^latuur op eilanden bedreigd
opleiding
-stuk verder bekorten'
zcc
r
I Mantje: „Geen compromissen in beschermd gebied
Van Thijn: niet ik,
maar Nederland
werd beledigd
CNV-jeugd niet bij
manifestatie
jongerenhuisvesting
Kamerlid Beinema (CDA) eens met Pais
HERDENKINGSCONCERT
Bericht aan de levenden
U HEBT HONDERDDUIZEND NAASTEN.
Stort uw bijdrage op gironummer 29.14.600,
ITET
^ERDAG 29 APRIL 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
27
rij van
loor Hans Schmit
ind vorig jaar liet de landelijke vereniging tot behoud van de
faddenzee een noodkreet horen: de eilanden dreigen door het
lassale toerisme onder de voet te worden gelopen. Met name de
uingebieden dreigen hun karakter te verliezen door veelvuldige
etreding, waardoor kale plekken en verstuivingen ontstaan. Uit
ichtfoto's blijkt dat het aantal „wilde" paden in zes jaar tijd
iet gemiddeld dertig procent was toegenomen; op Ameland
anderejlfs met zestig procent,
rapport
g recreatieve druk op de duinen
in ertoe leiden dat ze op den duur
>g nauwelijks de kwalificatie na-
{urgebied waard zijn. Bijzondere en
irakteristieke plantesoorten zou-
in, zo liet de Waddenvereniging we-
n, reeds dreigen te verdwijnen om
iats te maken voor meer algeme-
>re plantesoorten. Niet zo'n opmer-
•lijke veronderstelling, gezien de
uto peiïssen lamsoor en zeeaster in de
issen van de dagjesmensen wan-
jer deze aan het eind van de dag
eer op de boot stappen.
p noodkreet van de Waddenvereni-
ng riep sterk uiteenlopende reac-
is op. Met name op de eilanden zelf
bureaierd gerept van schromelijke over-
ijving en het gemeentebestuur van
trschelling distanciëerde zich na-
ukkelijk van het rapport van de
Staten addenvereniging. Het erkende ech-
r wel dat er sprake is van aantas-
ng en dat maatregelen moeten wor-
Yn genomen om het evenwicht tus-
jn menselijke activiteiten en na-
lurlijke processen te herstellen.
[aatregelen maar welke? Per ei-
"md bestaan er grote verschillen in
de wijze waarop de toeristen in de
duingebieden worden opgevangen.
Ing. M. Mantje, districtshoofd van
Staatsbosbeheer op Texel: „De uit
gangspunten zijn gelijk: bescher
ming en behoud. De uitvoering kan
echter verschillen, hetgeen nauw sa
menhangt met het karakter van de
duingebieden. Texel heeft hoge, dro
ge binnenduinen en je kunt overal de
zee zien. De mensen willen dan altijd
recht naar zee doorsteken. Op Ter
schelling bijvoorbeeld heb je geheel
andere binnenduinen en kun je de
zee niet zien."
Toegangsbeperkingen
Uit het onderzoek van de
Waddenvereniging bleek dat op
Texel de aantasting van het duinge
bied aanzienlijk minder was dan op
de andere eilanden. Oorzaak: stren
ge toegangsbeperkingen. Ing. Man
tje: „De twee grootste campings, met
100.000 overnachtingen, staan in de
duinen. Wanneer we de groei hadden
kunnen voorzien, waren we daar
nooit aan begonnen. Mede door de
recreatie neemt de druk op de reser
vaten toe, waardoor we ook steeds
meer de omgeving van een reservaat
in het beheer moeten betrekken.
Elke hectare natuurgebied is goud
waard, zodat strikte bescherming is
geboden. In een beschermd gebied
zijn geen compromissen mogelijk. In
1950 leidden wij ieder jaar tiendui
zend mensen rond. Dat aantal is nu,
in 1978, nog hetzelfde, terwijl het
aantal aanvragen enorm is toegeno
men. Maar we verkopen nee. Je mag
in een reservaat nooit afwijken van
het beleid. We hebben op Texel bij
voorbeeld een zeer rijke orchideeën-
wei, waar zestig jaar lang een strak
beleid is gevoerd. Als je één keer
toegeeft, bijvoorbeeld een verande
ring van de waterstand of het ge
bruik van kunstmest toestaat, is dat
een onherroepelijke inbreuk. Nu is
die weide in waarde gestegen. In een
ecologisch geheel dient elke inbreuk
te worden geweerd."
