achtend op barbaren
Kleine mensen in
het wolfsgetij
Bruno S. in Amerika
Lief zijn voor de Russen
FILM
Canaris
5DAGEN
ROME
PER KLM
INCL. HOTEL
v.a.451,-*
Wie gaat stappen wordt vermoord
OESTIJN DER TARTAREN
INA GIORNATA PARTICOLARE
Admiraal Wilhelm
f bij de boekhandel
Prolongatie en
resprises
WERNER HERZOGS STROSZEK
LOOKING FOR MR. GOODBAR
Telefon
boek bu uw klm agent.
gratis brochure.
{"coupon.
•A*
KLM
Thuis in de lucht
17 MAART 1978
Trouw/Kwartet
11
door W. Wielek-Berg
loej )e Italiaan Valerio Zurlini behoort tot de regisseurs, die zeker niet elk jaar een film ten doop
e gjouden. Het was allang zijn wensdroom om de in 1940 verschenen roman van Dino Buzzati „II
ïserto dei Tartari" (in Nederlandse vertaling van Dick Ouwendijk verschenen onder de titel
jenzame Vesting") te verfilmen. En uit de adaptatie van het boek is een van die steeds zeldzamer
dende stille kunstwerken ontstaan, die zonder grote attracties en gezochte effecten, zonder
iiéilramatische toespitsingen en overtrokken emoties, de levensgevoelens van de personen meester-
ijk weten over te brengen.
e jonge luitenant Drogo wordt,
lisschien rond de eeuwwisseling,
edetacheerd naar het afgelegen fort
itiani, misschien gelegen in een
thoek van de Oostenrijks-Hon-
aarse monarchie. Hij vindt daar een
oep officieren die, in nobele nutte-
losheid, wacht op een vijand die
ins uit de „woestijn der Tartaren"
et land binnenstroomde, doch nu
eds lang tot een legende is ver-
tard. Ofschoon... eens kwam uit de
oestenij een wit paard, dus mis-
chien toch? v
Drogo doet eerst zijn uiterste best
om weg te komen, maar allengs
wordt hij ingesponnen in het bizarre
leven. Met de anderen wacht hij,
trots en waardig, zijn leven lang, dat
kort is, omdat hij wordt geteisterd
door een geheimzinnige ziekte die in
het fort heerst. Als de aanval zich
eindelijk aankondigt wordt hij weg
gestuurd, de dood tegemoet.
Kafka en Camus
Het boek van Dino Buzzati wekt
associaties aan het klimaat in het
werk van Kafka en Camus. De starre
doch raadselachtige hiërarchie,
waaraan de hoofdpersoon zich eerst
tegenstribbelend, dan fatalistisch en
tenslotte bijna euforistisch onder
werpt is een bekend Kafkaiaans the
ma. Doch schrijver en regisseur
scheppen een geheel eigen wereld.
Door eenvoud en pessimistische mo
notonie weet Zurlini aan de waanzin
van officierspraktijken, aan het lan
ge wachten, een andere dimensie toe
te voegen, dfe de toeschouwer aan
het denken zet over de functie van
het fort. Is het het leven zelf? Be
grensd door eenzaamheid, in stand
gehouden door dagelijks ritueel?
Krijgt ons bestaan alleen maar zin
door het „wachten op de barbaren",
zoals de beroemde Griekse dichter
Cavafy het stelt?
Tien officieren beelden het verval
aangrijpend en subtiel uit: Vittorio
Gassman, Giuliano Gemma, Helmut
Griem, Philippe Noiret, Jacques Per-
rin, Francisco Rabal, Fernando Rey,
Laurent Terzieff, Jean-Louis Trintig-
nant en Max von Sydow. Voor een
niet onbelangrijk deel befaamde ac
teursnamen. Het is te hopen dat ze
genoeg aantrekkingskracht bezitten
op het publiek, om deze eerbied
waardige en imposante film vooreen
vroege bioscoop-dood te behoeden.
