Jan de Vaal bezorgd over
ons gefilmde verleden
Competitie
Tenniskleren zijn
nu ook modieus
UW PROBLEEM 00K HET ONZE
„Amateurfilms wegwerpartikel op lange termijn"
door Annemarie Lücker
MAANDAG 17 APRIL 1978
VARIA
Trouw/Kwartet iaani
door Fred Lammers
AMSTERDAM ..Amateurfilms zijn een wegwerpartikel op
lange termijn. Zoals de zaken er nu voor staan, zal een vader in
het gunstigste geval zijn op film vastgelegde familieherinnerin
gen aan zijn zoon kunnen overdragen, maar dat latere generaties
nog veel plezier aan die filmbeelden zullen beleven moet hij maar
vergeten".
Jan de Vaal. directeur van het Ne
derlands Filmmuseum ln Amster
dam. zal met deze uitspraak geest
driftige amateurfilmers doen schrik
ken. Sterker nog. de kwaliteit van
films loopt na tien a vijftien jaar al
duidelijk zichtbaar terug. Dat geldt
vooral voor kleurenfilms, en die zijn
tegenwoordig toch het meest gang
baar.
„Ze verkleuren zo dat ze nauwelijks
interessant meer zijn en ook worden
ze perkamentachtig, waardoor ze
gauw breken. Onze moderne, cen
traal verwarmde huizen versnellen
dat proces. Een donkere kast op een
niet verwarmde kamer of een kelder
is daarom een goede bewaarplaats.
Je zou films zelfs het beste in de
koelkast kunnen stoppen. Deskundi
gen hebben een aantal jaren geleden
uitgedokterd dat Je films eigenlijk
bij een temperatuur van min acht
tien graden zou moeten opslaan. Dat
zou betekenen dat Je ze eerst moet
ontdooien als Je ze wilt vertonen, en
zo iets is natuurlijk niet haalbaar.
Op die gedachte is men dan ook
teruggekomen. Maar feit is wel dat je
films van tijd tot tijd eens goed nat
zou moeten maken. Zo iets kun Je
beter niet zelf doen"
Niet alleen voor amateurs is het tij
delijk houdbaar zijn van films een
probleem. Degenen die professioneel
met het medium film te maken heb
ben, maken zich er waarschijnlijk
nog groter zorgen over.
..Sinds ruim tachtig jaar geleden de
film werd uitgevonden, is er enorm
veel op die manier vastgelegd Veel
ervan is Inmiddels ook weer verdwe
nen. vaak omdat erg onzorgvuldig
met dat filmmateriaal wordt omge
sprongen. Alles wat is vastgelegd, in
welke vorm dan ook. zowel Jour
naals, documentaires als speelfilms,
is van belang omdat het tijdsdocu
menten zijn. Als Je een speelfilm uit
de Jaren dertig terugziet, ook als het
niet zo n geslaagde film is geweest,
ben Je al gauw geneigd vertederd te
zeggen: wat leuk, of: het valt toch
best mee. omdat Je nu voor die film
beelden andere maatstaven aanlegt.
Soms werd op lokatle gefilmd en dan
zie Je een stukje Nederland van vroe
ger terug met de mode van die tijd
en met acteurs en actrices die je in
vele gevallen alleen van naam kent.
Je kunt oude foto's bekijken en
schilderijen, maar filmbeelden heb
ben toch een extra dimensie, omdat
je de beweging erbij ziet, soms zelfs
het geluid hoort en dat maakt het
contact met het verleden dieper,"
vindt Jan de Vaal.
Naatje
De oudste Nederlandse filmopna
men dateren uit 1898. Ze werden
gemaakt bij de inhuldiging van ko
ningin Wilhelmina, „Ook is er een
Juweel van een filmpje uit 1900 van
de Dam, met het standbeeld van
Naatje, de paardetram en de beurs
van Zocher. die stond op de plaats
waar nu de Bijenkorf is. Ze duren
maar een paar minuten. Maar in die
paar minuten trekt een soort leven
de Breitner langs je heen.
