Jkamer en vakbeweging:
anger werk in textiel
VAD-problemen niet voorbij
zec:
Motie belangrijk voor positie Nederland
j Bewijzen?
pts
Grofsmederij failliet
Middenstand
minister Albeda staat onder sterke druk
Einde bezetting uiterlijk 2 mei
Drie directeuren
wegens verdenking
fraude aangehouden
/TPl
Man veroordeeld
tot zeven jaar cel
wegens doodslag
tudste prinsje
kndaag elf
U HEBT HONDERDDUIZEND NAASTEN.
'Extra garanties tegen misbruik van uranium'
DERDAG 27 APRIL 1978
BINNENLAND'
Trouw/Kwartet
^gland onze Haagse redactie
ir slaat EN HAAG Vanuit de vakbeweging en de Tweede Kamer wordt sterke druk uitgeoefend op
iet inister Albeda (sociale zaken) om werknemers in de textielindustrie langer aan het werk te
iallen pUden. Ook enkele honderden Twentse textielwerknemers zullen vandaag bij Albeda, via een
rich titie' aandringen °P uitbreiding van het zogeheten „transfersysteem". In dit systeem wordt
oor probeerd werknemers aan een baan te helpen gedurende de tijd, dat ze nog werken in het bedrijf
beetje Bar hun arbeidsplaatsen zullen verdwijnen.
is
tie In
jeen
allerli
ebben
het
ons
at ten
rknemers van de Spinnerij Neder-
NV, een bundeling van bedrij-
hebben een jaar lang recht op
ieve bemiddeling naar andere
legenheid". In dat jaar blijft
dienstverband van de betrokken
-knemers bestaan. De overheid
op dit left dertig miljoen gulden uitge-
wel in 'Ikken voor het „transfersysteem":
an twaalfhonderd arbeidsplaat-
verloren, vrijwel allemaal in
ite. Minister Albeda is nu echter
irig om het systeem ook onver-
van toepassing te verklaren op
weverijen en de veredelingsbe-
]ven, een onderdeel van de tex-
dustrie waar zeventienhonderd
lidsplaatsen verloren gaan.
zal d:
cos te
Lregel
rook
een
;evall(
dgebied
'r gei
en
effent
ae ten
ilniet
:htot
ïtgene
lelijk
nk wel
kunnei
lag jl.
hier ligt het zwaartepunt in
;nte, door de industriebonden
de FNV deze week het „derde
jebied" van Nederland ge
ld, na Limburg en het noorden
lands. Gaf de textielindustrie in
nog werk aan meer dan de helft
de Twentse beroepsbevolking,
is dat ongeveer twintig procent,
aantal arbeidsplaatsen daalde
45.000 naar 15.000, waarmee het
ïeppen van vervangende werkge-
inheid geen gelijke tred heeft ge
lden.
industriebonden van de FNV en
aanvaarden het verlies van ze-
enhonderd arbeidsplaatsen
zonder „tenminste eenzelfde so
le begeleiding als in de spinnerij-
e had zi^hebben dat gisteren nog eens
an al h/lerstreept in de begeleidingscom-
ssie katoen, rayon- en linnenindu-
le. (overheid, vakbeweging, werk-
rers). Er zijn in Twente bedrijven
(t zowel spinnerij als weverij-acti-
eiten; een afwijkend sociaal plan
tekent dat de ene werknemer er
ter aan toe is dan een collega.
kind
dat he(
lures,
zelf. al
leuk
lijkhe
irdan
ten
en
•rdten
frove rechtsongelijkheid" is daar
over het oordeel van de industrie
bonden van de FNV. De industrie
bond CNV heeft een „zeer dringend
beroep" gedaan op Albeda om het
transfersysteem onverkort verder
toe te passen. „Dat is het minste wat
de werknemers mogen verwachten",
heeft de CNV-bond geschreven. De
bonden vrezen een „schoksgewijs"
verlies van arbeidsplaatsen, iets wat
het vorige kabinet altijd heeft willen
voorkomen.
Kosten
Minister Albeda heeft verschillende
redenen, waarom hij tot nu toe al
leen maar weten wil van een inge
krompen sociaal plan. In de eerste
plaats is bij lange na niet duidelijk
welke kosten de wensen van de bon
den met zich meebrengen. Een twee
de reden is, dat de overheid met een
meerderheidsbelang in de nieuwe
bedrijfsbundeling Spinnerij Neder
land in feite werkgever is. wat bij de
weverij en de veredelingsbedrijven
niet het geval is. Naar de mening van
het CDA-Kamerlid Weijers kan Al
beda daarom een „klemmend be
roep" doen op de werkgevers om zelf
zo mogelijk extra geld beschik
baar te stellen.
