Carter nog te goed voor de mestvaalt
Prof. Van Dam: Nederland geeft met de ene hand,
maar haalt met de andere hand tienvoudig terug.
IRDAG 22 APRIL 1978
TROUW/KWARTET 13
Het afgelopen half jaar heeft de Europese Gemeen
schap een aantal maatregelen getroffen dat in de
verschillende lidstaten de eigen noodlijdende indus
trieën moet beschermen en de werkgelegenheid in
verschillende sectoren veilig moet stellen, of eigen
lijk de verdere afbrokkeling daarvan zo veel moge
lijk moet beperken. Sympathieke maatregelen, zo
op het eerste gezicht, althans voor de eigen parochie
Diezelfde maatregelen zijn echter desastreus voor
een aantal Aziatische ontwikkelingslanden, en dan
met name India, waar dezelfde industrieën nu net
van de grond komen. Nederland heeft actief meege
daan aan het treffen van die maatregelen. Maar als
het hier gaat om enkele duizenden werknemers, die,
hoe triest hun lot ook mag zijn. in het sociale
paradijs Nederland zeker niet van de honger zullen
omkomen, gaat het in India om miljoenen die de
grond van hun bestaan kwijtraken. Als het hier gaat
om knabbelen aan de marge, gaat het in India om
een kwestie van leven en dood ..Plat eigenbelang, en
nog kortzichtig ook", zo kenschetst professor Ferdi
nand van Dam. hoofd van de afdeling beleidsvoorbe
reiding van de minister van ontwikkelingssamen
werking, de door de EG genomen maatregelen.
„EG wil beperking van
schoenenimport", zo luidt de
kop van een klein berichtje
dat vorige week ergens ach
ter in deze krant stond. Tot
op heden heeft dit nieuws in
Nederland en de EG nog geen
deining veroorzaakt. Maar in
India moet het bij de mensen
in de schoenenindustrie en
bij de regering, die het waar
schijnlijk uit de pers heeft
moeten vernemen (op zijn
best heeft de Europese Com
missie de Indiase ambassa
deur in Brussel een kort for
meel berichtje gestuurd) als
een slag zijn aangekomen
Het is de zoveelste maatregel
van de EG die de opkomende
industrie in India gevoelig zal
treffen.
De maatregel van de Europe
se Commissie lijkt op het eer
ste gezicht voor de Indiase
schoenenexport best mee te
Vallen. Voorlopig wordt
slechts de controle achteraf
op de import van schoeisel in
de EG vervangen door een
stelsel van invoervergunnin
gen vooraf. Maar dit nieuwe
stelsel zal slechts tot 1 okto
ber van dit jaar van kracht
zijn. De Europese Commissie
heeft wel degelijk de bedoe
ling de schoenenimport uit
zogenaamde lage-lonen-lan-
den in te dammen. Daarbij
gaat het vooral om de schoe
nen van textiel en rubber,
sectoren waar juist de ont
wikkelingslanden zich sterk
in maken.
Hard standpunt
Professor Van Dam heeft zo
zijn bedenkingen tegen het
stelsel van invoervergunnin
gen. ..Daar kan door allerlei
bureaucratische rompslomp
zo veel vertraging veroor
zaakt worden dat het voor de
tvoerende landen wel dege
lijk neerkomt op een stevige
beperking. De uitvoer van
bi»voorbeeld schoenen voor
de zomer kan dermate ver
traagd worden, dat het sei
zoen waarin die verkocht
moeten worden al verstreken
is. Het hccit dan weinig zin
voor de exporteurs zich nog
langer druk te maken".
