Reclame als spiegel
rD
1
BOEK VAN DE MAAND: Kan'
"SPELEN MET PUZZELS." Fokker
peTijd
Onze toekomst wordt er niet fijner op
Even naar Esso
en wie weet wint uw kind
een prijs.
deTijd
Overal waar Esso wat Extra doet.
L
SPELEN
MET PUZZELS I "SPELEN MET PUZZELS?
T>
Wh
J
op Franse
opdracht
Bonden ongerust over
werk in gezinsverzorging
Weekblad
jubileumtentoonstelling in Amsterdam
deze week:
Geen enkel spoor
in moordzaak
IRDAG 20 APRIL 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet 9
oor Leo Kleyn
'ERDAM „De reclame volgt de weg die door politiek en techniek is gebaand. (-) Steeds
;aler nemen de mensen op dezelfde manieren deel aan dezelfde samenleving. De politiek
chept de voorwaarden, de reclame laat zien wat de consument daarmee kan doen." Deze
jvatting, geformuleerd door de publicist H. J. A. Hofland, vormde het uitgangspunt bij de
irichting van een tentoonstelling die is georganiseerd ter gelegenheid van het vijftigjarig
itaan van het Genootschap voor reclame.
p deze tentoonstelling, „Van klei-
e man tot Jan Modaal", die tot 6
iei te bezichtigen Is in de sociëteit
et Amicitiae aan het Rokin in
irdam, wordt door middel
diapresentaties en fotopanelen
„spiegel van de maatschappij",
reclame wel wordt omschre-
in beeld gebracht. Met het
ixposeerde materiaal willen de
lisatoren duidelijk maken dat
veranderende opvattingen over
ikheid en vrijheid ook in de
ame duidelijk weerspiegeld
den".
materiaal is overzichtelijk ge-
jschikt in vier zalen, waarin een
teld wordt gegeven van de recla-
in achtereenvolgens de jaren
tussen 1927 en 1945, de jaren tussen
1945 en 1960, de jaren zestig en de
jaren zeventig. Daarnaast wordt af
zonderlijk aandacht besteed aan
onder meer de Sire-campagnes, het
werk van de retoucheur (waarmee
ook de erotiek in de reclame aan
bod komt), en tv- en bioscoopre
clame.
Beperking
Ongewild, naar mag worden aange
nomen, maakt de tentoonstelling
duidelijk dat met name in de jaren
zestig, toen zich een „consumptie
explosie" voordeed, reclame werd
gemaakt voor allerhande artikelen
die later als schadelijk voor ge
zondheid of milieu werden ge-
Dedokter
vraagt of't niet een beetje
f minder kan.
i
v\f - 'i
T 7
brandmerkt, en dat als gevolg
daarvan reclame-uitingen die eerst
tot kopen aanspoorden, naderhand
beperkingen en zuinigheid pre
dikten.
De voorzitter van het Genootschap
voor reclame, drs. L. de Vries,
merkte daarover gisteren op dat
reclame ook niet anders kon en
kan, omdat er in ondergeschikt
heid aan opdrachtgevers wordt ge
werkt, en dat derhalve de beschul
digende vinger niet moet worden
opgeheven tegen het reclamewe
zen, maar tegen die „bazen". Maar
„dat de veranderende opvattingen
over gelijkheid en vrijheid ook in
de reclame weerspiegeld worden, is
dan niet iets waarop dat reclame-
wezen trots kan zijn, wat nu wel
min of meer gesuggereerd wordt.
Verpolitieken
-;,Sï
j
M
Eet minder maar lekker.
Echte boter
de jaren zeventig kwam er een einde aan de aansporing meer
eten.
De tentoonstelling is gisteren geo
pend door oud-minister drs. J. P. A.
Gruijters, die voorspelde dat de
reclame zal „verpolitieken", door
dat duidelijk gemaakt zal moeten
worden dat de ene behoeftebevre
diging belangrijker is dan de ande
re. Volgens Gruijters zal de reclame
met andere, aan het politieke jar
gon ontleende, woorden prioritei
ten moeten gaan stellen.
Daarnaast voorzag Gruijters dat
ook belangengroepen steeds meer
gebruik zullen maken van reclame.
Naar zijn mening zal reclame
steeds meer doortrokken worden
van elementen die tot nu toe vrij
wel uitsluitend zijn terug te vinden
in de reclame voor politieke par
tijen.
