Zuid-Afrika wil
liever geen blanke
in de Swapo
Over objectiviteit
Zwarte Zuid-Afrikanen op gereformeerde synode
VANDAAG
Voorbijgangers
VRUDAG 31 MAART 1978
KERK
T rouw/Kwartet2
door Aldert Schipper
In Namibië, de vroegere Duitse ko
lonie in het zuidwesten van Alrika.
dte door de republiek Zuid-Afrika
wordt beheerd, staat een of andere
vorm van zelfstandigheid voor de
deur. Zuid-Afrika zou er veel aan
gelegen zijn, indien het land zich
blijvend zou verbinden aan de re
publiek. Zuid-Afrika doet daartoe
zijn best door in Namibië eenzelfde
soort politieke opzet te scheppen
als in de republiek als ideaal wordt
gezien: De meerderheid van de
grond voor de blanke minderheid
en de zwarten, opgedeeld naar
stammen in zogenaamde zwarte
„thuislanden", waar zij een in blan
ke ogen „eigensoortige" ontwikke
ling kunnen doormaken.
Deze opzet wordt reeds jarenlang
aangevochten door de Zuidwest Af
rikaanse Volksbeweging (Swapo),
een oppositie-partij, die ln twee de
len is gedeeld, een binnenlandse en
eer». buitenlandse vleugel. De bin
nenlandse vleugel ls legaal. Zij ver
houdt zich tot de grootste kerk van
Namibië, de evangelisch-lutherse,
zoals de vroegere anti-revolutionai
re partij in Nederland zich verhield
tot de gereformeerde kerk. Dat wil
zeggen dat een lutherse Namibiër
doorgaans eigenlijk ook lid of sym-
patisant is van de Swapo Leidende
kerkelijke persoonlijkheden zijn
lid van de Swapo en de Zuidafrika
nen noemen de lutherse kerk wel
eens smalend de „Swapo-kerk".
Het kantoor van de 6wapo is geves
tigd achter in de tuin van het ker
kelijk bureau aan de Kerkstraat in
Windhoek. De persattaché van de
Swapo en van de kerk is een en
dezelfde persoon Daniel Tsjonga-
rero. Hij is herhaaldelijk voor korte
of lange tijd gearresteerd, maar nu
is hij vrij. Dat laatste kan niet
gezegd worden van zijn assistent.
Peter Manning. een 31-jarige kan
didaat in de economie van de uni
versiteit van Durban, die twee jaar
als manusje-van-alles in het publi
citeitsbureau van de Swapo heeft
gewerkt.
Manning werd op 9 januari van dit
jaar gearresteerd en is de enige
blanke politieke gevangene in Na
mibië. Hij werd beschuldigd op
grond van de wet op het terrorisme
en zal op 20 april voor de rechter
komen.
Zoeker
Mannings levensloop is opmerke
lijk. Zijn verloofde. Anne Murray-
Hudson, die deze maand uit Nami
bië werd gedeporteerd, vertelt wat
over Peter. Hij is de zoon van een
politieman uit Durban. Na zijn
middelbare school studeerde hij
een tijdje aan het seminarie. Daar
na ging hij werken in de mijnen en
had hij een baan als stoker op de
trein. Later werkte hij op de perso
neelsafdeling van een fabriek in
Durbar.. „Het was een zoeker", zegt
zijn verloofde. .Hij voelde zich in
eigen land niet thuis." Tijdens zijn
verschillende baantjes leerde hij
het lot van de zwarten in Zuid-
Afrika kennen en werd hij zich be
wust van het onrecht dat zij moe
ten ondergaan. Toen hij aanmon
sterde op een schip naar Australië
en Nieuw-Zeeland. was dat meer
een vlucht uit een land dat hij had
leren verafschuwen dan een nieuw
avontuur. Hij was enige tijd in Au
stralië en in Engeland. Hier ont
moette hij verschillende bannelin
gen uit Zuid-Afrika en Namibië, die
hem duidelijk maakten dat hij het
onrecht in Zuid-Afrika niet als een
vast gegeven hoefde te aanvaar
den. maar er iets aan kon doen.
