Triomfale intocht Flyer Alle Arubanen willen de vrijheid AUTOBIOGRAFIE VW-fabriek in Amerika start Audi-NSU en Toyo Kogyo geven Wankelmotor niet op Nederland huldigt wereldzeilrace-winnaars Oude bijbels terug in de St. Laurens Van Aardenne tornt niet aan CAO ziekenhuispersoneel Banken opgelicht: vijftien maanden Antillen streeft naar een rechtvaardige zaak 3 OENSDAG 5 APRIL 1978 BINNENLAND Trouw/Kwartet 11 ROTTERDAM Wij kunnen ons voorstellen, hoe Piet Hein na ;zijn roemrijke verovering van de Zilvervloot op eenzelfde manier via hetzelfde vaarwater is ingehaald. Al was in die dagen Delfshaven, Piet Heins vaderstad, nog lang geen deel van iRotterdam. Nadat Feyenoord jaren geleden met Europacup en Wereldcup thuiskwam heeft Rotterdam nog niet zoveel mensen op de been gebracht om een sportieve prestatie te huldigen als 'gisteren is geschiedt, toen de Flyer, die immers de zeilrace rond de wereld heeft gewonnen, met de vlag van prins Bemhard aan de stuurboordszaling haar thuisbasis aanliep. Tijdens de monsterrace hebben schipper Conny van Rietschot en zijn bemanning en zijn Flyer de kleu ren van zijn jachtclub hooggehou den. Goed. Conny van Rietschoten is nu geen Rotterdammer meer: sinds de OGEM de bedrijven van Van Rietschoten en Houwens heeft over genomen woont hij in het zonnige zuiden van Portugal. Maar „De Maas", waarvan de sociëteit in het middelpunt staat van het sfeerrijke Scheepvaartkwartier, is nog altijd dóór en dóór Rotterdam. Dat Scheepvaartkwartier was gisteroch tend vroeg al in een feestelijke stem ming vol vlaggen en spandoeken, „welkom Flyer", ondanks de schrale en zelfs snijdende oostenwind, die het de Flyer onmogelijk maakte op de zeilen binnen te komen. Mistig Bovendien was het nogal mistig en de uitkijkpost op de toren van een blusboot voor de ingang van de Veer haven moest dan ook aan het allengs naderende misthoomgeloei van ge meerd liggende en begeleidende schepen vernemen dat de Flyer te gen half één in aantocht was. Inmid dels hadden tienduizenden belang stellenden uit heel Nederland zich verzameld langs Westerkade, Park kade en Veerhaven om de Flyer- bemanning toe te juichen. En op het water was het druk met schepen en scheepjes van allerlei slag. Geëscorteerd door een mijnenveger van de Koninklijke Marine, sleepbo ten, patrouillevaartuigen van Rijks waterstaat, havenpolitie, rivierpoli tie en loodswezen, jachten en zelfs de raderboot Kapitein Kok die vroe ger als Rederij op de Lek III een regelmatige dienst had tussen Rot terdam en Schoonhoven kwam de Flyer op de motor met de zeilen van beide masten geborgen en met schipper Van Rietschoten aan het roer op de mond van de Veerhaven af, waar de Marinierskapel der Ko ninklijke Marine en de tamboer en pijpers van het Korps Mariniers schip en bemanning met het Wilhel mus begroetten. De blusboten zorg den voor een hulde met brandspuit waterstralen, waarvan echter door de mist niet zo veel was te zien. En van het volgepakte dek van de Kapi tein Kok kwam gescandeerd de tel- Prins Bernhard met de heer en mevrouw Van Rietschoten aan de champagne aan boord van de Flyer. kens herhaalde kreet: „Zet 'm op, Flyer!" Als eerste officiële hulde was er een telegram van minister-president Van Agt en minister mevrouw Garde niers van CRM met gelukwensen aan schipper Van Rietschoten en zijn bemanning voor de geleverde prestatie. Prins Bemhard was in de Berghaven in Hoek van Holland aan boord gestapt. Het eerste gedeelte van de Nieuwe Waterweg tot Vlaar- dingen, heeft de Flyer nog zeer scherp zeilend kunnen bevaren. Maar toen bij Vlaardingen de wind recht voor de kop kwam, moesten de zeilen naar