Film van Palestina Komitee blijft
P
Een postume hulde aan Wim Speelman en de zijnen'
WAAROM
LOPEN ER STEEDS MEER
HUWELIJKEN STUK?
Klein dorp heeft
al nieuwe raad
)ndanks felle kritiek van Joodse zijde
Werklozen
demon
streren
in GAB's
Havenplan van
Westduitsers
bedreigt milieu
'Geef gastarbeider
ook kiesrecht'
4/levrouw 'Mien' Dijkstra-Bouwman bij verschijning boek illegale Trouw:
int
5
ET
IIJDAG 21 APRIL 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
an een onzer verslaggevers
MSTERDAM Het Nederlands Palestina Komitee is niet van
lan de omstreden film „Kafr Kassem" uit de roulatie te nemen,
u de samenwerkende Joodse organisaties daartegen bezwaren
ebben geuit. „De film is volkomen verantwoord en geeft een
aarheldsgetrouw beeld" vindt het Palestina Komitee Elke
rganisatie die de bijna twee uur durende film wil vertonen
rijgt zodoende medewerking van het Palestina Komitee
Overleggroep Samenwerkende
lodse Organisaties is vooral onge-
ist geworden over de mogelijke uit-
erking van de film nu het Palestina
omitee zich in toenemende mate
cht op scholen. Vandaar dat de
>ren van het middelbaar onder
ijs vorige week een waarschuwing
tegen van de Joodse organisaties,
vorens tot het vertonen van „Kafr
assem" over te gaan, goed te be-
;nken uit welke koker deze film
it.
Het is een Syrisch-Libanese film uit
74, gebaseerd op een voorval in
i56 op de eerste dag van de Sinaï-
irlog. De minister van defensie gaf
ien bevel in Israël aan de Jordaanse
ens de avondklok in te stellen. In
immige plaatsen werd deze order
vertreden. Nergens leverde dit pro
lemen op, alleen in het Arabische
orp Kafr Kassem.
Ie voor het betreffende gebied ver-
ntwoordelijke officier gaf bevel,
inder daartoe opdracht te hebben
ekregen. de mensen die zich na het
ingaan van de avondklok nog buiten
op de velden bevonden neer te schie
ten. Daarbij werden 47 mensen ge
dood. Deze tragische gebeurtenis
was echter een alleenstaand feit. De
Israëlische pers en publieke opinie
protesteerden fel tegen deze mis
daad. Ook premier Ben Goerion
sprak zijn verontwaardiging uit over
deze „walgelijke daad", zoals hij het
noemde zegt de Overleggroep Sa
menwerkende Joodse Organisaties.
Proces
De schuldigen werden volgens de
overleggroep gestraft tijdens een
proces dat volledig openbaar was.
De verantwoordelijke officier kreeg
eén gevangenisstraf van 17 jaar en
de soldaten die het bevel van hun
meerderen hadden opgevolgd straf
fen van zeven tot 15 jaar. Dit zijn
volgens de overleggroep „zware
straffen" in een land waar de dood
straf niet bestaat. Na het gebeuren
werd de bepaling in het legerrecht
opgenomen dat elke soldaat het
recht, maar ook de plicht heeft, om
geen gehoor te geven zelfs in oor
logstijd aan bevelen die in strijd
zijn met de geldende morele
normen."
De samenwerkende Joodse organisa
ties zijn van mening dat het Palesti
na Komitee door middel van een 22
jaar geleden voorgekomen „inci
dent" probeert de Israëlische samen
leving in discrediet te brengen. De
film zou bovendien vol onjuistheden
staan. In tegenstelling tot wat in de
film wordt verteld zijn de schuldigen
berecht en veroordeeld en betaalde
Israël bovendien 500.000 Israëlische
ponden uit aan de nabestaanden.
Het gebeuren in Kafr Kassem staat
geheel op zichzelf in tegenstelling tot
wat in de film wordt gesuggereerd.
Ook is het onjuist te zeggen dat alles
met opzet werd gedaan, zoals de film
wil doen geloven.