Alternatieven
Omd&t menselijk gedrag vaak tot
een inbreuk leidt, zouden mensen
moeten worden geweerd Maar de
mensen komen toch, zodat je ze iets
anders moet bieden. Ing. Mantje: „Je
moet alternatieven bieden; de men
sen wijzen op de fiets- en wandelpa
den. We zetten in de niet-bescherm-
de gebieden wandelroutes uit, ma
ken de paden beter begaanbaar. Wel
hebben we ook in die duinen paal en
perk gesteld aan het vrij dwalen: het
publiek wordt gevraagd op de paden
te blijven. De paden moet je zo op
zetten dat je een werkelijk mooi ge
bied ziet en alles kunt waarnemen.
Als een pad blijvend attractief wil
zijn, moet het verrassingen en afwis
seling bieden. Hetgeen niet wil zeg
gen dat we een pad langs een parnas-
sia-veldje leggen. Verder zul je ook
andere, aantrekkelijke vormen van
recreatie buiten de duingebieden
moeten aanleggen. Bossen bieden
daartoe een mogelijkheid. De huidi
ge bossen op Texel (500 hectare) zijn
te klein, zodat ook nog in de noord-
kop een bos van 100 hect^-e zal
worden aangelegd."
Naast het begeleiden van de toerist
door middel van hekken en borden,
is ook voorlichting van groot belang.
Die voorlichting kan beginnen op de
boot, waar het publiek kan worden
gewezen op beschermde dieren en
planten, bijzondere waarden enz.
Ing. Mantje: „Wij hechten veel geloof
aan( een goede voorlichting. Sinds
juni 1976 staat op Texel het natuur-
recreatiecentrum, waarin ook
Staatsbosbeheer deelneemt. In het
centrum, waar ruim honderdduizend
bezoekers per jaar komen, kunnen
de mensen kennis nemen van de
historie, de cultuur en de waarde van
het eiland." Ook de andere eilanden
kennen min of meer vergelijkbare
centra, zij het minder groot van op
zet dan op Texel. Op Schiermonnik-
THIEME'S
BOEKEN VOOR
NATUURVRIENDEN
De vissen
van de Noordzee
Sen platgelopen duin
f 16.50 ISBN 9003 95140 3
JT7 tliiexxie
Prikkeldraad op Terschelling
oog is een nieuw bezoekerscentrum
in aanbouw.
De auto
Van belang bij de mate van aantas
ting van kwetsbare gebieden, is ook
het gedrag van de toerist. Het ge
bruik van de auto of bromfiets tot
diep in de duinen omdat men niet zo
ver naar het strand wil lopen, bete
kent een belangrijke verstoring. Op
twee eilanden is het gebruik van de
auto verboden (Vlieland en Schier
monnikoog), maar het blijkt niet
eenvoudig het gebruik ook elders te
beperken. Op Terschelling bestaat
het plan autogebruik alleen toe te
staan op de dag van aankomst en
vertrek, maar een beslissing is nog
niet genomen. Momenteel zijn vier
rapporten opgesteld, aan de hand
waarvan de gemeenteraad een be
sluit moet nemen.
De burgemeester van Schiermonnik
oog, drs. H. B. Eenhoorn, zorgde vo
rig jaar voor enig opzien, toen hij liet
weten het „sociaal toerisme" op het
eiland te willen beperken. Hij ver
staat daaronder groepen, veelal jon
geren, die nogal wat onrust in het
dorp veroorzaken, weinig interesse
in de natuur hebben en in het na
tuurgebied vernielingen aanrichten.