Onlangs heb ik voor een gezelschap
hier ln het museum oude opnamen
gedraald van het Amsterdam uit de
jaren twintig. Daarop zie je de Cein
tuurbaan, de Stadhouderskade en
het Leidse Bosje met bijna geen au
toverkeer, wel fietsers die toen nog
de beleefdheid hadden als ze een
bocht omgingen hun hand uit te
steken. Het is een verdwenen wereld.
De mensen aan wie ik die film ver
toonde waren verbluft. Ik zou wel
eens willen zien hoe ln het Jaar 2000
de filmbeelden uit het begin van
deze eeuw overkomen. „Dat is een
dimensie waar de gebroeders Lumlè-
re toen ze hun eerste filmpjes draai
den geen besef van hebben gehad.
Dat je iets kunt zien en terugzien,
dat fascinerende tussen realiteit en
verbeelding! Als je bij voorbeeld de
oude films ziet die we hebben over de
vrijwillige landstorm, die zo vooruit
strevend was landdagen te doen ver
filmen, de ellenlange parades die zij
hielden met overheldsfiguren en
vaak met koninklijke personen erbij
en hun marsen door steden, dan be
sef je ineens dat film iets op mensen
overbrengt, dat het boven elke ande
re uiting staat"
Filmoperateurs
De nu 55-jarige Jan de Vaal was
daarvan al jong doordrongen. „Mijn
ouders waren erg geïnteresseerd in
het culturele gebeuren. Ik ben ze nog
steeds dankbaar dat ze zo lief waren
mij mee te laten genieten. Het hele
artistieke gebeuren, zowel toneel, re
vue als film boeide mij daardoor als
kind al. In Zwolle, de stad waar ik
opgroeide, sloot ik al gauw vriend
schap met de portiers en filmopera
teurs van de Buitensociëteit en bio
scoop „De Kroon". Van hen kreeg ik
wel eens stukken film die voor de*
vuilnisbak waren bestemd. Ze waren
in die tijd erg makkelijk. Op mijn
hulsprojectortje draaide ik die stuk
jes journaal uit den treure. Zo had ik
een stuk film over een ijshockeywed-
strljd in Canada. Ik merkte al snel
dat er een spanningsveld ontstond
tussen publiek en spelers, dat ging ik
analyseren."
In de oorlog raakte Jan zijn verzame
ling oude films, affiches en foto's
kwijt, maar ln 1946 begon hij met
frisse moed. geholpen door een paar
vrienden, weer een collectie op te
bouwen. Het mondde uit ln het Ne
derlands Filmmuseum. Van een een
mansbedrijfje. gevestigd in een ka
mer aan de P C. Hoofdstraat, groeide
het uit tot een instelling waar mo
menteel 28 mensen werkzaam zijn.
Behalve het hoofdkantoor, een im
posant gebouw ln het Amsterdamse
Vondelpark, zijn er nog filmklulzen
in Overveen en C as tri cum. Daar ligt
meer dan tien miljoen meter film
opgeslagen, bij elkaar zo'n 25000 ti
tels van korte en lange filmsRe
gelmatig komt daar uit binnen- en
buitenland materiaal bij, dankzij de
goede contacten die er tussen de
vijftig filmmusea die er thans, ver
spreid over de hele wereld, zijn.
Films uit 1914
„Over en weer helpen we elkaar aan
materiaal. Daarbij gaan we ervan uit
dat oude films in de eerste plaats
thuishoren in het land van her
komst. Heel onverwacht komen
soms oude films te voorschijn. Dat is
een paar Jaar geleden nog gebeurt
met de uit 1914 daterende film
„Weergevonden", waarin Enny de
Leeuwe als heel jong meisje een be
langrijke rol speelde. Die film heb-
Jan de Vaal
twintigjarenplan
ben we kunnen conserveren. Hetzelf
de hebben we niet lang geleden ge
daan met de films Boefje, waarin
Annie van Ees een hoofdrol had.
„Ergens ln Nederland" met Lily
Bouwmeester en „Dood water", een
prachtige film over de Zuiderzee. Op
het ogenblik zijn we druk bezig het
filmoeuvre van de Nederlandse-
Amerikaan Joris Ivens, die zijn hele
collectie aan ons museum heeft over
gedragen, veilig te stellen. Als Ivens
in november tachtig wordt, zullen we
daar op grote schaal aandacht aan
schenken in de vorm van een ten
toonstelling en het vertonen van
door hem gemaakte films."
