Hervormde kerk steeds bereid tot gesprek I Niette Zonderling, geniaal, onvergetelijk: Kierkegaard En te midden van die rommel Gereformeerd beraad over dooperkenning kritische gemeente j ge» Briefwisseling met kerk in Zuid-Afrika hervormd nederland Veel gelovigen praktizeren overtuiging niet Moslims vormen landelijk comité Humanisten tegen bede in troonrede VANDAAG Voorbijganger^ DONDERDAG 30 MAART 1978 KERK Trouw/Kwartet 2 Van een onzer verslaggevers DEN HAAO De hervormde kerk is nog steeds bereid, een delegatie naar Zuid-Afrika te sturen die daar dan ook zal praten met die kerken, die het apartheidsbeleid steunen. Dit blijkt uit dé brief, die het moderamen van de hervormde synode heeft gezonden naar de nederduitsch- hervormde kerk in Zuid-Afrika. Het gesprek hoeft ook niet perse in Zuid-Afrika zelf plaats te vinden. Hoewel de hervormde kerk liever in Zuid-Afrika zelf zou willen praten om contact te hebben met mede christenen, die niet kunnen of mo gen reizen, is zij bereid overal en met iedereen te allen tijde het gesprek te heropenen of te openen, aldus de bnef. Ook in Nederland zou een dele gatie. waarin zwarte en blanke me de-christenen gelijkelijk vertegen woordigd zouden kunnen zijn, graag worden ontvangen. Droefheid De kleine nederduitsch-hervormde kerk staat erom bekend, dat zij ten aanzien van de apartheid nog veel starder is dan de veel grotere neder- duitse gereformeerde kerk. In een brief aan het moderamen van de Nederlandse hervormde kerk had de nederduitsch-hervormde kerk haar droefheid uitgesproken over een aantal recente besluiten van de her vormde synode ten aanzien van Zuid-Afrika. Volgens de Zuidafrikaanse kerk wil de hervormde synode geen echt ge sprek en laat zij zich leiden door de Zuidafrikaanse raad van kerken en het christelijk instituut. De beslui ten zijn volgens de schrijver van de ADVERTENTIE Opinieweekblad EUsbergs lucifertheorie Ook militairen hebben beschikkingsmacht over kernwapens"'De neutronenbom is het lucifertje dat de kernoorlog doet ontbranden Darnel Ellsberg (van de Pentagonpapers). vroeger strategie-adviseur van verscheidene Amerikaanse presidenten, in Hervormd Nederland. Ie In aan principieel gevecht gewikkeld icing (Vriendschep van de Bram en Freek op de reectiea op hun actie 'Er la alleen wat te veranderen ele |e late wilt verliezen' Extremisme in Duitsland. Oe onderschatting «en de rechtee En: Jan Cremer in d© kou en andere problemen/Geen sprake van gezamenlijke aanpak van problemen In zware industrie/Het nieuwe kolonialisme op Groenland/David de Beer: Zelfvertrouwen van blanke Zuidafrikanen moet ondermijnd worden/Hoe fout en goed waren de kunstenaars in de tweede wereldoor1og?/De dood van Luther King/Recht voor krakers en eigenaars. HERVORMD NEDERLAND houdt de hoop levend Ik neem een proefabonnement van twee maanden voor 5.-. Ik weet al voldoende van het blad. Ik geef me op als abonnee 32.50 per half Jaar) Naam Adres Plaats In enveloppe zonder postzegel sturen aan: Antwoordnummer 1776, Den Haag. T13 Van een onzer verslaggevers IJMUIDEN De kerkeraad van de gereformeerde kerk van IJmuiden heeft besloten, de classis Haarlem om advies te vragen over de erkenning van de doop in en door de kritische gemeente IJmond. Verschillende gereformeerde IJmui- drager. De classis Haarlem vergadert denaren zijn lid geworden van de in mei. kritische gemeente IJmond onder leiding van de priester Jan Ruiter, maar willen tegelijk ook lid blijven van de gereformeerde kerk. Onlangs werden in de kritische gemeente twee gereformeerde kinderen ge doopt en de ouders willen nu graag, dat deze kinderen bij de gerefor meerde kerk als dooplid worden in geschreven. De bezwaren van de