'Voor groei op platteland
weinig ruimte meer over'
Man en vrouw zijn
even crimineel
Leidse synagoge gerestaureerd
Nieuw onderzoek naar
akoestiek concertzaal
Artis herbergt eerste
natuur- en milieucentrum
Pier moet attractiever worden
VVD-lijsttrekker Noorland: 'Van Westland afblijven'
□0 ES 06303 GD
Giften van veel instellingen
Geen muziekzaal aan Plein
Zeven jaar voor
doden gevangene
Groenmarkt open
bij verkiezingen
Conclusie Haags onderzoek
Particulier initiatief zonder subsidie
VRIJDAG 24 MAART 1978
REGIO DEN HAAG
Trouw/Kwartet H
door Dick van Vliet en Haro Hielkema
DEN HAAG Het verschil tussen de WD. de PvdA en het CDA is, dat het CDA, wanneer het gaat
over het afwegen van agrarische belangen tegen die van natuur- en landschapsbescherming, de
balans meestal wel laat doorslaan ten gunste van de boeren en tuinders. De PvdA daarentegen zet
doorgaans de landschapsbescherming voorop en de WD zit daar zo n beetje tussenin".
Aan het woord is Jan Noorland uit
Nieuwerkerk aan de IJssel, lid van
het college van Gedeputeerde Sta
ten van Zuid-Holland en lijsttrekker
van de WD ln die provincie. Noor-
land is 42 jaar. is getrouwd en heeft
vier kinderen. Zelf was hij tot 1976
tuinder. In dat jaar volgde hij zijn
zieke partijgenoot G. van de Zande
op als gedeputeerde voor Gemeente-
financiën. Molenbouw en Monumen
tenzorg
Dat laatste, de zorg over de water
schappen. vindt hij het leukste uit
zijn portefeuille ..Dan moet ik daar
vooral bij zeggen dat ik toen ik
eraan begon er zo goed als niets
van wist. Vroeger wist ik als tuinder
dat ik omslag moest betalen. Eén
keer ben ik ns op een vergadering
geweest. Omdat wij twee hectare
grond hadden, had ik twee stemmen.
Toen de vergadering begon, werd
verteld dat het quorum aanwezig
was: we waren met z'n vijven! Ik
vond het toen zo'n vreemde toe
stand. Maar ja. als je iets leuk vindt,
leer je erg vlug. Gelukkig waren er
wel een paar deskundige ambtena
ren op het provinciehuis, die me als
nieuwe gedeputeerde snel wegwijs
maakten".
Waterschappen
Vorige week kreeg Noorland goed de
kans om de snel verworven deskun
digheid op zijn lievelingsterrein
waar te maken. In de statenvergade
ring speelde toen namelijk de vraag
wie het uiteindelijke beheer over de
zuivering van de provinciale wateren
moet voeren, de provincie of de wa
terschappen.
In het college van GS werd daarover
verschillend gedacht. Een meerder
heid, de drie gedeputeerden van de
PvdA en commissaris van de konin
gin Vrolijk wilde de milieuzulveren-
de taak van de waterschappen over
brengen naar de provincie zelf. Noor-
land en de twee CDA-gedeputeerden
waren tegen dit huns inziens centra
listische voornemen en wilden de
zuivering aan de waterschappen la
ten. Alleen in het zuiden van de
provincie, waar een groot aantal klei
ne waterschapjes is. zou één groot
zuiveringschap moeten komen, von
den ze.
In de statenvergadering wonnen
CDA en WD met steun van GPV en
SGP vorige week maar net van links.
Noorland: ..En dat is maar goed ook.
want hoe vaak komt het niet voor
dat mensen over een beslissing van
een waterschap of een zuiverings
chap niet in beroep gaan bij de pro
vincie. Hoe zou dat nog langer ge
kund hebben als de provincie zelf
déze zaak ln handen genomen had".
Provinciale herindeling
Over de provinciale herindeling heb
ben wij als VVD ten aanzien van
Zuid-Holland een duidelijk stand
punt". zegt Noorland. „Dat is een
indeling in twee provincies nieuwe
stijl. In ieder geval kan begonnen
worden met Rijnmond een aparte
provincie te maken. Dan zijn we te
vens van dat dubbele mandaat af. Ik
bedoel dit: inwoners van Rijnmond
kunnen wel meestemmen voor de
Staten van Zuid-Holland en ook
kunnen vertegenwoordigers uit dat
gebied, waarin ongeveer de helft van
de inwoners van onze provincie zit.
in de Staten gekozen worden. Maar
omgekeerd hebben wij in het Rijn
mondgebied weinig of niets te zeg
gen. Maak er een aparte provincie
van en je bent daarvan af."
