Overleg Gromiko
en Vance zakelijk
3e vrijzinnigheid van het Spaanse communisme
panama had plannen
1 kanaal te veroveren
Libanon wil nationaal kabinet
Nieuw overleg over Namibië
Angola:
complot
ontdekt
580900
[probate oplossing
[politieke crisis
pn Liechtenstein
Westerse landen volgende week in Londen bijeen
Elizabeth jarig
Rapport Amnesty
over Argentijnse
vakbondsvrijheid
DAG 21 APRIL 1978
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
VADUZ Een ernstige politie
ke crisis in Liechtenstein is
door een briljant idee van
ins Franz Joseph II tot een
ising gebracht. Sedert de
;iezingen van 2 februari ru
ien de twee regeringspartij-
jën, de Unie van het Vaderland
de Burgerlijke Partij voor
r Jooruitgang, over de bezetting
van de post van minister van
buitenlandse zaken. Ce oplos
sing is nu gevonden: niemand
wordt minister van buiten
landse zaken, het ministerie
wordt gesloten en twee men
sen. één van beide regerings-
iijen, nemen de taak van de
minister van buitenlandse za
ken op zich. En een klein land
als Liechtenstein heeft heel
wat buitenland.
MOSKOU (Reuter, UPI, AP) De Amerikaanse en Russische
ministers van buitenlandse zaken, Vance en Gromiko. zijn er
gisteren op de eerste dag van hun besprekingen over beperking
van de strategische kernwapens flink tegenaan gegaan. Meer
dan zes uur spraken de twee ministers met elkaar
Beide ministers noemden tijdens de
lunch de besprekingen over een
tweede SALT^akkoord van uitzon
derlijk belang voor beide landen.
Aan Russische zijde werd ook deel
genomen aan de gesprekken door
generaal Nicolai Ogarkow, chef van
de generale staf en eerste ondermi
nister van defensie. Dat wijst erop
dat de Russen de besprekingen met
Vance niet als een politieke formali
teit beschouwen, maar werkelijk van
zins zijn zaken te doen met de Ame-
tegen EW YORK (Reuter, UPI) De Panamese leider generaal Omar
n dooi wrijos zou een aanval op de kanaalzone hebben gedaan als de
t ontw roerikaanse Senaat het tussen Rorrijos en de Amerikaanse
i esident Carter gesloten verdrag over het Panamakanaal zou
plan
t CaefEtben verworpen.
een vraaggesprek met een Ameri-
ïggestJfians televisiestation verklaarde
n voor örrijos al tien jaar geleden plannen
n het VI hebben gemaakt voor een geweld-
Dit i adige overname van de kanaalzone.
Dusiast 'j zou daarbij het kanaal in het
■-erede hebben willen brengen om
conservatieven een lesje te leren
word 6'zwakke landen als het onze ver-
ast vof<ieren'
reactie op de uitspraken van Tor-
Dveree#os verklaarde de woordvoerder
irdlgen
eden.
riendjes
het Witte Huis, dat de Verenigde
aten bereid zouden zijn geweest de
naalzone met militaire middelen
verdedigen. Amerikaanse troepen
irden tijdens de laatste fase van
t debat in de Amerikaanse Senaat
ver het verdrag in staat van paraat-
eid gebracht in verband met een
logelijke overval van Panamese
opvan jde.
lit aai
bezel
ontsla
n med örrijos zei dat het maar weinig
waarm oeite zou hebben gekost het ka-
nie aal buiten gebruik te stellen. Het
hen maal is even onverdedigbaar als
vertrel en pasgeboren baby, zo verklaarde
rt totö e Panamese sterke man. Hij voegde
r de uil aaraan echter, toe dat zijn houding
•ker wc igenover de Verenigde Staten ver
in de ji nderd was, nadat de Senaat het
het on
Eén
Sosjali
tters te
ïmenta
eslissei
slag. D
sidieert
appar
in de S
agen vi
verdrag definitief had goedgekeurd.
Hij zag nu „een waardiger dimensie
van wat dit grote land werkelijk is.