gereformeerde kerkeraad liggen niet in de eerste plaats bij het verschijnsel van de kritische gemeente op zichzelf, als wel bij de nonconformistische wijze, waarop in de kritische gemeente ge doopt wordt. In het geval van de twee gereformeerde kinderen werd de doop bediend door de vader en de moeder zelf met nog een familielid, achtereenvolgens In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest Een van de regels voor dooperken ning in de kerken is, dat de doop bediend is door een bevoegd ambts brief, prof. dr. J. P. Overholzer, geno men op grond van „eenzijdige en kwaadwillige inlichtingen". Wat betreft de hervormde delegatie naar Zuid-Afrika, waarvan de reis niet doorging, omdat drie leden geen visum kregen, zegt de Zuidafrikaan se brief, dat uit de keuze van de afgevaardigden duidelijk bleek, dat van hervormde zijde niet de noodza kelijkheid wordt ingezien, dat een dergelijk gesprek op wederzijds ver trouwen behoort te rusten. Daarmee is echter de gespreksmogelijkheid niet afgesneden. Waarom geen ande re afvaardiging benoemd, wier standpunten niet bij voorbaat vast liggen? De brief eindigt met het uit spreken van de bereidheid, hoe moeilijk het ook mag blijken te zijn, een gesprek met een hervormde de legatie te voeren. Beleidskeuze In zijn antwoord wijst het modera men van de hervormde synode erop, dat de beleidskeuze van de hervorm de kerk inderdaad onder leiding van Zuidafrikaanse christenen is ge maakt, waarvan 85 procent in de Zuidafrikaanse raad van kerken is vertegenwoordigd. De „eenzijdige en kwaadaardige inlichtingen" baseren zich direct op uitspraken van Zuid afrikaanse kerken en christenen. Op het verwijt, dat de hervormde kerk tegen de blanken in Zuid-Afri ka zou hebben gekozen, antwoordt het moderamen: „Het is toch niet zo, dat alle blanken de huidige rege- ringspolitiek steunen? Wij herken nen de stem van een blanke minder heid beter dan die van de blanke meerderheid. Dat is waar. Wij lezen de Koinonia-verklaring met meer in stemming dan een synodaal ge schrift als „Ras en natie en volkeren- verhoudingen in het licht van de Heilige Schrift", ook dat is waar. Ons sprak het christelijk instituut met zijn pleidooi voor geweldloze veran dering meer aan dan menige synoda le uitspraak. Maar dat is toch niet hetzelfde als een keuze tegen de blanken? Wij zijn toch ook niet te gen de Russen, omdat wij hun dissi denten beter verstaan dan de leiding van land en kerk in de UUSR?" TORONTO (LWI) Een grote meerderheid van de leden van de verenigde kerk van Canada gelooft in de kracht van het gebed, maar velen bidden niet. Dat is gebleken uit een lezersonderzoek van het blad van de kerk, een van de grotere kerken van Canada. Zes en tachtig procent van de mensen, die aan het onderzoek mee deden, is ervan overtuigd, dat God gebeden hoort en ook verhoort. Twee en tachtig procent gelooft, dat het gebed iemands leven kan veran deren. Maar op de vraag „bidt u regelmatig?" antwoordde slechts de helft bevestigend. Tweemaal in mijn leven ben ik met het oog op mijn broodwinning naar Zaltbommel gereisd. De eerste keer was in verband met de heropening van een gerestaureerd pand. dat oudheidkundige betekenis had. Helemaal precies weet ik het niet meer. Ik herinner me echter wel dat, toen de trein Zaltbommel naderde, een bij mij in de coupé De toren van de Grote of St. Maartenskerk te Zaltbommel gezeten vader zijn zoontje opmerkzaam maakte op de toren van de Sint Maartenskerk en zei: „Ken je dat versje van.En te midden van die rommel, lag de torenspits van Bommel?" Het jongetje knikte van ja. „Nu. dat gaat over die toren", onderrichtte de vader zijn kind. Het was een leergierig knaapje, want het vroeg: „Wanneer is die spits er afgevallen?" Hierop moest de vader het antwoord schuldig blijven. Ik kon hem ook niet verder helpen op dat moment. Vandaag zou ik het wel gekund hebben: het was in de zestiende eeuw. Later is de spits weer opgebouwd, maar toen hij in 1696 weer afbrandde, hebben ze 't in Zaltbommel er maar bij gelaten. Deze bijzonderheden haal ik respectievelijk van het achteromslag en van pagina 82 van „Langs de oude Gelderse kerken Rivierengebied", een nieuw deeltje in de inmiddels al zeer uitgebreide reeks fotopockets „De oude Nederlandse kerken" (uitg. Bosch Keuning, Baarn, prijs 12,90). De schrijver van dit behoorlijk van registers voorziene deel is Kees van der Ploeg, die de Zaltbommelse toren indrukwekkend vindt en „op 'een voor ons land ongewoon rijke manier versierd". Kennelijk heeft de heer Van der Ploeg de fotobijschriften in een wat knorrige stemming geschreven, want dan is de toren opeens niet indrukwekkend meer, maar levert hij naar het oordeel van de schrijver vanwege die versieringen „een ietwat week silhouet" op. Ik deel deze mening niet, maar beveel niettemin ook dit deel van „De oude Nederlandse kerken" hartelijk aan. Mijn tweede beroepsmatige bezoek aan Zaltbommel voerde me in de Grote of St. Maartenskerk. Het was in de tijd dat onze krant nog vele edities telde en iedere stad van enige omvang zich aan zijn stand verplicht gevoelde, een door ons te recenseren uitvoering van de Matthaeus Passion binnen zijn muren te laten klinken. Ik werd door A. J. Klei naar Zaltbommel gestuurd om de vertolking aldaar door de Zuidnederlandse Bachstichting mee te maken en er enige verstandige woorden over te schrijven. In de trein zag ik de bas Herman Schey. Het was erg vol in de tweede (toen nog derde) klas en hij zat op zo'n uitschuifbankje bij de uitgang. Het maakte diepe indruk op me: zo'n beroemd man op zo'n gewoon bankje. Tegelijk putte ik uit dit feit de moed, hem aan te spreken en aangezien er in die periode druk getwist werd over een romantische of een objectieve opvatting van de Matthaeus Passion, vroeg ik naar zijn voorkeur. Hij was vóór de romantiek, dan kon Je tenminste lekker zingen, verklaarde hij. Ik genoot van zijn zang, maar ook van de ruimte waarin die klonk: het weelderig schip van de kerk. En nu lees ik bij Kees van der Ploeg, hoe 't allemaal in elkaar zit. Het Gelders rivierengebied is rijk aan oude kerken en tegenover de sierlijke pronk van de Zaltbommelse kerk staat de stoere ingetogenheid van de hervormde kerk in Well. Daar bespeelde ik eens het orgel, toen een vriend van me daar bevestigd werd tot predikant en daar is op mijn advies de nieuwe herder niet psalm 20 vers 1 maar psalm 134 vers 3 toegezongen. De keus van psalm 20 zou kunnen doen denken, dat er nu een gereformeerde bonder in Well was gekomen, zo betoogde ik, omdat de bonders bij zulke gelegenheden altijd laten zingen: „Dat op uw klacht de hemel scheure Terstond werd mijn advies opgevolgd, want Well was confessioneel en wenste op geen enkele wijze voor een bondsgemeente versleten te worden. Ik heb bij deze feestelijke gelegenheid niet gemerkt dat de bepleistering van de wanden wat somber is uitgevallen, naar de heer Van der Ploeg me thans laat weten. Misschien is na 't bovenstaande duidelijk, dat 't bekijken van „Langs de oude Gelders kerken/Rivierengebied" me vreugde heeft bereid. Het zal dit andere belangstellenden stellig ook doen. UTRECHT Op initiatief van de Surinaamse moslim-organisatie Lal- la Rookh heeft zich een landelijk moslimcomité gevormd, dat zich als doel stelt meer eenheid te brengen onder de moslims in ons land. De voorlopige voorzitter is Hendrik Dhonre. Onder de hindoestaanse moslims in ons