Kabinet zelf nu in branding mei De tekening van een lezer f'ÏÏHWWft VERDEK Trouw commentaar Namibië (1) JA VAD-problemen maken eind aan goede toon van wittebroodsweken Laatste mogelijkheid verandering van spijs stuur een brief stadion weer vol? ATERDAG 29 APRIL 1978 BINNENLAND Trouw/Kwartet 5 - p het eerste gezicht lijkt de al zo ng slepende kwestie-Namibië deze eek wat dichterbij een oplossing te jn gekomen. Zuid-Afrika besloot - ndelijk akkoord te gaan met het an dat vijf westerse mogendheden - - -Jö ibben bedacht voor een vreedzame achtswisseling in dit gebied. Die acht wordt nog altijd, tegen tal van tspraken van de Verenigde Naties bekleed door de blanke heersers in Zuid-Afrika. maar behoort na- urlijk bij de zwarte bevolking van amibië te berusten, at laatste lijkt nu ook door de idafrikaanse premier John Vor- er aanvaard te zijn. Sterker nog: V/-' /sj regering-Vorster heeft deze week laten doorschemeren dat er nu laar haast moet worden gemaakt iet de vrije verkiezingen, waarbij e Namibiërs zich zelf kunnen uit breken over de toekomst van hun nd. Heb :l lezen." ijpen, merki i beel van d jij l n je o rder zijn? oor hl ook het sti me laar hoe meer haast Vorster rnt. hoe meer wantrouwen ge- echtvaardigd is. Die behoefte aan mpo komt waarschijnlijkt niet L' bamibië (2) Ax? latuurlijk bevat het plan, dat dan door Zuid-Afrika is aanvaard, en aantal punten die voor Swapo iterst zwaar te verteren zijn. Er lijven Zuidafrikaanse troepen in ai lamibië. en de Walvisbaai, de enige iepzeehaven in het gebied, blijft Dorlopig in Zuidafrikaanse handen. wapo heeft zich daar, begrijpelijk, tegen gekeerd en het moet daar in verleidelijk zijn voor haar lei- ers om nu de kop in de wind te ooien, de strijd voort te zetten en et hele akkoord af te doen als een tj liddel om de Zuidafrikaanse belan- veilig te stellen. laar zo simpel ligt het niet. Het kkoord is niet uitgedacht door Vor- ter. maar door vijf westerse landen' i#ie er heel wat tijd en prestige in ■Dl voort uit de oprechte wens de zaken nu maar zo snel mogelijk uit handen te geven. Nee, deze tempo-zet van de diplomatieke schaker Vorster lijkt vooral bedoeld om zijn grote tegenspeler in Namibië, de bevrij dingsorganisatie Swapo, onder druk te zetten. Want door de acceptatie van het westerse plan is diezelfde Swapo wel gedwongen de zaken op een rij te zetten. Met wat ironische overdrijving kan men zeggen dat het ergste wat een radicale bevrijdingsorganisatie kan overkomen een toegeeflijke tegen stander is. Zolang Vorster onverbid delijk was en in Namibië geen duim breed wilde wijken, had de Swapo het in het diplomatieke spel tameli jk gemakkelijk. Haar vertegenwoordi gers hoefden zich alleen maar af te zetten tegen de onredelijkheid van de Zuidafrikaanse regering. Maar nu die regëring wat is bijgedraaid, moet de Swapo kiezen: ook wat bij draaien of blijven liggen op het oorspronkelijke, radicalere stand punt. hebben gestoken. Met een simpele afwijzing verspeelt de Swapo waar schijnlijk de steun die zij nu vanuit het Westen ontvangt. Binnen de Swapo is die afweging kennelijk nog niet voltooid. De leiding lijkt over rompeld door het ja van Vorster. Er is duidelijk behoefte aan meer tijd, er wordt gezocht naar nieuwe ope ningen. Die tijd zal haar door Vor ster niet worden gegund. Daarom is het nog te vroeg om te juichen over de bekering van de Zuidafrikanen inzake Namibië. De hele manoeuvre doet verdacht veel denken aan de touwtrekker die zijn tegenstander in moeilijkheden brengt door in eens een stap vooruit te doen. Bij dit alles mogen we per slot van rekening ook niet vergeten dat de Zuidafrikanen de onderdrukking