Colombiaanse boeren moeten zichzelf leren helpen
^og grote ruimte voor
onsumptief krediet
Sporen doornenkroon
op lijkwade van Turijn
oekomst van de eigen kinderen motiveert
Mens wordt
vergeten in
officiële
plannen
Nederlandse Credietbank meent:
Funhouse doet
beroep op minister
'Fietspad' is
levensgevaarlijk
Buit bij inbraak
ruim zestig mille
ERDAG 25.MAART 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet P 15 - RH 17
oor Wim Jansen
le rijkste boeren van Colombia wonen in het uiterste noordoosten van het land, maar het zijn
ten grootgrondbezitters. In dit moeilijk toegankelijk moerasachtige gebied aan de Caribische
ust is het hoofdprodukt marihuana, dat op grote schaal illegaal richting Verenigde Staten
erdwijnt. De smokkel levert Colombia meer dollars op dan de koffie, wat officieel het
oornaamste exportprodukt is.
[et land zit daardoor zo vol dollars,
st er een omgekeerde zwarte
ïarkt ls ontstaan. De harde Ameri-
tanse munt levert op straat aan-
lenlijk minder op dan bij de ban
en, die er overigens ook al minder
esos voor geven dan de officiële
oers Een unieke situatie in Zuid-
Lmerika. waar de dolla* meestal
eer geliefd is.
)e Verenigde Staten steken grote
edragen in de bestrijding van deze
rughandel. maar zolang veel poli-
e- en douanefunctionarissen een
eel van hun inkomen uit de smok-
el moeten krijgen, heeft dat wei-
lig succes. De boeren in deze
treek varen er wel bij en leiden een
uxueus leven.
let de rest van de Colombiaanse
oeren is het, op een handjevol
rootgrondbezitters na, slecht ge
teld. De „campesino", de kleine
»er, leeft meestal onder het be-
taansminimum en maakt lange
agen op zijn stukje grond. De re
eling probeert met buitenlandse
teun hun lot te verbeteren. Daar-
oor is in de „Llanos" een proefcen-
rum opgezet.
dairies
fat vroeger de prairies voor de
herenigde Staten waren, zijn de
Janos voor Colombia. De „Liane-
de Colombiaanse cowboy,
werft nu nog eenzaam te paard
net zijn kleine kudde over de uit-
estrekte dorre hoogvlakten. Die
enzaamheid duurt niet lang meer.
)e grote trek vanuit het dichtbe-
rolkte bergland naar dit vrijwel
inbewoonde gebied, dat meer dan
le helft van het land beslaat, is al
ip gang gekomen.
Iet is niet de zucht naar avontuur
lie veel Colomblanen de relatief
ruchtbare berger, doet verlaten.
)oor uitputting van de bestaande
andbouwgronden en een sterke be-
olkingsgroel is het voor de kleine
loeren nauwelijks meer mogelijk
n de bewoonde wereld een akker-
je te vinden, dat voldoende ople-
rert om het gezin in leven te hou-
len. Ze laden hun bezittingen op
iet dak van een bus en trekken
lostwaarts de Llanos in, op zoek
laar een stuk bebouwbaar land.
)e Llanos zijn van niemand, hier
-eldt het systeem van de „baldios".
Vie een stuk grond een jaar lang
lebouwt en ontwikkelt en er een
luis je heeft neergezet, kan eigen-
lomsrechten over de grond krij-
;en. Hij kan dan niet meer van zijn
laldio worden afgezet.
Toch heeft de praktijk al uitgewe-
:en dat de boeren zelden op hun
noeizaam bewerkte stukje land
ilijven wonen. Na een paar Jaar
jlijkt de harde en poreuze grond
Uitgeput en zijn ze genoodzaakt
verder te trekken. Slechts zes pro
cent van de immense vlakte is echt
vruchtbaar: alleen vlak langs de
vele riviertjes, die in diepe kloven
de hoogvlakte doorsnijden en de
door het poreuze gesteente wegges-
joelde vruchtbare grond richting
Venezuela transporteren.