De ..schoenenmaatregel" van
de Europese Gemeenschap
staat niet op zichzelf. In janu
ari van dit jaar werd het zoge
naamde multi-vezelakkoord
gesloten, een overeenkomst
die allerlei regelingen bevat
voor de invoer en de uitvoer
tussen landen van natuurlij
ke vezels en kunstvezels en
produkten die hiervan ge
maakt worden. De EG heeft
door Johan ten Hove
tijdens de onderhandelingen
een bijzonder hard stand
punt ingenomen en Neder
land heeft daaraan actief
meegewerkt. Voor een aantal
Aziatische ontwikkelingslan
den, waaronder India, houdt
de overeenkomst in dat er
veel minder textiel-produk-
ten naar de landen van de EG
kunnen worden uitgevoerd.
Men spreekt van „overeen
komst en onderhandelin
gen". Volgens Van Dam viel
er voor de ontwikkelingslan
den weinig te onderhandelen
en had het „akkoord" meer
weg van een decreet van de
Europese Gemeenschap „De
man die van EG-zijde verant
woordelijk was voor de on
derhandelingen. legde na af
loop voor de commissie een
verklaring af waarin hij zei
dat hij er alles had uit ge
sleept wat erin zat en daarbij
van alle mogelijke middelen,
behalve de gijzeling, gebruik
had gemaakt.
Een maand later, in januari
van dit jaar. sloot de EGKS
(Europese Gemeenschap
voor Kolen en Staal) een
..akkoord" waarbij de invoer
van ijzer en staal uit ontwik
kelingslanden eveneens aan
banden werd gelegd. Ook
hierdoor werd met name In
dia zwaar getroffen. Het is
nog te vroeg om de preciese
gevolgen van de drie maatre
gelen voor de Indiase econo
mie te becijferen. Wel is het
duidelijk, aldus Van Dam.
dat het gaat om de drie indu-
striën, waarvan de export het
snelste groeit. „Nu wordt dat
afgekapt, de groeicurves in
de textiel en de staal worden
afgeplat en dat is zeker niet
te wijten aan binnenlandse
invloeden. Buitenlandse in
vloeden. en met name de im
portbeperkingen van de Eu
ropese Gemeenschap zijn er
debet aan. Drie industrieën,
die in India aardig van de
grond begonnen te komen,
wordt de nek omgedraaid. In
de textiel en de staal bijvoor
beeld zijn de investeringen al
tot een minimum terugge
lopen."
Armste lagen
Vooral de beperkingen op de
uitvoer van de textiel komen
in India hard aan en treffen
de armste lagen van de bevol
king. De textielproduktie in
het land is nog steeds voorna
melijk handwerk. Er zijn
ruim drie miljoen handweef-
getouwtjes die in het onder
houd van zowat twaalf mil-
De Indiase textiel bestaat voor het grootste deel uit huisindustrie, waar vooral de armste lagen van de bevol
king hun brood in verdienen. foto: piet mok
joen mensen kunnen voor
zien. In het aprilnummer van
„Bijeen" becijfert de secreta
ris-generaal van de internati
onale katholiek hulporgani
satie „Caritas", de Belg Au
gust Vanistendael, dat door
de beperkende maatregelen
van de EG in de Indiase tex
tiel meer dan een half mil
joen mensen werkeloos kun
nen worden. „Een half mil
joen uit de armste bevol
kingsgroepen waarvoor geen
sociale voorzieningen in wat
voor vorm dan ook bestaan."
Aangezien India voor slechts
4 procent bijdraagt aan de
invoer van textiel in de EG
uit ontwikkelingslanden,
wordt het land wel bijzonder
hard getroffen in termen van
werkgelegenheid. Daar komt
nog bij dat de nieuwe Indiase
regering probeert de huisin
dustrie te stimuleren, waar
door ongeveer tien miljoen
mensen werk zouden kunnen
vinden. Wat dan weer in
houdt dat omstreeks 60 mil
joen mensen een meer mens
waardig bestaan zouden krij
gen. „Dit streven krijgt ech
ter door de maatregelen van
de EG veel minder kansen".
aldus het artikel in Bijeen.