Drs. Eenhoorn: „Die opmerking van
mij is vaak verkeerd uitgelegd, zo
van: hij wil dat alleen rijke mensen
naar het eiland komen. Maar dat is
niet het geval, ik wil dat er mensen
komen die geïnteresseerd zijn in het
eiland, die gemotiveerd zijn en die
stilte en rust zoeken. Schiermonnik
oog is klein, de toeristische druk is
nog niet zo groot en het brede strand
is minder geschikt voor dagrecrea
tie. Schiermonnikoog biedt rust en
natuur en iedereen die daar interesse
in heeft, is welkom. Dat betekent wel
dat je niet met brommers kunt jak
keren en dat we wat terughoudend
zijn in de café-sector. Daarnaast ko
men er veel dagjesmensen naar het
eiland, die we vooral willen opvan
gen en begeleiden in het dorp met
een speeltuin, midgetgolf en het be
zoekerscentrum. zodat de druk op
het buitengebied niet al te zeer
wordt vergroot."
Kostbaar
De toeristen die meer willen en de
waardevolle (duin)gebieden van de
eilanden bezoeken, zullen ook ter
plekke moeten worden opgevangen.
Op Texel houden 24 mensen van
Staatsbosbeheer toezicht, terwijl ze
ook aan het herstel (afdekken van
kale plekken, plaatsing van afraste
ringen) werken. Ing. Mantje: „We
kunnen het redden, maar het is een
kostbare en tijdrovende zaak. De
middelen zijn niet toereikend en
daarom maken we gebruik van gel
den voor aanvullende werkgelegen
heid. Belangrijker dan het aantal
personeelsleden dat toezicht houdt
in de natuurgebieden, vind ik hun
vakbekwaamheid en hun motivatie.
Hij moet weten dat hij werkt voor
een nationaal bezit van internatio
nale betekenis: de duinen van onze
eilanden."
aantallen toeristische
slaapplaatsen
1973 1973
inwoners
officieel schatting
Texel
33.000 40.000
11.885
Vlieland
9.000 9.000
1.045
Terschelling
18.000 30.000
4.470
Ameland
30.000 35.000
3.014
Schiermonnikoog
8.000 8.000
800
(naar: ANWB)
Ed van Thijn. de plaatsvervangend
voorzitter van de Tweede Kamer
fractie van de Partij van de Arbeid
meent dat de Groningse commissa
ris van politie L. Wit niet in zijn
functie kan blijven gehandhaafd. Ie
mand als Wit „hoort natuurlijk niet
in de hoogste rangen van een politie
korps thuis. Het politiekorps wordt
juist geacht het vaandel van de Ne
derlandse democratische rechtsorde
hoog te houden," merkt Van Thijn
op in een interview met het Nieuw
Israëlietisch Weekblad. Commissa
ris Wit kwam onlangs in het nieuws
doordat van hem bekend is gewor
den. dat hij heeft opgemerkt dat de
Duitsers de Groningse wethouder J
Wallage en het Kamerlid Ed van
Thijn hebben vergeten te vergassen
Beiden zijn joden. Van Thijn zegt
tegen het NIW: „Ik stel me op het
standpunt, niet ik ben hier beledigd
maar Nederland is beledigd. Dit is zo
een wezensvreemd element in de Ne
derlandse democratie dat in feite
dertien miljoen Nederlanders zijn
beledigd. Niet ik noch Wallage noch
de joden in Nederland, maar Neder
land."
UTRECHT Werkende Jeugd-CNV
Utrecht trekt zich terug uit de op 12
mei 1978 te houden manifestatie jon-
gerenhuisvesttng, die georganiseerd
wordt door het Komité Jongeren
huisvesting Utrecht.
Zij maakt ernstig bezwaar tegen de
inhoud van de aktiekrant „Wij willen
wonen". Deze krant draagt een par
tijpolitiek karakter, hetgeen bij de
voorbereidingen, waarbij WJ-CNV
grotendeels betrokken was. niet de
bedoeling leek. Hoewel Werkende
Jeugd-CNV Utrecht de eisen van het
komité blijft onderschrijven, meent
zij dat in de aktiekrant een te eenzij
dige benadering valt waar te nemen.
tn onze onderwij sredactie
IN HAAG Het Tweede Kamerlid M. Beinema (CDA) vindt
it een deel van de universitaire studieprogramma's verder
loet worden bekort. Hij is het daarom eens met het voorstel dat
inister Pais zal indienen tot uitstel van de wet herstructurering
etenschappelijk onderwijs. De heer Beinema verwacht dat de
et op z'n vroegst in 1980 kan worden ingevoerd, twee jaar later
m de bedoeling was.
universiteiten hebben misschien
et de beste bedoelingen de wet op
herstructurering voor een groot
:1 gesaboteerd, meent het CDA-
Kamerlid. De bedoeling van de wet
gever was duidelijk dat de meeste
studieprogramma's vier jaar zouden
duren en alleen als dit echt niet
mogelijk was zou een uitloop tot
maximaal vijf jaar zijn toegestaan.
