Kabinet dreigt te zwichten
lit brieven van lezers
Bromfietshelm spaart
veel mensenlevens
VERDER
4T=
%'rouw commentaar
opluchting
Urenco-partners dringen aan op tijdige beslissing
meer bloemen
ïfrinsje op zijn
ets aangereden
'■Houd Amerika
Kamerleden: laat
Van Agt zelf naar
buitenland gaan
Sturka blazers, Sturka
katoenen en leren jacks.
Gemaakt voor de
sportieve man die graag
goed gekleed gaat.
Let dus op het Sturka-
etiket. Voor sportieve
mannenmode met
allure.
sportieve
snelste, maar wel erg dom
^NSDAG
;NSDAG 15 MAART 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
■recht is er naast het verdriet
een dode opluchting over de
clle ontknoping van het gijze-
gsdrama. Is er waardering ook
ior de wijze waarop de regering
li voor deze zaak heeft ingezet en
mariniers en de politie zich van
i taak hebben gekweten. Het is,
ie men het ook wendt of keert.
Et gering onder zulke zware om-
jndigheden beslissingen te moe
it nemen en ze ook uit te voeren.
j alle opluchting en waardering
net toch echter ook vastgesteld
irden dat gijzelingsdrama's een
lerst bedenkelijke en riskante
er hebben genomen. Het is ken-
lijk niet meer zo dat langs de weg
n overreding resultaten kunnen
jrden bereikt. De nieuwe situatie
iijnt te zijn dat geweld vrijwel
Vtenblikkelijk met geweld moet
gorden beantwoord Het is triest
t te moeten vaststellen. Het is nog
ester te bemerken dat hier en
ar wordt toegejuicht alsof er te
ig reeds lankmoedigheid zou zijn
tracht met deze Zuidmolukkers.
like mensen zouden er zich op z'n
ist bewust van moeten zijn hoe
ïakkelijk het tot een bloedbad
d kunnen komen.
Het siert de regering zich verre van
deze meningsvorming te hebben ge
houden. In zijn verklaring legde
premier Van Agt er integendeel de
nadruk op hoezeer het beleid erop
gericht is geweest geweld te voorko
ken. Eerst toen absoluut kwam
vast te staan dat dit laatste middel
onvermijdelijk was, werd besloten
in te grijpen. Een geweldloze beëin
diging behoorde tot de onmogelijk
heden. Het groepje Molukkers
waar het hierom gaat heeft helaas
geleerd van vorige gijzelingsacties.
Dat geeft aan onverhoopte toekom
stige acties een buitengewoon grie
zelig aspect. Het betekent dat het
voortaan hard tegen hard zal gaan.
Het is daarom te hopen dat het
vermoeden van de regering juist is,
namelijk dat het wellicht gaat om
een onberaden actie van slechts en
kele Molukkers. Om die reden ook
valt het toe te juichen dat de rege
ring nadrukkelijk de wens te ken
nen heeft gegeven de dialoog met
de Zuidmolukkers voort te willen
zetten.
Het is de enige manier aan het
spookbeeld te ontkomen van een
niet meer te stuiten geweldsspiraal.
■ins Claus:
^upermarkt verkoopt
!N HAAG Warenhuizen en su-
rmarkten hebben in vijf jaar hun
ideel in de verkoop van bloemen
planten fors kunnen opvoeren
n 8 naar 13 procent. In dezelfde
he EN HAAG (ANP) De achtjarige
p2 ins Bernhard, tweede zoon van
inses Margriet en mr Pieter van
V€ illenhoven. is in Apeldoorn door
2* n auto aangereden. Hij bleek na
derzoek in het Juliana-ziekenhuis
Apeldoorn geen noemenswaardig
:1 te hebben opgelopen en kon
i later naar huis.
ins Bernhard werd op de fiets,
en hij op weg was van school naar
Ve lis. gegrepen door een auto, waar-
e n de bestuurster volgens de poli-
aiegeen voorrang had verleend. Het
geluk gebeurde op de kruising
m plaan/De Kweekweg.
periode liep de straatverkoop terug
van 46 naar 37 procent, zo meldde
prins Claus gisteren in zijn ope
ningsrede van een tweedaagse inter
nationaal symposium over de mas
sa-verkoop van bloemen. Het sym
posium werd gehouden in het Con
gresgebouw van Den Haag. In de
verschuivende marktverhoudingen
heeft de gewone bloemenwinkel zijn
plaats weten te behouden met onge
veer 38 procent van de totale ver
kopen.
Volgens drs G. Hoogewoning, voor
zitter van de Vereniging van Bloe
menveilingen in Nederland, staat
het vast, dat in de komende vijf
jaren het aanbod van bloemen en
planten en dus ook de verkoop daar
van belangrijk zullen toenemen.