Natuurlijk zal Rijnmond dan ver
groot moeten worden, in ieder gaval
naar het Zuiden en in de richting
van de Drechtsteden, maar dat kan
ook later De andere provincie die je
dan overhoudt, kan Zuid-Holland-
Noord rondom den Haag zijn. in een
aparte provincie Midden-Holland
het Groene Hart. ziet de WD-lijst-
trekker niet veel. Het Groene Hart
zal het best beschermd worden door
een sterke provincie met ook een
sterk stedelijk element, vindt hij.
Gemeentelijke herindeling
Noorland is een sterk voorstander,
van de gemeentelijke herindeling,
die ook voor grote delen van Zuid-
Holland zijns inziens hard nodig is.
Terecht zijn er velen die ervoor
vechten dat straks bij de reorganisa
tie van het bestuur en de nieuwe
provincieindeling niet al te veel ta
ken van de gemeenten naar de pro
vincie gebracht worden. Die taken
moeten zo dicht mogelijk bij de bur
gers blijven, en dus bij de gemeen
ten. Maar dan moeten het wel ge
meenten zij, die qua ambtelijk ap
paraat en qua voorzieningen die ta
ken aan kunnen. En dat zijn dan
gemeenten van omstreeks 10.000 in
woners. vind ik."
Woningbouw
Dat betekent dan voor veel dorpen
automatisch samenvoeging, want
voor groei op het platteland is er
weinig ruimte meer, vindt ook de
WD. net als praktisch alle andere
partijen in Zuid-Holland.
Noorland is het in dat kader beslist
niet eens met zijn partijgenoten uit
veel forensengemeenten, die veelal
vinden dat hun gemeente ter wille
van het voorzieningenpeil op korte
termijn best nog wat uitgebreid kan
worden met duurdere koopwonin
gen ten behoeve van nieuwe fo
rensen.
„Er zijn in onze visie twee gedachten
die moeten sporen: de groei op het
platteland moet waar mogelijk be
perkt blijven tot bouwen voor de
.natuurlijke aanwas' en daarnaast
of liever gezegd tegelijkertijd met
dit afremmingsbeleid voor het plat
teland moet de stadsvernieuwing
goed op gang komen. Dat moet met
meer snelheid dan totnogtoe: an
ders is het niet haalbaar".
Bouwplaatsen
„Daarnaast zijn er natuurlijk enkele
nieuwe bouwplaatsen dicht bij de
grote steden nodig. Wat Den Haag
betreft zie ik die nieuwe bouwplaats
bij voorkeur bij Leidschendam-
Nootdorp, langs de Hofpleinspoor-
lein". In een bouwplaats in Waterin
gen ziet de WD-lijsstrekker echter
absoluut niets. „Iedereen die een
beetje deskundig is op dit gebied
moet toch weten dat het voor een
overheid niet meer te doen is, om te
gaan bouwen op glastuinbouw-
LEIDEN De restaura
tie van de synagoge in
Leiden is nugenoeg vol
tooid. De herslelwerk-
xaamheden hebben een
grondig, doch sober ka
rakter gekregen. Ook het
pand ernaast uerd geres
taureerd. De Nederlands-
Israelitische Gemeente in
Leiden zal het in gebruik
nemen voor andere activi
teiten dan de eredienst.
De synagoge dateert oor
spronkelijk uit 1762. Bij
de beruchte ontploffing
van het kruitschip aan
het Steenschuur in 1807
werd het verwoest. Gerui
me tijd later, in 1858.
werd de synagoge in de
huidige vorm herbouwd.
Het gebouw plus de pan
den ernaast zijn opgeno
men in het register van
beschermde monumen
ten voor de gemeente
Leiden.
De gemeenteraad zal bin
nenkort beslissen over de
toekenning van subsidie
aan de Israëlitische Ge
meente. Voorgesteld
wordt dertig procent van
de subsidiabele verbou-
w ingskosten te vergoe
den. hetgeen neerkomt op
bijna 180 000. De totale
kosten van de werkzaam
heden komen op
726.880. Na bijdragen
van rijk. provincie en ge
meente komt nog een be
drag van 188.304 voor re
kening van de Israëliti
sche Gemeente. Deze
heeft inmiddels acties ge
voerd om de financiering
rond te krijgen. Er zijn
giften ontvangen van ko
ningin Juliana, het Prins
Bernhardfonds, dc Gra
vin van Bylandtstichting,
particulieren en instellin
gen. Ook de kerkgenoot
schappen in Leiden heb
ben collectes gehouden
voor de restauratie.
