Gedaalde omzetten door
uitvoeren verkeersplan'
Archeoloog beschuldigt
Rijswijks laboratorium
Oostgelderse gemeenten
willen vuist maken tegen
project-ontwikkelaars
P
r
Het proza van
Herman Korteling
centrum
'Geen miljarden halen
)ij sociale woningbouw'
jroningse Kamer van Koophandel na onderzoek
Nader beraad
gevraagd aan
gemeentebestuur
_oost
_zuid
_noord
_west
Staatssecretaris Brokx:
'Conclusies in rapport over Vermaning overgenomen'
Spoorwegmuseum
in Utrecht is
flink uitgebreid
Watertoerisme
in Zeeland
neemt weer toe
Dilia v. d. Heem
lijsttrekker PPR
Proefproject
voor museum
in Friesland
Romeins leger
in Woerden
opgegraven
Bouwbeleid wordt vaak doorkruist
;2'RH: TERDAG 8 APRIL 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
RH27
EN
0302
unktie
tantal
1980
bi| de
sche-
jelei-
ide is
I Zl|fl
Groningen (ANP) De neer-
taande ontwikkeling van de
Imzet van winkels en horeca
bedrijven in de Groninger bin-
lenstad is door de invoering
|an het verkeerscirculatieplan
(eeleer versterkt dan tot stil
stand gebracht. Dit conclu-
leert de Kamer van Koophan
del in Groningen na een onder-
roek waaraan ruim tweehon
derd zaken in de binnenstad
deelnamen.
Het aantal winkels en horeca-onder-
demingen in de Groninger binnen-
jtad dat over het laatste kwartaal
n 1977 een omzetdaling moest
ststellen ten opzichte van het laat-
te kwartaal 1976 is bijna verdub-
ild. Het verkeerscirculatieplan is
19 september 1977 ingevoerd. Wa
in er in 1976 onder de aan de enquê-
deelnemende bedrijven zestig die
beneden de omzet van het laatste
kwartaal van 1975 bleven, in het
laatste kwartaal van 1977 moesten
109 ondernemingen (vergeleken met
1976) een absolute omzetdaling boe
ken. Van de 212 zaken boekten 35
wel een iets hogere omzet, maar de
omzetverhoging bleef achter bij de
inflatie. In Groningens hoofdwinkel
straat. de Herestraat, nam ongeveer
veertig procent van de bedrijven aan
de enquête deel. Dat zijn 39 zaken.
Van die 39 zaken noteerden 24 een
absolute omzetdaling, haalden ne
gen een iets hogere omzet maar min
der dan de inflatie noodzakelijk
maakte en kwamen slechts zes be
drijven tot een omzetstijging groter
dan het inflatiepercentage.
Achterop
De kamer van koophandel vergeleek
in tien verschillende branches. Ook
zo gezien is Groningen verder
achterop geraakt. Bleef in 1976 ver-
geleken met het laatste kwartaal
van 1975 56.2 procent van de Gro
ningse bedrijven onder het landelijk
gemiddelde, in het laatste kwartaal
van 1977 kon 71,6 procent van de
bedrijven de landelijke ontwikkeling
niet meer bijhouden. In een brief aan
het Groninger gemeentebestuur
dringt de Groningse kamer van
koophandel er dan ook op aan zich
nader te beraden over de gevolgen
van de invoering van het verkeerscir
culatieplan. Dit plan, dat landelijk
en zelfs Europees nogal de aandacht
heeft getrokken, komt erop neer dat
alle doorgaande autoverkeer (zowel
interlokaal als interwijk-verkeer)
niet meer door de binnenstad kan.
Dit is bereikt door de binnenstad in
vier sectoren te verdelen, die voor
auto's onderling niet meer bereik
baar zijn De automobilist die van de
ene sector naar de andere wil kan dit
alleen doen door eerst weer terug te
keren naar een soort ringweg om de
binnenstad om dan via die ringweg
elders opnieuw de binnenstad in te
rijden.
Bemoeilijkt
De kamer van koophandel stelt vast
„dat het verkeerscirculatieplan met
zijn vaak ingewikkelde constructies
de bereikbaarheid niet heeft bevor
derd. Integendeel: de indeling van
een betrekkelijk klein gebied in vier
sectoren heeft de toegang tot de city
aanzienlijk bemoeilijkt."