beneden. Burgemeester en wethouders ont vingen gistermiddag schipper Van Rietschoten en zijn elf koppen tel lende bemanning in het Rotterdam se stadhuis, waar burgemeester Van der Louw aan de heer Van Rietscho ten als dank van het Rotterdamse gemeentebestuur de platenatlas „Rotterdam en de Zee" aanbood. Alle bemanningsleden kregen een fo to-album over Rotterdam. Burgemeester Van der Louw memo reerde, hoe bij alle moderne ver keerstechnieken, die het mogelijk maken zelfs in 24 uur rond de wereld te vliegen, een zeilrace van zeven maanden nog steeds veel meer tot de verbeelding spreekt. De tocht zelf, 30.000 mijl, zag de heer Van der Louw als een prestatie, die diepe indruk maakt. Die prestatie is nog bekroond door de overwinning. De dag werd voor de mannen van de Flyer besloten met een uitgebreide officiële huldiging aan het diner in de sociëteit van de Koninklijke Roei- en Zeilvereniging „De Maas". Hoofdredacteuren in cassatie inzake KGB-affaire BREDA (ANP] - De hoofdredac teur van het dagblad De Stem, L. Leijendekker, en de oud-hoofdre dacteur van De Limburger, F. Huls korte, gaan bij de Hoge Raad in cassatie van het arrest van het ge rechtshof in Amsterdam, in de zoge- noemde KGB-affaire. Het gerechts hof veroordeelde hen in hoger be roep tot het betalen van een dwangsom van honderd gulden per dag gedurende een jaar, als zij zou den blijven weigeren hun bronnen te Mei 1976 meldden De Stem en De Limburger dat het toenmalige PSP- Kamerlid Bram van der Lek op een lijst stond van mensen die agent waren van de Russische geheime dienst KGB. Het weekblad Else- viers Magazine had eerder het ver haal gebracht dat de redactie van het weekblad in )het bezit was van een lijst met namen van Nederlan ders die volgens een functionaris van de Amerikaanse geheime dienst CIA KGB-agenten waren. Elsevier noemde echter geen namen en gaf alleen onder meer als aanduiding „een Kamerlid ter linkerzijde". ROTTERDAM - Twee uit de zeventiende eeuw daterende bijbels, die uit de Sint Lau- renskerk in Rotterdam waren gestolen, zijn terecht. Bij de oplossing van een reeks van 57 inbraken, vond de Rotterdam se politie de twee boeken (waarde ongeveer vijfduizend gulden per stuk) tussen de buit. In verband met de inbra ken werden zes personen we gens diefstal en drie personen wegens heling aangehouden. Enkelen van hen zijn aan hero ïne verslaafd. De totale buit had een waarde van ongeveer tweehonderddui zend gulden. Beeld van Aruba: autowrak temidden van de cactussen Van onze Haagse redactie DEN HAAG Minister Van Aar denne (economische zaken) zal de moeizaam tot stand gekomen CAO voor het ziekenhuispersoneel intact laten. Van Aardenne, die zich be ducht had getoond voor fikse kos tenstijgingen, gaat toch akkoord met het volledig doorberekenen van die stijgingen in de verpleegprijzen. Dit werd gisteren in Utrecht bekend gemaakt door drs D. J. Wagner, di recteur van het Centraal Orgaan Ziekenhuistarieven (COZ). Het mi nisterie van Economische Zaken be vestigde, dat alle financiële gevol gen van de voor 170.000 werknemers geldende CAO mogen worden door berekend in de tarieven. Drs Wagner deed zijn uitspraak op een bijeenkomst van de Nederlands Christelijke Bond van Overheids personeel (NCBO), een van de werk nemersorganisaties, die begin dit jaar de CAO ondertekenden. Minis ter Van Aardenne had kort na die ondertekening de partijen: zieken huisinstellingen en bonden, bijeen geroepen. Hij maakte bezwaar tegen loonstijgingen, die hoger zou uitval len dan bij andere CAO's. De ziekenhuizen lieten weten verder besparingen niet voor mogelijk te houden, terwijl de bonden niets voelden voor een lagere