Amsterdam-City I, 12 jr.
Beeld uit „Woestijn der Tartaren"
flarcello Mastroianni en Sophia Loren in „Una giornata particolare"
Iet is 8 mei 1938, een grote dag voor Rome, want Führer Hitier brengt een bezoek aan Duce
Hussolini. In een huurkazerne roept, duwt en trekt een versloofde moeder van zes kinderen haar
nan en kroost uit bed: in allerlei soorten uniformen gaan ze de deur uit om het feest te vieren, want
le vader, een kleine ambtenaar, is een trouw fascist.
De moeder blijft achter om puin te
ruimen: grote aantallen bedden
moeten worden opgemaakt, een im-
mse afwas staat te wachten, rom-
1 ligt in alle hoeken. Uit de radio
t het Italiaanse fascisme ver
mengt met het Duitse nationaal-so-
cialisme: ongelooflijke, maar onge-
wijfeld authentieke frasen, ont
leend aan de antieke Romeinse glo
rie, harde Duitse strijdliederen, een
macabere potpourri van holheid en
idheid. De moeder leeft in arge-
a oosheid voort, ze aanbidt Mussolini
als ze er de tijd voor kan vinden, ze
M heeft van overtollige knopen zelfs
zijn portret gefabriceerd. Er gebeurt
reen kleine ramp: de vogel die vanuit
zijn kooi met schorre stem commen
taar levert, ontsnapt en strijkt neer
aan de overkant van de binnen
plaats. Ze gaat hem achterna en
tomt terecht in de kamer van een
eenzame man, die zojuist met een
woedend en machteloos gebaar al
zijn schrijfwerk van zijn bureau
heeft geveegd.
van „Una Giornata Particolare"
(„Een bijzondere dag") een bijzonde
re film, waarin de onmenselijkheid
van een regime wordt geïllustreerd
aan het lot van twee in het geheel
niet heldhaftige of zelfs karaktervol
le mensen. Dat grote sterren. Sophia
Loren en Marcello Mastroianni, de
verschoppelingen spelen, stoort niet
in het minst, hetgeen ten sterktste
pleit voor hun acteertalent. Alles is
gehouden in verbleekte sepia-tinten,
de kleur van oude foto's. De geluiden
uit de radio, steeds op volle sterkte
uitgebrald, vormen een onmisbare
tijdscoulisse waar/oor men het oor
geen ogenblik kan en mag sluiten.
Aan het eind heeft de geluidsband
nog een verrassing in petto. Het
Horst Wessel-lied wordt, eerst bijna
onmerkbaar, gespeeld op tingel-tan-
gel-maat en gaat tenslotte over in
een schlager-deun. Een navrant ef
fect dat men niet gemakkelijk
vergeet.
Amsterdam-Tuschinski 2; Rotterdam-
Oscar; Den Haag-Metropole 3, 16 jr.
(ADVERTENTIE)
Uitgestoten
Tussen het zeer ongelijke paar (hij is
een voormalige radio-medewerker,
zij zo ongeletterd dat ze niet eens
kan schrijven) ontspint zich de ver
standhouding van kleine mensen,
van underdogs die tussen de raderen
van een „grote" tijd vermorzeld drei
gen te raken. Het is niet zo dat zij
zich aan het tijdsklimaat ontrekken,
ze worden uitgestoten. Hij is verne
derd en ontslagen omdat hij homo-
;ueel is, zij wordt door haar man
rogen en als een stuk vuil of
liever een broedmachine behandeld.
Uit vertwijfeling zoeken ze warmte
bij.elkaar. Als 's avonds de horde
terugkeert en de grandioze beleve
nissen als kanonsvogels op de vrouw
worden afgevuurd, vindt de man
twee politie agenten voor zijn deur:
zij moeten hem naar het schip bren
gen waarop hij, zoals alle homo-sek-
suelen, wordt gedeporteerd. De Itali
aanse regisseur Ettore Scola maakte
spionage/thriller
Heinz Höhne
Admiraal Wilhelm
Canaris
Nieuwe visie op het hoofd
van de Duitse Abwehr.