in Namibië zeer recentelijk nog hebben opgevoerd. door Willem Breedveld DEN HAAG Deze week is dan eindelijk het doek gevallen over het eerste bedrijf van het kabinet-Van Agt. Een episode welis waar die naar buiten toe bol stond van het politieke tumult (neutronenbom, aftreden Kruisinga, UCN-affaire, statenverkie zingen), maar voor dit alles gold ook dat dit in de boezem van het kabinet nauwelijks een rimpeling teweeg vermocht te brengen. Integendeel, de goede toon van de wittebroodsweken bleef overheersen. iEN HAAG Op spuitbussen moet 0 oortaan een waarschuwing komen e staan. Tot deze maatregel heeft de a§nimsterraad gisteren besloten. De erplichte waarschuwing geldt al- een voor spuitbussen die chloorflu- 1 rmethanen als drijfgas bevatten, puitbussen met bepaalde medicij- v pn worden uitgezonderd. De genoemde drij gassen tasten de ozonlaag in de stratosfeer aan. Dat leidt tot klimaatverandering op aar de. Het kabinet heeft besloten op denduur over te gaan tot een verbod van spuitbussen, wanneer de huidige vermoedens over het schadelijk ef fect niet worden weerlegd Daaraan is nu een einde gekomen en dat nog wel door een erfenis van het vorige kabinet, namelijk de wens dat er in dit vaderlandje ondanks de volslagen mislukking daarvan in ze ven andere Westerse landen vorm en inhoud wordt gegeven aan het merkwaardigerwijs door niemand omstreden beginsel dat werknemers een aandeel behoren te hebben in de vermogensaanwas in bedrijven. Van waar die problemen rondom een door niemand serieus bestreden werknemersaanspraak en vanwaar het fenomeen dat dit juist het kabi net tot in het diepst van zijn ge moedsrust heeft kunnen raken? De sleutel voor de verklaring past op de simpele constatering dat aan deze werknemersaanspraak op wel dui zend verschillende manieren gestal te kan worden gegeven. Hieronder bevinden zich serieuze pogingen, maar evenzogoed ook andere die uit sluitend tot doel hebben het pad naar een vermogensaanwasdeling te bezaaien met voetangels en klem men. Het resultaat is geweest dat de gewone man er zo langzamerhand geen touw meer aan vast kan kno pen en wellicht denkt: geef mijn VAD-portie maar aan Fikkie. Daar om zal het sommigen zeker ook be gonnen zijn. Bijna een wonder Dat er desondanks nu toch het prin cipe van de VAD als politieke werke lijkheid o-p tafel ligt, moge welhaast een wonder heten. De oorsprong hiervan ligt besloten in een aantal zure opmerkingen van Wim Kok, voorzitter van de FNV in 1974 aan het adres van de werkgevers. Hun weerspannig optreden noopt zijn or ganisatie tot wat de FNV-voorman noemde „het prijsschieten in de wel goed winst makende onderne mingen". De afsluiting van een centraal ak koord dreigde toen te mislukken en het zag er naar uit dat de bonden het op onderhandelingen op bedrijfstak niveau aan zouden moeten laten ko men. Met andere woorden: de vakbe weging dreigde zich niet aan een looneis op basis van de gemiddelde bedrijfsresultaten te houden. Zij zou proberen in ieder bedrijf zoveel mo gelijk te halen wat er te halen viel. Toverformule Deze voor een evenwichtige loonop- bouw in ons land rampzalige ontwik keling werd bezworen met de tover formule. dat er een instrument zou moeten komen „om superwinsten af te romen", later uitgewerkt tot een vermogensaanwasdeling. De vakbe weging zou in die visie niet langer met jeukende vingers behoeven te kijken naar bepaalde superwinsten, en looneisen zouden bijgevolg wel licht gematigder kunnen zijn en bo vendien stoelde dit alles op het scho ne ideaal van de solidariteit, het sa men delen. Per saldo wees dit heel duidelijk een VAD. die verdeeld zou moeten worden