Van Dam kan zich er behoor
lijk kwaad over maken. „Ne
derland dat op het gebied
van ontwikkelingssamenwer
king hoog aangeschreven
staat, geeft met de ene hand
ontwikkelingshulp, maar
haalt met de andere hand het
tienvoudige terug. Wij heb
ben er nota bene zelf aan
meegewerkt dat landen als
India een industrie hebben
opgezet, wij hebben zelf fi
nanciële en technische hulp
verschaft en gezegd dat ze zo
snel mogelijk op eigen benen
moeten kunnen staan. Nu ze
met veel moeite zo ver geko
men zijn zeggen we dat we
hun produkten niet nodig
hebben en sluiten we de gren
zen ervoor. Het is nog maar
een paar jaar geleden dat we
ons druk maakten om voor
een aantal ontwikkelingslan
den voorkeurstarieven te
hanteren om de uitvoer van
bepaalde produkten naar de
EG te vergemakkelijken. Nu
zijn we zover dat we die uit
voer beperken De GATT (Al
gemene overeenkomst over
tarieven en handel) heeft be
cijferd dat door invoerbeper-
kende maatregelen de we
reldhandel de afgelopen twee
jaar met 30 tot 50 miljard
dollar is afgenomen. Daarvan
ging er 5 tot 10 miljard af van
de handel met ontwikke
lingslanden. In dezelfde peri
ode steeg de ontwikkelings
hulp internationaal met min
der dan 1 miljard. Waarmee
maar gezegd is dat het ten
eerste vooral de rijke landen
zijn die met elkaar handel
drijven en ten tweede dat het
verlies aan export voor de
ontwikkelingslanden bij lan
ge na niet werd goed ge
maakt door een verhoging
van de ontwikkelingshulp."
De rijke landen schuiven hun
moeilijkheden af op de ont
wikkelingslanden. Om een
aantal noodlijdende bedrijf
stakken hier in stand te hou
den. waarvan iedereen weet
dat het een aflopende zaak is.
worden maatregelen getrof
fen die ronduit afschuwelijk
zijn voor landen als India. Als
het hier gaat om enkele tien
duizenden mensen in de
Twentse textiel de Brabantse
Langstraat, die werkloos zou
den worden (en dat worden ze
toch als bijvoorbeeld Spanje
en Portugal in de Eg worden
opgenomen) gaat het in India
om miljoenen mensen op de
rand van het bestaan. Het is
puur eigenbelang en het is
nog kortzichtig ook."
Politieke wil
Hij vraagt zich af waarom er
van de zijde van de roem
ruchte ..ontwikkelingslobby"
in Nederland geen protest is
gekomen. „Waar blijven ze.
de mensen die zo vol zijn van
de Nieuwe Internationale
Economische orde (NIEO).
Volgens deze Orde moeten
toch de rijke landen meer
produkten importeren uit de
arme landen (inclusief eind
en landbouwprodukten), ook
als ze concurreren met de ei
gen produktie van de rijke
landen?" Van Dam vindt de
NIEO. zoals die in 1974 bij
resolutie van de Verenigde
Naties is opgesteld, prachtig,
maar ziet de zin ervan niet in.
zolang er in de rijke landen,
ook in Nederland, niet de po
litieke wil bestaat haar uit te
voeren. En die wil bestaat
niet.
Een voorbeeld ter verduide
lijking. Een van de prakti
sche punten van de NIEO is
dat de prijzen van kunst
mest. waarvan de produktie
geheel in handen is van de
rijke landen, omlaag gaan
Nederland heeft een grote
kunstmestfabriek. eigendom
van de Staatsmijnen. Die zit
met de andere kunstmestfa-
brieken van de rijke landen
in het kunstmestkartel, dat
in Genève het hoofdkantoor
heeft Dat kantoor is er om
onder meer de prijzen hoog te
houden Stapt Nederland, uit
dat kartel en gaat Nederland
over tot verlaging van de
kunstmestprijzen?"