Project
Midden in deze woestenij heeft de
Colombiaanse overheid met onder
andere Nederlandse steun bij de
Orinoco-rivier een ontwikkelings
centrum voor de Llanos opgezet. Al
ruim vijf jaar experimenteren tech
nici en studenten in het minuscule
plaatsje Las Gavlotas met metho
den en apparatuur om de Llanos
bewoonbaar te maken, zodat de
bevolkingsdruk vanuit het westen
kan worden opgevangen. In die tijd
is het project uitgegroeid tot een
prestige-object van de regering:
Las Gaviotas is een modeldorp ge
worden in de prairie, voorzien van
allerlei aangepaste apparatuur en
een compleet medisch centrum
voor het handjevol bewoners.
Wetenschappers en studenten, on
der meer afkomstig van de twintig
universiteiten die Bogota telt, zoe
ken naar een goed gebruik van de
poreuze bodem. Omdat koeien het
lange taaie steppegras niet eten,
zijn de veehouders gewoon regel
matig stukken land af te branden,
zodat er jong eetbaar gras voor in
de plaats komt. Naast het jonge
gras krijgt de erosie echter ook een
kans en de bodem is dan in korte
tijd helemaal onbruikbaar.
Door de invoer van een speciaal
soort geiten, lijkt het desastreuze
platbranden niet meer nodig. De
geiten eten het taaie gras wel en
houden het op deze manier kort.
Het rundvee kan daarna het jonge
gewas afgrazen. Maar het is niet
waarschijnlijk dat veel van het zo
gefokte rundvlees op de tafel van
de Colombinaan terecht komt. Het
is hier algemeen bekend dat de
veehouders (vaak nomaden) op
grote schaal hun koeien over de
oncontroleerbare grens met Vene
zuela smokkelen, omdat het vlees
daar veel meer oplevert
Gaviotas is een duur project en de
Colombiaanse regering heeft de
deelnemers begin dit jaar laten we
ten dat ze snel moeten gaan produ
ceren. Op dit moment werkt men
met man en macht aan een fabriek
je, dat daar ontwikkelde apparaten
zoals windmolens, waterpompjes
en kleine elektriciteitsturbines
moet gaan produceren. De initia
tiefnemers hebben daarmee groot
se plannen. Ze willen de produktie
zo hoog opvoeren dat ze de appara
ten ook naar landen als India kun
ne uitvoeren.
In het plan om de Llanos te ontwik
kelen (55 procent van Colombia), is
één ding vergeten: de mens. Er is
naar de technisch beste oplossin
gen gezocht, maar tot nu toe heeft
niemand zich afgevraagd of de boe
ren de apparaten wel willen of er
mee om kunnen gaan. Het gaat er
de campesino in de eerste plaats
om in leven te blijven, hij heeft
geen tijd om aan de toekomst en
erosie te denken. Met als mogelijk
resultaat dat straks een grote sta
pel windmolens en waterturbines
ongebruikt in Las Gaviotas ligt te
roesten.
Kinderen
Don Mathias Posada Restrepo
pakt het anders aan. Hij is een 67-
jarige boer ergens in de bergen
rond de industriestad Medellln en
trekt er dagelijks op uit om mede-
campesinos te helpen bij het verbe
teren van de landbouwmethoden.
Zelf is het het hem gelukt op een
steile helling een bloeiend land-
bouwbedrijfje op te zetten, waar
zijn grote gezin van kan leven. Hij
heeft zeventien kinderen te voeden
gehad. In deze streek geen uitzon
dering, want bijna alle gezinnen
nakomelingen van een groep
Spaanse emigranten die zich in de
zeventiende eeuw hier in de bergen
isoleerden tellen tussen de 15 en
20 kinderen. Om die allemaal in
leven te houden, verbouwen de
boeren de hellingen veel te inten
sief en ondoordacht, waardoor de
grond snel achteruit gaat
Dat was een aantal jaren geleden
ook het geval met het stuk land
van Don Mathias. Hij kreeg toen
bezoek van iemand, die hem vroeg
wat hij aan de toestand zou willen
veranderen zodat zijn kinderen een
betere toekomst hebben. Een
vreemde vraag, de boeren in Co
lombia zijn gewend dat iemand
hem komt vertellen wat te doen
voor hun eigen bestwil en nooit
naar de mening van de campesino
zelf vraagt.