Het laatste wat ik zou willen is de
Verenigde Staten als vrienden te ver
liezen", aldus Torrijos.
De vier grootste politieke partijen
van Panama hebben er woensdag bij
Torrijos op aan gedrongen de ka
naalverdragen opnieuw aan het volk
voor te leggen. De wijzigingen in het
oorspronkelijke verdrag, dat eerder
door het Panamese volk werd goed
gekeurd, zijn volgens de politieke
partijen zo groot, dat het verdrag
opnieuw door het volk goedgekeurd
dient te worden. Torrijos verklaarde
al een dergelijke volksraadpleging
niet nodig te vinden. De kans is
namelijk groot dat het verdrag dit
maal niet weer de vereiste meerder
heid van twee derden zal halen.
rikanen. Ogarkow staat bekend als
een raketspecialist.
Tijdens het eerste deel van de be
sprekingen lazen beide ministers
van tevoren opgestelde openingsver-
klaringen aan elkaar voor die de
opvattingen van beide landen over
de ontwapening gaven. De Amerika
nen zijn van oordeel dat er een be
perking moet komen ten aanzien
van de Russische Backfire bommen
werper en ten aanzien van een nieu
we generatie grote Russische raket
ten. De Russen maken zich vooral
ongerust over de Amerikaanse kruis
raket, een soort vliegende bom, die
zeer nauwkeurig op een doel gericht
kan worden, buiten het bereik van
de vijandelijke radar vliegt en een
kernkop kan vervoeren.
De eerste dag van besprekingen tus
sen beide ministers werd als zakelijk
omschreven door een Amerikaanse
woordvoerder.
Demonstratie
Tijdens de eerste gespreksdag ke
tende de Russische vrouw van de
Amerikaanse hoogleraar Maclellan
zich met haar 18-jarige dochter vast
aan het ijzeren hek van de Ameri
kaanse ambassade in Moskou om te
protesteren tegen het feit dat haar
geen uitreisvisum wordt verstrekt
zodat zij zich bij haar man kan voe
gen. De twee vrouwen werden door
de politie losgemaakt en meegeno
men. Bij. een vorig bezoek heeft de
Amerikaanse minister van buiten
landse zaken de Russische autoritei
ten gevraagd aandacht te besteden
aan deze zaak en hij zal dat ditmaal
waarschijnlijk opnieuw doen.
De beide ministers zullen behalve
over een mogelijke tweede SALT-
akkoord ook spreken over de situa
tie in de Hoorn van Afrika en in het
Midden-Oosten. Van Amerikaanse
kant werd gezegd dat ook de zaak
van de mensenrechten ter sprake
gebracht zou worden.
De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Vance (links) en de Sowjet minisler van
buitenlandse zaken Gromiko bij het begin van de besprekingen over een tweede SALT-akkoord.
BEIROET (Reuter, UPI) De Libanese president Elias Sarkis heeft gisteren een groot aantal
politici geraadpleegd om te komen tot een vorming van een regering van nationale eenheid Dit is
noodzakelijk aangezien het kabinet van premier Selim al-Hoss, dat bestond uit acht niet
gebonden technocraten, is afgetreden.
Het aftreden van het kabinet zou
volgens sommige politieke waarne
mers opgevat moeten worden als een
gebaar van onmacht. De regering
zou zich niet meer in staat hebben
gevoeld de problemen die samen
hangen met de aanwezigheid van de
Arabische vredesmacht en met de
steeds voortdurende conflicten tus
sen moslims en christenen het hoofd
te bieden. Het kabinet Al-Hoss wil
daarom plaats maken vooreen ploeg
waaraan alle politieke geledingen
van het land zouden moeten deelne
men. Premier Al-Hoss zei gisteren
dat de politieke situatie momenteel
in een impasse verkeert.