Afbouwbeleid
Ook Van Dam weet best dat
het voor de Twentse textiel
arbeiders en werknemers in
de schoenenindustrie geen
pretje is werkloos te worden
En ook hij weet dat het voor
politici, met name in de ver
kiezingsstrijd niet gemakke
lijk is. dat ronduit te zeggen.
Maar zolang niet onderkend
wordt dat deze sectoren in
het Westen, en dus ook in
Nederland, een aflopende
zaak zijn en beter aan ont
wikkelingslanden overgela
ten kunnen worden, zal nie
mand zich voldoende inzet
ten voor een actief afbouwbe
leid van deze sectoren. Een
actief afbouwbeleid houdt in
dat er op tijd naar andere
wegen gezocht wordt, dat er
op tijd aan voorlichting en
omscholing van de werkne
mers gedaan wordt. Maar zo
lang het probleem niet onder
kend wordt, zolang politici
niet eerlijk voor de waarheid
durven uit te komen, zal er
ook geen oplossing voor het
probleem komen. Dat be
doeld van Dam onder meer-
als hij zegt dat het beleid van
de EG. waar Nederland van
harte aan deelneemt, kort
zichtig is. „Men komt met
halve maatregelen die uitein
delijk geen oplossing bieden,
die misschien weer een paar
jaar soelaas geven en die
deze bedrijfstakken in feite
laten doodbloeden. Een ac
tief afbouwbeleid had veel el
lende kunnen voorkomen.
Betreuren
Zowel hier als in de ontwik
kelingslanden die nu door de
EG-maatregelen worden ge
troffen. Je kan immers op
deze weg niet doorgaan. Nu is
het de staal, textiel en de
schoenenindustrie. Binnen
kort zijn het de lichte moto
ren en eenvoudige elektri
sche apparatuur. Moeten we
door gaan met het sluiten
van de grenzen om eigen in
dustrieën tegen de economi
sche verhoudingen in op po
ten te houden? Dat is dan wel
de duurste oplossing."
Kortzichtig zijn de maatrege
len van de EG ook omdat ze
de uitvoer van hoogwaardige
Nederlandse produkten naar
India in de weg staan. India
maakt zelf geen technisch
zeer geavanceerde produk
ten. Die voert het in. onder
andere uit de landen van de
Europese Gemeenschap.
Maar daar is geld voor nodig,
geld dat verdiend moet wor
den met de export van pro
dukten als ijzer en staal, tex
tiel en schoeisel De binnen
landse markt van India, de
koopkracht van het eigen
volk is te klein om aan dat
benodigde geld te komen. Als
de Indiase export slinkt, als
het land onvoldoende buiten
landse valuta krijgt, dan
wordt het onmogelijk in het
Westen de benodigde gea-
Professor Ferdinand van
Dam: invoerbeperking
plat eigenbelang, en nog
kortzichtig ook.
vanceerde technische appa
ratuur te kopen. Daarom zijn
de maatregelen van de EG de
duurste oplossing De Neder
landse consument krijgt niet
de beschikking over goedko
pere Indiase produkten en op
langere termijn zullen Neder
landse exporteurs in steeds
mindere mate in India aan de
bak komen
De Indiase ambassadeur in
Nederland. M Rasgetra. laat
over de Indiase bedoeling
van de export geen twijfel
bestaan In een rede te
Utrecht, ter gelegenheid van
de opening van een veertien
daagse „India promotion",
georganiseerd door Vroorn en
Dreesmann, zei hij: „Als wij
proberen onze produkten te
verkopen in de landen van de
Europese Gemeenschap dan
doen we dat in de eerste
plaats omdat wij jullie pro
dukten willen kopen, sche
pen. baggermateriaal. vis-
trawlers. uitrusting voor tele
communicatie. geavanceerde
technologie en machines en
deskundigheid op tal van ge
bieden. Als onze exporten en
onze koopkracht toeneemt,
zullen onze aankopen hier
ook groter worden. Daarom
betreuren wij het ten zeerste
dat, terwijl wij in de richting
van een vrijere handel gaan.
we hier het tegenovergestel
de zien gebeuren, dat men
hier de barrières groter
maakt".