prijscom pensatie voor de werknemers. Die mogelijkheden waren door Van Aar denne genoemd, evenals een „uitge smeerde" verhoging van de ver- pleegtarieven, dus doorberekening over een langere termijn. Het is de bedoeling van de overheid, dat de CAO-partners in de loop van deze week over directe en volledige door berekening worden ingelicht. DEN HAAG De Haagse recht bank heeft gisteren de 39-jarige chauffeur H. A. veroordeeld tot vijf tien maanden cel. De man had gedu rende een aantal jaren financierings banken opgelicht voor de totale waarde van anderhalve ton. Hij deed dat door aan de lopende band tweedehands auto's op te kopen, deze zonder een cent aanbetaling te financieren en ze vervolgens weer te verkopen. door drs W. J. H. Baart In het licht van de in de eerste beschouwing genoemde feiten moet men de krachtige los-van- Cura^ao-beweging op Aruba bezien. Ook voor een niet-Antilliaan is het duidelijk, dat het hier gaat om een rechtvaardige zaak. Deze beweging heeft haar organisa tie gekregen in de M.E.P. (Movimien- to Electoral die Pueblot; de volksbe weging voor de verkiezingen) en de ziel daarvan is de meest opzienba rende Antilliaanse politicus Betico Croes, een onderwijzer die is overge stapt naar de politieke arena. Ook wie het niet met hem eens wil zijn kan niet ontkennen dat Betico de meest bekwame politicus is, niet al leen van Aruba, maar zonder meer van de Nederlandse Antillen. Er zijn nog wel enkele ervaren politici op Curasao te vinden, maar niemand die als spreker zo volkomen beslag weet te leggen op zijn gehoor. Betico is niet alleen een bekwaam redenaar, maar de mensen voelen onmiddellijk dat ze in hem met een spreker te maken hebben die een dimensie meer heeft dan zijn mede dingers: men voelt duidelijk dat Be tico zelf volledig gelooft in de zaak die hij voorstaat en dat hij er sterk emotioneel bij betrokken is. Er is geen enkele Arubaan die zal beweren dat het doel waarnaar hij streeft Aruba vrij van de Curagao- se bevoogding verkeerd is. Alle Arubanen, geen een uitgezonderd, willen die vrijheid. Maar de meer bedachtzame Arubaan zal misschien zeggen: het doel is goed, maar Betico gaat te ver. De manier waarop hij te werk gaat is te grof. Schrik Toen in de tweede helft van augus tus van het vorige jaar een staking werd uitgeroepen om kracht bij te zetten aan de in Nederland duidelijk te maken Arubaanse verlangens, sloeg de zakenmensen de schrik om het hart. De staking betrof het perso neel van de elektriciteitsmaatschap pij. Ongelooflijk, een tropeneiland zonder werkende koelkasten, zonder airconditioning, zonder waterfabriek in het bedrijf. Want op Aruba valt nauwelijks een echte, urendurende regenbui per jaar. Al het water voor de consumptie moet uit zeewater gedestilleerd worden. Ook de hotels werden verstoken van elektriciteit en water. Het \yas in de eerste plaats een slag voor het toeris me. Maar ook het zakenleven in het algemeen leed er door. Betico, die als een ware Messias strijdt voor het welzijn van het Aru baanse volk, had door de staking uit te roepen, de economie een klap ge geven. De zakenmensen waren hevig geschrokken. Maar Betico weet zich volkomen ge steund door de eenvoudige koenoe- koe-Arubanen (in Holland zegt men: plattelanders), want die merken er nauwelijks iets van of het met het zakenleven goed gaat of niet. En de wat meer bedachtzame stads- Arubaan zal zeker op sommige mo menten beangst worden en denken: „Gaat Betico met behulp van zijn sterke achterban uit de koenoekoe, in de nabije toekomst zijn acties voor de zelfstandigheid nog radicaler Dit is de laatste van twee be schouwingen. De eerste stond in de krant