Koeweit koopt rust
en orde met geld
iflWÊBB&UJa&
Oliestaatje is nog rijk genoeg om tegenstellingen toe te dekken
PS23-RH25
KOEWEIT-STAD
„Neem rustig voor eigen
gebruik een of twee fles
sen whiskey mee" wordt
ons bij ons vertrek naar
Koeweit aangeraden.
Zonder slag of stoot is de
uit Egypte afkomstige
stewardess aan boord
van Koeweit Airways be
reid het bijbehorende
glas met ijs en sodawater
te leveren. Maar, althans
officieel en in het open
baar, blijft alcohol in
het moslemse Koeweit
taboe.
Het doet wat vreemd aan.
Maar voor de uiterst pragma
tisch ingestelde Koeweiti's
geplaatst voor de spanning
tussen een zich snel ontwik
kelende maatschappij en de
wens, (ten dele door de Saoe-
di's opgedrongen) om de tra
ditionele samenleving in
stand te houden is dit de
gemakkelijkste oplossing.
Pragmatisme lijkt in Koe
weit een sleutelwoord te zijn.
En voor dat pragmatisme is
geld nodig. Voor de Koewei
ti's vormt dat geen enkel pro
bleem. Immers zij vormen
verhoudingsgewijs het rijk
ste land ter wereld. Het ge
bied waarop zij hun staat
hebben gevestigd bevat een
tiende van 's werelds olie
voorraden. Gemeten aan het
inkomen per hoofd van de
bevolking ruim 32.000 gul
den staat Koeweit boven
aan de lijst van rijke landen.
Tijd kopen
De overtuiging dat met geld
alles te koop is wordt in Koe
weit, althans tot^nu toe, be
vestigd. De opoliedollars
steunende Koeweitse bin
nenlandse - en buitenlandse
politiek heeft maar één doel:
een situatie scheppen waarin
het familiebedrijf. Koeweit
genaamd, in rust kan voort
bestaan én van z'n eigen rijk
dom kan genieten. Kortom,
een beleid met een tweeledi
ge strategie: de strategie van
het kopen van vrienden en de
strategie van het kopen van
tijd.
Dat er aan geld geen gebrek
is wordt elke bezoeker van
Koeweit vrijwel onmiddellijk
na aankomst duidelijk: een
eindeloze stroom auto's
waarin de nieuwste Ameri
kaanse modellen nauwelijks
opvallen beweegt zich van
het vliegveld naar Koeweit-
stad, een stad zonder enige
charme maar volgebouwd
met villa's. Daarmee vergele
ken lijken onze steden grote
krottenwijken. Landbouw
wordt in dit stukje woestijn
niet bedreven en de con
sumptie-industrie bestaat
niet. toch pullen de super-
markets uit van de nieuwste
produkten: alles aangevoerd
uit het buitenland. Het ge
voel dat men hier nauwelijks
weet wat men met z'n geld
moet doen bekruipt je hele
maal in de galerij van het
hotel Koeweit-Hilton: ronde
koepels sieren het plafond,
grote koepels geheel belegd
met bladgoud, ter waarde
van vele miljoenen. Maar het
„zwarte goud" waarop dit
land drijft, krijg je vrijwel
niet te zien, enkele olievlek
ken op de pier waar de tan
kers worden volgeladen uit
gezonderd.
Buitenlanders
De noodzaak om rust en
handhaving van de bestaan
de orde met geld te kopen
vloeit niet alleen voort uit de
vrees door het naburige Irak
te worden opgeslokt. Het
straatbeeld van Koeweit
stad mannen gekleed in
westerse pakken of broeken
en hemden naast mannen in
wapperende toga's, desjdas-
ja's geheten verraadt al de
samenstelling van de bevol
king. De mannen in de desj-
dasja's, de werkelijke Koe
weitse staatsburgers, vormen
met 47 procent van de bevol
king een minderheid. De wes
ters gekleden. de buitenlan
ders, die in Koeweit proberen
een stukje welvaart mee te
pikken zijn in de meerder
heid. De echte Koeweiti's be
horen voornamelijk tot de
heersende al-Sabah-clan die
de emir van het land levert of
tot èn van de overige vijftien
Koeweitse families.