over alle werkne mers: een collectieve VAD dus. Reeds binnen het kabinet Den Uyl leverde dit een probleem op met het CDA en binnen de vakbeweging met het CNV. Beide organisaties vonden en vinden nog dat een belangrijker accent moet worden gelegd op wat dan heet het samenwerkingsver band tussen kapitaalverschaffers en de werknemers. Kortom, een VAD dus die vooral ten goede zou moeten Van Agt komen aan de werknemers in de afzonderlijke bedrijven. Er moest een relatie blijven tussen het bedrijf waar de overwinst wordt gemaakt en het aandeel, de aanspraak die de daar werkende werknemer daarop behoren te hebben. Beide visies kun nen echter niet elk voor zich voor honderd procent worden gehono reerd. Een compromis was noodza kelijk en dat werd na veel politiek getouwtrek ook gevonden. Derde partner Met het optreden van het kabinet- Van Agt kwam echter de derde poli tieke partner in het geding, de VVD. Deze partij is overeenkomstig ook haar vrijheidsideaal wel voor een (over)winstdeling, maar dan moeten partijen het er wel zelf over eens kunnen worden. Zo'n gedachte reikt in feite niet veel verder dan een zich aansluiten bij de al bestaande winst- delingsregelingen. Zij keert zich te gen een collectieve VAD, omdat dwang van de overheid volledig uit den boze is, te meer waar die gericht is op wat in die kringen wordt ge noemd „de grauwe gelijkschake ling." Zittend in een kabinet met de chris ten-democraten kan de VVD deze toer echter niet volhouden. Het CDA heeft zich in een vorig kabinet ter zake van de VAD vergaand vastge legd. Er zijn verwachtingen gewekt bij met name de vakbeweging, die niet meer terug te draaien zijn. Ook de VVD zal daaraan moeten mee werken. Het is daarom niet zonder betekenis, dat het kabinet de afgelopen weken geworsteld heeft met vele technische problemen. Het is weliswaar moei lijk een goede VAD-regeling te ont werpen. Ook het kabinet-Den Uyl is er niet goed uitgekomen. Maar het is echter ook waar, dat voor iemand die de VAD eigenlijk niet wil. de techni- Nog steeds worden wij overstelpt met verzoeken om toezending van het boekje „Drie weken verstandig vermageren", een bundeling van de- artikelenreeks van Willem Schrama, die Trouw in januari publiceerde. Om teleurstellingen te voorkomen, bie den wij de lezers nog éénmaal de. mogelijkheid om in het bezit van het boekje te komen. Wilt u alsnog bestellen, maak dan binnen 5 dagen een bedrag van 6.— (inclusief ƒ1.verzendkos ten) over op gironummer 91133 of gemeentegironummer X260 ten name van Trouw/Kwartet BV en on der vermelding van „Drie weken ver mageren" Het boekje krijgt u dan binnen enkele weken franco thuis gestuurd. Een andere wijze van be stellen is niet mogelijk. Bestellingen die ons later dan binnen de genoem de termijn bereiken, worden niet meer geaccepteerd. Het rijk geïllustreerde boekje bevat alle gepubliceerde artikelen, 21 dag menu's met tal van recepten, tips en tabellen, en bovendien een complete caloneënlijst sche problemen automatisch zwaar der zullen wegen. In tweeën Die constatering krijgt meer beteke nis waneer men zich bedenkt dat premier Van Agt op een onbewaakt ogepblik heeft ingestemd met een voorstel van Wiegel de VAD in tweeën te splitsen: een collectief en een individueel deel. De Raad van State maakte daartegen ernstig be zwaar en niet ten onrechte, wanneer men let op de mogelijke politieke consequenties. De splitsing zou bij voorbeeld kunnen betekenen dat de VVD-fractie straks in de Tweede Ka mer tegen het collectieve deel zal stemmen. Gegeven een bepaalde op zet van de VAD (bij voorbeeld door het VAD-fonds te voeden via een ophogingspercentage op de