Swapo
Hij keerde terug naar Zuid-Afrika.
studeerde er economie en in 1976
nam hij een baantje aan bij de
Swapo in Windhoek. Hier deden
zijn handen wat zij vonden om te
doen. Hij was geïnteresseerd in het
organiseren van eenvoudig werk en
zette een werkplaats op voor leder
waren, begon een groentetuin en
een atelier voor affiches. Hij reisde
enkele malen naar het noorden van
het land, waar de meerderheid van
de 50.000 Zuidafrikaanse troepen
gelegerd zijn en waar zij heersen als
bezetters. Hij verzamelde wat gege
vens over martelingen door de
Zuidafrikanen, maar zijn verloofde
verzekert dat hij niets meer te we
ten was gekomen dan wat de gewo
ne mensen in Namibië algemeen
weten: dat de Zuidafrikanen een
ware terreur uitoefenen, dat er
mensen verdwijnen, dat er gemar
teld wordt en dat de Zuidafrikanen
gehaat worden door de plaatselijke
bevolking. Allemaal niets nieuws,
want zelfs de kerkelijke leiders van
het land hebben officieel tegen het
wangedrag van de Zuidafrikanen
en hun martelpraktijken geprotes
teerd.
Anne Murray-Hudson denkt dat
Peter gearresteerd is omdat hij
blank is. De Swapo is een niet-
raciale partij, hetgeen betekent dat
ook blanken erbij kunnen. Er zijn
er niet veel en de Zuidafrikaanse
machthebbers zouden dat aantal
graag verder zien verminderen.
Door Peter vast te zetten, kan druk
op de overige blanke Swapo-leden
worden uitgeoefend en trachten de
Zuidafrikanen de hoop op een niet-
racistische maatschappij teniet te
doen.
Intussen hebben de Zuidafrikaanse
autoriteiten de verloofde van Peter
het land uit gezet. Volgens haar om
Peter te demoraliseren. Ook Peters
familie heeft last gekregen. Zijn
zusje, een katholieke religieuze in
Johannesburg, zuster Pauline,
Peter Manning
kreeg de politie op bezoek in haar
klooster, waar vijf typemachines in
beslag genomen werden. Een ander
zusje van Peter, mevrouw Kathy
feurt, kreeg een veroordeling van
vier maanden omdat zij weigerde
als getuige tegen haar broer op te
treden. Bij een vriendin van de
Mannings, Helen Joseph, werd ook
een typemachine in beslag
genomen.
Gesloten deur
Het proces tegen Peter Manning
zal achter gesloten deuren plaats
hebben. Hij wordt in de eerste
plaats beschuldigd van het be
machtigen van staatsgeheimen. In
dien hij schuldig wordt bevonden,
kan hij een betrekkelijk lage straf
tegemoet zien. In tweede instantie
wil de rechter hem aanklagen we
gens overtreding van de wet op het
terrorisme. Daar staat een veel ho
gere straf op en dat zou Peter in de
verleiding kunnen brengen dan
maar in eerste instantie schuld te
bekennen, teneinde tenminste de
andere beschuldiging, die in Zuid
afrikaanse omstandigheden ge
makkelijk tot een veroordeling
leidt, te ontwijken.
Vastenactie
De proceskosten laten zich zeer
hoog aanzien. Voorlopig rekent
Anne Murray-Hudson op 50.000
rand, ongeveer 150.000 gulden. De
Swapo doet zijn best om dit geld
bij elkaar te krijgen. De organisatie
heeft zojuist 20.000 gulden toege
zegd gekregen van de Nederlandse
Vastenactie voor dit soort kosten.
Wanneer eind van dit jaar het land
onafhankelijk wordt, hetzij onder
leiding van de door Zuid-Afrika ge
creëerde Tumhalle-alliantie of na
internationaal gecontroleerde ver
kiezingen onder leiding van een co
alitie van de bevrijdingsbeweging,
is het niet zeker, dat dit de vrijheid
van Peter Manning betekent. De
Tumhalle-alliantie heeft weliswaar
bekendgemaakt dat zij alle politie
ke gevangenen zal vrijlaten, maar
het is mogelijk dat de Zuidafrika
nen Peter Manning, omdat hij
Zuidafrikaan is, zullen meenemen
naar de gevangenis in Zuid-Afrika.