Verkeersbord in Groningen na
invoering van het „verkeerscir
culatieplan".
Of de kopers in de binnenstad zullen
terugkeren vindt de kamer op dit
moment nog moeilijk te beoordelen.
Van gewenning is tijdens de eerste
drie volle maanden dat het plan in
werking was niets gebleken. De om
zetten over 1977 waren naar verhou
ding lager dan in november. Maar
mogelijk dat ook de onlangs door
Groningen ingestelde koopavond en
de verplaatsing half april van de
warenmarkten van een terrein aan
de rand van de binnenstad naar het
stadshart wellicht weer kopers naar
de Groninger binnenstad zullen
doen terugkeren, aldus de Kamer.
[met
hooi
igen
ALMELO (ANP) Berichten
üs zouden er miljarden bezui-
ïigd kunnen worden in de soci-
tle woningbouw zijn gisteren
loor staatssecretaris Brokx
-an volkshuisvesting naar het
ijk der fabelen verwezen.
Jij het leggen van de eerste steen
oor een complex woningen in Alme-
o ging de bewindsman in op berich-
en als zou de volkshuisvesting sterk
[ekortwiekt worden.
uist in de sociale woningbouw valt
liet zo heel veel te halen, merkte
Jrokx op. Bovendien willen de be
windslieden de minst draagkrachti-
[en zeker niet de dupe laten worden
an eventuele bezuinigingen. Een
ndere vraag is volgens hem of het
pakket en de differentiatie van de
woningbouw thans wel zo goed pas
sen op de behoeften van de bevol
king. „Daarover moet nog eens goed
worden nagedacht, maar dat zal niet
tot gevolg hebben dat de sociale
woningbouw om zeep wordt ge
holpen."
Ook de bouw van beschutte eigen
woningen zal niet de nek worden
omgedraaid. Eerder zou worden ge
dacht aan een verhoging van het
aantal woningen in de beschutte
sfeer. Het veranderen van de finan
cieringsmethode want dat is nu juist
iets waarover binnen het departe
ment wordt gedacht, houdt geens
zins een automatisch verlagen van
de aantallen in.
De stukken waarover in de pers is
bericht zijn bedoeld als vingeroefe
ningen. het op een rij zetten van een
aantal mogelijkheden om gezamen
lijk de gedachten te kunnen bepalen.
ktaken
sties door Fred Lammers
BENNEKOM/GRONINGEN „Het gerechtelijk laboratorium in Rijswijk heeft zich bij het
samenstellen van het rapport over het al dan niet echt zijn van de omstreden archeologische
Vondsten van Tjerk Vermaning laten sturen door de eerder getrokken conclusies van de bioloog
drs. Durk Stapert van het Biologisch Archeologisch Instituut van de rijksuniversiteit in Gronin
gen. Zijn in 1975 uitgebracht rapport, waarmee de wetenschappelijke aanval óp Tjerk Vermaning
werd ingezet, is vrijwel identiek aan het rapport dat het gerechtelijk laboratorium de rechtbank in
\ssen aanbood en dat vorig jaar een belangrijke rol speelde in de rechtszaak tegen Vermaning
>eze beschuldiging doet dr. C. J. H.
'ranssen in Bennekom. die als ama-
Iteur-archeoloog sinds vorig jaar in
de zaak-Vermaning is betrokken
mede doordat door hem gedane
i'ondsten eveneens door drs. Stapert
n een dubieus daglicht zijn gesteld
- in een gisteren verschenerf publi
catie Daar tot voor kort wetem
chappelijke bladen de zienswijze
/an dr Franssen niet wilden publice-
en, ging de thans 78-jarige Benne-
commer, die zich vroeger vooral
ïeeft toegelegd op de insektenbe-
itrijding, er enige maandeh geleden
oe over zelf een periodiek uit te
(even. In het nu verschenen tweede
ieel van deze „Archeologische Be-
ichten" <a raison van 12,50 te be
tellen bij de heer Franssen. Groene-
itraat 34 in Bennekom. giro 826753)
loet dr Franssen een frontale aan-
al op drs. Stapert en diens chef. de
Jroningse hoogleraar H T. Water-
>olk.