Bovendien werd hem hier hulp aan
geboden, zonder dat men eerst
naar zijn politieke menig vroeg.
Het is altijd gebruikelijk dat de
hulp pas wordt beloofd, als je toe
zegt op die en die kandidaat te
stemmen. Zijn de verkiezingen erg
dichtbij, dan komt die hulp soms
ook nog daadwerkelijk; zoals bij de
afgelopen verkiezingen. Mensen
die beloofden op een bepaalde par
tij te stemmen, kregen een „hulp"
van 500 pesos (35 gulden) aangebo
den: tweehonderd bij de afspraak
en driehonderd bij het stemhokje,
na inzage van het stembiljet
Vijver
Don Mathias had wensen genoeg
voor zijn kinderen. De voeding was
te eenzijdig, de aftakeling van de
bodem zou gestopt moeten worden,
zodat zijn nageslacht er ook nog
wat aan had en de jongsten moes
ten eigenlijk naar school kunnen.
Want op het platteland gaan de
kinderen pas als ze een jaar of acht-
negen zijn. Vanaf hun vijfde nemen
ze al deel aan het arbeidsproces en
staan daarna niet bepaald te trap
pelen om in de schoolbanken te
kruipen. De ouders hebben meestal
wel lezen geleerd, maar zijn het
weer vergeten omdat ze nooit boe
ken of kranten onder ogen krijgen.
Samen met de hulpverlener zocht
hij naar oplossingen. De steile hel
ling veranderde in een opeenstape
ling van kleine terrassen, zodat de
grond niet meer weg kon spoelen
en de opbrengsten hoger werden.
Don Mathias groef twee vijvers,
waarin hij uit Afrika geïmporteer
de vissen uitzette. Het is een vis
soort die makkelijk in het zuurstof-
arme, modderige water kan leven
en zich snel vermenigvuldigt. Hier
door is zijn gezien nu verzekerd van
Futuro probeert de Colombiaanse boeren te helpen door uit te gaan van de toekomst van hun
kinderen.
een regelmatige proteïne toevoer.
Vlak bij zijn huis timmerde hij een
houten schoolgebouwtje waar zijn
dochter nu dagelijks dertig kinde
ren tussen de vier en acht jaar
bezighoudt. Zijn eigen nageslacht
vormt het overgrote deel van de
schoolbevolking.
Het duidelijke effect van de verbe
tering was voor Don Mathias aan
leiding het bedrijfje aan zijn zoons
over te laten en zich bij de hulpver
leners aan te sluiten, die werken
onder de naam Futuro para la Nl
fiez: toekomst voor de Jeugd. De 67-
Jarige boer trekt er nu nog dage
lijks op uit om andere boeren te
helpen bij het aanleggen van ter
rassen of visvijvers. Vaak is hij
dagenlang weg, want de boeren wo
nen meestal op moeilijk toeganke
lijke plaatsen, soms alleen te paard
of per kano bereikbaar.
Futuro'para la Nlfiez, 15 jaar gele
den opgericht door een Amerikaan,
slaat eigenlijk de laatste paar jaar
pas aan bij de boerenbevolking in
Colombia. Eerst probeerde de orga
nisatie het met vrijwilligers, daar
na met maatschappelijk werkers.
De resultaten waren pover, de cam-
pesinos hadden al zo vaak mensen
op bezoek gehad, die vertelden hoe
hun bestaan te verbeteren. Futuro
kwam er achter dat weldoeners en
allesweters niet de juiste oplossing
vormen. De campesinos weten
meestal zelf het beste wat er moet
verbeteren, als ze eerst maar het
probleem zien: als ze aan de toe
komst van hun kinderen gaan
denken.