Of Anne haar verloofde binnenkort
in een vrij Namibië zal terugzien, is
nog verre van zeker.
Hulsstudlebljbel
Een uitgave om dagelijks iet Mand ie
nemen Om aantekeningen in te maken
ol om woorden te onderstrepen
De huisstudiebijbel is ervoor gemaakt
Beschri|lbaar papier met grote helder
leesbare letters over de volle breedte
van de pagina Met een perikopen-
indeling En met ruimte voor aanteke
ningen m de kantlijn
Ais extra korte inleidingen op de bijbel
boeken tekstverwijzingen landkaartjes
en een register met eigennamen
Gebonden m een solide band (naar
keuze wit. rood ol blauw)
Prijs 32,50 (exclusief verzendkosten)
Ook verkrijgbaar m de boekhandel.
Nederlands
Bijbelgenootschap
Postbus 620 Haarlem
023-259501
LEUSDEN Enkele kerkleiders van de nederduitse gerefor
meerde kerk (zwart) van Zuid-Afrika zullen volgende week in
Lunteren de gereformeerde synode bijwonen. Zij zijn speciaal
gekomen om de behandeling van de zaken betreffende Zuid-
Afrika mee te maken.
de criteria van het programma ter
bestrijding van het racisme (PCR)
van de wereldraad van kerken en de
steun aan dit fonds.
Relatiebemiddeling
Nog een andere buitenlandse delega
tie wordt om dezelfde reden volgen
de week ln Lunteren verwacht. Het is
het bestuur van de gereformeerde
oecumenische synode (GOS), een or
ganisatie waarin een aantal gerefor
meerde kerken uit de hele wereld
elkaar regelmatig ontmoet.
Zuid-Afrika staat dinsdag op de
agenda van de synode. Behalve het
reisverslag van de gereformeerde de
legatie, die in januari Zuid-Afrika
bezocht, komen daarbij onder meer
aan de orde een studie over de offi
ciële Zuidafrikaanse kerkelijke stuk
ken inzake de rassenverhoudingen,
Het belangrijkste punt, waarmee de
synode zich maandag zal bezighou
den. is de vraag of al dan niet mede
werking kan worden verleend aan
partnerbemiddeling bij ongehuw-
den. die een niet op het huwelijk
gerichte relatie wensen. Met die
vraag hebben de gereformeerde ker
ken te maken, omdat zij deelnemen
in het landelijk centrum voor huwe
lijkscontacten in De Bilt, dat een
zodanig bemiddeling overweegt.
Naast Zuid-Afrika zal dinsdag ook
verder gepraat worden over het oor-
logsvraagstuk. Na de uitvoerige dis
cussies over deze zaak in de vorige
synodeweek zal nu geprobeerd wor
den tot een besluit te komen, ook
over de neutronenbom. Dit laatste
op verzoek van de raad van kerken,
die zijn afwijzing van de neutronen
bom graag door de aangesloten ker
ken ondersteund ziet.
De woensdag is grotendeels bestemd
voor een beraadslaging over de
vraag of kinderen en jongeren die
(nog) geen belijdenis deden aan het
avondmaal kunnen worden toege
laten.
Donderdag zal onder meer over de
kerkelijke ontwikkeling in België
worden gepraat. Het is namelijk de
bedoeling, dat dit najaar drie protes
tantse kerken in dat land zich vere
nigen tot één „verenigde protestant
se kerk". Het zijn de protestantse
kerk van België (70 gemeenten), de
hervormde kerk van België (30 ge
meenten) en de gereformeerde ker
ken (6 in getal). De laatstgenoemde
maken nu nog, als aparte Belgische
classis, deel uit van het kerkverband
van de gereformeerde kerken in Ne
derland.