Onderhouden
Van Dam zelf is ook voor een
systeem van internationale
vrijhandel, waarin er wel
ruimte moet zijn voor een
voorkeursbehandeling van
bepaalde ontwikkelingslan
den „Daar zullen die ontwik
kelingslanden die nu met
hun goedkopere produkten
op de markt gaan brengen
wel bij varen, en wij ook. om
dat er we er minder geld voor
betalen en dus welvarender
worden. Wel zal het Westen
zich meer en meer moeten
richten op het produceren
van zeer geavanceerde tech
nische apparatuur. De inter
nationale arbeidsverdeling
waar professor Jan Tinber
gen al jaren mee bezig is Dat
zal in Nederland wel met zich
mee brengen dat bepaalde in-
dustriën geleidelijk aan zul
len verdwijnen. Daar zullen
we op tijd bij moeten zijn,
daar zullen we op tijd de no
dige maatregelen moeten
treffen en een actief afbouw
beleid moeten voeren Ook
zullen bepaalde ontwikke
lingslanden. die niets te bie
den hebben, hier niet aan
mee kunnen doen". Van Dam
denkt aan de Sahellanden
„Die zullen we moeten onder
houden. in een soort mondi
aal AOW-systeem. Dat is
niets nieuws, want dat moe
ten we nu ook al".
i af
anp
Met
i#ho'
9 ■rem
fmoeg
fcllr
chtc
ccnJoor Rimmer Mulder
;die-
1 wekenlang kunnen we het
veral horen en lezen: het gaat
iet goed met de Amerikaanse
resident Jimmy Carter. Hij zit
igen u net vijftien maanden in het
een ritte Huis. maar het lijkt er op
laak at al tot °P de laatste cent
afgeschreven. Wat hij ook
inpakt, het lukt hem maar
let de grote menigte van toe-
'louwers tot geestdrift te
ingen. Hij heeft plannen ge-
g en durft ook best daden te
ellen, maar de binnen- en bui-
nlandse pers vindt het alle-
laal maar niks en de Ameri-
aanse kiezers volgen de kri
ek gehoorzaam door de presi-
ent steeds lagere cijfers te ge-
?n bij de eeuwig durende opi-
iepeilingen.
'aar Jimmy Carter geeft de moed
'et op. Vorig weekeinde trok hij
ch met zijn staf terug op het bui-
nverblijf Camp David voor een
iar dagen studie en bezinning. Na
Hoop liet perssecretaris Jody Po-
ell weten dat de president en zijn
annen het beter gaan doen Wat er
Camp David is uitgebroed is nog
et precies duidelijk, maar het volk
'1 er nog wel van horen. Voorlopig
unnen we alleen maar vast stellen
at Carter zijn strijdlust nog niet
feft verloren En waarom zou hij
want de publieke opinie is voor
'n Amerikaanse president net zo
«selvallig als het weer. Carter kan
at uit zijn eigen korte loopbaan in
nationale politiek leren
Laten we beginnen in het voorjaar
van het verkiezingsjaar 1976. Jimmy
Carter had net zijn eerste successen
geboekt in de voorrondes van de
Democratische partij voor de presi
dentsverkiezingen. De grote pers re
ageerde aarzelend Was deze „pinda-
boer" uit het zuiden serieus te ne
men? Zou hij echt president van de
Verenigde Staten kunnen worden?
De vraag werd beantwoord door de
(betrekkelijk weinig) Amerikanen
die aan de voorverkiezingen mee
doen: Carter werd de onbetwiste pre
sidentskandidaat van de Democrati
sche partij. Prompt sloeg de eerste
aarzeling om in geestdrift. Carter
kreeg een prima pers en zijn popula
riteit steeg tot grote hoogten Er
heerste rondom zijn persoon een ju
belstemming nog ver voordat de ech
te verkiezingen waren begonnen
Toch was het in november van dat
zelfde jaar 1976 al bijna afgelopen
voor Jimmy Carter. Hoe dichter de
beslissende dag naderde, hoe meer
hij van zijn voorsprong op Gerald
Ford verloor en ten slotte was het
een dubbeltje op zijn kant.