Er zijn nog veel oude Nederlandse
films spoorloos. „Zo zijn we nog
steeds op zoek naar en film met de
actrice Annie Bos. We vragen ons
ook af of er nog exemplaren zijn van
de films „Majoor Frans". .Mooi Juul-
tje van Volendam', .Terra Nova' en
.Drie wensen'. Of we ze ooit zullen
vinden? Vroeger werden er maar wei
nig kopieën gemaakt en bij bios-
coopbranden is veel verloren gegaan.
Als ze nog eens boven water komen,
wacht ons mogelijk alleen maar een
"grote teleurstelling. We krijgen wel
oud filmmateriaal aangeboden waar
bij we als we de deksel van de doos
waarin het is opgeborgen opendoen
al ruiken hoe laat het is. Er is dan
geen redden meer aan."
Hoewel Nederland in tegenstelling
tot landen als Engeland, Duitsland
en zelfs Denemarken nooit een echte
filmcultuur heeft gekend, zien steeds
meer mensen de laatste tijd ln. dat
het Filmmuseum niet alleen van be
lang is voor de omroepverenigingen.
Ook het onderwijs is ermee gediend.
Acht miljoen
Het gevaar dat Jan de Vaal nee moet
zeggen als er verzoeken komen om
(foto: Dirk Ketting)
bepaalde oude films te mogen zien
wordt steeds groter.
Alleen het meest urgente is gecon
serveerd. Een speciaal team van des
kundigen bepaalt welke films veilig
gesteld moeten worden en welke nog
moeten wachten. Omdat de financië
le middelen ontbreken om de zaken
fors aan te pakken, moeten we regel
matig onvervangbaar materiaal af
schrijven. Er is nog veel te redden,
maar dan moet er snel iets gebeu
ren," meent Jan de Vaal. Het twin
tigjarenplan dat hij heeft opgesteld
om „onze culturele filmerfenis" te
redden vergt een bedrag van acht
miljoen. Een bijkomende moeilijk
heid is dat er eigenlijk nog geen
doeltreffende manier bestaat om
films voor lange tijd te bewaren.
„Er moet iets gebeuren willen wij op
een of andere manier behouden wat
we hebben en wat er nog steeds
bijkomt. Daar wacht men in de hele
wereld op. Dat moet dan een heel
revolutionair idee zijn", oppert Jan
de Vaal. In dit opzicht verwacht hij
veel van de videoplaat, die binnen
afzienbare tijd op de markt zal ko
men. Het is een vinding waarbij
beeld en geluid op een plaat worden
opgenomen. Een laserstraal zorgt
voor de weergave. Daarbij ontstaat
geen slijtage, zodat zo'n plaat eeu
wen meekan. Dat laatste kan je van
videobanden niet zeggen. Daarmee
is het maar een riskante zaak. Het
kan voorkomen dat wanneer je met
een videotape op straat loopt en in
een bepaald spanningsveld terecht
komt. bij voorbeeld in de buurt van
veel tramdraden, alles wat op de
band staat wordt uitgewist of ernstig
verminkt zonder dat je er een hand
naar uitsteekt. De beelden die daar
op worden vastgelegd zijn dan ook
nog kwetsbaarder dan de amateur
films waar we het al eerder over
hadden.
door Mink van Rijsdijk
Het begint al in de wieg. De ene baby lacht eerder,
ontwikkelt zich sneller dan de andere. Weliswaar
heeft de kleine wereldburger er zelf nog geen weet
van, maar alle prestaties worden terdege geregis
treerd door de ouders en vergeleken met die van
andere zuigelingen. In de wieg dringt het menselijk
competitie-systeem nog niet tot je door, maar het
wordt je zo jong mogelijk bijgebracht. Voordat je het
zelf nog beseft, doe je al mee met de traditie van baas
boven baas. Mijn vader is sterker dan de jouwe. Mijn
vader is de sterkste van de hele wereld. Je eigen
moeder torent met haar verdienstelijkheden huizen
hoog boven andere moeders.
