Leprakwestie kan ons
schaden, zegt Simavi
ais vraagt
olidariteit
eerkrachten
Vijftig miljoen
brandschade in
winkelcentrum
Wet investeringsrekening
voor FNV onaanvaardbaar
biljarten gezien door kunstenaars
T. WEVER B.V.
Algra's
DISPERSER? NIET
Rijksrecherche ingeschakeld voor onderzoek
l^oor beperking werkloosheid
e<,
Twaalf zaken verwoest
Meer exportorders
Een geschiedenis
mei vele pluspunten,
maar vooral:
boeiend, betrouwbaar,
boordevol illustraties!
entoonstelling op kasteel Middachten
Ontstaan van
sport is
nog duister
Wie er nu op intekent, kan (45,- besparen!
kTERDAG 15 APRIL 197a
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
Han een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De inschake-
ing van de rijksrecherche in
ien onderzoek' naar mogelijke
itrafbare handelingen, die zou-
len zijn gepleegd door het be
duur van het Leprafonds,
vordt als schadelijk ervaren
loor de Simavi die deze week
en collecte houdt. Ook de Ne-
lerlandse Lepra Stichting te
Amsterdam (NSL) ondervindt
van de smet die op de
erdei eprabestrijding in het alge
meen is geworpen.
C. van Steenderen, officier van
ustitie in Den Haag, heeft de rijksre-
herche opdracht gegeven een on-
erzoek in te stellen naar mogelijke
rafbare handelingen door het be-
lur van het Leprafonds. Hij heeft
nd tra
!P>
de opdracht gegeven naar aanlei
ding van een brief, die enkele oud
bestuursleden van het fonds, onder
wie de Rotterdamse zakenman P.
Derksen hebben gestuurd aan het
ministerie van justitie. Zij dringen
aan op een onderzoek.
Volgens mr. Van Steenderen is de
rijksrecherche inge hakeld omdat
het onderzoek ziel waarschijnlijk
buiten de grenzen van de gemeente
Wassenaar zal begeven, waarin het
fonds is gevestigd. De rijksrecherche
neemt in zijn onderzoek ook onder
de loep of er bij het fonds sprake is
van wanbeheer. De schrijvers van de
brief vragen namelijk ook schorsing
van het bestuur wegens wanbeleid.
Simavi, de vereniging die zich even
als de leprabestrijding bezighoudt
met medische hulp maar dan
meer algemeen aan de derde we
reld, houdt deze week de jaarlijkse
collecte. Volgens directeur S. Keu-
ning van de vereniging zal de op
brengst van de col'ecte wel eens min
der kunnen zijn dan andere jaren.
„Vele mensen zien gauw een verband
tussen Simavi en het Leprafonds, al
is dat er in het geheel niet. Wij zullen
dit ongetwijfeld voelen. Dat is jam
mer, temeer omdat onze vereniging
meer veiligheidskleppen heeft tegen
financieel wanbeheer dan welke or
ganisatie ook", aldus de heer
Keuning.
De Nederlandse Lepra Stichting in
Amsterdam heeft al boze brieven en
telefoontjes ontvangen, die waren
bedoeld voor het Leprafonds. „De
negatieve reacties zijn nog niet
schrikbarend, maar wel merkbaar",
aldus een woordvoerder van de NSL.
die opmerkte dat er nog geen sprake
is van een vermindering van de fi
nanciële bijdragen.
Het Leprafonds is al eerder in op
spraak geweest, In 1975 stelden de
PvdA-Kamerleden Voogd en Roet
hof vragen over het fonds, die even
eens leidden tot een onderzoek van
de rijksrecherche. Aanleiding was
een ruzie tussen het Leprafonds en
de NSL. Het openbaar ministerie zag
toen na het onderzoek geen aanlei
ding om in te grijpen.
jrde
eweg an onze onderwijsredactie
^voo' UNTEREN Minister Pais van onderwijs heeft gisteren een
kudd eroeP gedaan op de solidariteit van leerkrachten, om de groei-
:ien. nde werkloosheid in het onderwijs te beperken. Hij deed dit op
lordt e vergadering van de secties beroepsonderwijs van de protes-
)este ints-christelijke onderwijsvakorganisatie PCO.