Het werd toch Carter en daarna ging
het weer snel berg opwaarts. Vorig
jaar om deze tijd scoorde hij bij
opiniepeilingen weer ver boven de
zestig procent en in het buitenland
begonnen steeds meer politieke lei
ders wat in hem te zien. In mei
presenteerde hij zich op de economi
sche topconferentie en het NAVO-
beraad in Londen voor het eerst als
de nieuwe leider van de westerse
wereld en we konden van nagenoeg
iedereen die er bij was geweest horen
dat het met die Carter wel goed zat
Onze eigen premier Joop den Uyl
kon achteraf een beetje ontroering
nauwelijks onderdrukken hij had
oog in oog gestaan met een waarlijk
groot leider
Ongelukkig
Hoe anders is het beeld nu. Er gaat
geen zondag voorbij of we worden
wel door GBJ Hiltermann. onze
grootste kenner van de buitenlandse
pers. gewaarschuwd voor president
Carter. Het is allemaal even ongeluk
kig met Carter. In het Midden-Oos
ten heeft hij nog steeds geen vrede
gebracht. In Afrika laat hij zich af
troeven door Russen en Cubanen
tegelijk. De leiders van de Sowjet-
Unie stoot hij met de linker hand
voor het hoofd en geeft hij met de
rechter teveel of andersom. En nu
schijnt hij het bij de Westduitsers
ook al te hebben bedorven doordat
hij een neutronenbom uit zijn han
den heeft laten vallen of zo.
Maffia
Dat beeld van de buitenstaander die
per ongeluk in het Witte Huis is
terechtgekomen, wordt nog ver
sterkt door de samenstelling van
Carters staf. En dat is dan een min
punt dat de president alleen aan
zichzelf heeft te wijten. Hij heeft zich
in het Witte Huis omringd met het
kleine groepje vertrouwelingen die
hij in Georgia al bij zich had en die
hem ook bij de presidentsverkiezin
gen terzijde stonden. De 'Georgian
Maffia' heet zoiets onvermijdelijk in
Washington. Eén, Bert Lance, is hem
inmiddels ontvallen, maar die is ook
direct weer opgevolgd door iemand
uit
Georgia De kern van Carters per
soonlijke staf bestaat nu (als we de
club voor buitenlandse zaken even
buiten beschouwing laten) uit alge
meen adviseur Hamilton Jordan en
perssecretaris Jody Powell. Beiden
zijn nog jong en hebben in hun op
treden iets kwajongensachtigs. Po
well staat de wereldpers graag te
woord in hemdsmouwen en met een
sigaret tussen de vingers. Hij is van
het type, waarmee je graag een bor
rel zou willen drinken maar waaraan
je niet direct denkt als je een rege
ring zou moeten samenstellen. Jor
dan moet achter de schermen al van
veel politiek vernuft blijk hebben
gegeven. In het openbare leven valt
hij voornamelijk op door zijn lompe
omgangsmanieren Tot tweemaal
toe veroorzaakte hij een klein relle
tje door beledigend gedrag tegeno
ver vrouwen. Erg belangrijk is het
niet, maar het draagt niet bij tot
Carters prestige.