Ben je eenmaal van de kleuterschool af, dan is er geen
weg meer terug. De realiteit van leren is niet dat je
lekker kunt lezen, maar dat een acht meer waard is
dan een zes. De slome die de zes gescoord heeft, zal
dat weten ook. En met een tien kan je natuurlijk
helemaal niets meer gebeuren. Als uitblinker zit je
altijd goed.
Overal gaat de meetlat langs om klaar en duidelijk te
vergelijken, goed, beter, best. Niet alleen op school
moet je concurreren, ook daarbuiten. Een snellere
fiets, harder zwemmen, meer speelgoed, een eerste
prijs, royaler zakgeld. Of het om kennis gaat of om
bezit doet er niet toe, altijd zijn er de goeden en de
slechten, winnaars en verliezers. Je houdt geen wed
strijd met jezelf, winnen doe je altijd van een ander,
van iemand die niet zoveel waard is als jij.
Zo groeien kinderen naar volwassenheid en het is
eigenlijk een wonder dat niet iedereen een openlijke
snoever wordt. Maar toch gelukkig dat ik niet zo
stom ben als die en die, ik dank u heer dat ik niet ben
als deze. Tussen de bedrijven door worden we goed
gedresseerd om bescheiden te lijken. Zo nodig heb
ben we een nederige glimlach paraat, maar in de
krochten van onze ziel vlechten we alweer een lauwer
krans voor ons volgend succes.
Niet om het een of ander hoor, maar nou ja, de
mensen weten ook niet beter, ze doen maar wat. Ik
denk toevallig na, mijn auto is trouwens ook groter
dan de jouwe en mijn huis rianter. Onze spaarpot is
dikker dan die van onze vrienden, wij beheren oq
geld ook veel beter dan zij. Mijn was is witter en mi
politieke partij is beter dan de jouwe.
loor
-■jo
j hojb01
in» >v(
Zo jagen we, fier scorend of schlemielig verliezet
naar de middelbare leeftijd. We zijn nog niets wijj
geworden, onze concurrentiedrift draait nog op hi
toeren. Status, carrière en relaties worden de ii
En vergeet de condities niet. De mijne is beter dan
van jou en ik heb ook veel minder rimpels hoor.
uw figuur? Veel jeugdiger dan dat van uw vriei
meneer. Maar hij doet er ook niets aan, de oen.
bent zo wijs om naar kantoor te fietsen toch, nou
geen suiker meer in de koffie scheelt ook geweldijfiei
djvan
ÊF
Ach, een mens is maar een mens en de ouden
komt met gebreken, maar ik heb nog geen leesl
hoor. U bent al aan uw derde hè? Zo troeven we
jaren door, we kunnen het nooit meer laten.
■do ïa(
h resu
'"fomer
Neem nou Paul en Frits, gezworen vrienden al
mensenleven lang en nu tegelijk met pensioen. In
studententijd maakten ze lange bergtochten sami
Ze praten nu ze ineens zoveel tijd hebben oi
vroeger. Het plan groeide om er samen weer eens
uit te gaan. Bij die bergtochten had Frits altijd
beetje achterstand op Paul gehad. Eigenlijk was hij
alle dingen de mindere van Paul. Zo was dat
eenmaal. Niemand voelde zich daar vervelend
Of toch?
edpeni
4-1 „M
onde
Na veel overleg kozen ze de Franse Alpen als doel.
inspecteerden eikaars schoenen. Het ene paar
beter dan het andere. Ze prikten een datum
maakten zich reisvaardig.
Toen begon Paul ineens ernstig te sukkelen met zi
knie. Een ommetje na het avondeten was het eni|
dat hij nog kon en mocht. Een bergtocht zat er ni
meer in. Frits zei triomfantelijk: „Eindelijk heb
eruit getippeld, kerel."
Paul hoorde het bezeerd aan.