Het kabinet van premier Selim Al-
Hoss trad af nadat christelijke lei
ders geklaagd hadden dat de voorna
melijk uit Syriërs bestaande Arabi
sche vredesmacht zich bij confronta
ties tussen christenen en moslims
steeds aan de kant van de moslims
schaarde. Een nieuw kabinet zal niet
makkelijk te vormen zijn omdat de
linkse moslims aansturen op een zo
snel mogelijk verwijderen van de Is
raëli's uit het zuiden van Libanon en
LONDEN (Reuter, UPI) Groot-Brittannië en de Verenigde Staten hebben de andere partijen, die
meewerken aan een regeling voor Namibië (Zuid-West-Afrika) West-Duitsland, Canada en
Frankrijk-gevraagd begin volgende week in Londen op ministersniveau bijeen te komen
ADVERTENTIE
Aktie ONDERWIJS TEGEN APARTHEID
Stort op giro
raw röndei\ji0
Anti-Apartheids Beweging Nederland (AABNl
Lauriergracht 116, Amsterdam, tel. 020-237335
De Britse minister van buitenlandse
zaken David Owen zei gisteren dat
hij en zijn Amerikaanse collega Cy
rus Vance de uitnodigingen voor
zondagavond of maandagmorgen
eergisteren hadden verstuurd. De
vijf landen werken momenteel in een
zogenaamde Contactgroep aan een
regeling voor Namibië. Met Zuid-
Afrika moet worden onderhandeld
over een vreedzame machtsover
dracht aan de zwarten vóór het eind
van dit jaar.
Op de bijeenkomst in Londen zal
worden gesproken over de nadere
uitleg, die de Zuidafrikaanse minis
ter van buitenlandse zaken Botha
heeft gevraagd naar aanleiding van
de jongste Westerse voorstellen. Bo
tha begrijpt bijvoorbeeld niet wat de
Westerse vijf bedoelen met de passa
ges in hun plan over de terugtrek
king van de resterende Zuid-Afri
kaanse troepen, een week na het
houden van verkiezingen voor een
constituerende vergadering in
Namibië
Rhodesië
Owen en Vance nemen volgende
week ook de gelegenheid te baat om
verder te praten over de kwestie
Rhodesië. „We zullen aantonen dat
we blijven werken aan een oplossing
voor de twee gebieden in zuidelijk
Afrika, aldus Owen. Op de vraag hoe
hij de ontwikkeling zag zei hij: „Ik
zie een lichtstraaltje maar ik weet
niet of we de kansen krijgen." Owen
is er niet zeker van of men in Rhode
sië in de stemming is voor een verge
lijk en daarom is ieder vaststellen
van een tijdstip voor het overleg van
alle betrokken partijen een zaak. die
zorgvuldige afweging behoeft.
Koningin Elizabeth van Enge
land wordt vandaag 52 jaar. Ter
gelegenheid daarvan liet .the
Queen' zich fotograferen met
haar eerste en tot nu toe enige
kleinkind master Peter Phillips.
de christenen ervan overtuigd zijn
dat Israël zich vanzelf wel terugtrekt
als de Palestijnen de gelegenheid
wordt ontnomen om in dit gebied
actief te zijn.
Schieten
Gisteren vonden er opnieuw schiet
partijen plaats in het zuiden van
Libanon tussen Palestijnen en Israë
lische militairen in de omgeving van
de havenstad Tyrus. Linkse moslims
bezetten gisteren Nabatjieh, een
stadje vlak ten noorden van de Lita-
ni-rivier die de scheiding vormt tus
sen door Israël en de Verenigde Na
ties beheerst gebied en het door Li-
banezen beheerste gebied.