Haat kweken
„De Joden worden in de film op een
denigrerende en lasterlijke wijze af
getekend. In Tel Aviv zie je geen
Arabische poppetjes aan galgen,
schoenpoetsers die weggetrapt wor
den, Heli's Angels op motoren en
hoeven Arabische werknemers niet
onder een valse naam te leven." Vol
gens de samenwerkende Joodse or
ganisaties kan de manier waarop de
makers van de film de Israëli's en
hun samenleving laten zien alleen
maar tot doel hebben haat te kwe
ei
gefan een onzer verslaggevers
AMSTERDAM In het ka
Ier van een landelijke actiedag
an de Werklozen balangen
ereniging heeft een groot aan-
il gewestelijke arbeidsbu-
eaus gisterochtend bezoek ge
lad van enige tientallen de-
nonstrerende werklozen.
!o begroette directuer P. H. M. Suij-
ler van het Rotterdamse GAB onge-
teer dertig mannen en vrouwen en
I ok enkele gezinnen met kinderen in
m 1 Ie hal van het gebouw, waarna hij
J en delegatie van drie mensen in zijn
tamer ontving. Dit gesprek leidde
ot een gedachtenwisséling met de
ehele groep in de kantine. Een af-
gpraak werd verder gemaakt voor
en nader contact tussen de heer
iuijker en het bestuur van de Rot-
erdamse WBV. Gistermiddag heeft
le staf van het Rotterdamse GAB de
igeerd ituatie uitgebreid besproken,
van ov
n van )e verlangens van de demonstran
sen v en die de hal van het GAB-ge-
ie bon iouw hadden versierd met spandoe-
arden|cen en affiches betreffen vooral de
'an het begrip „passende arbeid'
Uitgaande bemiddeling. De WBV
istem neent dat in deze bemiddeling de
abinet rillekeur een grote rol speelt, dat er
e aan |0or bezuinigingen en personeels-
sheid top te weinig bemiddelaars zijn om
rde gi ffectief te kunnen optreden en dat
ier L.
terie
Discussies met directies
vooral in de bij-, om- en herscholing
de situatie bedroevend is met als
gevolg een steeds groeiend aantal
„hopeloze gevallen"
De WBV zegt, dat bij deze bemidde
ling het niet gaat om passend werk,
maar dat werkzoekenden voor een
bepaald werk passend worden ge
maakt, hetgeen bovendien leidt tot
misbruik door ondernemers via aan
vallen op de lonen, ontduiking van
de veiligheidsvoorschriften, ontsla
gen in proeftijden en allerlei uitwas
sen.
Verder wordt, zo meent de WBV,
steeds meer vast werk vervangen
door tijdelijk werk, te verrichten
door uitzendkrachten. En uiteinde
lijk schept, aldus de WBV, de over
heid door haar politiek van bezuini
ging mede de werkloosheid.
In Groningen bezochten veertig
mensen de gemeentelijke sociale
dienst en ook in Leiden had de de
monstratie het karakter van een
„prikactie" in het gebouw van de
gemeentelijke sociale dienst.
Strafuitkeringen
Hier eisten de actievoerders stopzet
ting van de „strafuitkeringen" aan
werklozen. Een andere eis was verbe
tering van de voorschotregeling en
verkorting van de wachttijd, die er is
voordat iemand een definitieve uit
kering krijgt. Tijdens die wachtperi-
ode wordt een volgens de WBV te
klein voorschot ontvangen. In geen
van de gevallen beletten de actie
voerders de-ambtenaren zowel van
GAB's als van de gemeentelijke soci
ale diensten hiufi werk aan de loket
ten uit te voeren.
In Utrecht bood een groep WBV-
leden de directeur van de gemeente
lijke sociale dienst een brief aan met
alle verlangens. De directeur beloof
de deze eisen te zullen doorgeven
aan de wethouder van sociale zaken.
In Den Haag kwam het niet tot een
demonstratie. Ook het Amsterdam
se gewestelijk arbeidsbureau kreeg
gistermiddag geeó bezoek.
ken en de kloof tussen de verschil
lende volkeren in het Midden-Oos
ten te vergroten. „Het is daarom te
betreuren dat deze film ook wordt
vertoond op scholen aan kijkers die
de weergegeven gebeurtenissen niet
in hun historisch verband kunnen
plaatsen.