)e door Stapert uitgebrachte be-
chuldigingen worden daarin „een
laneenschakeling van onbewezen
leweringen. verdachtmakingen en
nsinuaties" genoemd. De deskun-
ligheid van drs Stapert wordt sterk
n twijfel getrokken. „Zijn doctoran-
lustitel en de naam van zijn beroep
uggereerden de buitenstaanders
en onrechte dat hij een volleerd
rakman en autoriteit was ten tijde
'an zijn in 1975 uitgebrachte rap-
>ort In feite moest hij toen nog alles
eren Dit bleek helaas tijdens het
iroces-Vermaning. want de rechters
ingen onder-meer af op de bewerin-
en van de Groningse doctorandus
>it kan men hen met kwalijk nemen,
fant zij zijn juristen, die zich nim-
ner in archeologie hebben verdiept
n dus geen ervaren vakman van een
«deskundige beginneling kunnen
nderscheiden." schrijft dr
'ranssen
ïeen afwijking
let rapport van het gerechtelijk la-
Joratorium. samengesteld door de
san dat laboratorium verbonden
rhermcus dr E Groeneveld, wijkt
rnjwel met af van de op papier vast-
plegde beschuldigingen van drs
Itapert Dr Franssen vindt dat niet
verwonderlijk, omdat beide heren
vriendjes van elkaar zijn. Dat het
gerechtelijk laboratorium zich op
onbekend terrein heeft begegeven,
noemt hij „onbegrijpelijk". „Men
heeft het begrip gerechtelijk daar
mee een zeer wrange bijsmaak gege
ven." aldus dr Franssen
De Bennekomse doctor vergelijkt de
theorie van drs. Stapert in Archeolo
gische Berichten „met een gebouw
zonder fundament, dat zal instorten
zodra er een zekere hoogte is be
reikt." Als het niet ging om een on
schuldig mens te beschermen tegen
ongebreidelde agressie zou ik de
theorie van Stapert vanuit mijn sta
tus van wetenschappelijk hoofd
ambtenaar met een schouderopha
len naast mij hebben neergelegd.
Vermaning wordt door Stapert voor
een vervalser en oplichter uitge
maakt omdat zijn vondsten niet pas
sen in zijn theorie. Datzelfde geldt
voor de vondsten die door mij en
anderen zijn gedaan in de stuwwal
len bij Rhenen. Die doet Stapert af
met „spelingen van de natuur Ver
maning werd tot een maand voor
waardelijk veroordeeld, een uit-
UTRECHT (ANP) Het spoorweg
museum in Utrecht heeft het afgelo
pen jaar fors uitgebreid. Eind 1977
kwam het derde museumperron ge
reed. De twee nieuwe opstelsporen
die erlangs lopen betekenen meer
dan 200 meter opstelruimte extra
voor het museum, zodat binnenkort
ook al het tramwegmateriaal „onder
dak" kan worden tentoongesteld.
Nieuwe aanwinsten voor het spoor
wegmuseum zijn twee met enige
luister binnengehaalde gerestaureer
de rijtuigen en een diesel-elektrische
rangeerlocomotief. Deze locomotief,
in 1946 aan Nederland cadeau ge
daan door de Britse regering, hielp
direct na de oorlog mee bij de weder
opbouw van het Ndderlandse spoor
wegnet
Volgens hem is een uitgebreid onder
zoek door deskundigen van de bij
Rhenen gevonden zaken tot nu toe
nooit mogelijk geweest. „Op een ver
zoek van dr Van Es. directeur van de
Rijksdienst voor het Oudheidkundig
Bodemonderzoek in Amersfoort,
daaraan mee te werken, heeft dr
Franssen afwijzend gereageerd. De
twijfels die ik over zijn vondsten heb
uitgesproken zijn daarom gebaseerd
op soortgelijke ontdekkingen die
door anderen in stuwwallen zijn ge
daan".
VLISSINGEN (ANP) Het water
toerisme in Zeeland nam het afgelo
pen jaar toe met negen procent ten
opzichte van 1976. Dit blijkt uit tel
lingen. die door sluismeesters van
zeven sluizen in Zeeland zijn ver
richt.