m 1
erla
iarh<
talli
t
Huisman, voorzitter van de Ne-
rlandse Federatie van Onderwijs-
„„dakorganisaties (NFO- 120.000 leer-
,18 "trachten), toonde zich bereid met
In achterban over extra offers te
iten, maar hij verbond daaraan
el de voorwaarden, dat de regering
gemoet komt aan gerechtvaardig-
onderwijskundige eisen.
ook.
zegt:
ntiei
)ppin|
rh. W
icaten
Oudei
Van een onzer verslaggevers
LELYSTAD Het eerste gedeelte van het nieuwe hoofdwinkel
centrum De Gordiaan (een dozijn zaken) is nog slechts goed voor
de sloop na een brand in de nacht van donderdag op vrijdag De
schade wordt ruw getaxeerd op vijftig miljoen gulden. Hoewel de
tweede fase van het plan, 46 winkels, thans zo ver gevorderd is.
dat deze begin juni in gebruik kunnen worden genomen, is de
snel groeiende bevolking in de hoofdplaats van de polder Ooste
lijk Flevoland door de brand ernstig gedupeerd. De panden, die
gehuurd werden, zijn eigendom van De Boer Vastgoed te Beilen.
inljowel minister Pais als NFO-voorzit-
Huisman deden een groot aantal
;gesties voor de bestrijding van de
'kloosheid, die omstreeks 1983 al
J t meer dan 30.000 zal oplopen,
uisman liep daarbij vooruit op het
>eidsplaatsenplan dat zijn federa-
volgende week woensdag zal aan-
JjO||eden. De minister gaf een voor-
9 hot op het actieplan, dat hij in mei
publiceren.
RK
eer lessen
in van de nieuwste suggesties van
NFO is om de lesweek voor scho
ren in het voortgezet onderwijs uit
te breiden van 30 tot één- of tweeën-
rtig uur. Deze uitbreiding zou bij
voorbeeld ten goede kunnen komen
aan de expressievakken. Een extra
lesuur zou reeds 3.000 arbeidsplaat
sen kunnen opleveren.
Huisman kwam met een lange lijst
onderwijskundige eisen voor de mi
nister. Hij noemde onder andere
kleinere klassen, extraleerkrachten
op stimuleringsscholen, uitbreiding
van het volwassenenonderwijs en
nascholing van leerkrachten. Daar
naast deed hij voorstellen om het
bestaande werk beter te verdelen.
Dat zou bij voorbeeld kunnen door
de vrijwillige pensionering van oude
re docenten te stimuleren en het
overwerk te beperken.
Huisman hield de minister tenslotte
voor, dat er met de onderwijsbonden
alleen te praten is over een verdere
matiging van de salarissen, als dit
gebeurt binnen een algehele inko
menspolitiek.
Prinses Beatrix heeft gisteren in Bergen, Noord-Holland, het nieuwe gebouw van de Europese school
geopend. Hier wordt prinses Beatrix hartelijk verwelkomd door de schoolkinderen. Rechts de heer R.
Rook, directeur van de Europese school.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De FNV vindt de nieuwe opzet van de wet investeringsrekening, één van de
hervormingsvoorstellen van het vorige kabinet, onaanvaardbaar. De vakcentrale oordeelt dat het
kabinet Van Agt de WIR „niet wil gebruiken als een instrument voor een gerichte aanval op de
werkgelegenheidsproblemen".
Zoals we enige dagen geleden meld
den. wil de „stichting nationaal
brand preventie instituut" op korte
termijn voorschriften voor winkel
centra om het brandgevaar te beper
ken. Aanleiding hiertoe was een vrij
groot aantal branden in winkelcen
tra in de laatste maanden De laatste
brand die in een winkelcentrum
woedde, speelde zich begin deze
week af in het Overijsselse Dedems-
vaart. Het in vlammen opgaan van
De Gordiaan in Lelystad heeft de.
noodzaak om spoed te maken met
brandveiligheidsregels voor winkel
centra nog weer eens onderstreept.