J. Noorland (WD): sterk voorstander van de gemeentelijke herindeling.
grond. Zeker niet als het sociale
woningbouw betreft. Als je dat wilt
gaan doen, ben je alleen maar voor
verwerving al 70 100 gulden per
vierkante meter kwijt. En dan moet
je het nog bouwrijp gaan maken,
enzovoorts. Nee, Wateringen, dat
kan absoluut niet. Ik zeg altijd
maar, we moeten nou eens van dat
Westland afblijven".
DEN HAAG De akoestiek van de Prins Willem-Alexanderzaal
in het Nederlands Congresgebouw zal binnenkort opnieuw wor
den onderzocht. De gemeenteraad neemt binnenkort een beslis
sing over het onderzoek, dat ongeveer 225.000 gaat kosten.
Doel van de studie is na te gaan met
welk succes en tegen welke kosten
de PW A-zaal verbouwd kan worden
tot een goede concertzaal voor sym
fonische muziek. Op het ogenblik
schort er ondanks enige in 1970
uitgevoerde maatregelen van alles
aan de akoestiek. De vaste bespeler,
het Residentie Orkest, is dan ook
nogal ontevreden met de huidige si
tuatie.
Al vrij gauw na de ingebruikname
van de zaal in het congresgebouw
kwamen er al ernstige bezwaren aan
het licht zodra deze werd gebruikt
als concertzaal. Een onderzoek
bracht toen aan het licht dat de
vorm van de zaal zelf slecht was voor
DEN HAAG Het gerechtshof ln
Den Haag heeft gisteren de 22-jarige
Alwin N. veroordeeld tot zeven jaar
gevangenisstraf wegens doodslag op
een mede-gedetineerde.
De vechtpartij die tot de dood van
het slachtoffer (de dertigjarige Cor
nells R.) leidde vond plaats op 31
maart vorig jaar, onder de ogen van
een bewaker, op de eerste ring van
de Scheveningse strafgevangenis.
R., die in Nederland een reputatie
als ,.plofkraker"had opgebouwd,
werd met een messteek in de hals
om het leven gebracht.
Volgens de officier van justitie bij de
rechtbank in Den Haag was de
steekpartij het gevolg van de voort
durende wrijving tussen Surinamers
en niet-Surinamers in de Scheve
ningse strafgevangenis. N. zat vast
wegens een gewelddelict.
Eerder waren uit zijn cel een scherp
geslepen vork en een tafelmes ver
wijderd. Volgens zijn lezing had het
slachtoffer hem aangevallen en had
hij zich verdedigd.
De uitspraak van het gerechtshof
bevestigt het vonnis van de recht
bank in Den Haag. De procureur-
generaal bij het hof had negen jaar
geëist, de officier acht jaar.
DEN HAAG De Haagse uitslagen
van de statenverkiezingen op 29
maart zullen voor belangstellenden
te volgen zijn op beeldschermen.
Voor het publiek kan dat in het
gemeentelijk informatiecentrum
aan de Groenmarkt; burgemeester
en wethouders en raadsleden komen
samen in de kantine van het gebouw
Loosduinseweg 13-17. De eerste uit
slagen worden rond kwart voor acht
's avonds verwacht.
de akoestiek en dat het orkest on
gunstig was gesitueerd. Verscheide
ne ingrepen werden voorgesteld,
waarvan slechts een deel werd uitge
voerd. De overgebleven knelpunten
bleken echter zo fundamenteel van
aard dat bij een eventuele nieuwe
verbouwing een ernstige ingreep on
vermijdelijk lijkt. Om bij een even
tuele rigoureuze opknapbeurt niet
over één nacht ijs te gaan is nu
voorgesteld een akoestisch teaih het
geheel nog eens te laten onderzoe
ken. Het team zal bestaan uit prof.
dr. ir. A. J. Berkhout van de TH in
Delft, prof. Ir. P. A. de Lange van de
TH in Eindhoven en ir. B. Th. Kraai-
jvanger van het architectenbureau
Kraaijvanger in Rotterdam. Het
drietal, dat alle vrijheid krijgt ande
re deskundigen te raadplegen, zal
binnen zes maanden met een conclu
sie moeten komen.