Zowel voor Weijers (CDA) als voor
Van der Hek (PvdA) staat vast, dat
er geen sprake mag zijn van „discri
minatie" in sociale begeleiding. In
het overleg, vandaag, tussen com
missies en betrokken ministers, zul
len zij dat standpunt naar voren
brengen: Weijers: „Het is de ene
groep textielwerknemers natuurlijk
niet te verkopen dat een andere
groep bevoordeeld wordt. De vraag
is: wie betaalt het sociale plan?" Het
CDA-Kamerlid denkt daarbij aan
werkgevers, aan Albeda met geld uit
de pot voor arbeidsplaatsenovereen
komsten en aan eventueel de Euro
pese Gemeenschap.
Volgens Leo Ester, vooreitter van de
industriebond CNV, hebben de werk
gevers in de begeleidingscommissie
zich gisteren bereid getoond meer
geld op tafel te leggen. Ester heeft de
ambtenaren in de commissie na
drukkelijk gewezen op mogelijke
steun uit Albeda's „APO-potje". Al
beda heeft APO-steun gekoppeld
aan de voorwaarde, dat er geen be
lemmering mag zijn voor een actief
arbeidsmarktbeleid. „Dat is hier al
lerminst het geval. Het transfersys
teem is wezenlijk anders dan het
begeleiden van mensen naar de WW,
het gaat om het aanboren van nieuw
werk nog vóór dat er sprake is van
werkloosheid," verdedigt Ester.
Een delegatie van de Christelijke bond van Oranjeverenigingen heeft gisteren een petitie aan
minister-president Van Agt aangeboden. In die petitie wordt gevraagd de bede weer op te nemen in de
troonrede. De petitie werd overhandigd door de voorzitter van de bond, ds. C. M.Graaf stal, tweede van
links. Naast hem de secretaresse, mevrouw Van Gemerden en het bestuurslid M.Lansink.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Het kabinet-Van Agt zal de problemen rondom de
vermogensaanwasdeling de eerst komende weken niet op kun
nen lossen. Weliswaar koos het dinsdag voor een overwinstdeling
gebaseerd op de uitgangspunten van het vorige kabinet: maar
daarmee riep het tegelijkertijd weer zoveel nieuwe problemen
op, dat vooralsnog niet op een oplossing gerekend behoeft te
worden.
De nieuwe problemen ontstonden,
toen een groepje van de meest be
trokken ministers tot de conclusie
kwam, dat een voeding van het col
lectieve VAD-fonds via een verho
gingspercentage van de vennoot
schapsbelasting niet de juiste oplos
sing was. De FNV vereette zich vier
kant tegen deze oplossing. Boven
dien waren er ook tal van andere
problemen. Het kabinet kwam daar
mee weer in het spoor van het vorige
kabinet, namelijk een VAD geba-
Van een onzer verslaggevers
ZOETERWOUDE De rechtbank in Den Haag heeft de
Koninklijke Nederlandse Grofsmederij in Zoeterwoude in staat
van faillissement verklaard. De bewindvoerders van het bedrijf
hebben hierom gevraagd, omdat binnen afzienbare tijd niet aan
de financiële verplichtingen kan worden voldaan. De vakbonden
zullen het personeel, dat de KNG al 21 dagen bezet houdt, vragen
de bezetting op te heffen, zo heeft districtsbestuurder D. Neder-
veen van de Industriebond CNV desgevraagd meegedeeld.
seerd op een deling in de overwinst
van bedrijven.
Hoe aan deze overwinst vorm en
inhoud te geven, is inmiddels weer
een bron van eindeloze discussie ge
worden. Vernugtige rekenaars heb
ben inmiddles een kleine tachtig va
rianten op tafel gelegd met elk hun
voor- en nadelen. De ministers zijn er
wanhopig van geworden. In de ene
variant blijkt de NAM (Nederlandse
Aardolie Maatschappij) het grootste
aandeel voor zijn rekening te nemen.
In weer een andere variant betalen
kleine goed renderende bedrijven
weer te veel, een derde oplossign laat
de banken en verzekeringsbedrijven
buiten schot en een vierde schrikt de
buitenlandse investeerders weer te
veel af.