De brand in De Gordiaan. zo ge
noemd naar de „knopen", die in de
architectuur van het nieuwe hoofd
winkelcentrum van Lelystad zijn ge
legd. brak 's nachts om ruim half
drie uit in een zaak voor verf en
behang. Omtrent de oorzaak tastte
men gisteren volkomen in het duis
ter. De technische recherche stelt
een diepgaand onderzoek in. Toen
de brand werd ontdekt, sloegen de
vlammen reeds uit het twee-verdie
pingen-gebouw. dat geheel was over
kapt. maar waarvan de eenheden
wel van elkaar waren gescheiden.
Hoewel vijftig brandweerlieden van
het Openbaar Lichaam IJsselmeer-
polders, uit Dronten, Swifterbant en
Biddinghuizen het vuur met vele
stralen aanpakten, was'er geen hou
den aan. Om half zes in de morgen
was het geblust, maar het winkelcen
trum moest toen wel als verloren
worden beschouwd: een supermarkt,
een meubeltoonzaal en een twaalftal
kleinere winkels.
Smeulen
Enige uren later laaide de smeulende
puinhoop weer op. Pas in de loop van
gisteren lukte het. de hoog opschie
tende vlammen geheel te doven
Daarbij werd het vuur onder meer
met een waterkanon uit Almere te
lijf gegaan Instortingsgevaar door
verpulverde muren, en explosies
door vermoedelijk spuitbussen
maakten het noodzakelijk de brand
weerlieden terug te trekken
De 46émaa$t gelegen winkels van de
tweede fase konden behouden wor
den. waarbij geprofiteerd werd van
de situatie dat de wind in de andere
richting blies. Alleen al de bouwkos
ten van de eerste fase van de Gordi
aan hebben 23,5 miljoen gulden be
dragen; inclusief de voorraden komt
men op een geraamde schade van
vijftig miljoen gulden. Met de her
bouw zal twee jaar gemoeid zijn.
Omdat er nu in het geplande winkel-
patroon een flink gat is geslagen, zal
bekeken worden of er een noodvoor
ziening moet komen.
Binnen drie weken komt er een
noodgebouw voor de winkeliers, die
hun bedrijven in vlammen hebben
zien opgaan. Het winkelcentrum
moet worden gesloopt.
Bezuinigingen
{advertentie)
zand
ng en
ormee
drs. J
benoe
keling!
dr. C.
agglo
cla
voor i
heeft
blema
ten te
voor n
vai
hij
alsir
der de
wereld
commi
ng
geves
in de g
isden.
I en tt
ten mi
an het
Kam
de fun
Wending, hei maandblad voor evange-<
lie. culluur en samenleving
In dit nummer:
- Tien jaar na Martin Luther King
- Gesprek met
Uta Rankc-Heinemann
- Is anti-democratie fascisme?
- Wat is materialistische exegese?
- Het ontwikkelingsmodel van India
Tc bestellen bij:
Boekencentrum. Postbus 84176.
'Den Haag; tel.: 070-512111.
O Stuur mtj I exemplaar van het april
nummer van Wending 4.75 ver
zendkosten)
■P Stuur mij een proefabonnement van 4
maanden voor 10.
Naam
Adres II
Plaats li
Minister Pais vroeg de in Lunteren
vergaderde docenten begrip te heb
ben voor de grote bezuinigingsopera
tie die de regering nodig vindt. De
groei van de overheidsuitgaven moet
verder worden beperkt en ook het
onderwijs moet daarin bijdragen, zei
hij.
Desondanks is minister Pais in een
hard gevecht gewikkeld met minis
ter Andriessen van financiën over
een bedrag van ongeveer 450 mil
joen extra ter bestrijding van de
werkloosheid.
Meer part-time
Als concrete mogelijkheden noemde
de minister behalve kleinere klassen,
vervroegde pensionering en beper
king van de overuren, ook de vergro
ting van het aantal part-time banen.
Wel wil hij laten nagaan, of het met
name voor jonge kinderen niet be
zwaarlijk is dat ze met meer dan een
leerkracht te maken krijgen.
EINDHOVEN (ANP) -Manschap-'
pen van de mobiele eenheid van de
Eindhovense gemeentepolitie heb
ben gistermiddag met geweld het
kruispunt De Berenkuilen op de uit
valsweg van Eindhoven naar Hel
mond vrijgemaakt. Het kruispunt
was door woonwagenbewoners met'
auto's en caravans geblokkeerd om
aandacht te vestigen op de overvolle
woonwagencentra in de omgeving.