Voorspellingen over de bevol-'
kingssamenstelling in het
jaar 2000 beloven voor de
Koeweiti's weinig goeds: in
het gunstigste geval zullen zij
ook wat dit betreft de status
quo kunnen handhaven; in
het ongunstigste geval zal
het aandeel van de Koewei
ti's in de totale bevolking van
het land tot veertig procent
dalen. Het is daarom niet ver
bazingwekkend dat de natio
nale kleding in dit land een
bijzondere betekenis heeft.
Desjdasja's worden alleen
door „Koeweitse" Koeweiti's
gedragen. Terwijl deze toga's
in andere delen van de Perzi
sche Golf als dwangbuizen
worden ervaren, vormen zij
in Koeweit een statussym
bool, het teken volwaardig
onderdaan te zijn van een
welvaartsstaat, eigenaar van
een paspoort te zijn dat door
velen wordt begeerd maar
dat voor vrijwel iedereen on
verkrijgbaar is, zelfs voor kin
deren wier ouders in Koeweit
zijn geboren en getogen.
Met recht behoort het beeld
van Koeweit als een land van
met geld smijtende oliesjeiks
tot het verleden. Zeker beke
ken vanuit het standpunt
van de Koeweitse Koeweiti's
is het land een welvaarts
staat in de ruimste zin van
het woord. Omgerekend aan
de hand van de door de staat
ter beschikking gestelde
voorzieningen voor Koeweit
se Koeweiti's, is het „geboor
terecht" van een Koeweiti
twee miljoen gulden waard.
Welvaart en sociale voorzie
ningen betekenen voor de
echte Koeweiti's meer dan al
leen maar een nationale ge
zondheidsdienst. gratis on
derwijs. goekope huisvesting
en sociale zekerheid vanaf de
wieg tot aan het graf. Wel
vaart betekent bijvoorbeeld
ook de kosteloze levering van
water door een staat die niet
over natuurlijke waterbron
nen beschikt. En de levering
van elektriciteit tegen de te
verwaarlozen prijs van twee
cent per kilowatt waardoor
zelfs de armen zich een air
conditioning kunnen veroor
loven. Elementaire voedsel-
produkten worden door de
staat gesubsidieerd. De prijs
van vlees wordt van over
heidswege vastgesteld.
Ambtenaren
Buitenlanders profiteren in
mindere mate van de wel
vaartsstaat. Sociale voorzie
ningen na het bereiken van
de pensioengerechtigde leef
tijd zijn aan echte Koeweiti's
voorbehouden. Buitenlan
ders krijgen een bonus uitbe
taald gemeten aan het aantal
jaren, dat zij in Koeweit
werkzaam zijn geweest. Bij
de sollicitaties om de begeer
de overheidsbanen worden
de Koeweiti's. mannen en
vrouwen, voorgetrokken.
Elke Koeweiti met een vol
tooide universitaire oplei
ding is van een goed betalen
de overheidsbetrekking ver
zekerd. De staat is één van de
belangrijkste werkgevers van
Koeweiti's. Op elke tien in
woners van het land is er één
ambtenaar. Dat een kwart
van deze Koeweitse ambte
naren analfabeet is en nog
eens een derde pas begint le
zen en schrijven te leren doet
niets ter zake.
door James Dorsey
Het gevolg van de bevol
kingssamenstelling van Koe
weit ligt voor de hand: de
dagelijkse gang van zaken,
de economie van het land is
afhankelijk van de import
van buitenlanders. Slechts
dertig procent van de wer
kende bevolking mag zich tot
de bevoorrechte klasse reke
nen. Waar je ook komt, bij de
Koeweitse luchtvaartmaat
schappij. de oliemaatschap
pij of de petro-chemische in
dustrie word je voornamelijk
door niet-Koeweiti's, afkom
stig uit de gehele Arabische
wereld, te woord gestaan.