In 1976 bedroeg die groei 25 procent
en in 1975 zelfs 28 procent. Uit het
verslag van de stichting provinciale
VVV Zeeland blijkt, dat die vermin
derde toename van de waterrecrea
tie ook zijn goede kanten heeft. De
kans op gedrang bij sluizen en in de
havens wordt daardoor kleiner, ter
wijl de uitbreiding van havens wat
soepeler zijn beslag kan krijgen.
Bij vijf sluizen, te weten Vlissingen,
Veere, Kats, Goes en Terneuzen is
ook de nationaliteit van de geschut
te pleziervaartuigen genoteerd.
Daaruit blijkt dat de Nederlanders
met 60 procent het grootste aantal
bezoekers uitmaakte. Dan volgen
den de Belgen met 25 procent, de
Duitsers met acht procent, de Brit
ten namen met vijf procent de vierde
plaats in.
In Zeeland bleef de sluis in de Zand-
kreek tussen het Veerse Meer en de
Oosterschelde bii Kats de drukste
De rond 80-jarige Deventer auteur
Herman Korteling heeft veertien
verhalen, die eerder verspreid ver
schenen, althans een groot deel er
van. gebundeld in het boek „Sinjeur
Jurrièn Costes Hissinck". J. A. Ris
pens noemde hem eens „een aquarel
list in proza", en dat was een goede
typering. Kortelings proza, zeker het
vroegere, werd veelal gekenmerkt
door een sfeer van zachte, uitvloeien
de en verstilde tinten. Dat bemerkt
men, bijvoorbeeld, heel goed aan het
verhaal, waaraan de titel van de bun
del is ontleend.
Het gaat over de restauratie van
verwaarloosde wandschilderingen in
een patriciërshuis Langzaamaan
worden de figuren erop weer zicht
baar. Eén man komt in de panelen
steeds weer terug, de vroegere bewo
ner van het huis, die een succesvol
maar ook bewogen leven heeft ge
leid. Met hem. voorzaat en naamge
noot. gaat de huidige bewoner zich
identificeren: Korteling beschrijft
dit proces, dat soms schokkend is.
zuiver en trefzeker maar met zoveel
bedachtzame aandacht voor het de
tail dat hij niet aan wijdlopigheid
ontkomt.
De novelle van Korteling is dan ook
bijna 30 jaar geleden geschreven. En
die over „De Grootburgers" zelfs
meer dan 40 jaar. Deventer kent van
met ruim 30.500 jachten. Deze sluis
heeft altijd al de eerste plaats voor
zich opgeëist, maar deze positie
wordt steeds meer bedreigd door de
sluis in de Grevelingendam tussen
het Grevelingenmeer en de Ooster
schelde bij Bruinisse. Deze sluis bij
Bruinisse ligt nog maar een kleine
1600 boten achter op de sluis bij
Kats, tegen 2300 in 1976. Derde qua
belangrijkheid is de sluis bij Veere.
Vierde werd de zeesluis van Vlissin
gen, evenals de sluis van Veere in het
kanaal door Walcheren. Het Goese
Sas te Wilhelminadorp in de toegang
tot de haven van Goes kwam op de
vijfde plaats. Wemeldinge maakte,
relatief gezien, grote vooruitgang en
werd zesde. Hekkensluiter bleef de
zeesluis te Terneuzen.
ouds Grootburgers. Korteling Is er
zelf één van. Hij heeft niet uitslui
tend maar wel voor een groot deel
gepubliceerd over deze historische
stad, waarvan hij houdt. De romanti
cus Korteling. die er ook vaak wat
Deventer dialect doorheen strooit,
situeerde zijn onderwerpen gaarne
in een omgeving, waar mooie oude
schilderijen hangen, waar mooie
oude muziek wordt gemaakt en waar
mooie oude dingen worden gedra
gen. Een tijd die voorbij is. Men kan
er nog vrouwen in ontmoeten, wier
stem klinkt „statig als een menuet"
of die de ogen „luiken".