Hij sloeg zijn vriend-concurrent hard terug. „Hoe
het met jouw doofheid, de laatste tijd?"
letb
iver c
d
dis
Arr
ijn be
voer
t or
;aat. I
icht
.tal
leril
andse
ilosko
leperfe
iiting
ibbei
'eten,
e ;enhei
'v^ussis
he r
:nd. i
ran M
ijken
rebbel
oord'
eeren<
let be
j wm i
w
:er
rven
tn. 1
ook al
wel in
-jigenoiT
emoti<
mente
sing v
jtje
vaardi
■k S
Atoi
Het v
aange
Je net
Al een paar seizoenen zijn er in de
mode verschuivingen te constateren,
waarin leger, werk- en sportkleding
ineens opduiken in de straatdracht.
Kleren zoals werkmanshemden,
overalls, veredelde gymschoenen of
badstoffen truien worden gedragen
en gecombineerd met de meest uit
eenlopende accessoires. Aan de an
dere kant is met name de tenniskle-
ding duidelijk beïnvloed door de hui
dige mode. Dat begon na de witte
rage van de film „The great Gatsby".
Was Jiet de laatste jaren nog erg „in"
om zo nonchalant mogelijk op de
tennisbaan te verschijnen, in oude
slobberbroeken, verwassen t-shirts
en zelfs afgeknipte spijkerbroeken,
er is nu een nieuwe behoefte naar
een smetteloos witte dracht die mis
schien hier en daar is voorzien van
een kleurig streepje of van een be
scheiden vignetje.
Het is aandoenlijk te zien hoe jeugdi-
ge beginnertjes, volledig in het
nieuw gestoken, elkaar kritisch be
kijken tijdens hun eerste gezamen
lijke les. Er is weken gesproken over
de Juiste wijdte of lengte van het
rokje. Van broekrokken of shorts is
bij de meisjes geen sprake, want het
móet een rokje zijn. Daar zullen ze in
de toekomst nog wel op terugkomen,
want witte bermuda's, broekrokken
en shorts met omslagen en zelfs de
korte overall, zullen naast de beken
de plissérokjes de grote mode wor
den op de tennisbaan. Een iets lan
gere broekrok staat de meeste niet
meer zo jonge vrouwen veel flatteu
zer dan zo'n kort rokje. Sweaters,
truien en bloussons, van velours of
van geruwde flanel, zijn volgens de
huidige mode ook zeer wijd en lang,
een ideale dracht over een t-shirt
tijdens koudere dagen. Sokken wor
den langer, van halverwege de kuit
tot zelfs kniekousen. Wie van plan is
zich dit seizoen in de tenniskleren te
steken is niet uitsluitend aangewe
zen op speciaalzaken, maar kan ook
uitstekend slagen op modeafde
lingen.
Voorbeeld uit de tenniscollectie van
Vroom en Dreesmann. Het short is
wijd, lang en heeft omslagen en wordt
gedragen met een v-hals shirt en een
badstof velours blousson. Op het
hoofd een wit katoenen jockey petje.
VRAGEN uitsluitend in envelop sturen naar postbus 507. Voorburg
Per vraag een gulden in postzegels het liefst in waarden van 55 e
45 ets bijvoegen en beslist niet aan de buitenkant opplakker
Geheimhouding verzekerd Briefkaarten worden terzijde gelegd -
VRAAG: Ik kocht op een antiek
markt een oude 20 liter-melkbus. Op
de hals staat: Ruwet saive. Weet u
wat dat betekent?
ANTWOORD: Wij hebben overal ge
vraagd en gezocht en wenden ons in
arren moede tot onze lezers Wte
weet wat dit zou kunnen betekenen?
Reactie van onze lezers: Naar aanlei
ding van een vraag ln een van de
vorige rubrieken: Wie weet een cen
traal adres voor 65+ers, die graag
een leegstaand huls ln de vakantie
voor de eigenaars willen verzorgen
en bewonen, kregen we heel wat ant
woorden van onze lezers, die allen
wezen naar hetzelfde adres. Voor we
dit adres publiceerden, zochten we
contact We kregen te horen, dat wie
daarvoor Interesse had, moest lezen,
wat er in het januart-nummer van de
Kampioen (ANWB), op bladzij 43 op
genomen is ln een Ingezonden stuk
je. Wij begrijpen, dat meer publici
teit te veel zou kunnen worden.