Stadia op de weg der charismati
sche zielsxorg, theologenconferentie
charismatische werkgemeenschap
Nederland, spreker dr K. J. Kraan,
vrijdag 7 april 10 uur, De Akker,
Melkpad 14. Hilversum. Inf. en opg.
U4 010-181755.
Het kruis en de christelijke een
heid. studie- en ontmoetingsdag
..Broederlijke Liefde", sprekers ds
G Bosveld, ev J Kits sr. ds A. di
Pardo. maandag 3 april. Rheder-
oord. Parkweg 19, De 8teeg (Old
Inf. en opg. tel. 070-637863.
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/
DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 4. Rotterdam
Tel. 010-115588
(Red. en klachten)
Schiedamsevest 52
Tel. 010-115700 (adv.)
DEN HAAQ/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030.
Tot ook mij 't stervensuur ontspruit,
zal ik mij de reactie herinneren van
een chef-binnenland bij een
gerenommeerd dagblad. De man
werd een nogal kritische
beschouwing met een wat
ongebruikelijke en uiteraard
subjectieve opinie voorgelegd. „Een
uitstekend stuk," kraaide hij, „maar
weet jij niet Iemand die wij dit in de
mond kunnen leggen?"
Een bekwaam vakman, zoals heel
wat met illusies levende lezers
denken dat een journalistieke
vakman er dient uit te zien
toegerust met een onwaarschijnlijk
vermogen om objectief te zijn en
slechts op zoek naar feiten.
Als er dan al eens een opinie moet
worden gegeven (omdat de kost
anders wel wat erg flauw zou worden
of omdat er soms feiten zijn, die pas
interessant blijken te zijn na enige
subjecUeve belichting), zoek dan een
man of een vrouw met een opinie op.
vraag hem of haar helemaal uit en
schrijf alles netjes op met de naam en
foto van de man of vrouw er duidelijk
bij. Je hebt dan feiten, waaraan
iemand zich misschien wel kan, maar
zeker niet mdg storen, want er is toch
sprake van objectiviteit?
Vandaar misschien wel de
populariteit van het zogeheten
interview in de Nederlandse
joumalisUek. Angsthazige
journalisten, die zelf niets durven te
beweren of misschien gewoon te dom
zijn om zelf iets te bedenken, kunnen
Jarenlang met die techniek uit de
voeten en zelfs heel comfortabel oud
worden.
In Januari 1866 vluchtte de schrijver
Eduard Douwes Dekker (bij heel wat
mensen meer bekend als Multatuli
omwille van de kortheid zal ik hem
verder in dit stuk ook zo aanduiden)
om allerlei persoonlijke redenen naar
Duitsland
In Nederland had hij. na zijn ontslag
als ambtenaar bij het binnenlands
bestuur in Indié. bittere armoe
geleden. In Duitsland probeerde hij
tevergeefs zijn omstandigheden te
door Jan Kuijk
verbeteren door fanatiek de
speelbanken langs te gaan.
Zo arm had hij het ln de zomer van
1866, dat hij vanuit Koblenz zijn
collega-schrijver Busken Huetom
hulp vraagt („Ik heb het heel
moelelyk en letterlyk niet te eten").
Huet werkt dan als journalist bij de
„Opregte Haarlemsche Courant".
Veel heeft Huet niet te missen, maar
hij stuurt toch een bankbiljet („men
zegt dat ned. bankpapier overal gul
gewisseld wordt") en Multatuli
bedankt uitbundig.
In die bedankbrief echter neemt
Multatuli ook een paar opmerkingen
en observaties over Duitse
binnenlandse toestanden op,
waarvan Huet als journalist
onmiddellijk de nieuwswaarde
beseft. Op 10 Juni 1866 is namelijk de
Oostenrijks-Pruisische oorlog
uitgebroken en daarvoor bestond in
Nederland uiteraard belangstelling.