vennoot schapsbelasting) is het ook niet on denkbaar dat de PvdA tegen zal stemmen. De VAD zou dan van de baan zijn. Welnu, die opzet dreigt zich nu tegen de WD te gaan keren. Het kabinet keerde terug naar de meer principië le VAD. gebaseerd op echte vermo gensaanwasdeling. De splitsing gaat nu meer werken als een poging van het CDA de VVD stap voor stap over de streep te krijgen. De brief die deze week bij de Tweede Kamer is gede poneerd, moge wat dit betreft gelden als het eerste tastbare resultaat Daarin zijn de uitgangspunten ver vat die welke twijfels men overi gens ook kan hebben, gebaseerd zijn op het oorspronkelijke VAD-wets- ontwerp van het vorige kabinet. Eerste machtswoord Tegelijkertijd vormt dit de verkla ring voor het doek dat gevallen is over het eerste bedrijf van het kabi net. De kaarten werden de afgelopen weken eindeloos geschud. Er bleek echter geen ontkomen meer aan op de ingeslagen weg voort te gaan. Premier Van Agt had goed gezien dat samenwerking met de liberalen wel eens meer kan betekenen dan dineetjes bij kaarslicht. Voor het eerst sinds de wiitebroodsweken sprak hij het machtswoord van slik ken of stikken. Die atmosfeer van politieke span ning hebben doorgewinterde politici deze week feilloos opgesnoven: er moeten weer pijnlijke politieke kno pen worden doorgehakt. De tijd dat het kabinet zich betrekkelijk a-poli- tlek op kon stellen en alleen de Tweede Kamerfracties de ene aan varing na de andere hadden, is voor bij. Het kabinet zelf is nu in de branding gekomen. Het beloven met de bezuinigingsronde nog voor de deur spannende weekjes te worden. idachtl in me, k deei ik wil Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw, jury politieke prent, Postbus 859, Amsterdam Naam en adres aan tfe achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon Cultu en 2 0 Nii musem 1900 ntsmuz 23.15 0 Nieu ziek mc RA MM I) 14 00 Ma en 18.00 cht. jei o-trekk i (K) J. film a mm; K) Spel imma iionaal I 19.55 party. LeVe de .onec^i HET WEER door Hans de Jong Weerrapporten Het wordt geleidelijk zachter. Welke kaart je ook ter hand neemt of ie nou uit Engeland, Frankrijk, Duitsland of Zweden komt: in alle gevallen word je met de neus gedrukt op een luchtdrukverdeling die bepaald niet impopulair is in West-Euro pa. Een lagedrukgebied houdt zijn hoofdkwartier ergens boven Zuidwest-Engeland, een andere kern bezoekt Spanje en als te genhanger fungeert een groot hogedrukgebied van Noord west-Rusland tot het Noorden .van Egypte. Het is eenzelfde soort situatie als die welke 's winters bij ons hopeloos zonder vorst doet verlopen bij zuidoos telijke winden. In deze tijd van het jaar wordt vanuit diezelfde richting ook zachte lucht uit het Middellandse Zeegebied aange voerd waardoor het kwik zich langzaam, maar zeker opwerkt in de richting van 20 graden en dat is nogal wat in dit voorjaar. Nu blijven wij dicht aanleunen tegen genoemd lagedrukgebied. Daardoor zullen heus nog wel eens wat regen- of onweersbui wen oyer ons komen. Maar over het geheel genomen zal de zon zich toch niet helemaal uit de lucht laten wegdrukken. Het lijkt er dan ook op dat wij op Koninginnedag geen kou zullen lijden en dat het ten tijde van het defilè nog te vroeg is voor buienvorming. Pas in de namid dag en avond zijn de kansen op zo'n bui groter. De Amerikanen gaan zoals gebruikelijk een stapje verder en laten ook voor dinsdag en woensdag in Neder land zuidoostelijke tot oostelij ke winden waaien. Maar het de pressiehoofdkwartier verplaatst zich volgens hen dan wel via België of noord-Frankrijk naar West-Duitsland. Het zwakke punt bij zulke ver dere vooruitzichten is