Het einde van een
verzet smythe
488 bladzijden
paperback 39,50
Owen Sela
Operatie Dubbele
Adelaar
Flitsende thriller.
Thema: moordaanslag
op Hitler en Roosevelt.
272 bladzijden
gebonden 24,50
Padre Padrone. Prachtige film van
de Italiaanse gebroeders Taviani
over een„SardiJnse herdersjongen
die zijn isolement doorbreekt met
de macht van de taal. 18 maart in
„Fjoetsjer", Tegelen: 19 maart in
„De Garve", Loc hem.
Que la Fête commence. Schitteren
de historische film met driedubbe
le bodem van de Franse regisseur
Bertrand Tavemier. De gehele
week in Calypsoclub, Rotterdam
en Studio, Haarlem.
2001, a Space Odyssey. De beste
science-fictionfilm ooit gemaakt,
door grootmeester Stanley Ku
brick. De gehele week in Rialto,
Amsterdam.
Cet obscur objet du désir. Buhuels
laatste film, een vermakelijke, ab
surde satire op de zelfmoorddrang
van de bourgeoisie. De gehele week
in Alhambra I. Amsterdam; Select,
Utrecht en Lumlère 2, Enschede.
La Dentellière. Tedere üefdesfllm
van de Zwitserse regisseur Claude
Goretta over twee mensen die niet
te zamen kunnen komen omdat de
woorden hen scheiden. De gehele
week in Tuschinski 4, Amsterdam;
Studio, Groningen; Rembrandt,
Eindhoven; Lido 2, Leiden en Stu
dio, Maastricht.
Muiriel. Film waarin de Franse
meester Alaln Resnais op magi
strale wijze speelt met de tijd. De
hele week In The Movies, Am
sterdam.
Annie Hall. De beste film van de
geniale Amerikaanse komiek
Woody Allen, vol grappen en droe
fenis. De gehele week in Alhambra
2, Amsterdam; Alhambra, Ensche
de en Studio, Leiden.
Cadaveri Eccelenti. Film waarin de
excellente Italiaanse regisseur
Francesco Rosi de vermolmdheid
van een maatschappijvorm aan
toont in de vorm van een thriller.
De gehele week in Srpinghaver,
Utrecht.
Denoe Oeral». Nobele, gedragen
film. door de Japanse regisseur
Akira Kurosawa op de Russische
tagja gemaakt. De gehele week in
't Venster. Rotterdam.
Een wel zeer vreemde en intrigerende figuur is Bruno S. Als onecht kind werd hij doorzijn moeder
verlaten en in een tehuis gestopt. In tehuizen groeide hij op tot een gedeformeerde buitenstaander,
die van het leven geen enkele kans heeft gekregen om iemand te worden, iemand te zijn.
Hij maakte muziek op Berlijnse bin
nenplaatsen en zong daarbij, werkte
ook van tijd tot tijd in fabrieken
zonder ooit toegang tot iemand te
vinden en ontwikkelde een geheel
eigen manier van praten. Over zich
zelf spreekt hij steeds in de derde
persoon: altijd „Bruno". nooit „ik".
Je voelt, hoe moeilijk het hem valt te
denken, maar zijn logica is eenvou
dig, zijn naïviteit roerend, zijn waar
digheid groot en zijn zinswendingen
grenzen soms aan poëzie. De Berlijn-
ADVERTENTIE
EUROPA MEUBEL
Omdat u niet
elke dag meubelen koopt
se cineast Lutz Eisholz ontdekte
hem en maakte van hem de docu
mentaire film „Bruno, der Schwar-
ze" 1970); Werner Heraog zag hem en
liet hem in „Jeder für sich und Gott
gegen alle" (1974) de legendarische
vondeling Kaspar Hauser spelen,
die, evenals Bruno, zijn identiteit
zoekt. De versmelting van de beide
figuren gaf de film een bijzondere
aantrekkingskracht en maakte Bru
no in bepaalde kringen beroemd.