De praktijk is echter geworden dat
de overgrote meerderheid van stu
dierichtingen in de buurt van de vijf
jaar is uitgekomen. Zowel de acade
mische raad als de onderwijsraad
(twee instanties die de minister moe
ten adviseren) hebben deze procedu
re gesanctioneerd.
De heer Beinema is het eens met de
door minister Pais gepubliceerde
nota, waarin de academische raad
ADVERTENTIE
11
980
ieel
CONCERTGEBOUW - AMSTERDAM
i mei 1978, 19.30 uur
onder auspiciën van de oud-illegale bladen
HET PAROOL - TROUW - VRU NEDERLAND
voor orkest, gemengd koor en. declamatie
muziek: Hans Henkemans, tekst H. M. van Randwijk
TWEE MINUTEN STILTE
ZEVENDE SYMFONIE
VAN BEETHOVEN
Uitvoerenden
Amsterdams Philharmonisch Orkest
o.l.v Anton Kersjes
Het Toonkunstkoor o.l.v Jan Eelkema
Henk van Ulsen (voordracht)
Anton Kersjes (algehele leiding)
Prijs der plaatsen 5,- a.i.
Toegangskaarten zijn. met ingang van donderdag ^7 apj
uitsluitend verkrijgbaar aan de kassa van het Concerigec
Amsterdam, Van Baerlestraat 98 De kassa is geopend van
maandag t.m. zaterdag van 10 00 tot 15.00 uur i eiefopisch
reserveren uitsluitend txj het Concertgebouw, 020-718345
HELP
HELPEN
VANDAAG
Vluchtelingen uit VIETNAM, CAMBODJA, LAOS
en THAILAND, arm en berooid.
Stichting Comité Hulpverlening Zuid-Oost-Azië, Postbus 1527,
tel. 050-777428,9701 BM Groningen.
Vanavond is ZOA in Amersfoort, in De Flint, aanvang 20.00 uur
wordt verweten dat hij te weinig
afstand heeft genomen van het uni
versitair eigenbelang. Ook het oor
deel van de onderwijsraad is volgens
Beinema weinig onafhankelijk
geweest.
Uitstellen
Gesteld voor de vraag of de wet in
augustus toch moet worden inge
voerd zegt de heer Beinema, dat het
beter is de wet uit te stellen en later
meer overeenkomstig de bedoelin
gen in te voeren. Hoewel Pais offici
eel nooit gezegd heeft dat het uitstel
bedoeld is om meer programma's in
de richting van een vierjarige cursus
duur te dwingen, verklaart Beinema
duidelijk dat hij voorstander is van
kortere programma's, waar dat ten
minste mogelijk is. En hij is er zeker
van dat het in veel gevallen kan.
De onderwijsspecialist van de CDA-
fractie erkent dat er "voordelen ver
bonden zijn aan spoedige invoering
van de wet. Er wordt dan tenminste
een propedeuse ingevoerd die als
zeef werkt en de studieduur (de tijd
dat studenten van allerlei voorzie
ningen mogen profiteren) wordt be
perkt tot de cursusduur plus maxi
maal twee jaar. Ook als de cursus
duur wat langer uitvalt dan de be
doeling was, betekent dit toch een
„stroomlijning" van de studentenbe
volking.
Het nadeel van deze oplossing vindt
Beinema echter dat een verdere be
korting van de studieprogramma's
er dan voorlopig niet meer in zit. Je
hebt dan het resultaat van de her-
programmering in feite geaccep
teerd, zegt hij. Naar zijn mening kan
het parlement eigenlijk niet toe
staan. dat de universiteiten de be
doeling van de wet zozeer onder
graven.