land bestaan enkele richtingen, zoals orthodoxe en meer liberaal ingestelden. Ook bestaat er een „neutrale" groep. Deze drie rich tingen hebben elkaar op een eerste kennismakingsfeest ontmoet en hebben het plan studiedagen te or ganiseren. UTRECHT (ANP) Het hoofdbe stuur van het humanistisch verbond heeft bij premier Van Agt blijk gege ven van zijn verontrusting over de pogingen de bede weer in de troon rede op te nemen. Het verbond meent, dat dit in strijd zou zijn met de door het verbond gewenste le vensbeschouwelijke pluriformiteit van de overheid. Dat Nilfisk schoon- maakmachines de hygiëne in uw bedrijf ten goede kunnen komen? Onze adressen: AMSTERDAM: Postbus 859 Wibautstraat 131 Tel. 020-913456 Telex 13006 ROTTERDAM/ DORDRECHT: Postbus 948 Westblaak 4. Rotterdam Tel. 010-115588 iRed. en klachten) Schledamsevest 52 Tel. 010-115700 (adv.) DEN HAAG/LEIDEN: Postbus 101 Parkstraat 22. Den Haag Tel 070-469445 ZWOLLE/ORONINGEN: Postbus 3 Melkmarkt 56. Zwolle Tel 05200-17030. door dr C. Rijnsdorp Drs. W. R. Scholtens is veel te bescheiden, wanneer hij een keuze samenstelt uit dagboeknoti ties van Seren Kierkegaard, geschreven in de jaren 1846-1855, deze vertaalt en van inleidingen voorziet om van het registrerende nawerk nog te zwijgen en dan zijn naam heel onopvallend met kleine letters aan het eind van de boektitel vermeldt. Want dit Boek: Wilde Ocmen, een uitgave van Ten Have. Baam (300 blz. 27.50) verraadt een grondige bekendheid met het leven, de ge schriften en de betekenis van de Kopenhaagse geniale zonderling, die o.a. met Marx en Nietzsche tot de grote geesten van de negentien de eeuw moet worden gerekend. Scholtens kent uiteraard ook de literatuur over Kierkegaard; het zelfportret dat de grote Deen in zijn dagboeknotities heeft ontworpen kleurt drs. Scholtens bij met zijn commentaren, die genuanceerd en nergens opdringerig zijn. Kierkegaard wist wat hij waard was. Met zijn briljante gaven had hij in de jorunalistiek veel geld kunnen verdienen, maar zijn roe pingsbesef deed hem de weg van de meeste weerstand kiezen. „Heel mijn bestaan is een epigram tot grondige bezinning (bl. 28); het gaat om niets meer of minder dan een grondige revisie van het chris tendom" (30) „De reden waarom mijn eigen tijd mij verwerpt, wordt letterlijk de lof die de toekomst mij zal toezwaaien en die zal luiden: Hij wou geen duimbreed toegeven' (47 Het christendom is ontaard tot doctrine (74); christendom en evan gelie zijn platvloers geworden, doordat de mensen ze te lang van buiten hebben geleerd (158). „Zo heeft men de kerk gemaakt tot een gemeenschap van mensen voor wie het existentiële onverschillig is: de „leer" is immers juist en de sacra menten worden op de juiste wijze bediend. Dat is eigenlijk heiden dom" (161). „Geen enkele dwaling, geen enkele misdaad staat God zo absoluut te gen als het officiële (188). Als ie mand christen wil worden zal hij onrustig moeten zijn: als iemand christen geworden is. zal hij blij vend onrust verwekken" (208). „Heel het bederf in de christenheid komt van het feit dat men de voor stelling van Gods majesteit, van een geestelijke majesteit verloren heeft (241). Zo werd het mijn opga ve om te beschrijven wat christen dom eigenlijk is (256). Mijn opgave is: de mensen die inbeelding te ont nemen dat zij christenen zijn dit is ook een dienst aan het christen dom" (257). Goed zichtbaar De recensent behoeft Kierkegaard voor het ontwikkelde lezerspubliek niet te „ontdekken." Persoonlijk ben ik drs. Scholtens er dankbaar voor. dat hij met zijn boek de fi guur van Kierkegaard goed zicht baar heeft gemaakt. In het verle den heb ik mij een en andermaal met Kierkegaards werk bezig moe ten