van zaterdag I april (edities Rotterdam-Dordrecht en Den Haag-Leiden) of dins dag 4 april (overige edities). voeren? Bedenkt hij wel voldoende de consequenties van zijn dadén, of gaat hij louter emotioneel te werk?" Voor het Arubaanse volk is het zeker te hopen dat Betico met zijn M.E.P steeds weloverwogen te werk zal gaan. De ogen van de Nederlandse regering zijn open gegaan, Betico. heeft hen wel voldoende wakker ge schud. Hij behoeft niet nog krachti ger middelen te gebruiken. Anders schiet hij over zijn doel heen. Wat Betico ook nog voor pijlen op zijn boog moge hebben hij kan ver gaan, want zijn achterban volgt hem blindelings, en dat is zeker een ge vaar het moet wel duidelijk zijn dat Nederland een verwerpelijke daad van kolonialisme zou plegen, als het de vijf eilanden onder curate le van Curacao stelde. Want nog nooit is in de geschiedenis gebleken dat de machthebbers op Curacao getracht hebben om als een betrouwbare curator voor de andere eilanden op te treden Deze curator heeft steeds zijn machtspositie ge bruikt ten bate van zichzelf. Een Nederlander, die al 31 jaar op Aruba woont, bracht zijn gevoelens onder woorden door te wijzen op de telefoongids van Aruba, waarin tien tallen keren namen voorkomen als: Arends (87x); Boekhoudt; Croes (251x); Dirks (35x); Dijkhoff; Eman; Erasmus; Franken; Geerman (65x); Harms; Jansen; Koek (74x); Kool man (36x); Lampe enz. tot en met Tromp (107x) en Vrolijk (31X). En hij zei dan ook: „Ik kan niet geloven dat Nederland deze mensen niet zou willen helpen om hun recht te krijgen." Siccode Jong De Duitse dochteronderneming van Volkswagen. Audi-NSU te Nec- karsulm, en de Japanse fabriek Toyo Kogyo te Hiroshima zijn niet van zins de Wankelmotor op te geven. Beide fabrieken zijn er in geslaagd het benzineverbruik van deze motor met draaiende schijven terug te brengen en bovendien vol doen de jongste „rotatiemotoren" al aan de hoogste eisen op het gebied van schonere uitlaatgassen. Toyo Kogyo brengt tegen de zomer van dit jaar een nieuwe „Wankel auto" uit; Audi-NSU zal daarover volgend jaar een beslissing nemen. De Wankel-motor heeft sinds de komst van de eerste auto er mee. de NSU Spider van 1964, een geschie denis van vallen en opstaan be leefd. De Duitse NSU-fabriek, die in 1969 tot een fusie met Audi kwam, heeft het ontwerp technisch nooit perfect kunnen krijgen. Vorig jaar werd de laatste NSU. het mo del Ro 80 met. Wankel-motor, uit produktie genomen. Maar tegelijkertijd nam Volkswa gen een kleine serie Audi 100-mo- dellen met Wankel-motoren van 125 DIN-kw (170 pk) in praktijkon derzoek, waaruit nu is gebleken, dat deze motoren aanzienlijk ge perfectioneerd zijn. De nieuwe pro totypen voldoen aan de milieu-ei sen, die de Verenigde Staten voor 1980 hebben aangekondigd. Het verbruik is voor het vermogen aan vaardbaar. Benzineverbruik Juist het benzineverbruik is het grote probleem van de auto's met rotatiemotor, die tot 1973 in steeds groter aantallen werden gemaakt door Toyo Kogyo. De oliecrisis bracht deze onderneming in ernsti ge financiële moeilijkheden, toen de export van de Mazda RX-model- len met Wankelmotor instortte. Deze export was vooral op Amerika gericht, waar aanvankelijk veel enthousiasme voor de Wankel-mo tor ontstond. Vooral General Mo tors maakte duidelijk er een grote toekomst in te zien, omdat deze motorconstructie nu eenmaal veel eenvoudiger en compacter is dan de traditionels „Otto-motor" met op en neer bewegende zuigers. In 1975 werd echter de enige Euro pese fabriek, die gebouwd was voor de fabricage van Wankelmotoren, bij gebrek aan toekomstige afzet mogelijkheden gesloten. De fa briek