natuurlijk dat spontaan tot ontwikkeling komende kleinere storingen niet worden voorspeld. En het kun nen juist die kruimeldieven zijn welke je het plezier van een vrije dag kunnen vergallen. Wie wat verder in het verleden graaft weet misschien nog wel dat vooral het weer op Hemelvaarts dag jaren achtereen in een kwaaie reuk heeft gestaan van wege de regenval. Een paar dagen geleden liet ik mijn Limburgse pastoor aan het woord over hetkoude voorjaar van 1820. Dat het ook heel en heel anders kan vertelt de eeu wig durende Natuurlander van de Vlaamse Toeristenbond. Zo is het eind april 1473 al eens zo warm geweest, dat men in Over maas derogge al zag bloeien. Minder lang geleden namelijk in mei 1868, was het weer ook uit zonderlijk warm. Alles beloofde een rijkeoogst. In Borne (Ove rijssel) stonden de roggevelden er als dichte wouden met hoge stemmen bij en zelfs in de be ruchte IJsheiligenperiode ook wel genaamd de tijd van de Ha- gedoornkou (11 tot 14 mei en daarnaj werden er hoge tempe raturen waargenomen. In het nieuwste nummer van „Weerspiegel" lees ik dat op 20 juli van datzelfde jaar ergens in Nederland op een tegen de zon beschutte plaats 38.8 graden werd afgelezen, zoals vermeld staat in Flammarion's boek „Het weer en de dampkring" en dat op diezelfde datum in Ni- mes, zuidoost Frankrijk, 41.4 graden werd bereikt. In mijn eigen herinnering leeft nog voort de bijzonder mooie en warme vakantie op Ameland be gin mei 1966. De temperatuur kwam toen tot 25 27 graden omhoog en zelfs op het strand was het bij zeer weinig wind heet. Je zat niet eens bij de kachel en kreeg toch een rooie kop. Ra ra hoe kon dat? Wrerrapporten van flalcravond 17 uur: Amsterdam licht bew geheel bew. zwaar bew licht bew regen onweer zwaar bew geheel bew onbewolkt zwaar bew zwaar bew. hall bew onweer zwaar bew zwaar bew geheel bew licht bew regenbul half bew zwaar bew regen zwaar bew. hall bew hall bew hall bew onbewolkt zwaar bew half bew licht bew hall bew regenbui Zwaar bew zwaar bew half bew HOOGWATER, 'omlag 30 april Vllvwngrn .2*- 21.01. Ilaringvlirltluiirn R 14-21.12. Rcllrrilam 10 35-22 57. Srhrvrnineen 24-22 0* IJm„irfrn 10.13-22.$7. Oen Helder 00.S3-I3.1S. IUrlin(en3 IS IS OS. Delfrijl 0.11-U.24. HOOGWATER maandag I mei- Vlissingen 0 S3- 22.27. Haringvliet sluizen 51-22.36. Rotterdam 11.54—, Srhcvrningen 10.40-23.32, IJinnidrn 11 35— Oen Helder I.S4-I4.S4. Harlingen 4 40- 17 24. Delfrijl 7 23-H 44 aricerd [10 N i etl its mui 22.00 Lichte 1.05 Gë ie 2: - mati matiev imma. linden. 5 (Ki H Journa ncertisi 30 (K) 15 21 15 Directies van dierenparken breken hun hoofd over het feit dat er in Nederland nog nooit een gorillavrouwtje in verwachting is geraakt. Er zijn in ons land zo'n ongeveer twintig gorilla's maar een jonge gorilla, zo stellen de directies zich voor. kan een enorme trekpleister worden. Verder echter dan twee schijnzwangerschappen in het dierenpark van Wassenaar is men nooit gekomen. Om nu aan alle onzekerheid een eind te maken stuurde het dierenpark Wassenaar het gorillavrouwtje Linda vier maanden geleden naar Artis voor een „sexvakantie". Deze week ging de directie van het dierenpark weer een stapje verder en arrangeerde zij een ..partnerruil" tussen de achtjarige mannetjesgorilla Baloe uit Apeldoorn en de twaalfjarige Oscar uit Wassenaar De directies achtten deze ingreep noodzakelijk omdat de beesten in Wassenaar zich in plaats van als man en vrouw te -gedragenzich steeds meer in een broer-zus relatie manouvreerden. Vandaar de noodgreep, die ook nog niet onmiddellijk tot succes leidde Oscar en Baloe moeten op hun vakantieadressen eerst rustig met hun partners kennismaken Via het gaas mogen zij hun toekomstige vrouw tjes rustig bekijken en besnuffelen Over tien dagen moeten ze echter van de directies bij elkaar Of ze willen of niet. Dat het in andere landen wel botert tussen gorillas bewijst deze foto uit een dierenpark in het Duitse Neurenberg. Noertjahja Moerad. 