Nu werkt Futuro met een aantal
mensen, die net als Don Mathias
hun ervaring uit de praktijk heb
ben. Ze laten de bewoners van
bergdorpen eerst zelf uitvinden wat
hun problemen zijn. D^rna laten
ze met behulp van dia's zien, hoe ze
zelf die problemen opgelost heb
ben. Als de dorpsgemeenschap dat
wil, dan neemt ze dat idee over of ze
bedenkt zelf een oplossing die meer
aangepast is. Op die manier werkt
Futuro al in meer dan 170 gemeen
schappen.
De vraag naar een eigen schoolge
bouwtje komt het meest voor: Fu
turo heeft er al zestig helpen opzet
ten. De dorpsgemeenschap wijst
een eigen schooljuf aan en betaalt
die ook zelf. Ook is er veel aan
dacht voor gezondheidszorg en me
dische hulp, want artsen zijn in de
kleine dorpen haast niet te vinden.
Meer dan 90 procent van de artsen
zit in de grote steden, waar slechts
45 procent van de bevolking woont.
De regering heeft pas afgestudeer
den verplicht eerst een periode bui
ten de stad te werken. Maar daarna
verdwijnen ze weer snel naar de
stad of de Verenigde Staten, waar
aanzienlijk meer te verdienen valt.
De training van de onderwijzeres
sen kan dit tekort voor een deel
opvangen. In de praktijk blijkt het
systeem zo goed te voldoen, dat de
regering vaak de scholen erkent en
de betaling van de leerkrachten
overneemt.
Water
Een ander veel voorkomend pro
bleem is het gebrek aan water. Niet
alleen voor de bergbewoners, maar
ook voor de sloppenwijken in grote
steden. Een van de eerste projecten
van Futuro was de watertoevoer
via een aquaduct naar de wijk Ver
sailles In Medellln. waar vierdui
zend mensen in hun zelfgebouwde
huisjes zonder water zaten. Dat
geeft gelijk aan dat Futuro niet
alleen voor de campesinos aktief is.
De situatie van de krottenwijken is
erg slecht. Een blik op de enorme
vuilnisbelt van Medellln is voldoen
de: tientallen volwassenen en kin
deren volgen de aankomende
vrachtwagens als meeuwen achter
de ploeg op zoek naar etensresten
en ander bruikbaar afval. Futuro
probeert door te helpen bij het op
zetten van kleine coöperaties de
bewoners een zekerder inkomen te
geven.
De organisatie steunt onder andere
een coöperatie van vijftien fami
lies. die twee jaar geleden een onge
bruikt stuk land aan de rand van
Medellin bezetten om de rotsen
daar te verwerken voor de betonin-
dustrie. Ze staken zich diep in de
schulden bij de aankoop van een
dure machine voor de verbrijzeling
van het gesteente. Het apparaat
begaf het echter al vrij snel en
Futuro zorgde voor reparatie en
helpt bij een deskundige opzet van
de coöperatie.
Subsidie
Futuro para la Nlfiez kan nu het
aantal verzoeken om hulp en ad
vies nauwelijks meer bijbenen. Vier
jeeps en een projectieset. de uitrus
ting van de organisatie, blijken niet
voldoende. De Interkerkelijke
Commissie Ontwikkelingsprojek-
ten heeft de Nederlandse regering
daarom voorgesteld een subsidie
van een half miljoen gulden goed te
keuren.
Dr Alvaro Villa, directeur en inspi
rator van Futuro. schrijft het suc
ces toe aan de benadering via de
kinderen, de belangrijkste factor in
het leven van een Colombiaan. Vil
la: „Je kunt het een truc noemen,
om via de kinderen de mensen te
bereiken, maar voor ons is het een
filosofie, die werkt. Dat is het voor
naamste. We geven geen geld of
goederen. We geven alleen maar
motivatie en eventueel technische
hulp. Dat is het grote verschil met
de aanpak van Las Gaviotas in de
Llanos."