Plein
Het gemeentebestuur van Den Haag
ziet geen mogelijkheden om de bouw
van een concertzaal aan het Plein te
realiseren. Dit plan van de architect
S. Schamhart, dat gerealiseerd zou
moeten worden op de plaats van hef
huidige ministerie van buitenlandse
zaken en het rijksarchief, gaat ech
ter niet door, omdat het bouwplaats
te weinig ruimte biedt voor een „con
certzaal van een bevredigende om
vang." De afwijzing van het plan
blijkt uit een onderzoek van het
hoofd kunstzaken van de gemeente,
de heer J. Meulenbelt, die b. en w.
geadviseerd heeft af te zien van de
gedachte. De heer Meulenbelt was
aanvankelijk enthousiast over het
plan „het zou bijdragen tot de verle
vendiging van de omgeving en een
versterking betekenen van welstand
en functie van een belangrijk stuk
binnenland." In het rapport wordt er
evenwel op gewezen dat het rijk vrij
wel zeker geen pand in de buurt van
het Binnenhof zal overdragen aan de
gemeente, gezien de ruimtenood bij
de rijksoverheidsinstellingen.
DEN HAAG Bijna de helft van de Haagse vrouwen pleegt j
wel eens een delict, variërend van het stelen in een winkel
tot mishandeling.
Bij vrouwen die buitenshuis werken komt naar verhouding
meer criminaliteit voor dan bij huisvrouwen.
Buitenshuis werkende vrouwen plegen andere delicten dan
huisvrouwen.
Dit zijn de belangrijkste conclusies uit een onderzoek dat
dr. A. R. Hauber en mevrouw H. A. Kingmans-Schreuder in
1967 in Den Haag hebben gehouden. Ze ondervroegen
vrouwen in drie wijken: Benoordenhout, Bouwlust en
Transvaalkwartier. Aan het onderzoek namen 914 vrouwen
deel.
Dr. Hauber is als wetenschappe
lijk hoofdmedewerker verbonden
aan het criminologisch instituut
van de rijksuniversiteit in Leiden.
Mevrouw Kingmans was ten tijde
van het onderzoek aan het afstu
deren aan de universiteit. Met
hun studie wilden zij nagaan of er
inderdaad zoals al geruime tijd
wordt vermoed verband be
staat tussen emancipatie, werk en
criminaliteit onder vrouwen. Een
vrouw is, net als een man, ontvan
kelijk voor uitnodigende situaties
in de samenleving. Als ze meer
buitenshuis werkt, dus intensie
ver aan het maatschappelijk le-,
ven deelneemt, zou ze zich best
ook wel eens crimineler kunnen
gaan gedragen dan tot dusver,
was de gedachte.
Klasse
Het onderzoek heeft dit vermoe
den bevestigd. Onder de buitens
huis werkende vrouwen zat een
groter aantal overtreedsters (ruim
53%) dan onder de huisvrouwen
(ruim 36%). De wijk. met andere
woorden: de sociale klasse, bleek
daarbij ook enige invloed op de
overtredingen te hebben. De wij
ken waren met zorg gekozen, Be
noordenhout als hoogste sociale
klasse, Bouwlust als middelste en
Transvaalkwartier als laagste so
ciale klasse.
In Benoordenhout en Transvaal
kwartier was het verschil tussen
criminaliteit bij de werkende
vrouw en huisvrouwen een stuk
groter dan in Bouwlust. Conclusie
van de ondereoekers: de midden
klasse is het meest normvast en
dus minder ontvankelijk voor ver
leidingen van buitenaf.
Winkeldiefstal
Ook in de aard van overtredingen
is verschil te zien tussen de bui
tenshuis werkende vrouw en de
huisvrouw, vonden dr. Hauber en
mevrouw Kingmans. Bij de huis
vrouwen die dus al minder over
de schreef gingen bleek er spra
ke te zijn van typisch voor hen
„geschikte" delicten. Winkeldief-
ie1
stal was het meest in treK, ge
volgd door het onterecht profite-
ren van een uitkering en chanta- rl
ge Werkende vrouwen stalen s'
minder in winkels en chanteerden
al helemaal niet maar bezondig- e
den zich daarentegen meer aan
oplichting van het openbaar ver-
voer. het indienen van onjuiste
declaraties en het gebruik van
drugs.
Een opvallende bijkomstigheid r
bij het onderzoek was trouwens
dan veel mensen (mannen) boos
reageerden op de vragenlijst die
hun vrouw of vriendin werd toege
zonden. „Wij beschouwen deze re
acties als uitingen van een soort
beschermende neigingen of va- ,e
derlijke gevoelens, of hoe wij dat
■ook verder zouden kunnen noe
men, van mannen die menen dat
ook in het jaar 1978 vrouwen nog
niet in staat zijn hun eigen boon
tjes te doppen", aldus de onder
zoekers.
De reacties waren vaak bijzonder
agressief, de criminologen ken
schetsen ze, als een soort agressie
festival. Veel vrouwen zelf rea
geerden overigens tegengesteld:
zij zagen middels dit onderzoek
de kans schoon hun problemen te
uiten tegenover een anoniem
iemand.