Nu heeft diezelfde Herzog Bruno In
zijn nieuwste film een achternaam
gegeven („Stroszek", de naam van de
hoofdpersoon uit zijn eerste speel
film „Lebenszeichen") en hem naar
Amerika gestuurd. Te zamen met
een Berlijnse prostituee (Eva Mat
tes) die door souteneurs wordt mis
handeld en een tot Lilliputter-maten
ineengeschrompelde buurman
(Burkhard Driest). Natuurlijk vindt
hij daar niet wat hij zoekt: het land
van zijn geloof en hoop Is een treurig,
leeg, uitgestorven stuk van de Ame
rikaanse provincie. Het leven is daar
wel anders, maar niet beter dan in de
buitenwijken van Berlijn: hard.
schijnheilig, onderworpen aan de
macht van het geld.
Amok
Als hij wordt verstoten door zijn
geliefde Eva loopt Bruno amok. Hij
rijdt en rijdt door het land tot hij
komt bij een vervallen toeristencen
trum aan de rand van een Indianen
reservaat. Daar laat hij de poppetjes,
of liever de gedresseerde kippen en
konijnen, dansen, stapt in een stoel-
tjeslift en schiet zich een kogel door
het hoofd.
Door deze fascinerende slotscène,
waarin Herzog al zijn pessimisme, zo
niet fatalisme, recapituleert en sa
menvat. worden vele zwakheden van
de film (onevenwichtigheid, stijl
breuken in de fotografie, slordig
heid) goedgemaakt. Na zijn voor
gaande film „Herz aus Glas" waarin
hij de mythe trachtte te grijpen is hij
met „Stroszek" tot de mensen terug
gekeerd. Tot de fysiek en psychisch
beschadigden, geminachten, verne
derden, verstotenen, door wie hij
zich in al zijn films geobsedeerd
toonde en die in de figuur van Bruno
S. zo ontroerend worden beli
chaamd.
Amsterdam-Cinetol II; U(rech(-'t
Hoogt; Rotterdam-Filmhuis.
(ADVERTENTIE)
Vlieg de lente tegemoet en geniet
eens volop. Voordelig,met KLM. Rome is
'n bezoek meer dan waard.deze tijd van
het jaar.
■4
Aan de film „Looking for Mr. Ooodbar", gebaseerd op de gelijknamige bestseller van Judith
Rossner, is een enorme publiciteitscampagne vooraf gegaan. Daar heeft hoofdrolspeelster Diane
Keaton veel part en deel aan, want zij werd door haar spel in Woody Aliens „Annie Hall" plotseling
en terecht opgestoten tot het sterrendom.
Helaas vormt het zien van de film
een teleurstelling. Het verhaal van
Teresa, een meisje dat overdag toe
gewijd les geeft aan dove kinderen
en 's avonds goedkope bars afstruint
op zoek naar mannen die ze mee
naar huls neemt, is door Richard
Brooks (overigens een verdienstelijk
regisseur, maar blijkbaar te bedaagd
om het klimaat van de jaren zeven
tig te kunnen vatten) vooralen van
zo'n ouderwetse „setting" (door de
manier van filmen waant men zich
terug in de jaren veertig), zoveel zelf
genoegzaam moralisme en suiker
zoete sentimentaliteit, dat zwaar-
dramatisch bedoelde scènes (vooral
die waarin Teresa uiteindelijk door
een van haar onappetijtelijke gasten
wordt vermoord, boontje komt om
haar loontje) maar al te vaak de
lachlust opwekken. En het feit dat
Teresa's schuldbewustzijn door haar
roomse afkomst je voortdurend on
der de neus wordt gedrukt, als in een
psychologieboekje voor beginners,
maakt, dat je haar malle vader op
het laatst niet meer kunt zien.