Een andere vraag is natuurlijk of de
universiteiten na tien jaar discussie
bereid zijn nogmaals alle program
ma's te herschrijven. Dat is niet al
leen een procedure die veel tijd kost.
het is ook moeilijk voor te stellen dat
studenten (die reeds dachten dat de
buit binnen was) en docenten (die
hun eigen vak te belangrijk vinden
om erin te snoeien) bereid gevonden
kunnen worden hun huiswerk over
te maken. Bovendien staan zij op dit
moment sterk: ze zijn binnen de door
de wet toegestane marge gebleven
en de minister mag de programma's
niet inhoudelijk toetsen. Dat heeft
de Kamer zelf bepaald.
Toch denkt Beinema dat er wel met
de universiteiten te onderhandelen
valt. HIJ vertrouwt op hun goede wil.
Zijn grootste troef daarbij is dat er
betere voorzieningen moeten komen
voor de studie na het doctoraal exa
men Deze „postdoctorale" studie is
bestemd voor de betere studenten,
die een wetenschappelijke loopbaan
ambiëren. In ruil daarvoor zullen
universiteiten wat toeschietelijker
zijn in de fase vóór het doctoraal,
verwacht hij.
In de tweede plaats heeft de minister
een financiële stok achter de deur.
Iedereen weet dat de universiteiten
niet meer geld zullen krijgen. Als zij
dus de studieverkorting op grote
schaal saboteren, moet het geld op
andere onderdelen besnoeid worden.
Bij voorbeeld op wetenschappelijk
onderzoek. Daar heeft Pais al mee
gedreigd. Maar Beinema en zijn frac
tiegenoot Lanslnk hebben in schrif
telijke vragen aan de minister al
laten doorschemeren, dat ze daar
niet voor voelen. Je weet niet wat
voor waardevolle dingen je dan kwijt
raakt, waarschuwt Beinema.
Een andere mogelijkheid is het aan
tal studentenstops op te voeren.
Maar ook daar zijn weinig mensen
voor. Beinema zelf vindt een aantal
van elf studentenstops, zoals voor
volgend jaar dreigt, voorlopig onver
mijdelijk. In het hoger beroepson
derwijs komen nog veel ergere toela
tingsbeperkingen voor. zegt hij.
Maar het lijkt ook hem niet aantrek
kelijk de studentenstops nog verder
uit te breiden.
Extra examen?
Waar stops nodig zijn. wil Beinema.
net als Pais. af van het systeem van
gewogen loting, waarbij je een grote
re kans op toelating hebt naarmate
Je examencijfers hoger zijn. Waaraan
denkt hij dan? Beinema: „Je kunt
denken aan een soort toelatingsexa
men voor die vakken die voor de
verdere studie van belang zijn: Het is
mogelijk een soort psychologische
test af te nemen. Je kunt denken aan
een Interview met de kandidaat om
zijn motieven te achterhalen. Er zijn
nog wel meer mogelijkheden Ik
wacht graag af met welk voorstel
Pais komt. maar ik ben het met hem
eens dat het huidige systeem niet
ideaal is."
Is het dan geen bezwaar dat na het
examen van de school zelf (het
schoolonderzoek» en het centraal
schriftelijk examen (eventueel nog
gevolgd door een herexamen) een
derde drempel wordt gelegd (een
universitair toelatingsexamen). En
dat terwijl de nu klaar liggende wet
ook aan het eind van het eerste stu
diejaar een nieuwe selectiedrempel
voorschrijft (het propedeutisch exa
men)? Beinema geeft toe dat het
allemaal wat ingewikkeld wordt.
Maar op zichzelf ls hij niet tegen een
zekere selectie. Het hoger beroeps
onderwijs kent dat ook al.
In de toekomst zullen deze twee vor
men van hoger onderwijs toch meer
op elkaar moeten aansluiten, zeker
in de eerste fase. Overstappen van
de ene naar de andere vorm van
hoger onderwijs moet makkelijker
worden. Dan is er veel voor te zeggen
de toelating ook opnieuw te bezien.
Zou men de instellingen hierbij een
grotere zeggenschap geven, dan kan
het eindexamen van het voortgezet
onderwijs misschien wat meer op
andere dingen gericht worden,
meent Beinema.