Wandelgangen
Inmiddels zijn de Tweede-Kamer
fracties in de wandelgangen ook een
duchtig woordje gaan meespreken.
De Yegeringsfracties blijken er dan
de nadruk op te leggen, dat het kabi
net, hoe dan ook, met een VAD op de
proppen wil komen, omdat het zon
der een VAD de vakbeweging niet
onder ogen zou kunnen komen. De
oppositiepartijen daarentegen be
speuren in de eindeloze discussies
over de VAD politieke onwil met
name bij de WD, om met een VAD
te komen.
De PvdA bijvoorbeeld legt er de na
druk op, dat alle bezwaren tegen een
VAD, gebaseerd op het principe van
overwinstdeling, tijdens de kabi
netsformatie met behulp van correc
ties grotendeels waren ondervangen.
Weliswaar toonde kabinetsforma
teur Albeda zich destijds niet zo ge
lukkig met de VAD, maar de bezwa
ren, als zouden de banken en verze
keringsbedrijven niets behoeven te
betalen, de NAM het grootste deel
voor zijn rekening moet nemen enz.,
zouden wel ondervangen zijn. De
PvdA houdt het daarom op politieke
onwil.
Individueel deel
Zoals bekend heeft het kabinet wel
overeenstemming bereikt over het
individuele deel van de VAD, die
bestemd is voor werknemers in het
bedrijf waar overwinst wordt ge
maakt. Het ministerie van sociale
zaken hield het er gisteren nog op.
dat dit deel vandaag bij de Tweede
Kamer zal worden ingediend. Verge
zeld van een brief waarin globaal de
standpunten met betrekking tot de
collectieve VAD uiteen zouden wor
den gezet. Gezien de nieuwe ontwik
kelingen is ook dit echter niet zeker.
dan wel de brief over de collectieve
VAD wordt uiterst summier.
Verwacht wordt dat de Tweede Ka
mer het individuele deel van de VAD
niet onafhankelijk van het collectie
ve deel zal willen behandelen.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM De Rotterdamse
recherche heeft drie directeuren van
een metaalbedrijf in het Zuidhol
landse Zevenhuizen aangehouden
op verdenking van fraude. Het drie
tal zou tussen juni 1975 en septem
ber 1976 anderhalf miljoen gulden
hebben achtergehouden. Hoewel het
onderzoek nog niet is afgesloten
staat nu vast dat er in de periode
voorafgaande aan het faillissement
geen sociale verzekeringspremies
werden betaald, tot een bedrag van
670.000 gulden Verder heeft de be
lastingdienst een vordering lopen
van 560.000 gulden.
Als gevolg van het failliet gaan van
het bedrijf werd voor 100.000 gulden
niet uitbetaald aan crediteuren. De
drie directeuren worden onder meer
beschuldigd van bedriegelijke bank
breuk. Als verdacht van verduiste
ring is aangehouden de bedrijfslei
der die een bedrag van 175.000 gul
den zal moeten verantwoorden.
Vervolg op pagina 1
nomische controle dienst (controle
op vergunningen), FIOD (controle
op belastingen), arbeidsinspectie
(controle op veiligheid, werktijden
en dergelijke), en politie (controle op
milieuwetten en strafbare feiten in
het algemeen).
De economische controle dienst
(ECD) zou meer eigen Initiatief moe
ten ontplooien, bij voorbeeld het na
lopen van kleine advertenties van
beunhazen in de kranten. Elke bran
che zou bij de ECD een contactman
moeten hebben waar klachten over
vermoedelijke beunhazen kunnen
worden ingediend Ook wil het
KNOV, naar Belgisch voorbeeld, een
algemene wet, waarin zowel beunha
zen als hun opdrachtgevers met
straffen worden bedreigd.
Woningonderhoud
Het KNOV vraagt voorts om het
onderhoud aan de eigen woning weer
aftrekbaar te maken voor de belas
tingen. Subsidies in de bouwsfeer
zouden ook echt moeten worden ge
controleerd. Er zou geen subsidie
meer moeten worden betaald op of
ferte, maar alleen nog na overlegging
van rekeningen van bonafide onder
nemers. Overheidsinstellingen, zoals
rijksgebouwendienst en rijksinkoop-
bureau, zouden zelf ook eens zorg
vuldiger erop moeten letten, dat ze
alleen opdrachten geven aan legale
bedrijven.