De tentoonstelling, al met al zeer
de moeite waard, is gratis toegan
kelijk: op werkdagen van 12 tot 19
uur, in de weekeinden van 11 tot 17
uur.
ADVERTENTIE
Dezeconstructie.gemaakt met 114
lucifers, is zo nauwgezet geconstrueerd
dat hij niet in elkaar valt, hoewel er toch
geen lijm werd gebruikt.
Een boek om bij te tandenknarsen
en te watertanden, om soms gek en
dan weer gelukkig van te worden.
Dat is "Spelen met Puzzels!'
een schitterend geïllustreerde ver
zameling puzzels, variërend van vrij
gemakkelijk tot zeer moeilijk. U vindt
er meer dan 1000 puzzels in met alle
oplossingen, waarvan 100 puzzels
om zelf te vervaardigen. Tangrams,
meetkundige legpuzzels, polyvor-
men.luciferpuzzels.constructie-
puzzels, magische vierkanten, ring-
touw-en-bal-puzzels, dool hoven en
labyrinten, draadpuzzels, getallen-
puzzels en verplaatsproblemen.
Spelen met Puzzels -
nu als Boek van de
Maand bij de boek
handel.
IN SPECIALE BOEK VAN
DE MAAND OPLAGE:
F21,50.
Na 6 mei f 34,50.
f
De aanbieding is geldig
■f t/m 6 mei. Echter zolang
de voorraad strekt
i
Graham Greene
in gesprek
met zijn oude vriend en
collega V. S. Pritchett. Over
boeken, schrijvers, reizen,
verveling, katholicisme,
geweld, sex, depressies en
vooral de deugd van
ontrouw. Een verslag van
drie dagen in 'Greeneland'.
Gijs Stappershoef
opent de rij in een door
Frans Boelen geschreven
serie gesprekken met
Nederlandse TV-makers.
Nederland mag 'eigenlijk
een uitstekend land voor
televisie' zijn. alles zien
maakt somber: 'Bij de
televisie heerst angst voor
kwaliteit'.
door mr N. D. Jörg
Het kon niet uitblijven: met de
groei van de wetenschap om
trent de hersenen in de veel
heid van hun facetten raken
criminologen, dat wil zeggen
deskundigen op het gebied van
het misdaadverschijnsel, ge
ïnteresseerd in lichamelijke
verklaringen van crimineel ge
drag. Het was in de vorige eeuw
dat de persoon van de delin
quent en niet de daad voor
werp van onderzoek is gewor
den, hetgeen een nieuw tijd
perk inluidde.
De Turiinse arts Lombroso verricht
te in de tweede helft van de vorige
eeuw onderzoek naar het lichaam
van duizenden gevangenen. Hij
kwam tot een opzienbarende theo
rie. Bij veertig procent van de onder
zochten had hij lichamelijke afwij
kingen gevonden, zoals afwijkende
UTRECHT De Utrechtse recher
che is nog geen stap verder in de
moordzaak Judith Kroonbergs. Deze
33-jarige alleenwonende vrouw werd
op 31 maart in haar flat aan de
Ibisdreef gewurgd, maar van de da
der ontbreekt elk spoor. De recher
che heeft al achthonderd tips nage
trokken en al vierhonderd mensen
gehoord, maar heeft momenteel
geen verdachten op het oog.
schedelomvang. Die afwijkingen
zouden volgens hem, beïnvloed als
hij was door de selectietheorie van
Darwin, degeneratieverschijnselen
zijn.
Deze zienswijze is uiteraard niet on
bestreden gebleven. Zo ging de
Fransman Manouvrier de ideeën van
Lombroso te lijf.
Anderen (de Franse milieuschool)
zochten de belangrijkste verklaring
van criminEiliteit in het sociale mi
lieu met als consequenties dat de
samenleving de misdadigers heeft
die zij verdient. De hoge vlucht van
de menswetenschappen, zoals de
psychologie, psychiatrie en pedago
gie, in deze eeuw en vooral na de
oorlog hebben bijgedragen aan het
inzicht dat het verklaren van crimi
naliteit nog veel ingewikkelder ligt
dan dat dit in de vrij grove categori
eën „lichamelijk" of „sociaal" en
zelfs niet zo jnaar in een mengsel van
beide kan worden ingedeeld.