De WIR is bedoeld om investeringen
te bevorderen, sommige meer dan
anderen (selectieve groei). Het NCW
(christelijke werkgevers) is ongerust
over het plan van de Tweede Kamer
om de WIR later te behandelen. De
werkgevers zijn bang voor „frustra
tie van investeringsactiviteiten", bij
het nog langer uitblijven van de wet.
Eerder deze week toonde werkge
versvoorman Van Veen zich onge
duldig over de vertraging.
De jongste versie van het wetsont
werp is in de ogen van FNV-vice-
voorzitter Spit niet meer „dan een
simpele overheveling van gemeen
schapsgelden naar ondernemingen,
zonder dat deze bedrijven gehouden
worden van deze gelden een maat
schappelijk verantwoord gebruik te
maken". Was het oorspronkelijke
wetsontwerp een voorzichtige stap
in de goede richting, de wijzigingen
doen die stap geheel teniet, aldus
„Met dat beetje zakgeld, kan ik u geen
brief schrijven."
Spit in een brief aan de Tweede
Kamer.
Het is hem vooral een doorn in het
oog, dat de arbeidsplaatsentoeslag
waar werkgevers en vakbeweging
het in de SER niet over eens konden
worden „naar de verre toekomst
verschoven wordt". Het kabinet
meent dat een „grondige heroverwe
ging" van de voorgenomen toeslag
nodig is. Zo'n toeslag zou een inves
tering een hogere premie opleveren
naarmate er meer nieuwe arbeids
plaatsen mee gemoeid zijn. Het
standpunt van het kabinet is „èen
onderschatting van de werkgelegen
heidsproblemen", meent Spit.
De FNV hoopt dat de Kamer met
wijzigingsvoorstellen zal komen om
de toeslag, zij het in een voorlopige
vorm. toch in de WIR te krijgen. De
PvdA-fractie in de Kamer heeft al
laten weten ernstig teleurgesteld te
zijn over het uitstel voor deze
toeslag.
DEN HAAG De orderontvangst
van de Nederlandse industrie is in
maart toegenomen; er kwamen voor
al meer exportorders binnen. Het
centraal bureau voor de statistiek
maakt dit op uit zijn maandelijkse
conjunctuurenquête, die ongeveer
tachtig procent van de industrie (uit
gezonderd de voedingsmiddelen- en
genotmiddelenindustrie) doorlicht.
De bedrijvigheid in maart bleef
dooreengenomen op vrijwel onver
anderd niveau. Voor de periode april
tot en met juni wordt nauwelijks
enige wijziging verwacht.
ir Jac. Lelsz
S STEEG Tot in gereformeerde bejaarde-
&?iiSü orden toe vindt men tegenwoordig een biljart
Gedaoi lar het is nog niet zo lang geleden dat het
jardspel vanwege zijn associaties met het café
een puur wereldse aangelegenheid werd be-
Jiouwd. De christelijk gereformeerde legerpredi-
,"«'1 "t P. M. Jonker, die later de Christian Refor-
si churches in Canada ging dienen, werd eens
".V een zwaartillende collega in de kerkbode
kapitteld, omdat hij in een militair tehuis met
ige soldaten een partijtje had gebiljart.
heotog*
is overigens niet dit as-
jewezen tt. waaraan de tentoon-
Uing „Het biljartspel in
^ndinósM 'ld" die ,n de kelcters van
teel Middachten te De
Jeg (gemeente Rheden)
moe gehouden, aandacht
ft. Uit een particuliere
og.e <r. dictie is daar een vijftig-
jw De' oude prenten en een hoe-
in oe ov iheid boeken opgehan-
I len uitgestald, die alle te
jken hebben met het bil-
en Dit materiaal, vooral
illustratieve, is veelal
VV^Rpal en politiek georiën-
waarbij de biljarter
eens met een humo-
ifsch oog werd bekeken
—rvaak ook door een ironi
sche bril. Aanleiding tot de
expositie was het wereld
kampioenschap biljarten
ankerkader 47/2, dat zich
dezer dagen in Rheden
heeft afgespeeld
Over het ontstaan van de
biljardsport tast men in het
duister. In ieder geval was
er in de veertiende eeuw in
Engeland al een soort bil
jartspel bekend. Twee eeu
wen later werd het biljarten
in verschillende landen in
Europa beoefend. Spaanse
emigranten hebben het in
1565 naar Amerika geëxpor
teerd. Aangenomen wordt
dat het biljart gegroeid is
uit het kolfspel. Een voorlo
per van de biljartsport in
Nederland is mogelijk het
zogenaamde klosbalspel ge
weest. Het moderne biljart
spel ontstond in 1827 toen
een Fransman de pomerans
uitvond, de dop op de keu,
die het aantal mogelijkhe
den om de bal te spelen
belangrijk heeft vergroot.