Gewichtiger is het verwijt dat men
sen als Jordan en Powell (er zijn er
meer van hun soort in het Witte
Huis) een vrij beperkte visie hebben
Wat er in het grootste deel van de
Verenigde Staten omgaat hebben zij
ook maar van horen zeggen. Carter
zou. zo wordt vaak gezegd, wat meer
ervaring en wijsheid in zijn persoon
lijke staf moeten verenigen Hij zou
meer moeten luisteren naar mensen
die op heel andere plaatsen in het
maatschappelijk leven hebben mee
gedraaid dan zijn vrienden uit Geor
gia. Zulke mensen zijn er genoeg in
Washington, maar ze schijnen niet te
horen tot degenen die regelmatig
binnenwippen bij de president om
even bij te praten
Vorig weekeinde is in Camp David
afgesproken dat de samenstelling en
de werkwijze van Carters staf zal
worden veranderd. Dat is natuurlijk
niet genoeg om zijn presidentschap
te redden, maar het is in elk geval
een teken dat het nog veel te vroeg is
om Jimmy Carter al te dumpen op
de mestvaalt voor mislukte politici.
Hiltermann mag wel oppassen.
Straks moet hij weer uitleggen hoe
verduveld goed die Amerikaanse
president wel is.
Maar. alle gekheid op een stokje, het
beeld van de president in de Verenig
de Staten en daarbuiten deugt niet
op dit moment en dat moet bij zich
wel degelijk aantrekken Als zo'n
stroom van afkeurende publiciteit,
te lang duurt kan dat funest zijn
Zeker in een Jaar van verkiezingen.
En Amerika gaat dit najaar naar de
stembus om een nieuw Huis van
Afgevaardigden, een derde deel van
de Senaat en nog een handvol gou
verneurs te kiezen. Er is een goede
kans dat de Democraten daarbij iets
zullen verliezen. Ze hebben momen
teel op alle fronten zo'n grote voor
sprong op de Republikeinen dat een
kleine terugval eigenlijk niet meer
dan natuurlijk zou zijn Maar als dat
verlies wat groter uitvalt zal er in de
democratische partij zeker verwar
ring ontstaan. Mensen met ambities
die in 1976 voor Carter moesten bui
gen zullen zich dan weer gaan roe
ren De president kan zich daarom
niet veroorloven de slechte pers
voorlopig maar te negeren en rustig
door gaan met regeren om in het
voorjaar van 1980 eens te kijken wat
hij er aan kan doen. Hij moet er nu al
iets aan doen en daar was dan dat
uitstapje naar Camp David, vorig
weekeinde, voor.
Oorzaken
Er zijn wel een paar in het oog sprin
gende oorzaken voor Carters proble
men van dit moment. Om te begin
nen blijft hem parten spelen dat hij
praktisch een 'nieuweling' is in
Washington. Hij mag dan een vrese
lijk kundige man zijn, het gewone
politieke handwerk zoals dat in Was
hington met al die op elkaar in wer
kende pressiegroepen, moet worden
bedreven is hem vreemd. Dat maakt
vooral zijn omgang met het parle
ment erg moeizaam. Voor iedere pre
sident is dat Congres (Senaat plus
Huis van Afgevaardigden) een lastig
geval. Formeel zijn er twee fracties
(Democraten en Republikeinen)
maar het is eerlijker om te zeggen
dat het bestaat uit honderd plus 435
individuen die leder hun eigen aan
hang hebben en dus ook hun eigen
zorgen over herverkiezing. Het eigen
belang gaat voor het belang van de
president, of dat nu een Democraat
of een Republikein is. Alleen presi
denten met een zeer sterke persoon
lijkheid of een groot gevoel voor de
onderlinge verhoudingen slagen er
in dit hoendernok naar hun hand te
zetten. Lyndon Johnson was er zo
één. Jimmy Carter niet. Hij zal meer
handjeklap moeten spelen met de
leiders in het parlement, die wel geen
president van Amerika zijn. maar
toch wel invloed hebben. Zonder hun
hulp zal hij nooit zijn vele goede
voornemens in geschreven wetten
vastgelegd zien. Met de verdragen
over het Panama-kanaal Is dat deze
week eindelijk gelukt, maar zijn
energie-beleld. waar hij zelf zoveel
prestige aan heeft verbonden, ligt
nog te wachten