Het KNOV roept ook de eigen bran
che-organisaties op actiever te zijn.
Er zouden alleen nog materialen
moeten worden geleverd aan recht
matig gevestigde bedrijven In
CAO's en aanstellingsbrieven zou
moeten worden opgenomen dat
werknemers geen bijverdiensten mo
gen aannemen die concurrerend zijn
voor de bedrijfstak.
ADVERTENTIE
hoe gaat 't?
ik fiets weer!
nazorg door 4.999 fietsenmaker*
AMSTERDAM - Een 26-jarige Ma
rokkaan is door het gerechtshof in
Amsterdam veroordeeld tot zeven
jaar gevangenisstraf. Evenals de
rechtbank in Utrecht, die hem in
eerste aanleg negen jaar had opge
legd. achtte het hof de Marokkaan
schuldig aan doodslag op zijn (ex)-
vriendin, een 27-jarige onderwij
zeres.
ndaag wordt de oudste zoon
Q prinses Beatrix en prins
bus, prins Willem-Alexander,
1 jaar.
Volgens de curatoren (de voormalige
bewindvoerders) toonde een voorlo
pig financieel verslag over 1977 aan,
dat bij een omzet van ongeveer 12
miljoen gulden een verlies van ruim
vier miljoen werd geleden. In 1978
verbeterde de situatie niet, maar
daalde de omzet, terwijl de orderpor
tefeuille niet groeide. De curatoren
streven ernaar het gehele personeel
op zo kort mogelijke termijn te ont
slaan en in aanmerking te laten ko
men voor voorschotten krachtens de
Werkloosheidswet. Wel zal tijdens de
opzegtermijn worden gestreefd het
winstgevende werk door een zo groot
mogelijk aantal personeelsleden af
te maken.
Positief
Nederveen noemde het faillissement
in zoverre positief, dat nu directeur
Schut (wiens ontslag werd geëist) de
commissarissen van KNG (die dat
ontslag niet wilden inwilligen) bui
ten spel zijn komen te staan. De
bewindvoerders konden immers
geen beleid voeren in de situatie van
betalingsuitstel zonder medewer
king van de directeur. Als curatoren
van het failliet verklaarde bedrijf
kunnen ze dat wel. In de komende
periode, aldus Nederveen, worden de
lopende opdrachten uitgevoerd en
tevens wordt bezien „wat er nog opti
maal van de KNG te maken valt".
Daarbij wordt gedacht aan overna
me of het samengaan met andere
bedrijven.
Met de curatoren is overeengeko
men, dat de bezetting uiterlijk 2 mei
zal zijn beëindigd. Is het einde van
de bezetting een feit, dan is „met aan
zekerheid grenzende waarschijnlijk
heid" de verstrekking van een boe
delkrediet door economische zaken
en de bankier van KNG te verwach
ten, aldus curatoren.
HELP
HELPEN
VANDAAG
Vluchtelingen uit VIETNAM, CAMBODJA, LAOS
en THAILAND, arm en berooid.
Stort uw bijdrage op gironummer 29.14.600,
Stichting Comité Hulpverlening Zuid-Oost-Azië, Postbus 1527,
tel. 050-777428, 9701 BM Groningen.
Vanavond is ZOA in Zwolle, in de Opstandingskerk,
aanvang 20.00 uur
Dat Nilfisk schoon-
maakmachines
uw onderhoudS-
iam
I:
laag
'EN:
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Nederland heeft alle juridische mogelijkheden verloren om de
uitvoer van verrijkt uranium naar Brazilië te beletten, indien de in de motip-Van
Houwelingen (CDA) gevraagde extra garanties tegen misbruik van het uranium
voor atoombommen niet tot stand zouden komen. Nederland heeft zijn veto
recht al lang verloren, zo gaf minister Van der Klaauw (buitenlandse zaken)
gisteren toe. Hij kwam daarmee terug op een mededeling, gedaan in een eerder
debat in maart over het uranium, dat Nederland nog wel een vetorecht zou
hebben. De onduidelijkheid over dit vetorecht had het PPR-Kamerlid Jansen
ertoe gebracht een interpellatie over deze zaak aan te vragen.
Van Houwelingen betoogde
gisteren in die interpellatie,
dat de vraag of Nederland
juridisch gezien de levering
nog kan stoppen niet zo
doorslaggevend is. „Het gaat
om een politieke kwestie. Als
er sprake is van een werkelij
ke goede samenwerking tus
sen Nederland, Engeland en
West-Duitsland in de urani
umverrijking, dan moet het
mogelijk zijn met deze lan
den de aanvullende garanties
tegen misbruik alsnog te re
gelen."