42 jaar, werd geboren op West-Sumatra. Al jong ging ze in Jakarta wonen, waar ze na het voltooien van haar studie les gaf in het Indonesisch. In 1959 mocht ze met een studiebeurs Rus sische taal- en letterkunde stude ren aan de Loemoemba-universi- teit In Moskou. Medio 1965 keerde ze terug naar Indonesië, een paar weken voor de mislukte staats greep in oktober van dat jaar Ze is getrouwd met Moerad Aidit, de jongste broer van'de ex-voorzitter van de communistische partij (PKI) Kort na de mislukte coup werd haar man gearresteerd en voor twee jaar gevangen gezet. In die periode gaf mevrouw Moerad les aan een middelbare school en vulde het inkomen voor haarzelf en haar vier kinderen aan met part time werk als naaister. In 1967 werd haar man vrijgelaten, maar in sep tember 1968 opnieuw gearresteerd, ditmaal samen met zijn vrouw; ze nam haar vijfde, pasgeboren kind mee naar de gevangenis. Ook ande ren die aan een Oosteuropese uni versiteit hadden gestudeerd, wer den toen opgepakt; zij allen werden als staatsgevaarlijk beschouwd Het ligt voor de hand dat de arres tatie van mevrouw Moerad, die nooit iets met politiek le maken heeft gehad, verband houdt met het feit dat ze een schoonzuster is van de ex-voorzitter van de PKI en dat haar man wel politiek geënga geerd is. Haar man profiteerde in december 1977 van de afgekondig de amnestie en kon na al die jaren terugkeren naar Java. maar me vrouw Moerad wordt nog steeds vastgehouden Sinds 1968 ls ze di verse malen naar andere gevange nissen overgebracht en meestal in een streng isolement gehouden In tussen ls ze ernstig ziek geworden. Al in 1970 kreeg ze een galaanval, waarvoor ze veertig dagen in een ziekenhuis werd verpleegd. Nu zit ze gevangen in een gevangenis in Semarang, met nog 45 vrouwen, van wie er niet één officieel in staat van beschuldiging gesteld of ver oordeeld Is; de autoriteiten noemen hen „stijfkoppen". Wie een beleefd gestelde brief met het verzoek om haar vrijlating wil schrijven aan president Soehar- to, moet haar naam spellen als me vrouw Nurtjahja Murad De brief (in Engels of Nederlands) kan ge stuurd worden aan: Z. E President Suharto Istana Negara Jalan Veteran Jakarta. Indonesia Of' en In het Nederlands aan de ambassadeur Z E de heer Sutopa Yuw ono Projohandoko. Tobias As serlaan 8, Den Haag De vermaarde en Inmiddels legen darisch geworden zanger en com ponist Bob Dylan zal op vrijdag 23 Juni in het Rotterdamse Feye- noordstadion een eenmalig optre den verzorgen. Het is de eerste keer dat Dylan voor een optreden naar Nederand komt. Zijn komst hangt samen met het Rotterdam Folk '78 evenement dat van 20 tot 23 Juni wordt gehouden. Behalve in Rotterdam zal Dylan een concert geven in Engeland. Duitsland en Frankrijk In het Fey- enoordstadion zal als speciale gast Eric Clapton optreden. De laatste jaren was het rond Dylan, in de jaren zestig de grote gangmaker van de zogeheten protestsongs, vrij rustig Dit Jaar echter heeft hij meer dan twaalf nieuwe liederen gemaakt, die momenteel worden opgenomen en deze zomer worden uitgebracht. Voor het evenement in het Feye- noordstadion zijn 50 000 kaarten beschikbaar die vanaf volgende week zaterdag tn de verkoop gaan Komt misschien het Feyenoordsta- dion toch nog een keer helemaal vol.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 5