was nog maar kort tevoren gereedgekomen. Het bedrijf, Comotor in het Duitse Alfortweiler, was opgericht door Ci- troën en NSU. Het Franse merk Citroën had eerst een uitvoering van de Ami 8 en later van het model GS met Wankel-motor uit gebracht, maar de GS „Birotor" werd teruggetrokken toen de olie crisis Citroën in financiële moei- lij kheden bracht en er voor de Wan kel-motor geen kans van slagen meer leek te bestaan. Ook Mercedes-Benz, dat al Wankel prototypen had gebouwd, en Dat- sun in Japan zetten de ontwikke ling niet voort en na Ford besloot vorig jaar General Motors er een punt achter te zetten. Toch maak ten GM en Citroën vorig jaar wel duidelijk, dat ze ingeval van gun stiger resultaten met het verbruik en de uitlaatgassen van de Wankel- motor hun belangstelling be houden. gen en Audi-NSU zijn met de Audi 100 naar Amerika en Japan gereisd om metingen voor de uitlaatgassen te laten verrichten. In beide landen blijkt de Wankel-motor van deze Audi aan de eisen te voldoen en niet eens op het nippertje. General Motors heeft nu dan ook opnieuw besloten de tests met de Wankel motor nauwlettend te volgen. Toyo Kogyo heeft nog steeds serie- produktie voor enkele tienduizen den Wankel-motoren per jaar en zal omstreeks 1980 zijn miljoenste Wankel-motor bouwen. Het Japan se concern begon er mee in 1960. Het meent een reële vooruitgang in de techniek te mogen constateren, waarbij uit eenzelfde compacte motorinhoud ook steeds meer ver mogen behaald kan worden. De 1,3 liter motor van de Mazda RX 5 bereikt 100 kW (136 pk) vermogen. Deze RX-5 is in 1975 geïntrodu ceerd. in Japan, waar zeer strenge eisen voor minimale luchtverontreini ging gelden, voldoen de nieuwste rotatiemotoren voor een dit jaar uit te brengen Mazda-coupé daaraan volkomen. Daarom en in overeen stemming met Audi-NSU zet Toyo Kogyo de produktie van de Wan kel-auto's onverschrokken voort en heeft zelfs Toyota bekendgemaakt toch weer verder te willen gaan met dit type motor. Lekke band uit de tijd door Goodyear-ontwerp Een Wankel-motor (boven) en een gewone benzinemotor of Otto-motor (onder) in onderdelen uiteengenomen. Duidelijk te zien is dat de Wankel motor constructief eenvoudiger genoemd mag worden. In het streven naar autobanden die niet lek kunnen raken, zodat de automobilist van de toekomst geen wiel meer behoeft te wisselen en reservewielen overbodig worden, heeft Goodyear een nieuw stadium bereikt. Het Amerikaanse concern heeft een band ontwikkeld, die er normaal uitziet, maar die op eigen kracht zelfs zonder lucht een kwart van het gewicht van een auto kan torsen. Het geheim van de rubbersmid is dat de zijvlakken van de band voor de toekomst ongewoon sterk zijn. Goodyear demonstreerde dat op de eerder dit jaar gehouden autoten toonstelling te New York door er een groot stuk uit te snijden zonder dat de band plat kwam te staan. Dit werd bereikt door een speciale velg, die de band in vorm houdt, aanzienlijk dikkere zijvlakken en vooral een speciaal rubbermengsel, waarover Goodyear verder niets bekendmaakt. De nieuwe band, die nog in het stadium van onderzoek is, heeft Impuls Audi-NSU en Toyo Kogyo hebben nu opnieuw aan de ontwikkeling van dit motorprincipe een impuls gegeven. Ingenieurs van Volkswa- Gehoopt wordt, dat de kleinere Wankel-motoren naar rato van het vermogen uiteindelijk zuiniger zul len blijken dan de huidige Otto- motoren. Daarom begint nu toch de interesse in de Wankel-motor weer op te leven. Deze week is in Amerika de pro duktie aangelopen van de Volkswa gen Golf. VW heeft in het zuidoos ten van de staat Pennsylvania, te Westmoreland, een fabriek in ge bruik genomen