Palestijnen
Het doet daarom wat vreemd
aan om uit de mond van
Egyptenaren, Syriërs of Pa
lestijnen te horen dat „wij"
een vrij land zijn of dat „wij"
veertien procent bezitten van
de aandelen van Mercedes
Benz. Ondanks het „wij" mo
gen buitenlanders, ongeacht
het feit of zij wel of niet uit
Arabische broederstaten af
komstig zijn, geen onroerend
goed in Koeweit bezitten.
Ook mogen zij geen meerder
heidsaandeel in een in Koe
weit gevestigd bedrijf heb
ben noch mogen ze in Koe
weit aandelen kopen. Van de
ruim vijfhonderdduizend
buitenlanders werden slechts
enkele honderden geëerd met
de verlening van het Koe
weitse staatsburgerschap.
Buitenlanders, optredend als
voorlichters van de Koeweit
se staat leggen ons uit dat
slechts bij hoge uitzonder
heid Arabieren Koeweiti
kunnen worden. Een derge
lijk besluit wordt op kabi
netsniveau genomen. En dan
gaat het om Arabieren die
Koeweit gedurende tiental
len jaren hebben gediend en
bijzondere prestaties hebben
geleverd.
Ongewenst
Zo hard men de buitenlan
ders nodig heeft voor de op
bouw van de eigen economie.
zo ongewenst zijn ze. Immers,
geen enkele Koeweiti vindt
de gedachte leuk een minder
heid in eigen land te zijn. De
buitenlanders worden het
land binnengelaten om te
werken, maar tevens wordt
ervoor gezorgd dat zij zich in
Koeweit niet thuis gaan voe
len. „Wie het hier niet leuk
vindt om te wonen, moet
maar vertrekken" zegt Abd el
Axim Hossny, hoofd van de
afdeling buitenlandse be
trekkingen van de Koeweitse
Kamer van koophandel.
Hossny, die al vijf jaar in
Koeweit woont is uit Cairo
afkomstig. Zodoende is de
uitbarsting van een in Koe
weit werkende Arabier tegen
over een Amerikaans meisje
in een van de vooraanstaan
de restaurants van Koeweit-
stad niet verbazingwekkend:
„Het ogenblik waarop jij mij
opviel wist ik dat ik met je
kon praten. Jij lijkt zo intelli
gent. Jij bent het eerste meis
je in jaren van wie ik het
gevoel heb dat ze als mens op
mij kan reageren. Geloof je
dat ik vreemd ben? Mag je
mij? Ik ben niet geschift en ik
ben ook niet dronken. Ik ben
gewoon moe. erg moe. Elke
ochtend sta ik op om half zes.
Tot diep in de nacht blijf ik
op kantoor werken. Alleen
om te slapen ga ik naar huis
Waarom denk je dat ik dat
doe? Omdat ik het werk zo
leuk vindt of het geld zo no
dig heb? Geld heb ik meer
dan genoeg, maar ik hou het
thuis niet uit. De meisjes zijn
in Koeweit allemaal hetzelf
de. Het enige waarom zij ge
ven is geld en kleding. Als je
met ze praat, kun je net zo
goed tegen een muur praten.
Nooit zal ik een meisje uit
Koeweit trouwen."
Onze eenzame gastarbeider
is niet zomaar Arabier, hij is
een van de in Koeweit woon
achtige 250.000 Palestijnen.
Palestijnen. wie Palestina na
aan het hart ligt. Op het
plaatselijke kantoor van de
PLO worden op grote schaal
kledingstukken verzameld
voor verscheping naar de Pa
lestijnse broeders in het door
oorlog geteisterde Libanon.
Adeen Bsiss, woordvoerder
van de PLO in Koeweit, weet
te vertellen dat zich honder
den Palestijnen voor de strijd
in Libanon hebben aange
meld.
Niettemin heeft Koeweit in
de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties gestemd
voor de in PLO-kringen om
streden resolutie die oproept
tot vorming van een VN-vre-
desmacht in zuid-Libanon.
