemeen Diaconaal Bureau van de Gereformeer de Kerken in Leusden een uitgebreide documentatie uit over de vervolging en opsluiting in psychiatrische inrichtin gen van arbeiders in de Sowjet-Unie. In deze brochure zijn de complete docu menten opgenomen van dc onlangs in Rusland opgerichte onofficiële Vrije Vakbond. De leden van deze bond zijn allen ontslagen en behoren tot het legi oen van dc werklozen in de Sowjet- Unie. 1 mei, dc dag van de arbeid, is in de Sowjet-Unie, waar de arbeiders de macht heten te hebben, een nationale feestdag. Uit het bijgaande verhaal blijkt dat niet iedere Sowjet-arbeider maandag de vlag zal uithangen. Tussen december 1977 en maart 1978 zijn tien ondertekenaars van de documenten gearresteerd. De KGB (Russische veilig heidspolitie) zit er niet mee: degenen die klachten indienen over de gang van zaken in het bedrijf waar zij werkzaam zijn en vaak reeds zijn ontslagen worden als ze naar Moskou komen om hun klachten voor te leggen, soms al in de wachtkamers van de regeringsinstanties gearresteerd, naar de politiebureaus overgebracht, de stad uitgezet, of geliefde maatregel in psychiatrische inrichtingen geplaatst. Sommige arbeiders hebber, collectief hun klachten naar voren gebracht. Het eerste geval van opsluiting dateert van mei 1975. toen N&dezjda Gaidar in het kantoor van de receptionist van het Centraal Comité door de politie werd gearresteerd Toen Vladimir Klebanow. een van de oprichters en woordvoerders van de vrije vakbond, ging klagen omdat Gaidars twee kinderen zonder hun moeder achterbleven, zei de behandelend arts: „Dan zal ze de volgende keer wel wat langer nadenken alvorens ze gaat klagen." Akkoorden Helsinki De documenten zijn een aaneenschakeling van trieste gevallen en in sommige geval len zien de betrokkenen alleen nog maar zelfmoord als „uitkomst". Een ander document is getiteld „Arbeiders eisen emigratie om politieke en economi sche redenen" en is gericht aan de regerin gen van de landen die de akkoorden van Helsinki hebben ondertekend alsmede aan vakbonden en socialistische en communis tische partijen in het westen. Daarin is opgenomen een brief van een arbeider uit de stad Odessa die uit de Sowjet-Unie wil emigreren vanwege het lage bestaansmini mum en de onderdrukkingen van rege- ringszijde. Uit de documenten blijkt dat hier geen ervaren schrijvers aan het woord zijn. of intellectuele dissidenten die ge wend zijn om zich schriftelijk of verbaal te uiten. Hier zijn arbeiders aan het woord die vaak na jarenlange trouwe dienst de onderdrukking en onvrijheid op hun weg vonden en nu nog slechts één mogelijkheid zien: namelijk om van hun ervaringen ver-, slag te doen. terwijl zij toch als arbeiders eigenlijk blij. vrij en gelukkig moesten kunnen leven ln de proletarische staat. De echtheid van de documenten en de onerva renheid in het schrijven van de arbeiders blijkt ondermeer uit de naamvalsfouten. de typefouten en het platte Russisch Soms lijkt de vertaling wat chaotisch en lijkt het geen logisch verband .te hebben Dit komt door de geëmotioneerde mamer. waarop veel van de betrokkenen verslag deden van hun ervaringen. „In de sowjetpers", aldus de voormalige mijnwerker Klebanow. „kan men van tijd tot tijd wel kritische artikelen publiceren, maar zelfs die kritiek is een onderdeel van de overheldspropaganda Daarom zoeken wij nieuwe kanalen om tn contact te ko men met ons eigen volk en met het westen." Het gaat hier om de willekeur die meerde ren over hun ondergeschikten uitoefenen en we kunnen veilig aannemen dat de sowjetoverheid deze beweging onder de sowjetwerkers niet zal bagatelliseren. Na tuurlijk zal men naar buiten toe volhouden dat het om een handjevol onruststokers en querulanten gaat. maar het optreden van de tweehonderd arbeiders-dissidenten zou wel eens een nieuwe fase in de geschiede nis van de arbeidersklasse van de Sowjet Unie kunnen inleiden Het feit dat de sow- Jet-arbeiders zich met hun klachten tot het westen hebben gewend, is voor de bejaar den ln het Kremlin een alarmsignaal.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 7