houden, maar ik was er nooit in geslaagd een echte relatie met die merkwaardige Deen op te bouwen. Zo ging het mij o.a. ook met Ter Braak. Er is dan een zekere dwang van buiten nodig, een taak, een opdracht bijvoorbeeld, om je reser ve als lezer te overwinnen. Ter Braaks proza ging als een galmend gerucht mijn ledige ziele voorbij", om met De Genestet te spreken; het was geseculariseerd kanselpro- za. Bij Kierkegaard was het mis schien dat „stijl" als zodanig hem blijkbaar niet interesseerde, wat bij de latere Nietzsche wél het ge val was. Nu noemde ik Ter Braak niet omdat hij van hetzelfde for maat als Kierkegaard en Nietzsche zou zijn, daar ls geen sprake van. Maar het ging mij even om rem mingen bij de lectuur. Drs. Schol tens haalt Marx erbij en dat ligt vandaag meer voor de hand dan Kierkegaard met Nietzsche te ver gelijken. na Mussolini en Hitier! Toch veroorloof ik mij, heel ónmo dieus, Kierkegaard te plaatsen in de buurt van Nietzsche envan Lodewijk van Deyssel. Van Deyssel besteedde oneindige zorg aan het „hoe" van het schrijven; Kierke gaard bekommerde zich daar, zo lijkt het, nauwelijks om. Nietzsches roem als schrijver bestaat hierin dat hij tegelijk groot was in zijn denken en een ongeëvenaard mees ter wat zijn stijl betreft. Van Deyssel Kierkegaard was christen, Nietz sche een anti-christen en Van Deys sel, ontgroeid aan het katholicisme van zijn jeugd, eigenlijk alleen maar estheet en taalvirtuoos. Als denker betekent Van Deyssel niets, maar als stilist, vooral In zijn be schouwelijke periode, is hij voor beeldig. Nu moet men niet vergeten dat Kierkegaard in 1813 geboren was. Nietzsche in 1844 en Van Deys sel in 1864; het tijdsverschil speelt mee. evenals het feit dat niet zoveel Nederlanders goed Deens kennen. Men is dus op vertalingen aangewe zen. Kierkegaard is in vertaling voor mij althans onleesbaar en mijn onbekendheid met Deens vormt dus een deel van het obsta kel wat Kierkegaard betreft. Schol tens' vertaling laat zich heel goed lezen. Terecht weert drs. 8choltens hen af die bij Kierkegaard enkele overeenkomstige uitspraken in de sfeer van Marx (geb. 1818) willen trekken, ook al waren beiden aan Hegel geschoold. Het gaat Kierke gaard om de absolute eisen van het evangelie en om de sanering van de Deense staatskerk van zijn dagen, met op de achtergrond èlk kerkin- stituut. Nietzsche heeft het chris- Kierkegaard tendom willen vernietigen, Kierke gaard wou het zuiveren. Nietzsche wees het christendom af, Kierke gaard wees het terecht. Beiden hebben veel geleden en geleefd on der ondragelijke spanningen. Ze schreven allebei tegen de heersen de meningen in, maar met hun har- tebloed, en dit laatste maakt bei der geschriften, met inbegrip van hun naam, onvergetelijk. Er zit meer goede kopij in een vergelij king van Kierkegaard met Nietz sche dan met Marx. TUK» ichriM van? DE BEZWAREN VAN DE STUK JESSCHRIJVER De bezwaren van de stukjessch ver doen zich op een dag als vai daag in het bijzonder gevoelen. Dal komt doordat ik het een dag vai tevoren moet geschreven hebben. Het mag dan vroeg of laat zijn -Ja) slechts zelden wacht ik de allerlaat^ ste berichten af en inspiratie is ooi wat ik loop toch altijd achter d feiten aan. Vandaag al heel nadruk?6 kelijk. Er worden verkiezingen geïs1 houden en hoewel ik in de verttoi mensen af en aan zie lopen naar he|je stembureau van onze buurt, heb il p toch niet de moed om een voorspel iu ling te doen. Niet ten aanzien van d opkomst, maar nog minder ten aan10 zien van de uitkomst, om van d er „bekomst" maar helemaal te zwijpn gen. (Intussen geen onaardige driena deling voor een preek, collega!) Il^t kan dus over die verkiezingen geei.a zinnig