Villa erkent dat er uiteindelijk poli
tieke veranderingen in Colombia
nodig zijn, „maar die mogen niet
van Futuro komen, wij houden ons
bulten poltleke acties. Als de cam
pesinos vinden dat de toekomst
voor hun kinderen ook politiek In
gevaar komt. dan proberen ze daar
zelf wel wat aan te doen. Onze
organisatie is er niet om de mensen
te vertellen, hoe ze handelen
moeten."
Of zoals Don Mathias het formu
leerde: „Futuro ls als een universi
teit zonder boeken of professoren;
maar met de hersenen die de prak
tische kennis kunnen verzamelen,
die alleen maar is op te steken door
met de campesino te praten."
an een onzer verslaggevers
MSTERDAM Er is nog een grote ruimte voor consumptief
rediet in Nederland. Dat zei drs J. A. H. Delsing, voorzitter van
e hoofddirectie van de Nederlandse Credietbank, tijdens een
«lichting op het jaarverslag 1977.
oigens dit verslag heeft de veran-
erde maatschappelijke structuur
tn grote mate van continuïteit in
esteedbare inkomens met zich mee
tbracht Uit dien hoofde moet een
ïlatief vergaande mate van, con-
imptieve kredietverlening, zoals
ersoonlijke leningen mogelijk wor-
en geacht zonder dat van het berei-
en van gevarenzones hoeft te wor-
tn gesproken.
de Ver Staten ligt het consump-
ef krediet, in verhouding tot de
cinsumptieve bestedingen, in de
rde van grootte van 20 procent.
oor Nederland bedraagt dit percen-
ige echter slechts vijf. De bank
leent dan ook. dat voor de banken
i het consumptief krediet nog een
larktgroei van betekenis in het ver-
chiet ligt.
iroei van 15 procent
le Bank heeft voor de komende
iren een groei van 15 tot 20 procent
er jaar op het oog De gang van
iken tot nu toe In het lopende jaar
eeft wat dit betreft aan de verwach-
ngen voldaan
De ontwikkeling van de Nederlandse
Credietbank was vorig jaar bevredi
gend. Het balanstotaal steeg met
bijna 19 procent tor ruim 8 miljard.
De kredietverlening breidde zich
met 24 procent uit tot 4,6 miljard.
De groei van de provisie-opbrengst
bleef achter bij de kostenontwikke
ling.
De bank gaat het geplaatste aande
lenkapitaal met 28,3 miljoen ver
groten tot 94 miljoen. De nieuw uit
te geven aandelen, groot ƒ20 zullen
bij de vier grote aandeelhouders van
de bank (Chase Manhattan Overseas
Banking. Thyssen-Bornemisza Euro
pa, 't Hooge Huys Levensveraekerin-'
gen en Levensverzekering Mij.
Utrecht onderdeel van de AMEV-
groep) worden geplaatst tegen 250
procent. Het belang van Thyssen
Bornemisza stijgt hierdoor wit 27,5
(25) procent en van de „Utrecht" tot
10 (5) procent
De bank verwacht dit Jaar rond 100
man te moeten aantrekken. Plannen
voor uitbreiding van het kantoren
net in binnen- en buitenland zijn er
niet.
LONDEN CDPA)Ter gelegenheid van Pasen zal in Engeland
een documentaire In première gaan, die de jongste stand geeft
van de resultaten rond de onderzoekingen van de lijkwade van
Turijn, het doodskleed waarin Jezus van Nazareth zou zijn
gewikkeld. De film duurt een uur en draagt de titel „De stille
getuige" (the silent witness) Na laatste onderzoekingen stond al
vast. dat het het doodskleed van een gekruisigde in Palestina in
de tijd van Jezus Christus moet zijn geweest. Nu heeft men ook
duidelijke sporen ontdekt van een doornenkroon, die de gekruis-
digde gedragen heeft.