VRAAG: WUt u nog eens vermelden
hoe het boekje „Vermageren in drie
weken" te bestellen is?
ANTWOORD: Eigenlijk zouden we
moeten zeggen ten overvloede pu
bliceren we het nog eens. maar als
men nu toevallig net een poos naar
Canada is geweest of zoiets, kan het
toch gebeuren dat men het met on
der ogen heeft gehad (en het is ook
zo'n enig boekje, dat het best nog
eens genoemd mag worden) Maak
zes gulden over (inclusief verzend
kosten) op giro 91133 of gemeentegi
ro X 260 ten name van Trouw/Kwar
tet BV, onder vermelding „Drie we
ken vermageren".
Waarschuwing van een lezeres: Zorg
dat er een richel rondom uw tulnvij-
vertje is. Als er in een plastic vijver-
bak een egel of een poes terecht
komt. zijn de randen te glad om ex
weer uit te krabbelen.
ALBERT SCHWEITZER: U heeft
waarschijnlijk gelezen over de huldi
ging van zuster Lagendijk op 29
maart in Deventer Veertig jaar heeft
zij gewerkt ln Lambarene. de eerste
tijd als rechterhand van de dokter en
na zijn dood is zij daar rustig doorge
gaan met dit mooie werk. Namens de
trouwe breisters, velen hoogbejaard,
anderen chronisch ziek, stuurden we
een telegram naar zuster Lagendijk
en binnenkort hopen we een auto vol
zwachtels, handdoeken en ander
breiwerk naar het A S.-centrum te
Deventer te kunnen brengen. Het is
alles keurig afgewerkt en de briefjes
die er soms bijgevoegd worden, zijn
ontroerend.
VRAAG: Is het mogelijk voor ie
mand, die een paar tenen mist en
niet goed kan lopen, een passend
stukje vervangend materiaal aan te
schaffen? Men is tegenwoordig zo
knap met die 'dingen.
ANTWOORD: Dit is geen vraag die
aan een krant wordt gesteld, maar
die men wèl kan stellen aan de dok
ter of aan een wijkzuster van een
Kruisvereniging. Als de „vakmen
sen" de patiënt gezien hebben, we
ten zij hoe het verder moet, kunnen
de nodige aanwijzingen geven om
voorbereidingen te treffen voor hulp
verlening.
VRAAG: Waar kan ik (in de buurt
van Hilversum) goede kleren en
meubilair, alles keurig en goed on
derhouden, kwijt, zodat een ander er
nog iets aan heeft?
ANTWOORD: zou een afspraak
kunnen maken (03407-1540) met of
kunnen schrijven naar de Emmaus-
communiteit. Eikstraat 14. Haarzui-
lens. Schrijft u vooral over welke
artikelen het gaat. dan kan men re
kening houden met welke wagen
men moet komen. Regelmatig wor
den in Haarzuilens verkopingen ge
houden en daar gaan heel wat men
sen heen. De communiteit wordt ge
vormd door mensen die naar het
voorbeeld van Abbé Pierre de ellen
de van de medemens proberen te
verminderen of op te heffen uit de
overvloed van de wegwerpmaat
schappij. Zij komen heel graag spul
letjes weghalen, die men om allerlei
redenen niet meer in huis kan hou
den, maar die men ook „aan de
straatstenen niet kwijt kan".
VRAAG: Ik heb een hele boel kurken
gespaard en nu wil niemand ze
hebben
ANTWOORD: Het heeft weinig zin
kroonlcurken te sparen misschien
wil een opkoper ze voor de schroot
hoop meenemen of misschien wil ie
mand er met touwtjes nog wel een
soort gordijn van maken, al vermoe
den we dat die rage weer voorbij is.
In elk geval zijn de grossiers en fabri
kanten beslist niet blij met deze
spullen De importeurs van de Mas
cotte worden steeds weer bedolven
door vrachten wikkels, eveneens ge
spaard voor een goed doel; ze sme
ken ons toch nog eens te vertellen
dat het sparen van wikkeltjes geen
zin heeft. Het enige waar sparen en
zuinigheid nog wèl zin heeft en zelfs
noodzaak is, is energie en op dat
gebied zijn er nog mogelijkheden
genoeg.