Het Palestina Komitee stimuleert
die onwetendheid door dikwijls via
sprekers, die de film toelichten, een
relatie te leggen met de situatie in
het Israël van nu. De film heeft een
haatdragend karakter en brengt
daardoor de oplossing in het conflict
in het Midden-Oosten niet naderbij".
Het Palestina Komitee vindt dat de
zaak van Joodse zijde wel wat al te
simpel wordt voorgesteld. „De
moord op 47 onschuldige mensen af
te doen als een incident gaat niet op!
Men zegt dat de schuldigen streng
zijn gestraft, maar men vertelt er
niet bij dat de gestraften binnen
twee jaar weer op vrije voeten waren.
Je kunt wel hoge straffen opleggen
maar als je ze toch niet uitvoert
heeft dat geen enkele betekenis. „Bij
het Palestina Komitee is men ver
baasd dat van Joodse zijde nu pas
tot tegenactie wordt overgegaan.
„De film loopt al anderhalf jaar. Dat
ze er nu zoveel drukte over maken
zal wel iets te maken hebben met het
feit dat de staat Israël dertig jaar
bestaat. Men wil ons nu eenmaal
graag in een kwaad daglicht stellen.
De beschuldigingen die men aan ons
adres doet zijn echter niet terecht."
Van een onzer verslaggevers
DELFZIJL Uitvoering van het
plan voor een Duitse haven aan de
Dollard bij Emden zal de luchtver
ontreiniging met name in de buurt
van Delfzijl aanzienlijk doen toe
nemen.
Dit staat in een studie die vandaag is
gepubliceerd door het Milieukundig
Studiecentrum van de Rijksuniver
siteit Groningen. De Nederlandse
kust ligt ongeveer tien kilometer van
de geplande Duitse haven.
De Duitse overheid wil bij die nieu
we haven staalindustrie en chemi
sche en petrochemische bedrijven
vestigen. Om de haven te bouwen
moet duizend hectare Dollard wor
den opgeofferd. Het vogelleven in de
Dollard zal door het project worden
benadeeld. Het Milieukundig Stu
diecentrum geeft de voorkeur aan
een andere aanpak. De bestaande
zeesluis nabij Emden zou vergroot
en gemoderniseerd moeten worden.
Omlegging van de Eems door de
Dollard en de aanleg van een nieuwe
haven zijn dan niet nodig. Wat dit
betreft komt men tot een andere
conclusie dan het Duitse bureau
Planco. Het Studiecentrum wijst er
echter op dat het Planco-onderzoek
geen rekening hield met het milieu.
Verder geeft het rapport van het
Gronings centrum enkele vervan
gende mogelijkheden voor industria
lisering van Emden en Oost-Fries
land. Vanuit het oogpunt van milieu
bescherming verdient spreiding van
de industrialisatie de voorkeur.
AUVCriICNIIC
Mensen trouwen met hooggestemde
verwachtingen en de beste bedoelingen.
Toch wordt één op de vijf huwelijken
tegenwoordig door de rechter ontbonden.
En het ziet ernaar uit. dat de verhouding
zelfs één op vier zal worden.
Wat zijn de oorzaken? Ligt hel aan
onszelf of aan de maatschappij waarin we
leven? Wordt scheiden te gemakkelijk
gemaakt of staat de wet daarbuiten? Hoe
verloopt zo'n intens proces in je leven''
Hoe gaat het juridisch en hoe kun je
het emotioneel verwerken? Wat gebeurt er
met de kinderen, hoe vertel je hel aan ze?
Deskundigen komen herhaaldelijk
met vaak tegenstrijdige opvattingen. Voor
de ene professor zijn het eit je en de sigaret
taboe. De andere ziet weinig of niets in
vaste leef- en dieelregcls.
Hoe kunnen we enig houvast vinden
m die stroom informatie? Lichtvoetiger is
het onderwerp Erotiek op hel werk.
In het nieuwe nummer van Mensen
van Nu ruime aandacht voor dit actuele
onderwerp. Heel veel informatie en de
persoonlijke ervaringen van mensen die
het hebben meegemaakt of nog midden
in deze problematiek zitten.