Franse militairen van de VN-vredes-
macht in het zuiden van Libanon
arresteerden gisteren zes Palestijnen
die langs de kust tot de Israëlische
linies probeerden door te dringen
Het was de tweede maal dat VN-
militairen een Palestijnse actie voor
kwamen. Rechtse leiders als Camille
Chamoen bepleiten een internatio
nalisering van het zuiden van Liba
non om te voorkomen dat de Pales
tijnen op den duur dit gebied weer
gaan gebruiken voor acties tegen
Israël
Horeca-personeel
Denemarken staakt
KOPENHAGEN 1DPA1 - In Dene
marken hebben de hotel- en restau
ranthouders gisteren ongeveer
12.000 werknemers uitgesloten, na
dat onderhandelingen over loonei
sen van het personeel waren mislukt
De betrokken vakbond besloot als
tegenactie voor vandaag een staking
in 60 hotelbedrijven uit te roepen
Als gevolg van deze gang van zaken
moeten de gasten er rekening mee
houden, dat zij zelf hun bed moeten
opmaken, indien de hoteleigenaar
dit ten minste niet voor hen doet
LOEANDA (Reuter* Angola heeft
weer een samenzwering van militai
ren ontdekt. Radio Loeanda meldde
gisteren dat d? Zuid-Afrikanen er
achter zaten en dat het complot had
moeten resulteren in de vorming van
een „zogenaamde zwarte socialisti
sche republiek", die ook de steun zou
hebben van „zekere reactionaire Af
rikaanse staten"
Volgens een voor de radio voorgele
zen communiqué van het ministerie
van defensie zouden de opstandelin
gen zware verliezen zijn toegebracht
De Angolese regering deelde mee dat
groepen „marionetten" op Zuidafri
kaanse militaire bases in Namibië
-met steun van Europese. Ameri
kaanse en Latijns-Amerikaanse
huursoldaten werden opgeleid en
uitgerust.
De „marionetten' werden gerecru-
teerd uit de UNITA. de door het
westen gesteunde groepering, die in
de burgeroorlog na Angola's onaf
hankelijkheid. togen de nu aan do
macht zijnde MPLA stond Het
hoofdkwartier van de nieuwe „rege
ring" lag in de woestijnprovincie Cu-
nada. De „marionetten" zouden door
Zuidafrikaanse vliegtuigen en ande
re transportmiddelen vanuit Nami
bië worden bevoorraad
De Angolese president Agostinho
Neto is gisteren na een bezoek van
een maand uit de Sowjet-Unie naar
zijn land teruggekeerd. Neto, die vol
gens hardnekkige geruchten onge
neeslijk ziek zou zijn. heeft de moes
te tijd doorgebracht in De Krim.
Van een onzer redacteuren
DEN HAAG Amnesty Internatio
nal. de organisatie die zich inzet voor
het lot van politieke gevangenen In
do wereld, heeft gisteren een rapport
uitgegeven over de verhouding tus
sen de Argentijnse regering en do
vakbonden
In hot rapport wordt aangegeven dat
de vrijheid van de vakbonden in dut
land aanzienlijk beperkt is Activi
teiten waarop gevangenisstraf slaat
zijn stakingen, langzaamaan-actics.
collectieve onderhandelingen over
arbeidsvoorwaarden en allo andere
normale vakbondsactiviteiten Eén
aantal rechten is door de militairen
opgeschorst, zoals het recht van be
roep bij onrechtvaardige bestraffing,
het recht op compensatieuitkerin
gen bij ontslag, het recht om werk te
weigeren wanneer dit de gezondheid
van de arbeider in gevaar brengt
Van oudsher beschikt Argentinië
over een zeer goed ontwikkelde vak
bondsorganisatie. die Peronlstisch
gekleurd is Ondanks de onderdruk
kende maatregelen van de huidige
militaire regering zien de vakbonden
steeds weer kans stakingen en ande
re acties te voeren. Talrijke vak
bondsleiders zijn de afgelopen twee
jaar gearresteerd. Op 22 maart werd
de leider van de Argentijnse ambte
narenbond. Roberto Repetto gear
resteerd, zo werd gisteren bekend
gemaakt door CLAT-Nederland, de
Nederlandse solidariteitsorganisatie
met de Latijn.samerikaan.se vakcèn-
tjale CLAT Vorig jaar werden twee
andere vakbondsleiders aangehou
den Oscar Smith, secretaris van de
bond van arbeiders in de energiesec
tor en Jorge di Pascuale. algemeen
secretaris van de farmaceutische
bond Deze twee laatsten zijn nog
steeds niet opgedoken
oor Herman Amelink
fen Madrileense communist verzuchtte onlangs op een regionale vergade-
ng van de Spaanse communistische partij: ..Er komt nog eens een dag dat
[ernand achter de bestuurstafel zegt dat de PCE zich in haar statuten nog
oit communistisch heeft genoemd". Die verzuchting was overdreven,
aar er zit wat in. De Spaanse communistische partij wordt steeds meer
Ipaans en steeds minder communistisch.