In het boek worden haar stap-neigin-
gen enigszins verklaard door het feit
dat ze een enorm minderwaardig
heidsgevoel heeft overgehouden aan
een operatie in haar jeugd, die haar
lichtelijk mank en niet mooi maakte.
Doch in de film trippelt ze rank en
slank door het leven, waar slaat dat
allemaal op? Op zeer weinig. Niets
klopt, alles rammelt en schuurt en
schrijnt. Het is te hopen,d at we
Diane spoedig weer zien In een film
waar ze beter in past.
Amsterdam-Cinema International cn
Lcidsepleinth., Rotterdam-Calypso I;
Den Haag-Calypso 16 jr.
M m U uw reisDureau oi
pompon
De opnamen voor de Ameri
kaanse spionage-thriller „Tele
fon" (in Helsinki) gingen ge
paard met enig protestgesput-
ter van Sowjetrussische zijde.
Er zou. volgens de Izvestla, voor de
zoveelste maai sprake zijn van een
perfide poging om de koude oorlog
te doen herleven, met de CIA als
opwarmer. Regisseur Don Siegel
daarentegen beweerde, dat de Rus
sen hem best een onderscheiding
zouden mogen geven omdat hij ze in
zijn film allervriendelijkat gezind
was.
Welnu. Siegel heeft niet helemaal
ongelijk: „Telefon" staat fors In het
teken van de internationale ont
spanning. De boosdoener Is een ver
stokte stalinist, die de hand heeft
weten te leggen op geheime papieren
en zich naar Amerika spoedt om een
slapend spionage-net te wekken,
met het doel een kernoorlog te ont
ketenen. Een heel stel Russische
agenten leeft in het land der onbe
grensde mogelijkheden namelijk in
de veronderstelling, dat ze brave ge
zagsgetrouwe Amerikanen zijn. Hyp
nose heeft voor dit waandenkbeeld
gezorgd en een telefoontje ls vol
doend* om ze zich naar een te vernie
tigen doel te doen spoeden. Aange
zien de hypnotische slaap in de jaren
vijftig over hen is gebracht laten ze
voornamelijk oude troep in de lucht
vliegen maar toch
Welnu, een andere Russische agent
wordt erachteraan gestuurd om de
fielt te vellen en dat het lukt weten
we intussen allemaal, anders lagen
we al onder de grond of waren ge
vlucht in grotten en holen. Onzin
allemaal, maar best aardig, met veel
spanning, een vleugje ironie en een
sprenkeling van bon-mots Charles
Bronson (met zijn uitsmijter-tronie
overigens lang niet ieders meug)
speelt de brave borst en Donald
Pleasance zijn zoveelste schurk,
compleet met staalharde blik en lu
guber blikkerend kaal hoofd.
Amsterdam-Rembrandtpith., 12 jr.
'n Bezoekje aan de eeuwige stad is 4
buiten het seizoen een plezierige ervaring. j
De Romeinse winkels zijn fantastisch,
u vindt er vooral koopjes in leer. Tip:
Huur een paardekoetsje met koetsier
voor een tochtje langs de monumenten,
•t/m 22/3-78. Daarna v.a.570,-.
IJ herkent'm aan het KLM-uithang-
bord. Hij is uw vertrouwde adviseur en
de meest ervaren man om uw uitstapje
naar Rome te regelen.
De KLM heeft een speciale brochure
samengesteld voor korte reizen naar
Róme.lstanboel.
Lissabiin.Parijs,Wenen/i^^jS^-
en Londen met alle -
informatie en talloze
tips.Ga'm halen bij
uw reisbureau of
KLM-kantoorof
stuur de coupon in.
5 Stuurt u my de
I brochure..Europese Steden"
Naam
Straat
Plaats
In een ongefrankeerde open envelop"
I opsturen naar KLM Nederland,
IAfd.SPL/UC.Antwoordnummer
1110 WG Amsterdam. jr j