Een moeilijk te weerleggen aanval
van sociologische kant is vanaf de
jaren zestig gedaan op de definitie
van criminaliteit. Werd dit tot dan
toe het strafbaar gestelde gedrag be
schouwd, sindsdien is de band met
het strafrecht losser gemaakt door
het inzicht dat het de strafwetten
zelf kunnen zijn die criminaliteit
produceren, terwijl die strafwet dan
bovendien nog de uitdrukking ple
gen te zijn van de „heersende
klasse".
Je hoeft niet alleen naar dictaturen
te wijzen maar je kunt ook aan de
strafbaarheid van bijvoorbeeld sta
ken door spoorwegpersoneel ontdek
ken dat strafwetten niet steeds de
uitdrukking zijn van de wensen van
de lagere klassen, standen, groepen
of welke naam men ook wil geven
aan de mensen die het niet voor het
zeggen hebben.
Werden tot hier strafwetten ge
noemd, ook de strafrechtspleging
zelf zorgt ervoor dat zij haar klanten
regelmatig terugziet. Het verklaren
van het verschijnsel misdaad is dus
geen eenvoudige zaak, laat staan het
voorkomen of beperken ervan.
Onaangenaam
Wanneer men leest dat er met de
benoeming van dr. W. Buikhuizen
tot hoogleraar in de criminologie in
Leiden een nieuwe richting in de
criminologie wordt ingeslagen
(Buikhuizen gaat een team samen
stellen voor onderzoek van de her-
senhuishouding en andere biologi
sche kenmerken van de delinquent)
dan bekruipen een eenvoudige jurist
die van biologisch onderzoek weinig
verstand heeft, onaangename gevoe
lens. Want wat hij wel weet, is dat
mensen het slachtoffer plegen te
worden van geavanceerd onderzoek.
In de ivoren torens van de weten
schap wordt waardenvrije weten
schap bedreven die behalve veel
goeds ook veel kwaads kan brengen.
Blijkens berichten zullen onze mis
dadige medemensen in laboratoria
worden geanalyseerd met betrek
king tot de invloed van de hersenen
op het misdadige gedrag. Zij
zuilen het zijn, die de biologische
bouwstoffen moeten aandragen voor
controle over misdadigers, met
mooie woorden: voor preventie en
behandeling van deviantie en devi-
anten.
Zijn technische methoden om men
sen zich aangepast te laten gedragen
in onze samenleving niet verre te
verkiezen boven jarenlange opslui
ting? Het is maar van welke kant je
het bekijkt: zachte middelen die op
weinig weerstand stuiten en heil
zaam zijn voor de individuele mens
komen de functionarissen die tot
taak hebben onze samenleving zo
goed mogelijk voort te laten hobbe
len. beter uit dan hoge gebouwen
waarvan iedere treinreiziger kan zien
dat daar mensen tegen hun zin wor
den opgesloten.
Voor wie „1984" niet alleen in zijn
agenda, maar ook in perfectionering
van de controle op en de beïnvloe
ding van ieder mens ziet naderen, is
het nieuwe team geen geruststelling,
dat de toekomst fijn wordt. Het
wordt steeds duidelijker: kennis is
macht.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De kans. dat Fok
ker toch nog F-28 Fellowships aan de
Franse luchtvaartmaatschappij zal
kunnen verkopen, lijkt groter gewor
den nu de Franse maatschappij
heeft laten weten af te zien van de
optie op dertien vliegtuigen van het
type Boeing 737.
Eerdere onderhandelingen tussen
Fokker en Air France sprongen vorig
jaar af op het besluit van de Air
France-directie verder in zee te gaan
met de Amerikaanse vliegtuigfa
briek Boeing.
Dat men dit besluit nu weer onge
daan heeft gemaakt, komt doordat
de vakbond van het vliegend perso
neel het onverantwoord vindt, dit
130 stoelen tellende vliegtuig met
slechts twee vliegers te bemannen.
De bond heeft geëist, dat bij de be
manning ook een boordwerktuig
kundige op wordt genomen en dat
heeft Air France nu geweigerd.
Met deze ontwikkeling is de maat
schappij in een vrij precaire situatie
geraakt, omdat de vloot van 28 ver
ouderde Caravelles dringend aan
vervanging toe is. Er is al besloten
met afstoting van de toestellen in de
loop van volgend jaar te beginnen en
een alternatief heeft men nog steeds
niet.