Deftig
Aanvankelijk was het bil
jart een deftig spel. slechts
weggelegd voor weinigen
In de achttiende eeuw begin
het populair te worden Het
komt naar cafés, sociëteiten
en andere plaatsen van ont
moeting. Er zijn dan zalen,
waar vele tientallen biljart
tafels staan opgesteld, zoals
te zien is op een prent van
het Grand Café Parisienne.
Bekend is dat er alleen al in
Parijs in de negentiende
eeuw zo'n 20.000 biljarts
zijn. Een destijd ingevoerde
belasting op biljarts deed
het bezit vrijwel teniet.
Tamelijk veel kunstenaars,
meestal vrij onbekende,
hebben zich in de loop der
jaren met het biljart bezig
gehouden. Op Middachten
krijgt men er een goede in
druk van. Het zijn heel vaak
sociaal gerichte prenten,
waarin vooral de Fransen
meesters waren De Engel
sen waren sterk in politieke
afbeeldingen. Het biljart
leende zich zowel voor het
een als het ander. De hele
sfeer, waarin het plaats
heeft, de wonderlijke stand
jes die men moet maken, de
terminologie die er bij
hoort, de mannetjes zelf
vooral die er zich met passie
aan overgeven (trouwens,
bij de collectie is ook een
plaat, die ons biljartende
dames toont)
Een van de Nederlandse
prenten gezien de stijl
zou deze van Alexander
Verhuell (1822-1897) kunnen
zijn laat een lange, schra
le man zien. die de indruk
geeft dat zijn spel omge
keerd evenredig is aan de
perfecte wijze waarop hij
zich voor het biljartavondje
heeft gekleed. Iets heel an
ders is de gravure, waarop
men het biljart gebruikt
ziet als tafel om er (Napole
on heeft de slag bij Leipzig
verloren en is naar Elba ver
bannen) de kaarten op uit
te spreiden tot verdeling
van Europa.
Daumier
Aanwezig is ook een aantal
voorbeelden van de voor
het biljart geldende spelre
gels zoals die vroeger in de
cafés enz. hingen. Vaak in
fraai handschrift en om
rankt door plaatwerk. Het
geheel doet nogal eens kari
katuraal aan Natuurlijk
ontbreek de taltentvolle
spotboef Honoré Daumier
(1808-1879) niet. Hij heeft
een serie etsen aan het bil
jart gewijd. Daarvan zijn er
enkele present, waarbij op
valt hoe hij door woordspe
lingen dingen soms in een
heel ander licht zet. Om be
paalde redenen is de ten
toonstelling alleen te zien
op vrijdag, zaterdag en zon
dag, 's middags van twee
tot vijf uur. voor het laatst
op 23 april.
DE MENING VAN VIER DESKUN
DIGEN
„DISPEREERT NIET behoort tot de
allerbeste populansalies van onze
historie Niet alleen is het boeiend en
duidelijk geschreven, maar het ademt
bovendien een positief-reformaton-
sche geest, die wij in onze tijd be
paald wel nodig hebben."