toor het eerst sedert de burgeroorlog
loudt de Spaanse communistische partij
'eer een congres binnen de Spaanse gren
en. Het vorige congres van de partij,
noest twee jaar geleden nog in Rome
'orden gehouden. Bijna 1500 afgevaardig-
len van regionale afdelingen uit het hele
and zijn in Madrid bijeen om te spreken
tn te beslissen over de koers van de partij.
)e afgelopen jaren heeft de PCE zich
inder leiding van secretaris-generaal San-
lago Carrillo opgeworpen als de voorvech-
er van het democratisch Eurocommunis-
ne. De dictatuur van het proletariaat werd
(gezworen, want veertig jaar dictatuur in
ipanje was al meer dan genoeg. De partij
ictuigde haar trouw aan democratische
•rincipes als geheime, vrije verkiezingen
n vrijheid van meningsuiting en discus-
ie, zowel buiten als binnen de partij. De
PCE, nam vele malen uitdrukkelijk af
tand van de communistische partij van
leSowJet-Unie. De communistische bewe
ring kent niet zoiets als een Vaticaan waar
"nfcilbare uitspraken worden gedaan, al-
los Santiago Carrillo, en daar konden de
eiders in het Kremlin het mee doen. Na de
'arlemenstverkiezingen van juni vorig
aar ontketenden de Russische leiders een
elle internationale campagne tegen Car-
illo, die daarop verzuchtte. Jammer datze
dat niet eerder deden, dat had ons een
>aar honderdduizenden stemmen meer
>Pgeleverd
toe week zal de zelfstandige, gematigde
toers van de PCE eer. voorlopig hoogte-
Punt vinden door de officiële afschaffing
van het predikaat leninistisch, dat de par
tij nu nog draagt. Leninisme is een term
die nog steeds de associatie van een prole
tarische revolutie oproept met alle geweld
dat daarmee verbonden wordt. Van die
laatste last wil de partij zich nu ook bevrij
den. De aanduiding marxistisch-leninis-
tisch, die dateert uit de Stalinistische peri
ode van de PCE. wordt vervangen door
„marxistisch, democratisch en revolutio
nair".
Niet alle leden van de partij zijn even
gelukkig met de huidige beleidslijn. Op de
talrijke regionale voorcongressen werden
vele afwijkende denkbeelden gehoord.
Vooral van de kant van het orthodoxe
gedeelte van de partij komen er steeds
meer bezwaren. De helft van de leden van
de Catalaanse afdeling van de PCE stemde
daar tegen de afschaffing van het predi
kaat leninistisch Zij zijn van oordeel dat
met de afschaffing van het leninisme de
centrale gedachte van de voorhoedefunc
tie van het proletariaat wordt opgeheven
Dat wensen ze niet te accepteren
Niet alleen de statuten, maar ook de dage
lijkse politieke praktijk van de partij doet
de vraag met de dag groter worden wat er
nu precies communistisch is aan de PCE
Secretaris-generaal Santiago Carrillo
heeft zich ontpopt als een van de grootste
supporters van premier Adolfo Suarez.
„Als Suarez op dit moment zou verdwij
nen. dan zouden we daarvoor een veel
rechtser kabinet in de plaats krijgen, een
produkt van een pact tussen de Unie van
het Democratisch Centrum en de Volksal
liantie", aldus Carrillo in een recent inter
view. Over de dalende populariteit van de
prenjier merkte Carrillo op, dat niemand
die impopulaire beslissingen neemt, popu
lair is,
De grote greep van de communistische
partij op de Comisiones Obreras. de groot
ste vakorganisatie van Spanje, geeft Car
rillo een open deur bij premier Suarez. De
vakbonden en de PCE steunen de pogin
gen van de Spaanse regering om de econo
mische situatie weer in het gareel te bren
gen door een scherpe controle op lonen en
prijzen. In feite regeert de PCE al een
beetje mee, zij het nog op de achtergrond.