Kortelings meer recente verhalen,
waarvan er ook enige zijn opgeno
men in de bundel, zijn aanmerkelijk
korter, zakelijker en bondiger. Zijn
proza is wat harder geworden als het
ware Ook wat donkerder getoonzet
(voorwoordschrijver Wam de Moor
merkt op dat in deze schetsen het
geluksverlangen getemperd wordt
door de bewuste ervaring van de
naderende dood). Het is goed ook
met deze kant van een sympathiek,
niet zoveel pretenties hebbend
schrijverschap kennis te maken
Kok-Kampen. 190 bladzijden.
22,50
Jac. Lclsi
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM - Als lijsttrekker
van de PPR is het huidige raadslid
Dilia v. d. Heem gekozen. Op de
eerste tien plaatsen van dé kandida
tenlijst voor de PPR voor de ge
meenteraadsverkiezingen staan
thans vermeld: 1. Dilia v. d. Heem, 2.
Cees den Hartog. 3. Jaap de Zeeuw,
4. Chrtsta Glasbergen, 5. Gerrie
Damsteegt, 6. Arjan Hulskamp, 7
Henk Tiesma, 8 Aad Leentvaar. 9
Tineke Fransman, 10. Bert Dus-
seljee.
Staatssecretaris Brokx.
Of er bezuinigd wordt en welke be
zuinigingsmaatregelen er zullen wor
den toegepast, daarover zijn zij nog
niet uitgestudeerd. „Ik kan er echter
nogmaals op wijzen, dat we mensen
met een bescheiden inkomen niet in
de wielen gaan rijden," aldus Brokx.
spraak waartegen hij hoger beroep
heeft aangetekend. Dat zal deze zo
mer door het gerechtshof in Leeu
warden worden behandeld. Voordien
zal dr Franssen een nieuwe publika
tie het licht doen zien Dat wordt
„De waarheid over Tjerk Verma
ning". een publikatie waaraan een
team van deskundigen meewerkt,
zowel archeologen als juristen. Het
zal in mei verschijnen „Wat in Ar
cheologische Berichten nummer
twee staat is in vergelijking daarmee
maar kinderspel. Alle blunders die in
deze affaire zijn gemaakt komen
daarin aan de orde. Het zal een fris
boekje worden, dat de nodige op
schudding zal veroorzaken en dat
mag ook wel. want de zaak-Verma
ning is helaas een prestigekwestie
geworden voor het BA I en voor
allen die door de universiteit van
Groningen bij deze kwestie werden
betrokken", meent dr Franssen.
'Grote onzin'
Drs. Durk Stapert had de beschuldi
gingen van de heer Franssen gister
middag nog niet onder ogen gekre
gen. „Hij doet maar Het staat ieder
een in Nederland vrij zijn gedachten
te publiceren," was zijn reactie. De
beschuldiging dat hij het gerechte
lijk laboratorium naar zijn hand
heeft gezet, vindt drs. Stapert „grote
onzin".
„Dat laboratorium is een onafhanke
lijke instelling. Dat de conclusie van
dr Groeneveld gelijk is aan die van
mij zou er wel eens op kunnen wij
zen. dat wij het bij het rechte eind
hebben." aldus drs Stapert
DEN HAAG (ANP) Het eerste
project om de ideeën over regionali
sering van het museumbeleid te
toetsen start in de tweede helft van
dit jaar in Friesland. Het moet ook
de gegevens opleveren voor het on
derbouwen van de uiteindelijk ge
wenste structuur van museumvoor
zieningen in die regio
Minister Gardeniers van CRM heeft
dit de Tweede Kamer meegedeeld
als nadere informatie in de discussie
over de nota „Naar een nieuw mu
seumbeleid" van de vorige bewinds
man. Zij meent dat de nota geen
discussiestuk is maar een beleidsno
ta, ofschoon beleidsuitgangspunten,
er maar ten dele in worden uitge
werkt en een financië paragraaf ge
heel ontbreekt.
De minister wil deelprogramma's
voor onderdelen van het museumbe
leid. verfijning van criteria voor mu
sea van nationaal belang en regiona
le toetsingspfojecten, waarvan er
een in een grootstedelijk gebied
wordt gehouden. Elk project zal
twee jaar duren. Een jaar na het
eerste project gaat het tweede pro
ject van start.