Van Houwelingen betreurde
het, dat de door de regering
toegezegde uitvoering van
zijn motie, in het Kamerde
bat van alle kanten ernstig in
twijfel werd getrokken. „Dat
versterkt onze positie inter
nationaal niet," zei Van Hou
welingen. Een inhoudelijk
debat over de hele zaak zal
overigens pas plaatsvinden
zodra vanuit Bonn en Lon
den gereageerd is op een laat
ste poging van de Nederland
se regering toch nog de mo
tie-Van Houwelingen (gedeel
telijk) uit te voeren.
Van Houwelingen omzeilde
de vraag die bij de andere
betrokkenen in het Kamer
debat gisteren tot heftige
woordenwisselingen leidde,
namelijk: Wie is er verant
woordelijk voor dat Neder
land contractueel juridisch
gezien, zijn vetorecht heeft
verloren.
Beschuldiging
Minister Van der Klaauw en
de regeringsfracties beschul
digden er met name de voor
malige minister Van der
Stoel van In 1976 bij het eer
ste contract tussen Urenco
(het samenwerkingsverband
van Nederland, Engeland en
West-Duitsland voor de ver
rijking van uranium) en Bra
zilië het vetorecht al ingele
verd te hebben. Volgens de
visie Van der Klaauw lag de
zaak vanaf 14 Juli 1976 al vast
en kon er alleen op hoop van
zegen, zonder enig verder
recht, geprobeerd worden de
garanties tegen misbruik nog
uit te onderhandelen. Van
der Klaauw vestigde de In
druk dat Van der Stoel ook
pas een half jaar later er ach
ter kwam, dat er iets mis was
met het contract en vanaf die
tijd koortsachtig geprobeerd
heeft te redden, wat er nog te
redden viel. „Mijn voorgan
ger was daarmee geen stap
verder gekomen, toen ik de
4» P.
i i
Een interruptie van de heer Van Houwelingen (CDA).
Rechts: het PPR-Kamerlid Jansen.
zaak overnam," beweerde de
minister van buitenlandse
zaken.
Dit leidde uiteraard tot hefti
ge tegenspraak van Van der
Stoel en de andere woord
voerders van de linkse frac
ties. Van der 8toel onder
streepte In 1976 met het com
merciële deel van het con
tract akkoord te zijn gegaan,
omdat anders Frankrijk, dat
aan het voorkomen van mis
bruik helemaal weinig eisen
stelt, met de order er tussen
uit was gegaan. Volgens de
oud-minister was er ln het
contract ruimte gelaten om
verdere garanties uit te on
derhandelen. Dat leek ook
tot succes te leiden, totdat
het nieuwe kabinet tn decem
ber 1977 opeens akkoord ging
met het elndcontract en
daarmee de kans op werkelij
ke afspraken liet varen.
Incident
De welles-nietes discussie
hierover leidde tot een pijn
lijk incident, toen Van der
Klaauw Ineens begon te cite
ren uit wat hij particuliere
correspondentie noemde van
de toenmalige minister Van
der Stoel aan diens toenmali
ge staatssecretaris Het be
trof Van der 8toels bespre
kingen ln Brazilië die niet
vruchtbaar waren verlopen.
De PvdA-fractlelelder Den
Uyl mengde zich nu persoon
lijk ln het debat en eiste ver
ontschuldigingen van Van
der Klaauw, omdat deze, zon
der overleg, uit particuliere
brieven citeerde. De minister
weigerde dit, omdat de brief
onderdeel uitmaakte van het
.gewone zakelijke dossier.
Het PPR-Kamerlid Jansen
constateerde uiteindelijk dat
het optreden van Van der
Klaauw ln de hele affaire of
wel zeer onbekwaam, ofwel
doortrapt was. HIJ diende een
motie ln. waarin het optreden
van de minister en de daar
voor gegeven uitleg ln leder
geval niet bevredigend ge
noemd werd. Deze motie zal
naar verwachting door de
Kamermeerderheid worden
verworpen. Het was gisteren
ook nog maar de vraag of de
PvdA er steun aan zal verle
nen. omdat het beleid van de
minister al wordt afgekeurd
op een moment, dat de zaak
nog niet afgelopen la.