Drs. H. G. Leih, historicus
„Deze boeken zijn zo rijk dat men er
avonden in verzonken blijft en er de
radio en tv voor vergeet, wat op
zichzelf al een weldaad kan zijn. Juist
jonge mensen, die tegenwoordig over
een ruim zakgeld beschikken, kunnen
zich door het aanschaffen van deze
vijf delen enorm verrijken. De boeken
zijn bovendien uitmuntend geïllu
streerd en voornaam uitgegeven
P. J. Risseeuw, romanschrijver
„Wij kennen geen geschiedeniswerk
dat de weg van ons volk zó boeiend,
zó illustratief en vanuit een zó bewo
gen positieve overtuiging beschrijft
als dit En in wat een fraaie uitga-
vel Wie dit boek niet in zijn bibliotheek
heeft staan, doet zichzelf te kort
Drs. T. M. Gilhuis, onderwijsdes
kundige
„Wie z'n zoon of dochter over „het
vak geschiedenis" heeft horen mur
mureren of de afkeer van deze weten
schap in het rapportcijfer ziet uitge
drukt. moet het eerst beslist nog eens
met de Algra's proberen, alvorens
aan het omslaan der stemming op dit
stuk te wanhopen De kans is groot
dat zij. deze boeken lezend, er in
verzinken, als ware het een roman."
Piet Terlouw, journalist
Geschiedenis schrijven? Da s een vak.
Eft DISPEREERT NIET? Oat is vakwerk
Inderdaad vakwérlj. Als dat ergens van gezegd kan worden, dan van DISPEREERT
NIET Twintig eeuwen historie van de Nederlanden door A en H Algra,
waarvan binnenkort de ACHTSTE DRUK verschijnt Kompleet in vijl torse delen, fraai
uitgevoerd in linnen stempelbanden mei geplastificeerde stofomslagen
Mei zijn 2 200 tekstpagina's is DISPEREERT NIET één van de meest uitvoerige
standaardwerken over onze vaderlandse geschiedenis. Het is bovendien verlucht
met 500 bladzijden illustraties In totaal dus 2.700 pagina's
Daarnaast heeft deze uitgave nóg een aantal belangrijke pluspunten. Wisl u b v
dat DISPEREERT NIET het enige werk is waarin ook de geschiedenis van het
voormalige NEDERLANDS-INDIÉ en „DE WEST" uitvoerig is beschreven? En dan
niet alleen de politieke geschiedenis, maar ook die van KERK on ZENDING in deze
gebieden. Er is zelfs een heel deel aan gewijd in totaal ca. 600 tekstpagina's en 156
bladzijden illustraties.
Een ander belangrijk pluspunt: het vijfde deel is volledig bijgewerkt (lol en mei de
jongste kabinetsformatie1) en bevat bovendien een uitvoerig alfabetisch register,
dal de vindplaatsen vermeldt van ca 2 000 namen en trefwoorden Ziedaar enkele
van de vele pluspunten die DISPEREERT NIET op andere geschiedenisboeken vóór
heeft.
Geen wonder dat het al weer aan z e ACHTSTE DRUK toe ts en daarmee een totale
oplaag van 32 000 exemplaren heeft ber^kt!
Tot aan de verschijning (in september a sgeldt voor de ACHTSTE DRUK een voorintekenprijs van 39.50 per deel (kompleet
197.50): daarna wordt de prijs 48.50 per deel (kompleet 242,50) Met andere woorden wie nu intekent geniet een prijsvoordeel
van maar liefst 5 x 9.- 45.- in totaal U kunt bovendien m termijnen betalen tot een minimum van 5 x 40 - per maand In dal
geval betaalt u slechts een kleine vergoeding van 2.50 (5 x f 0,50) voor de extra administratiekosten
LAAT DIT DUBBELE VOORDEEL U NIET
ONTGAAN! Profiteer van de lage voormte-
kenpnis én van de soepele batalingsregeling
door gebruik te maken van de VOORDEEL
COUPON. Zend die vandaag nog aan uw
boekhandel ol (in open envelop, zonder post
zegel) aan
UITGEVERIJ
ANTWOORDNUMMER 5
8800 VB FRANEKER
Tel. (05170) 31 47; bij geen gehoor 2436.
Zend m»j bij verschijning
tegen voormtekenpnis
rechtstreèks/via boekhandel
DISPEREERT NIET Twintig eeuwen historie van de
Nederlanden, door A en H Algra Kompleet in vijf
delen 197.50
Ik betaal hei gehele bedrag ineens/in 5 termijnen van minim 40.- per
maand
Naam
Straal
Plaats
Datum
Bankrek - of g(ronummer
Doorhalen wat u met wenst
TR-3
VOORDEELCOUPON