waar tegen het ein de van dit jaar de produktiecapaci- teit van jaarlijks tweehonderddui zend auto's bereikt moet worden. Het is voor het eerst dat een niet- Amerikaans concern in de Verenig de Staten auto's gaat bouwen. Volkswagen exporteert nu al bijna dertig jaar auto's naar Amerika. De eerste twee gingen in 1949 scheep en sindsdien werd de export van jaar tot jaar opgevoerd. In 1970 bereikte het Duitse merk met de juist ook in de V S. zo populaire kever een recordverkoop van 570.000 wagens. Maar daarna was de kever spoedig over zijn hoogte punt heen, omdat de Amerikaanse concerns concurrerende auto's gin gen maken en de Japanse merken VW voorbijstreefden. De Volkswa gens werden te duur, doordat de Duitse mark ten opzichte van de dollar in koers stijgt. Deze ontwik keling werd ingezet in 1971. VW heeft zich er bijna door uit de Ame rikaanse markt geprijsd. Het doel van de Duitse'fabriek is nu opnieuw voor concurrerende prijzen te kunnen werken. Vooral gezien de koersdaling van de dollar ten opzichte van de mark, maar ook door op deze wijze transport kosten en invoerrechten te bespa ren zullen de Volkswagens Rabbit (Golf) en Dasher (Passat) goedko per worden als deze auto's te West- moreland worden geassembleerd. Die assemblage begint met de Golf, welk model in Amerika goed is aan geslagen. hoewel de prijs sinds de introductie drie jaar geleden van net geen drieduizend dollar tot ruim vierduizend dollar is ge stegen. Vorig jaar is voor het eerst sinds 1970 de Amerikaanse verkoop van VW weer toegenomen. In 1976 werd met 201.000 auto's een dieptepunt sinds 1963 bereikt, maar in 1977 zijn in Amerika 260.000 Volkswa gens verkocht. De totale import van buitenlandse modellen nam er vorig jaar toe van 1,5 miljoen tot 1,9 miljoen. Vooral de zuinigheid spreekt daarbij aan: ook de Golf Diesel is een succes. Dit jaar wordt echter een versterk te concurrentie verwacht van de kleine Chrysler Horizon, die sinds januari in Amerika als Dodge Omni en Plymouth Horizon ge bouwd wordt. Volgend Jaar zal Ge neral Motors met zo n klein model met voorwielaandrijving komen Ook Japanse merken overwegen nu het voorbeeld van VW te volgen. Honda heeft al aangekondigd in Amerika een fabriek te willen; Dat- sun heeft zo'n plan serieus in over weging. geen binnenband nodig. Ook wan neer de lucht via een lek zou ont snappen, dan nog kan men zestig kilometer doorrijden met een snel heid van 60 kilometer per uur. Dit principe kent Dunlop voor zijn reeds in de praktijk toegepaste De- novo-band ook tachtig kilometer met 80 kilometer per uur maar die band is dan echt lek en plat. De Goodyear-band blijft evenals een voor de toekomst ontwikkelde in doorsnee bijna driehoekige band van Pirelli de wagen dragen. Maar ook de nog theoretische Pirelli- band zakt dan door en dat doet de Goodyear-band evenmin, zo heb ben de Amerikanen aangekondigd. Goodyeac deelt zelfs mee, dat als de band niet opgepompt is lek raken is al extra moeilijk met het dikkere rubber dit aan het rijge drag van de auto nauwelijks merk baar zal zijn. Daarom werd in de velg een spanningsverklikker opge nomen. die via een radiosignaal naar de reminstallatie het remlichtje op het instrumentenpa neel doet opflitsen. Wat het rijcomfort, weggedrag en het benzineverbruik betreft kan de nieuwe Goodyear-band zich meten met normale staalgordel radlaal- banden. Door toepassing er van wordt acht tot tien kilo gewicht aan reservewiel en krik bespaard. Maar wat de nieuwe band moet gaan kosten, is nog niet meege deeld. ga dit jaar eens op fietsvakantie! zeggen 4.999 fietsenmakers

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 11