woord zeggen. Ik kan zelf ij niemand meer opwekken om d^ door mij aanbevolen richting te kiek zen (maar goed ook, hoor ik hier eaei daar iemand zeggen), want daarvoojgg ben ik te laat. Ik weet dus niets vat deze verkiezingen, waarvan u de uit slag in ditzelfde nummer in geureie en kleuren leest. Maar ik weet evenPri min iets van PSV-Barcelona. Oofn dat zal ik geduldig moeten afwach ïr* ten. Ik weet wel iets van de opkoms et in Eindhoven. Die is maximaal, hel,af ik begrepen. De uitkomst is uiterlvl aard op dit moment verborgen?01 waardoor ook van de „bekomst ^0! niets te zeggen valt. Zo langzameiPer hand zult u het met mij eens zijn daf>€ stukjes-schrijven een hachelijk! zaak is. Althans als je erg actueee wilt zijn. Nu verplicht overigens nie mand mij daartoe. En zijn er nie jjy genoeg zaken van de langere baan Ik houd nu toch niemand meer vai het stemmen af, maar ook met zo' X: statenverkiezing staat en valt d wereld natuurlijk niet. Nog minde met de uitslag van een voetbalwedL strijd. Het gaat allemaal weer voorjp bij. Gelukkig ook maar. Ik hoop, da de goeie mensen in de Staten komea en (zo chauvinistisch ben ik toef wel) dat PSV gewonnen heeft. BEROEPINGSWERK NED. HERV. KERK Beroepen te Hallum: K. Mulder te £j Jacobiparochie; te NOP (wijkgen) Nagele-Tollebeek): H. C. v.d. Meulef te Rinsumageest; door de gen. syn_ tot zendingspred. (docent aan cf theol. hogeschool te Ujung Paflr dang, Indon.): C. Fieren, kand. Ede. Aangenomen naar Maastricht: Reb v.d. Beid te Oldebert, die bedanktrvc voor Doetinchem (toez.); naar Veerdoo F. Kalis kand. te Amsterdam; naiers Wedde (toez.; beperkte betrekkingtnei Ph. J. Leenmans te Breskens; naJnel Zaandam: G. H. M. Röhling te Beeltoei naar Krabbendijke: A. BelP kenkamp, vic. te Amerongen. Bedankt voor Leeuwarden: M. v.& Leun te Apeldoorn. GEREF. KERKEN Ds G. van der Veere te Drachten pvc niet beroepen te Domburg (zoals gipos teren abusievelijk is vermeld) noci>m< in enige andere plaats en kan voojpan lopig ook geen beroep in overwegiif'vc nemen. l.De onv Beroepen te Zuidlaren: T. de Boer Per Winschoten. Benoemd tot ziekenhuispred. vaf?*^ het Julianaziekenhuis te Apeldoorf!*1 H. Lenters te Maassluis, die deivv benoeming heeft aangenomen. 0 GEREF. KERKEN (VRIJG. B.V.)F0J Aangenomen naar Arnhem: K. t Holwerda te Doorn. T"n CHR. GEREF. KERKEN Benoemd tot leraar godsdienstorDe 1 derwijs verbonden met pastorale a!Vor' beid aan het chr. lyceum te Rijp311 wijk: J. P. v.d. Boomgaard te Ari°nci sterdam. o; toch GEREF. GEMEENTEN gan Beroepen te Unionville (Can.): M. jpn6 van Gelder te Gouda. 1*^ Bedankt voor Amsterdam-Noord é!en' voor Den Haag-centrum: A. Mo#^11 kerken te Nieuw-Beijerland. Simojoki De aartsbisschop van de Finse 1 therse kerk, Martti Simojoki, gaj per 1 september met emeritaat. H wordt 17 september 70 jaar. Simoj nen ki leidt de Finse kerk sinds 19 naai Voor zijn opvolging stelt de kerk efrerk; drietal op. Daaruit zal omdat foor lutherse kerk in Finland staatskePvd/ is president Kekkonen de nieu*8,8 aartsbisschop kiezen. Gijsen In een oplage van 400.000 stuks is Limburg de verspreiding gest van een brochure onder de „Waarheid over een moedig schop". De schrijvers ervan 5 Maastrichtse franciscanen, ters R. Dieteren, G. Lohuis en Tesser. De brochure handelt hoofdzaak over de reeds beken conflicten rond het diocesaan m siebureau van Roermond en over moeilijkheden tussen bisschop Gl *en sen en de landelijke bisschoppelij °u c vastenactie. De schrijvers voorsp [We ;Vier Pvd Grol VVE MKUaVWC, J./C OV.1L11J VCio VUU15JA len, dat de strijd tegen bissch Gijssen en zijn „echte katholle geloofsvisie" nog moet beginni

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 2