Logica
Hoe sterk de PCE op de lijn van de rege
ring zit. bleek ook wel bij de onlangs
beëindigde discussie over een nieuwe
grondwet. De Spaanse socialisten liepen
bij dit overleg weg, toen zij van de rege
ringspartij UCD geen toezegging kregen
dat er binnen afzienbare tijd gemeente
raadsverkiezingen zullen worden gehou
den. De communisten bleven desondanks
rustig zitten en maakten de besprekingen
over de tekst van een nieuwe grondwet
gewoon tot het einde toe mee
De verbindingen tussen de Unie van het
Democratisch Centrum en de communisti
sche partij zijn minder onlogisch dan men
op het eerste gezicht zou denken Beide
partijen zijn van oordeel dat niet te veel
moet worden toegegeven aan de aspiraties
van de regio's. Veel verder dan een beperk
te zelfstandigheid willen ze niet gaan. Zo
krijgen de Asturische en Andalusische af
delingen van de PCE geen toestemming
om zich om te vormen tot zelfstandige
communistische partijen. Beide partijen
onderkennen de noodzaak van een cen
traal geleide economie om het land econo
misch uit het moeras te halen. De PCE
weet dat zij dit nooit op haar eentje kan.
met de negen procent die ze bij de verkie
zingen van juni vorig jaar haalde. De Unie
van het Democratisch Céntrum weet dat
zij de PCE nodig heeft, omdat de machtige
door sterke banden met de PCE verbon
den Comisiones Obreras op ieder moment
stakingen kunnen uitroepen tegen een hun
onwelgevallig regeringsbeleid Ook op het
punt van de wenselijkheid van toetreding
van Spanje tot de Europese Gemeenschap
staan UCD en PCE op één lijn
Betrouwbaar
De toenadering tot het centrum is een
politiek die Carrillo zeker op korte termijn
het meeste oplevert. De communisten zit
ten nog steeds met de erfenis van de
burgeroorlog. Veel Spanjaarden zien com
munisten nog als baarlijke duivels. Van
dat imago moet de PCE af. Een openlijke
verbinding met de socialisten van Felipe
Gonzalez, met het perspectief van een
volksfrontregering, zou onvermijdelijk lei
den tot een verscherping van de tegenstel
lingen tussen twee even grote kampen van
socialisten en communisten aan de ene
kant en centrum-democraten en Volksalli
antie aan de andere kant. Een dergelijke
confrontatie zou Spanje in de kortste ke
ren vele jaren achterop brengen en veel
oud zeer openrijten, want de tegenstellin
gen die leidden tot de burgeroorlog zijn
nog steeds niet vergeten
Carrillo is zich bewust van deze sentimen
ten en hij doet daarom zijn uiterste best zo
betrouwbaar mogelijk over te komen Zo
erkent Carrillo. ondanks het feit dat de
PCE formeel republikeins is. dat koning
Juan Carlos veel voor het herstel van de
democratie in Spanje betekend heeft. Die
democratie wordt nu ook tot uitdrukking
gebracht in de PCE zelf. waarin niet -
zoals bij andere communistische partijen
besluiten unaniem genomen worden,
maar met al of niet krappe meerderheden
en na uitvoerige en emotionele discussies
En vooral dat laatste maakt de PCE erg
Spaans.
De secretaris-generaal van de Spaanse communistische partij Santiago
Carrillo groet het congres van zijn partij. Naast hem de voorzitter van de
partij, dc legendarische Dolores Ibarruri, die tijdens de Spaanse burgeroorlog
een belangrijke rol speelde in de strijd tegen de fascisten.