Hij maakt een journalistiek
verhaaltje van Multatuii's
opmerkingen en zet dat in de krant
onder de kop „Van den Rijn". Tegelijk
stelt hij zijn bazen („de heeren
Enschedé") voor van Multatuii's
aanwezigheid in Koblenz en zijn
„geoefende blik in politieke zaken in
het voordeel van het blad partij te
trekken" tegen betaling van vijftig
gulden voor een reeks berichten.
Op die manier wordt Multatuli
onverwacht journalist en buitenlands
correspondent een baantje dat hij
met een zeker enthousiasme op zich
neemt, want hij meent wat te zeggen
te hebben. In zijn opgetogenheid
heeft hij kennelijk wat al te
gemakkelijk over één passage in
Huets brief heen gelezen „Oij kent
de Haarlemsche Courant in haar
streven naar objectiviteit (naar
pseudo-objectiviteit, zeggen
sommigen). Sedert 4'/i jaar
onderwerp ik mij dagelijks aan die
voorwaarde, en schroom daarom ook
niet u tot eene dergel jke resignatie te
vermanen."
Het gaat dan ook prompt fout in de
ogen van „de heeren Enschedé". Nog
maar net veertien dagen later meldt
Multatuli „Van den Rijn", dat de
groothertog van Hessen aan de
inwoners van Mainz heeft verklaard
„zeer bewogen te zijn met het lot
hetwelk de stad Mainz te wachten
staat" en daarom belooft „al het zijne
te zullen toebrengen tot afwending
van het gevaar" met dan plotseling
een persoonlijke en ironische
wending: „Hoe hij die belofte zal ten
uitvoer brengen, wordt niet gemeld."
Huet moet Multatuli dan ook
schrijven dat „de uitgevers der H.
Courant door niets doen blijken, dat
zij met uwen arbeid Ingenomen zijn,"
wat Multatuli dan weer in een brief
aan Huet verleidt tot de volgende
beschouwing over de journalistiek:
„Dat streven naar objectiviteit zou ik
toejuichen nee, lk Juich het toe,
maar dan moet men geen courant
uitgeven. Wat men zeker weet, kan op
een klein blaadje."
Verdriet en frustratie alom dus. tot
Multatuli in november 1866 een
journalistiek gezien geniale zet doet:
hij introduceert de „Mainzer
Beobachter" en daar citeert hij
veelvuldig en met kennelijk
welbehagen uit. Die „Mainzer
Beobachter" blijkt een krant te zijn
die geheel op Multatuii's
temperament en opvattingen is
toegesneden. De „Mainzer
Beobachter" schuwt bij voorbeeld de
polemiek niet en citeert en
commentarieert blijkens de
berichten „Van den Rijn" in de
„Opregte Haarlemsche Courant"
vrijmoedig andere kranten.
Geen wonder, die overeenkomst van
de karakters van de „Mainzer
Beobachter" en Multatuli. want de
„Mainzer Beobachter" bestaat niet
anders dan in het brein van Multatuli
zelf. Maar hij citeert nu tenminste en
dus is de objectiviteit gered.
Multatuli heeft het
correspondentschap op deze manier
drie jaar tot genoegen van alle naar
objectiviteit hakende lezers van de
„Opregte Haarlemsche Courant" en
„de heeren Enschedé" kunnen
volhouden. Een loslippigheid van
Multatuli zelf, die na veel omwegen
„de heeren Enschedé" bereikte,
maakte in juli 1869 een einde aan
deze Journalistieke werkzaamheden
van Multatuli.
Moreel laakbaar, wat Multatuli deed?
Mij persoonlijk lijkt eerder het
zelfbedrog van „de heeren Enschedé"
en de lezers van de „Opregte
Haarlemsche Courant" verwerpelijk.
Een schelmenstreek? Ongetwijfeld,
maar dan toch één van het kaliber
van Tijl Uylenspiegel of Reinaert de
Vos; verhalen waarin het goed en
kwaad ook niet langs strak getrokken
lijnen gemeten kan worden.
Is het foefje nog herhaalbaar in onze
tijd. nu er zoveel communicatie is,
zodat „de heeren Enschedé" niet
meer door loslippigheid en
achterklap op de hoogte moeten
worden gesteld, maar er zelf wel
achter kunnen komen waar hun
correspondenten de mosterd halen?