Minister Gardeniers is in tegenstel
ling tot haar voorganger geen voor
stander van vrij entree tot de musea.
Ze meent, dat het heffen van en
treegelden niet of nauwelijks invloed
heeft op het museumbezoek.
WOERDEN (ANP) Bij opgravin
gen in Woerden, waar vorige maand
de resten van een Romeins schip
werden blootgelegd, zijn voorwerpen
gevonden die erop wijzen dat op die
plaats een vijfhonderd man sterk
Romeins leger heeft gebivakkeerd.
Een tegel onthulde dat het om het
vijftiende Cohort ging. Volgens prof.
dr J. E. A. Bogaers, directeur van het
instituut voor oude geschiedenis en
archeologie van de katholieke uni
versiteit in Nijmegen, dat de opgra
vingen uitvoert, behoorde dit Cohort
tot de Zogeheten hulptroepen die
werden gevormd door Romeinse
vrijwilligers Het fort waarin het le
ger verbleef, moet volgens een oude
Duitse kaart „Launum" geheten
hebben. De vondsten stammen vol
gens prof. Bogaers uit ongeveer hon
derd jaar na Christus. Het fort zou
volgens hem tot driehonderd jaar na
Christus hebben bestaan
Van een onzer verslaggevers.
LOCHEM Achttien Oostgelderse gemeenten willen samen een vuist gaan maken tegen
projectontwikkelaars, die in dit gebied in toenemende mate het woningbouwbeleid doorkruisen.
Door gronden weg te kopen tegen prijzen die de overheid er niet voor kan betalen, kunnen zij het
integraal tot uitvoering brengen van bestemmingsplannen verhinderen. Gevolg hiervan is. dat
tegenwoordig te veel woningen gebouwd worden in de vrije sector, terwijl de sociale woningbouw
achterblijft.
De vertegenwoordigers van de Oost
gelderse gemeenten hebben zich in
Lochem over deze problematiek, die
overigens ook in andere streken
speelt, gebogen om te proberen met
elkaar er iets op te vinden. De bedoe
ling is van eikaars ervaring te profi
teren in dit opzicht. Men zal daartoe
in de toekomst vaker bijeenkomen
Verder wil men alle instrumenten op
een rijtje zetten, die mogelijk onge
wenste ontwikkelingen door het op
treden van projectontwikkelaars
kunnen keren. Hoewel de Gelderse
gedeputeerde voor ruimtelijke orde
ning, mr. O. W A. Baron Van Ver-
schuer. in Lochem opmerkte, dat
men het voornemen heeft, een vuist
te maken tegenover de project-ont
wikkelaars, bedoelde hij niet te zeg
gen, dat het straks knokken wordt.
Die vuist is nodig om een redelijke
onderhandelingspositie te bereiken
Lochems burgemeester, de heer H J
Beuke. zei: „Projectontwikkelaars
die op redelijke basis willen praten
over bouwplannen voor in bestem
mingsplannen liggende terreinen,
zijn morgen nog welkom op het ge
meentehuis. Niet welkom echter zijn
zij die alleen maar de hoogst mogelij
ke winsten willen maken."
Belangrijk is. zo werd gesteld, hoe op
democratische wijze vastgestelde
plannen (bestemmingsplannen en
deze weer geënt op streekplannen)
metterdaad kunnen worden gereali
seerd. De bedragen die projectont
wikkelaars voor gronden betalen,
geen Vaak voorbij aan iedere reele
prijsvorming. Goedkopere woningen
blijven dan achterwege en eveneens
Gedeputeerde mr. O. W. A.
baron van Verschuer
de voorzieningen waaraan de buurt
behoefte heelt
De projectontwikkelaars eenzijdig
een negatief image opdrukken wilde
men in Lochem niet. Gemeenten
kunnen ook profiteren van hun ken
nis „Maar dat is", zo werd gezegd,
„wat anders dan gedwongen aan ta
fel te gaan zittenGedeputeerde
Van Verschuer zei te hopen dat het
voorkeursrecht voor de overheid bij
de aankoop van gronden snel in het
parlement komt en wordt aange
nomen.