Koeweit, dat tot nu toe vrij
wel van Palestijnse acties ge
vrijwaard is geweest, kon
zich dat ook permitteren
Door zich pal achter de PLO
op te stellen en door het Pa
lestijnse verzet op grote
schaal financieel te steunen,
houdt het de rust op het
thuisfront. Zo is het ook te
verklaren dat de naar rust
verlangende Koeweitse olie
sjeiks, zich van het Egypti
sche vredesinitiatief, althans
in het openbaar, afzijdig heb
ben gehouden.
Deze op het eerste gezicht
wat tegenstrijdige lijkende
maar zeer omzichtige poli
tiek ten spijt, waren de Pales
tijnen mede een aanleiding
om in augustus 1976 de nood
toestand uit te roepen, een
situatie die tot aan vandaag
voortduurt. Formeel werd de
uit vijftig leden bestaande
nationale assemblee van
Koeweit ontbonden omdat
het parlement de wetgevende
werkzaamheden had gesabo
teerd en van z'n vrijheid mis
bruik had gemaakt. In feite
was de oppositie en de vrije
pers die zich geen blad voor
de mond nam, de heersende
al-Sabah familie een doorn in
het oog. Zeker op het ogen
blik dat de Libanese burger
oorlog nog in volle gang was
en men in Koeweit een groei
van de militante Palestijnse
gemeenschap vreesde. Vlak
voor het uitroepen van de
noodtoestand ontploften in
Koeweit-stad, onder meer bij
het kantoor van de Syrische
luchtvaartmaatschappij, een
reeks bommen. Met de instel
ling van de noodtoestand
werd de vurigste voorvech
ters van het radicale Pales
tijnse en Arabische nationa
lisme in Koeweit de mond
gesnoerd.
Ruk naar rechts
De ruk naar rechts in de Koe
weitse samenleving heeft de
klasseverschiUen alleen maar
onderstreept. Niet alleen de
veschillen tussen de echte
Koeweiti's, de staatsburgers
eerste klas en de buitenlan
ders. de derde-rangsburgers,
maar ook de positie van de
genaturaliseerde bedoe-
inen de houders van een
Koeweits paspoort tweede
klas. Eigenlijk waren deze be-
doeinen bijna even zeer
als de lastige Palestijnen re
den om in Koeweit de nood
toestand uit te roepen. Oor
spronkelijk viel deze
van de Saoedi's afstammen
de woestijnbewoners het zo
begeerde Koeweitse pas
poort op nogal eenvoudige
wijze en uit nogal oppor
tunistische redenen ten
deel. Aartsconservatief als ze
waren zagen de Koeweiti's in
deze bedoeinen een nuttig te
genwicht tegen het grote
aantal buitenlanders. Al
gauw vielen deze Bedoei
nen, die grotendeels analfa
beten zijn en gemakkelijk
van de sociale voorzieningen
kunnen rondkomen, uit de
toon. Via hun vertegenwoor
digers in de nationale assem
blee verhieven zij hun stem
om een behandeling te eisen,
gelijk aan die van de echte
Koeweiti's. de oorspronkelij
ke bewoners van de stad
staat van vóór de olie en hun
nazaten. Al bij hun inlijving
in de staat zorgden de Koe
weiti's ervoor dat de bedoeie-
nen hun stem niet al te luid
zouden kunnen verheffen:
hun werd het stemrecht in
het land onthouden.
Koeweiti's zijn ervan over
tuigd dat, alle logica ten
spijt, de inrichting van hun
samenleving geen kiemen
van sociale onrust bevat.
Hun uit het buitenland af
komstige voorlichters voeren
twee argumenten aan voor
deze stelling: op de eerste
plaats is de bestaande situa
tie geen typisch Koeweits
verschijnsel maar een ken
merk van de meeste landen
in de Perzische Golf. Boven
dien, wie zou het in zijn hoofd
halen om zich te beklagen?