Geen verschil
Volgens dr. Hauber is het overi
gens niet alleen door dit onder
zoek inmiddels wel bewezen
dat als een man en een vrouw zich
in dezelfde positie bevinden er
geen verschil hoeft te zijn in de
criminaliteit tussen beiden. „Ik
zou niet weten op welke gronden
we aannemelijk zouden moeten
maken dat vrouwen van nature
minder crimineel zijn. Vroeger
werd dat wel gedacht, daarvoor
werden fysiologische of psycholo
gische redenen aangevoerd. Ik ge
loof daar niet zo in. Het is de
sociale rol die de vrouw in onze
maatschappij speelt waar het gro
tendeels om draait bij de relatief
lage criminaliteit van de vrouw.
r
AMSTERDAM Na een proefperiode van een half Jaar i J
gisteren in de Amsterdamse dierentuin Artis het eerste Regions
le informatiecentrum voor natuur- en milieu-educatie in Neder
land officieel geopend. Dit centrum is een initiatief van he
Instituut voor natuurbeschermingseducatie en Artis.
Het informatiecentrum moet het
doen zonder overheidsgeld. De tot
standkoming ervan is tot stand ge
komen met financiële steun van het
Prins Bernhardfonds. Het centrum
is zowel van binnen als buiten Artis
te bereiken. De bezoekers kunnen er
een groot aantal folders en boeken
krijgen over natuur en natuurbe
houd.
Volgens de directeur van het Insti
tuut voor natuurbescherraingsedu-
catie, P. J. Steltman, is een informa
tiecentrum als dit hard nodig. Be
trouwbare schattingen laten zien. al
dus Steltman, dat ondanks alle in
spanningen van natuurbeschermers
hooguit een half tot één miljoen Ne
derlanders op enigerlei wijze werke
lijk geinteresseerd is in natuurbe
houd en milieu. De rest is er niet bij
betrokken, meent hij. Stelman kreeg
gisteren van dr Verhoeven, die na
mens de staatssecretaris de opening
verrichte, geen antwoord op zijn ver-
n
zoek om overheidssubsidie. Na i
opening van het centrum werd ei
eerste exemplaar van het boek N
tuur en kind aangeboden aan dr VI
hoeven. Het boek is geschreven do
Wim ter Horst, die jarenlang dirt
teur was van de Zettense Heldrini
richtingen voor moeilijk opvoedbai
meisjes. In zijn boek zet hij uit«
dat het contact tussen kind en n
tuur onmisbaar is voor de opvoedii
en ontplooiing.
(Van een onzer verslaggevers
MAASSLUIS In het Ontmot
tingscentrum Koningshof
Maassluis West wordt zaterdag
25 maart een Regionale Postzege p
Ruilbeurs gehouden. Deze beurt
wordt georganiseerd door di
postzegelvereniging Maassluii
De Ruilbeurs is zaterdag geo
pend van tien uur 's morgens to 4
vijf uur 's middags.
si
Meer regionaal
nieuws op pag.
10
DEN HAAG De pier in Schevenin-
gen trekt de laatste jaren steeds
minder bezoekers. Het aantal is te
ruggelopen tot enkele honderddui
zenden per jaar.
Om aan deze terugloop een halt toe
te roepen is een vernieuwingsplan op
poten gezet. Uitgangspunt daarbij is
dat het publiek weer geruime tijd op
de pier bezig moet kunnen zijn. het
„dagje pierewaaien" moet weer in
houd krijgen, meent het Beheers
kantoor Scheveningen BV. Tot dus
ver was men met de inrichting vol
gens de beheerders kennelijk wat op
de verkeerde weg: de pier had weinig
nieuws te bieden en er werd naar
verhouding te veel ruimte in beslag
genomen door restaurants. In de ko
mende tijd wil men het aantal at
tracties sterk uitbreiden. Nog voor
Pinksteren moet de pier er gereno
veerd en aantrekkelijk bijliggen.
Als de werkzaamheden zijn voltooid
biedt de pier het volgende: een loop
brug met winkeltjes en een coffee
shop, een beschutte zitgelegenhei
zonneterrassen met windschotU
een aantal nieuwe speeltoestel!!
een automatenhal, een koralen-
schelpentuin, een uitzichttoren
meter boven de zeespiegel, een m
nieuwd restaurant onder de tore
een visring, een bioscoopje met
te films, een show waarin een zeesli
in miniatuur wordt vertoond,
snackbar, een miniatuur-wielerbi
pen aquarium en de „Nautilus"
Jules Vernes 20.000 mijlen onder ze