Nog meer in dit nummero.a.: Hart
en vaatziekten in het nieuws. Regelmatig
kunnen we er in de kranten over lezen,
televisie-uitzendingen worden^
eraan gewijd.
Legio zijn de verhalen en grappen
over directeuren en secretaressen, dokters
en verpleegsters.
Wat is er van waar? Vijf werkende
vrouwen vertellen wat zij aan den lijve
ondervonden. Daarnaast in dit mei
nummer van Mensen van Nu weer vele
verhalen, artikelen, nieuwtjes en tips
over jezelf en anderen.
Hel nieuwe nummer van Mensen van
Nu ligt vanaf vandaag in de w inkel.
Voor f 3.50 Voor inlichtingen over een^
abonnement, bel (030)
328411.
SEN
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Buitenlanders die
zich blijvend in ons land hebben
gevestigd, zouden plaatselijk kies
recht moeten krijgen. Deze suggestie
heeft dr. G. Hendriks, ambtenaar
van CRM gedaan op een studiedag
over het welzijn van buitenlandse
werknemers in Noordwijkerhout.
Volgens dr. Hendriks, directeur-ge
neraal van maatschappelijke ont
wikkeling, is Nederland een immi
gratieland geworden. Hij constateer
de "dat thans vier procent van onze
totale bevolking afkomstig is van
buiten onze grenzen. „De migrant uit
de landen rond de Middellandse Zee
is nu een permanente medebewoner
van dit land", aldus Hendriks.
ADVERTENTIE
XO/VfM/ een on^Gr9r°ndse krant.
THUUW Heruitgave van alle Trouwnummers uit de 2* Wereldoorlog.
Prijs gebonden 35,-.
Verkrijgbaar bij:
BOEKHANDEL PAAQMAN,
FREO. HENDRIKLAAN 217»,
DEN HAAG. TEL. 070-54 37 00,
en bij onze zaken in Rijswijk - Delft en Leidsenhage.
Van een onzer verslaggevers
STEVENSWEERT De gemeen
teraadsverkiezingen zullen op 31
mei in het Middenlimburgse
dorpje Stevensweert onopge
merkt voorbijgaan om de eenvou
dige reden dat er geen verkiezin
gen zullen worden gehouden. Er is
zo weinig belangstelling voor een
zetel in de gemeenteraad, dat met
moeite zeven van de duizend
stemgerechtigden bereid zijn ge
vonden hun krachten te wijden
aan het bestuur van dit dorp. dat
1500 inwoners telt. De gemeente
raad bestaat uit zeven personen,
en omdat er maar zeven kandida
ten zijn. zijn er geen verkiezingen
nodig. Er hebben zich drie partij
en gemeld: de lijsten Vos en Mols
met elk drie kandidaten en de
lijst van de heer M. Rutten. Hij
doet helemaal alleen een gooi
naar een raadszetel. Medestan
ders heeft hij niet kunnen vinden,
maar ook meneer Rutten is er nu
al zeker van dat hij evenals de
afgelopen vier jaar kan blijven
zitten.
Het is voor het eerst dat Stevens-
weert met een dergelijke situatie
wordt geconfronteerd. „Vier Jaar
geleden waren er nog negen kan
didaten. zodat er toen wel verkie
zingen nodig waren. De twee men
sen die toen niet zijn gekozen zijn
echter later toch in de raad geko
men, omdat er tijdens de zittings
periode twee leden naar elders
zijn vertrokken," vertelt de heer
E. A. Mooren, burgemeester-se
cretaris van Stevensweert. Hoe
het dan de komende vier Jaar
moet als een van de raadsleden
overlijdt of verhuist? „Ja, dan zal
ik met zes mensen verder moeten.
Het Is niet mogelijk dat ik langs
de deuren ga leuren om te vragen
of er iemand trek heeft in een
raadszetel."
De inwoners van Stevensweert
zijn er ook niet zo gelukkig mee.
Velen vinden het jammer dat ze
niet naar de stembus kunnen. Als
ze van tevoren hadden geweten
dat het zo zou lopen hadden ze er
denk ik wel voor gezorgd dat er
een kandidaat bij was gekomen.