Van een onzer verslaggevers
RIJSWIJK De theatergroep Fun
house heeft een beroep op minister
Gardenlers-Berendsen (CRM) ge
daan alles in het werk te stellen om
de groep voor het Nederlandse thea
terpubliek te behouden. Funhouse
meent dat het voortbestaan van de
groep wordt bedreigd door het feit
dat de Raad voor de Kunst opnieuw
heeft geadviseerd geen gezelschaps
subsidie toe te kennen
Funhouse voelt zich door dit advies
te kort gedaan en verwacht te wor
den verwezen naar steun uit de pro
jectenpot. Hierbij heeft de groep
niet de garantie ook een volgend
seizoen voor subsidie in aanmerking
te komen, hetgeen de toekomst on
zeker maakt. Bovendien worden
Foto Rob van Houten, Zillah Em
manuels en Carry Schomper boden
op het ministerie van CRM
de brief met de noodkreet aan. De
brief werd in ontvangst genomen
door drs. J. Knopper. hoofd van de
directie kunsten
subsidies uit de projectenpot gege
ven aan gezelschappen die zich nog
waar moeten maken, terwijl Fun
house meent dit reeds te hebben
gedaan.
Volgens Funhouse geven zowel het
verleden van de groep als het huidi
ge artistieke niveau aanspraak op
een behandeling als één van de be
langrijkste gezelschappen op mime-
gebied in Nederland. Funhouse be
grijpt niet waarom het volgens de
Raad voor de kunst niet in aanmer
king zou komen voor gezelschaps
subsidie.
Van een onzer verslaggevers.
PUTTERSHOEK Volgens het
statenlid A. Vlasblom (SGP) uit
Delft is het fietspad tussen Putters-
hoek en 's Gravendeel over de Mo
lendijkweg nog steeds levensgevaar
lijk door het voortrazende snelver
keer. Dagelijks maken ca. 500 fiet
sers gebruik van deze weg De heer
Vlasblom vraagt het college van
G S. dan ook het autoverkeer langs
een andere route te leiden, zodat het
gevaar voor de fietsers tot een mini-
umum terug wordt gebracht. Hij
maakt het college er op attent dat
de Molendijkweg in het verleden
ook al geruime tijd uitsluitend voor
langzaam verkeer bestemd is
geweest.
Eerder was vastgesteld, dat een ge
kruisigde in de doek gewikkeld was
geweest, die ook sporen van spijkers
in de handen had. Aan de hand van
sporenonderzoek had men vastge
steld. dat er restjes van plantengroei
in de doek zitten, die wel 2.000 jaar
oud kunnen zijn en alleen in Palesti
na voorkwamen.
De Amerikaanse onderzoeker en ge
rechtelijk medisch deskundige dr
Robert Brucklin stelde vast. dat de
afdruk was van een man van tussen
de 30 en 35 jaar, 1,75 meter lang. die
bewerkt was met 120 zweepslagen en
die verwondingen had gehad aan het
linkerbeen. Deze zouden afkomstig
WAALWIJK (ANP) - Inbrekers
hebben gisternacht zeker voor zes
tigduizend gulden bult gemaakt bij
een inbraak in een naaimachinehan
del in Waalwijk. Volgens de politie
gingen ze ervan door met een bestel
wagen van de firma met daarin vijf
tig naaimachines.
kunnen zijn geweest van de val, die
Jezus met het kruis onderweg naar
Golgotha heeft gemaakt, waarbij het
kruis op zijn been terecht kwam
Niet kunstmatig
Een zogenaamde frequentie analyse
heeft vastgesteld, dat de afdrukken
van het lichaam op het doek niet
kunstmatig kunner. zijn aange
bracht. Men heeft bovendien via een
andere procedure de afdrukken
driedimensionaal op een scherm
kunnen overbrengen Dit zou vol
gens deskundigen niet mogelijk zijn
met een geschilderde afbeelding of
foto.
De afdruk van sporen van een door
nenkroon heeft weer nieuwe bewij
zen voor de echtheid van de lijkwa
de aangedragen. Volgens de overle
vering zou alleen Jeezus de doornen
kroon hebben gedragen, omdat die
kroon specifiek met zijn kruisiging
te maken heeft gehad: Hij kreeg
immers de kroon als ..koning der
Joden". De sporen laten een door
dorens gewond hoofd en gezicht
zien. waarbij de kroon stevig of het
hele hoofd moet zijn getrokken.