VRAAG: Ik heb onlangs een paar
18de-eeuwse duiten en'een paar oude
wandtegels gekregen. Ik ben be
nieuwd wat ze waard zijn. Waar kan
ik iets meer te weten komen over
dergelijke zaken?
ANTWOORD: U schrijft niet wat
voor duiten u heeft en ik vermoed
dat dit muntjes zijn met een eenvou
dige provinciewapen aan de ene
kant en de naam van de provincie en
het jaartal aan de keerzijde Deze
muntjes werden veel gebruikt; de
meeste zijn dan ook afgesleten. Ze
werden en worden dikwijla gevon
den en hebben niet veel waarde. De
naam leefde tot voor enige tientallen
jaren voort in de halve stuiver: de
vlerduit. Vier van deze duiten waren
dus een halve stuiver. Men stuurt ze
wel eens aan ons en we geven ze dan
meestal wel aan een onderwijzer als
beloningsmateriaal. De kinderen
vinden zo'n „ouwe cent" geweldig.
Over Nederlandse munten kunt u
heel veel lezen in het prachtige boek
van Jacques Schulman (vijfde druk
bij J. Schulman BV. Amsterdam)
„Nederlandse munten 1795-1975", en
natuurlijk in de Spectrumpocket
(1970) „De Nederlandse munten" van
dr H. Enno van Gelder, dat al begint
met de munten uit de Jaren 500-1250.
Dit boekje hebben we al snuffelende
voor deze rubriek volkomen aan flar
den gewerkt! Er Is een leuk boekje
over tegels van Petra darijs: „Een
huis vol tegels", dat helemaal gaat
over het museum in Otterloo. Verder
is er een pocket van Dingeman
Korff: „Tegels". Het zou een mooie
dagtocht zijn dit museum eens te
gaan bezichtigen en dan uw tegeltjes
eens te laten zien.
VRAAG: Ik heb een paar munten,
"Waar ik niets van weet. Ik zou graag
willen weten wat voor munten het
zijn, hun functie, of ze enige waarde
hebben en waar ze vandaan ko
men en dan komen ze alle negen.
ANTWOORD: U vraagt wel wat veel
in één brief. Enfin, we strijken de
hand maar eens over het hart en
kijken hoever we komen. (Voor ik
verder ga zou ik alle moeders met
kinderen op kleuterscholen aan de
juffrouw willen laten vragen het ma
ken van doordrukjes van munten op
dun papier in het programma op te
nemen. Van deze eenvoudige tech
niek zullen de kinderen hun hele
leven plezier hebben en blijde ge
zichten van probleemrubriekers ach
ter hun bureautje weten.) Taxeren
doen we niet, daarvoor moet men bij
de munthandel zijn en als u daar
komt met de 45 centjes, die wij over
houden van uw gulden, zal hij wel
eens vreemd kunnen kijken. Gaten
in munten komen vaak voor: Ge
makkelijk om in het donker te vin
den in portemonee of jaszak. Goed te
onderscheiden van andere munten
van hogere waarde en hetzelfde ma
teriaal. Primitieve volken dragen
gaatjesmunten aan een touwtje. Dan
is er een aardige speelpenning bij
(fiche). In de vorige eeuw werden er
'<ui*
m°cht
crèche
prachtige exemplaren van gem j,
Een paar duiten, die we zo" p
hebben besproken, dat het niet
hoeft. Een vierstuiverstuk uit
geslagen in de tijd van Frie
Wilhelm II van Pruizen. Een A
kaanse dollarcent uit 1801
muntje) een Duitse 10-pfei
uit 1873, ook wel iets om te
Tenslotte een Duitse erepe:
slagen ten wijde van de Boei
log. Niet alleen in Nederland
ook in Duitsland was de hierop
beelde Paul Krüger zeer poi
Met het oorlogsschip Gelderlan
Koningin Wilhelmina de oude
dent naar Nederland halen, wa
geruime tijd op de Maliebai
Utrecht woonde. Hij stierf in
seriand te Montreux. Voor ven
laars waardevol. Och, als je dl
zig bent, is het toch wel een
genoeglijk werk al die muntje