Een paar jaar geleden heeft Johan T.
van Minnen toen nog
correspondent in Bonn, vlak bij de
woonplaats van zijn voorganger
Multatuli in een Duits maandblad
- aan de hand van enkele verifieerbare
gegevens onthuld hoe handige
jongens dat spel tegenwoordig
spelen.
Het was in de dagen van de verhitte
politieke discussies in
West-Duitsland over de verdragen
met Oost-Duitsland. In die tijd
verschenen er in „De Telegraaf"
onder het opschrift „speciale
berichtgeving" allerlei berichten,
waarvan niet iedereen in Nederland
onmiddellijk de zin duidelijk was. De
volgende dag echter stonden die
berichten in de tegen de
regering-Brandt agerende
Springer-pers, met natuurlijk een
duidelijke en objectieve
bronvermelding van „De Telegraaf".
Springer seinde die berichten naar
Amsterdam, Springer hoefde slechts
te citeren en de PTT kon de winst van
de telegraaf- en telefoonkosten
opstrijken. Later, tijdens het debat in
de Bondsdag vormden diezelfde
berichten voor een politicus als
Gerhard Schröder weer argumenten
uiteraard met verwijzing naar dat
niet direct controleerbare
Nederlandse dagblad „De Telegraaf".
De conclusie is duidelijk. De lezer
kan de krant geen dag missen, maar
hij kan tegelijk niet argwanend
genoeg zijn. In elk geval moet hij het
hele begrip „objectiviteit" maar van
zich afzetten en al schiftend ln de
krant zich zijn eigen beeld vormen. Ik
denk, trouwens, dat hij dusdoende,
de makers van de krant het grootste
genoegen bereidt.
(Het verhaal van Multatuii's
exercities in de journalistiek is geput
uit het zojuist verschenen elfde deel
van het volledige werk van Multatuli;
een uitgave van Van Oorschot in
Amsterdam. In dit deel zijn ook de
correspondenties „Van den Rijn"
voor het eerst herdrukt. Met het
verschijnen van dit elfde deel wordt
de uitgave van deze volledige werken
na een onderbreking van zeventien
Jaar gelukkig weer voortgezet. De
prijs van dit 826 pagina's tellende
deel ls zestig gulden).
BIJ DE KOFFIE
Eens in de week hebben wij een
„mevrouw" met haar dochter die
samen alles bij ons opruimen en
schoonmaken. Ik schrijf
„mevrouw", omdat ik niet weet of
„werkster" nog mag. Je loopt zo
gauw achter in die dingen. „Hulp in
de huishouding" hebben we ook al
weer gehad, geloof ik. Daarna kwam
toch „medewerkster in de
huishouding." Enfin, ze zoeken het
maar uit. Het is een heel aardige
mevrouw en haar dochter ook, en
dat is toch maar 't voornaamste.
Meestal ben ik er niet bij als ze hier
al vegend en poetsend rondwaren,
maar deze week dan wel. Er ontspon
zich tijdens de koffie, die, als je 't
mij vraagt, de helft van de tijd in
beslag neemt, maar ik bemoei me er
niet mee, goed dan, er ontspon zich
tijdens de koffie een gesprek over de
verkiezingen. Eigenlijk ging het
eerst over mensendie misbruik
maken van de sociale wetten. We
hadden er teveel, vond onze
mevrouw, en zodoende. En toen
kwamen we op de verkiezingen ten
aanzien waarvan beide vrouwen min
of meer radeloos bleken te zijn. We
weten het niet meer, verklaarden ze
eenstemmig. Ze dachten er zelfs
over om maar niet te gaan. Omdat
ik mij strikt onthoud van ieder
stemadvies aan derden die daar niet
naar vragen of die wat dat betreft
niet op mijn weg gesteld zijn,
beperkte ik mijn behoefte om toch
wat te zeggen tot een lichte kritiek
op hun vermoedelijk voornemen om
maar niet ter stembus te gaan. Ik
sprak over democratie en hield
pikzwarte dictaturen ter
afschrikking voor. Ik zei ook datje 't
een beetje in de gaten moet houden
wat er gebeurt. Neem nou dat
miljard voor de scheepsbouw, zei ik.