Fokker acht daardoor zijn kansen
gestegen, vooral omdat de Franse
vliegersvakbond al te kennen heeft
gegeven er geen bezwaar tegen te
hebben de Fellowship met twee vlie
gers te bemannen, omdat het toestel
slechts 85 passagiers kan vervoeren.
Ervaring
Daarbij komt dat Air France, even
als troüwens de Franse maatschap-
peij voor het binnenlands vervoer
T.A.T. en Air Inter al ruime ervaring
met Fokker-produkten hebben. Bij
deze maatschappijen vliegen al vier
Fellowships en 44 Friendships.
In vorige onderhandelingen heeft
Fokker als tegenprestatie voor een
eventuele order aangeboden een
deel van de produktie te laten uit
voeren door de Franse
vliegtuigindustrie. Tot het aanbie
dingenpakket behoort ook de toe
zegging. dat de Franssn de Fellows
hip te zijner tijd kunnen inruilen
tegen de nieuwe versie, de Super-
Fellowship, die 105 stoelen krijgt,
economischer vliegt en waarschijn
lijk in 1983 op de markt komt. Dit
aanbod zal waarschijnlijk gestand
worden gedaan.
Als de Franse order zou doorgaan
en onderhandelingen daarover kun
nen binnenkort worden verwacht
zal het waarschijnlijk gaan om tien
tot twintig toestellen, waarmee een
bedrag van tweehonderd tot drie
honderd miljoen gulden gemoeid
zou zijn.
Verder:
De emoties van Emmy
van Overeem
Onderwijsbonden
stellen eisen
Zwakzinnigenzorg:
'Endegeest' in opspraak
Schilderkunst: Constant
terug bij het protest Film:
Magistrale Pastorale Jan
Mulder: Ezeltje prik
Dit keer een Extra voor
kinderen tot en met 12 jaar.
Tijger-tekenwedstrijd. Met
1.000 prachtige tijgerprijzen.
Komt u op een Esso
Bon voor proefabonnementen
«wfcvn tW Tijd VOO» t guidon
•Hits
Zon<J«f postzegel zenden aan de Tijd
Antwoordnummer S. Amsterdam
leiahng na ontvangst van acceptgiro
todirkMp l?M Tr-16«
iel Ut 2JJ1H
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De bonden van over
heidspersoneel zijn ernstig ongerust
over het verdwijnen van enkele hon
derden arbeidsplaatsen in de gezins
verzorging. Als gevolg van de vorig
jaar afgekondigde vacaturestop voor
gezinshulpen zijn er thans naar ver
houding te veel leidsters.
Staatssecretaris Wallis de Vries
(CRM) wil deze verhouding weer
recht trekken. Op het departement
verwacht men een heel eind te ko
men via de natuurlijke afvloeiing
van leidsters, maar de bonden zijn
erg bang dat er ook gedwongen ont
slagen zullen vallen.
Volgens de bonden, die vandaag op
het ministerie overleg hebben ge
voerd over de problemen in de ge
zinszorg, gaat het om 400 a 500 ar
beidsplaatsen. Een woordvoerder
van het ministerie heeft deze cijfers
niet tegengesproken, maar weec
erop dat voldoende inzicht ont
breekt door het grote aantal part
tune-helpsters dat in de gezinsver
zorging werkzaam is. Die zouden ook
bij de getallen inbegrepen moeten
worden.
Volgens de woordvoerder is het her
stellen van de norm van een leidster
op 15 gezinshulpen of 30 part-time
hulpen noodzakelijk om het verlies
in de sector gezinszorg van 70 mil
joen gulden te kunnen wegwerken.
De bonden menen daarentegen, dat
de werkgelegenheid in de gezinsver
zorging niet mag worden aangetast.
Men wijst erop, dat de behoefte aan
gezinshulp nog steeds toeneemt.
Vooral bejaarden doen een toene
mend beroep op de gezinszorg.
Voorts wordt aangevoerd, dat de
taak van de leidsters de laatste tijd
aanzienlijk is verzwaard.
Tijdens het kortgeleden gehouden
Kamerdebat over de CRM-begroting
is ook vanuit het parlement gewezen
op de groeiende behoefte vanuit de
maatschappij aan gezinszorg.
Staatssecretaris Wallis de Vries wil
de echter niet op voorhand verklaren
dat deze sector bij de komende be
zuinigingsronde zou worden ontzien.
station, waar wat Extra wordt
gedaan (let op het affiche!),
vraag dan meteen het eratis
wedstrijdpapier. Alle infor
matie staat erop.