Dan waren de verkiezingen ook
hier gewoon doorgegaan. Zo Is er
niet spannends meer aan."
e verl
jftien
It w<
i vei
milj
gewei
ter, ji
zwa:
a* loor J. G. A. Thijs
lorgez
aris
derzo
ist al*MSTERDAM „Ik hoop dat de
ongeren van ilu zullen zien dat het
le moeite waard kan zijn je leven
be 'Oor iets in te zetten en dat heb-
wn de 130 mensen gedaan die voor
trouw gevallen zijn. Ik zie dit als
■n ogenblik van postume hulde
tfn Wim Speelman en allen die met
tem meegedaan hebben. Maar ook
iou ik hulde willen brengen aan het
trouwen-thuisfront van Trouw, de
ierlai^loeders die met de kinderen thuis
iten in die gevaarlijke tijden". Dit
steuskej mevrouw W Dijkstra-Bouwman
hetvoor de oud-illegalen nog altijd
gt^-Mien Bouwman"), nadat zij giste-
in het Anne Frankhuis in Am-
het eerste exemplaar in
at heAntvangst genomen had van het
en di boek „Trouw, een ondergrondse
'i"™ krant"
andb sterdam
art
voor
iuw Dijkstra, die in de oorlogsjaren
loofd was met de in het voorjaar van
M5 gefusilleerde Wim Speelman, sprak
le namens de heer E. van Ruller. Zij
gde van grote dankbaarheid voor het
'eit dat wat zij in de oorlogsjaren gedaan
hebben nog steeds op waarde geschat
wordt. Tevens sprak zij de hoop uit dat
Trouw van nu zal blijven doorgaan in de
geest van het illegale Trouw en de strijd
tegen onrecht en machtsmisbruik zal
voortzetten. „Wij zijn blij met Trouw zoals
het nu is, aldus mevrouw Dijkstra. Ook
ing. O. Postma, directeur van het huidige
Trouw, en de heer W. A. Fibbe, voorzitter
van het dagelijks bestuur van De Christe
lijke Pers voerden in deze bijeenkomst het
woord. De heer Fibbe zei onder meer dat
het illegale Trouw een stimulans is om in
dezelfde geest door te gaan.
De directeur van de uitgeverij Kok te
Kampen, de heer W. Steunenberg, over
handigde mevrouw Dijkstra een bedrag
voor de Stichting '40-'45, waarbij zij nu
werkzaam is als maatschappelijk werk
ster. Mevrouw Dijkstra gaf, dit bedrag op
haar beurt aan de heer H. Ottevanger
i „Huib Groningen"), die deel uitmaakt van
het bestuur van de stichting. Mevrouw
Dijkstra nam de gelegenheid te baat om
(kennelijk in verband met de kritiek die de
laatste tijd wel eens geuit Is) uit te spreken
dat het voor haar boven alle twijfel verhe
ven is dat de stichting, al worden er uiter
aard fouten gemaakt, met grote integriteit
werkt aan de uitvoering van haar doelstel
lingen
Ook de samensteller van het boek. de
journalist Dick Houwaart, voerde in het
Anne Frankhuis het woord. Hij wees onder
meer op de parallel tussen de strijd van het
illegale Trouwen de strijd die de Anne
Frankstichting nu nog voert: tegen fascis
me en dictatuur. De bijeenkomst werd
bijgewoond door veel „Trouw"-illegalen,
behalve de reeds genoemden, dr. J. W. Dc
Pous (de huidige voorzitter van de SER),
de heer H. W Groot Enzerink uit Vorden
(in de oorlog „Karei Overijssel"), prof. dr.
G. Kuypers (die destijds de afluisterdienst
verzorgde, dus de berichten via de radio
opving), de heer E. van Ruller (een van de
vier oprichters), de heer G. H. Morsink (die
al 25 jaar als bakker In het Braziliaanse
Castrolanda werkt en nu in Nederland is,
destijds „Henk de Bakker") en mr. P. van
Dijke, (secretaris-generaal van binnen
landse zaken, in de oorlog „Piet Utrecht"),
Ook de weduwe van onze vroegere hoofd
redacteur, mevrouw Bruins Slot-Chardon,
was aanwezig. Het boek is in fors formaat
uitgevoerd. Geheel in de stijl van het ille
gale „Trouw" is de druk hier en daar wat
vaag. Maar hoe zou je anders kunnen ver
wachten van de reproduktie van onder
grondse krantjes?