Goed toch, dat ze even met klem
zijn wezen vragen waar al dat geld
van plan was te blijven? Ja, dat
vonden ze ook: „Naar de banken
hoefde 't niet, want die rijzen als
paddestoelen uit de grond. Bij ons
in de straat al vier bij elkaar." Ik
vroeg toen, want zo ben ik wel, is er
ook een postkantoor? Ze keken
elkaar even aan. Het bleek een eind
weg te staan. En toen bleef ik met
een vraag zitten.
BEROEPINGSWERK
NED. HERV. KERK
Beroepen te Hoogeveen (toez.): A. J
de Bie te Scharnegoutum; te 's Gra-
velduin-Capelle: O. den Boer te Wa-
geningen.
Afscheid op 2 april van Gaast c.a.: S.
Boonzaaijer ber. te Barneveld; van
Vlijmen-Drunen: J. Hanegraaff ber.
te Avereest; van Zwijndrecht: J.
Mansvelt ber. te Bussum; van
Hoogeveen: dr B. W. Steenbeek ber.
te Nijega; van Zeist: J. P. van Roon
ber. te Katwijk aan Zee; van
Sprang; A. Talsma ber. te Veenen-
daal; van Heinkenszand; A. Pronk
ber. te-Purmerend.
Intrede te Westerschelling; drs M. N.
B. Blonk, kand uit Leiden te Eind
hoven; J. Boneschansker uit Grouw,
waar hij op 7 mei afscheid zal ne
men; te Oosterend (Henn.): W. P. v.
d. Hoeven kand. uit Leek; te Maas
dijk: M. J. Kalvenhaar uit Nieuwleu-
sen; te Steenwijk: B. Koole uit Leer-
sum; te Den Haag: A. v.d. Lingen uit
Usquert; te Nieuwveen: H. O. Mole
naar kand. uit Scheveningen; te
Herveld en Slijk-Ewijk: J. Overduin
uit Rilland-Bath.
ALG. DOOPS. SOC.
Intrede te Eindhoven: S. Vooistra
uit Goed, Middelburg, Vlissingen.
CHR. GEREF. KERKEN
Afscheid van Amsterdam Noord-
Purmerend: W. C. Moerdijk ber. te
Rozenburg (industriepredikant).
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Borssele en te Kalama
zoo (USA); D. Hakkenberg te Lisse.
Bedankt voor Boskoop en voor
Krimpen a. d. IJssel: J. C. Westrate
te St Catharines (Can.).
VRIJE EV. GEM.
Aangenomen naar Enschede: F. Mol-
lema, kand. te Bergum, die bedank
te voor Wemeldinge.
BAPT. GEM.
Intrede te Amsterdam-West: S. v. d.
Laan uit Antwerpen (vrije evang.
gem).
GEREF. KERKEN
Bedankt voor Heerde: W. van der
Kooij te Sint-Jansklooster.
Dr F. C. de Vries
Op 87-jarige leeftijd is overleden dr.
F. C. de Vries, emeritus hervormd
predikant te Wormerveer. Van 1917
tot 1956 diende hij achtereenvolgens
de gemeenten Oosterland (NH), Wei-
dum, Ureterp, Oenkerk, Franeker,
Oostzaan en Wormer.
Theo Kotze
Mevrouw Helen Kotze. de echtge
note van dr. Theo Kotze de vorig
jaar „gebande" directeur van het
Christelijk Instituut in Kaapstad,
meldt dat haar man en zij over
stroomd zijn door brieven naar aan
leiding van een artikel in onze krant.
In het begin heeft zij nog steeds alle
brieven beantwoord, maar nu de
stroom aanhoudt, moet zij alleen al
terwille van de portokosten ons vra
gen aan de briefschrijvers haar ex
cuus aan te bieden, ivanneerzij geen
reactie ontvangen.