De buitenlanders hebben het
in Koeweit materieel beter
dan zij het in de landen van
hun herkomst ooit kunnen
krijgen.
Inflatie
Niettemin hebben de derde
rangsstaatsburgers het
meest te lijden onder de bij
verschijnselen van een ont
wikkelingsland dat geen te
kort maar een teveel aan geld
heeft. De hollende inflatie in
Koeweit knabbelt aan hun
relatieve materiële welvaart.
Reden voor in Koeweit woon
achtige niet-Koeweiti's om
voortdurend naar nog beter
betaalde banen om te kijken.
Dit wederom is aanleiding
voor de regering om een wet
voor te bereiden waarin het
niet-Koeweiti's wordt verbo
den om van baan te veran
deren.
De in het industriestadje Ah
madi woonachtige gastarbei
der Donovan luchtte op 21
maart zijn bezorgdheid ovei
deze dreigende ontwikkeling
in een schrijven aan de Ku
wait Times. „Deze inspan
ning (om het veranderen van
baan te verbieden) dient te
worden toegejuicht voor zo
ver het leidt tot stabiliteit op
het terrein van de werkgele
genheid. Maar heeft de rege
ring de minste aandacht be
steed aan de vraag waarom
niet-Koeweiti's van baan ver
anderen? Deze dagen van we
reldwijde inflatie raken Koe
weit zodanig dat z'n kosten
van levensonderhoud tot de
hoogste ter wereld behoren.
Uit de pan rijzende huren en
omhoogschietende prijzen
zijn aan de orde van de dag.
Daardoor hebben buitenlan
ders die naar Koeweit zijn
gekomen om in hun levens
onderhoud te voorzien vaak
geen andere keuze dan van
baan te veranderen om hun
kansen te verbeteren. Elke
wetgeving die de fundamen
tele vrijheid van de mens be
perkt om zijn eigen werk
kring te kiezen is onderdruk
kend en tyranniek van karak
ter. Het zou neerkomen op
slavernij in het moderne tijd
perk"
Advertenties
Twee dagen voor publikatie
van Donovans schrijven ver
schenen in de eveneens in
Koeweit gepubliceerde Arab
Times twee opmerkelijke ad
vertenties met bijbehorende
foto's: „Waarschuwing! Mag-
boul Basha, een mannelijke
Indiase dienstbode heeft het
huis van zijn werkgever ver
laten. Wie iets van hem af
weet of weet waar hij nu ver
blijft dient contact op te ne
men met het politiebureau
van Al Salhija, anders zal hij
de Juridische gevolgen moe
ten dragen", aldus de eerste
advertentie. In de bijna
gelijkluidende tweede adver
tentie wordt eveneens onder
het kopje „Waarschuwing"
om inlichtingen gevraagd
over het ook uit India afkom
stige dienstmeisje Datara
Hari Harali. Ook zij „heeft
het huis van haar werkgever
verlaten".
Pragmatisme is een luxe die
Koeweitse Koeweiti's zich
voorlopig kunnen veroorlo
ven. Toch blijft de vraag hoe
de in Koeweit woonachtige
bevolkingsgroepen, die als
los zand aan elkaar hangen,
die slechts in dit woestijn-
staatje bijeen zijn om er ma
terieel beter van te worden en
waarvan velen op z'n minst
een dubbele loyaliteit heb
ben, ooit tot een geheel zullen
samengroeien, een geheel ge
kenmerkt door een eigen le
vensvatbare identiteit. De
Koeweiti's hebben de keuze
tussen het afstappen van hun
hoge paarden om een op
meer gelijkheid gebaseerde
samenleving op te bouwen en
het haast onherroepelijke
vooruitzicht, op een golf van
sociale onrust, een opstand
die tot een wisseling van de
wacht zou kunnen leiden.»
Het is onwaarschijnlijk dat
de Koeweiti's met het maken
van hun keuze zullen kunnen
wachten tot over tachtig
jaar, wanneer het met de olie-
bonanza afgelopen zal zijn