Bewondering
Samensteller Dlck Houwaart, die vertelt
dat hij het illegale Trouw in zijn jongensja
ren op bescheiden wijze mee hielp ver
spreiden. schrijft in zijn inleiding dat hij
„met steeds toenemende bewondering, ik
kan zelfs zeggen, met stijgende eerbied"
alle nummers heeft gelezen. Hij kwam
onder de indruk van de moed van de
HHIUTHJAVE
DE TWEEDE
WEUELDOOKIjOG.
„Trouw, een ondergrondse krant", samen
gesteld door Dick Houwaart, bevat alle lan
delijke nummers van het illegale Trouw.
Het boek is uitgegeven door Kok in Kampen
en kost 32.50.
schrijvers en de schrijfsters: „Niet aflatend
vestigden zij steeds opnieuw de aandacht
op het bijkans duivelse karakter van de
bezettende macht Hun principiële
verzet stond op de voorgrond: de christelij
ke strijd tegen een heidens, duivels barba
rendom" Trouw ademt een geest van
onverzettelijkheid. Van een brok Calvinis
tisch graniet Het is de grote verdien
ste van Trouw geweest, dat het de vele
honderdduizenden lezers in die oorlogsja
ren. houvast gaf."
Houwaart herinnert er aan dat de goed
geadministreerde en geordende samenle
ving in 1940 een gemakkelijke prooi van de
bezetter kon worden. Wat is er sinds 1945
gedaan om een eventuele nieuwe anti
democratische en dictatoriale situatie het
hoofd te bieden? Houwaart ls er niet ge
rust op, dat het veel beter zal uitpakken
dan met de vooroorlogs „Aanwijzingen"
(ze staan In het boek afgedrukt) voor amb
tenaren die keurig in bureauladen bleven
liggen en niet In praktijk gebracht werden.
Er is alle reden, meent hij. ons te bezinnen
op de rol van de ambtenaar in een niet-
democratische samenleving
Summier
Ook in de rest van zijn inleiding tracht
Houwaart de lijnen van het Illegale Trouw
door te trekken naar 1978. hoe is het nu
met het vrije woord, waarvoor het illegale
Trouw op de bres stond: hoe is nu onze
houding tegenover politieke moorden als
strijdmiddel, waarmee het Illegale Trouw
het zo moeilijk bad? Dnor de uitvoerigheid
waarmee dergelijke vragen aan de orde
komen, raakt het verhaal over de oprich
ting van Trouw op 30 januari 1943 wat op
de achtergrond. Houwaart vermeldt de fei
ten erg summier en verwijst voor het overi
ge naar een tien jaar geleden verschenen
boekje: „Een ophitsend geschrift".
Inderdaad worden In dat boek de oprich
ting van Trouw en de conflicten en proble
men die er aan vooraf gingen en er op
volgden tamelijk uitvoerig verteld, maar
menigeen zal dat boekje niet bezitten en
dus dat verhaal waarschijnlijk niet of on
volledig kennen. Juist in een documentai
re uitgave als deze hadden deze feiten wat
uitvoeriger vermeld kunnen worden; de
lezer zou daaraan wellicht meer gehad
hebben dan aan kennisneming van de
vrees van Houwaart dat we er bij een
nieuwe bezetting niet tijdig in zullen sla
gen de administratie „op te blazen" Wat
hij wél over de oprichting vertelt ls uiterst
onvolledig. Dit ls bijvoorbeeld het geval
met de mededeling „Het ondergrondse
Trouw is ontstaan uit een conflict". Er zijn
zo véél omstandigheden die op dat ont
staan van Invloed geweest zijn.
De heer H. Ottevanger gaf het boek een
sympathiek voorwoord mee. Het maken
van een illegale krant was volgens hem
..soms een bovenmenselijk karwei, een
zaak van leven of dood". Aan het boek is
een opsomming toegevoegd met de
(schuii-)namen van alle medewerkers.