„De bloemenindustrie is een groei
markt," zei hij, verwijzend naar de
omzetontwikkeling. De omzet op
kleinhandelsniveau bedroeg vijf
jaar geleden nog zes miljard gulden.
Voor 1982 wordt gerekend op een
omzet van 21 miljard gulden.
door Gerard van der Wulp
DEN HAAG Het kabinet
Van Agt dreigt in de ultra-cen
trifugezaak opnieuw te zwich
ten voor druk vanuit het bui
tenland om een tijdige beslis
sing te nemen. In politieke
kringen in Den Haag leeft die
vrees, ingegeven door de mede
deling van premier Van Agt dat
deze week nog door het kabinet
een besluit zal worden geno
men over de voorwaarden bij
de levering van verrijk urani
um aan Brazilië.
Omstreeks de jaarwisseling nam het
kabinet ook hals-over-kop, terwijl
het nog slechts enkele weken in
functie was, de beslissing om de Al
melose ultracentrifugefabriek uit te
breiden, en verrijkt uranium van
daaruit aan Brazilië te leveren. Ulti
mata van de urenco-partners West-
Duitsland en Engeland maakten dat
noodzakelijk, schreef het kabinet la
ter aan de Tweede Kamer. De tot
voor kort verantwoordelijke
bewindslieden van de PvdA-opposi-
tie ontkenden dat echter. Wie gelijk
had is nooit precies duidelijk ge
worden.
In het Kamerdebat van begin febru
ari werd het kabinetsbesluit tot leve
ring van verrijkt uranium aan Brazi
lië in die vorm onaanvaardbaar ge
noemd. Er moesten nadere voor
waarden aan worden gesteld. Brazi
lië zou vóórdat de eerste scheepsla
ding verrijkt uranium in 1981 ver
stuurd zou worden, akkoord moeten
gaan met stringente garanties voor
de opslag van plutonium (een bij
verwerking van verrijkt uranium
vrijkomende grondstof voor atoom
wapens). De overeenkomst, die het
kabinet omstreeks de jaarwisseling
sloot met Engeland, West-Duitsland
en Brazilië, voorziet pas in die garan
ties omstreeks 1985. het mo
ment waarop het eerste plutonium
in Brazilië vrijkomt.
Het kabinet dreigt nu voor een exact
zelfde situatie als omstreeks de jaar-
wissling te komen: kan de beslissing
worden uitgesteld om tijd te krijgen
om verder te onderhandelen, of moet
deze week de beslissing vallen?
Beslissen moest
Omstreeks de jaarwisseling leek het
voor het kabinet een vrij eenvoudige
De ultra-centrifugefabriek in Almelo, met op de voorgrond een
politie-kordon. Opname tijdens de demonstratie op 4 maart van dit
jaar.
keuze. Verder onderhandelen mocht
niet meer van de partners, dus er
moest een besluit vallen. Nu, nadat
de Tweede Kamer de inhoud van dat
besluit sterk bekritiseerd heeft, en
zelfs in de bestaande vorm onaan
vaardbaar achtte, ligt die keuze heel
anders. Aan de ene kant heeft het
kabinet de Urenco-partners tegeno
ver zich, die een snelle ongeclausu
leerde beslissing eisen; aan de ande
re kant treft men de Tweede Kamer,
die ultimatief een herziening van de
leveringsvoorwaarden eist. Omdat
de partners momenteel niet van die
herziening willen weten, rest nog
slechts één kleine sluipweg: gewoon
verder onderhandelen, en doen alsof
de ministeriële neus bloed.
Immers, als het kabinet terugkomt
bij de Kamer met de mededeling dat
de nadere voorwaarden niet haal
baar zijn gebleken, kan het kabinet
net zo goed meteen zelf besluiten om
uit Urenco te stappen. Aangezien het
kabinet echt verder wil met Urenco.
kan het thans niets anders doen dan
de dreigementen van de partners
zoals de mededeling dat de Alemlose
fabriek op korte termijn op West
duits grondgebied kan worden ge
bouwd trotseren, gedecideerd
dóór-onderhandelen, en hopen dat
de dreigementen niet worden waar
gemaakt.
v
Actief handelen
Om een gunstig klimaat voor dat
opzijleggen van de dreigementen te
krijgen, zou het kabinet, zo stelt men
ook in bijna alle Kamerfracties, ac
tief moeten handelen en niet. zoals
de afgelopen maand veel te veel is
gebeurd, passief afwachten tot de
partners komen meedelen dat de na
dere voorwaarden in de prullebak
moesten verdwijnen. Premier Van
Agt zelf zou, zo mogelijk, naar Enge
land en vooral West-Duitsland moe
ten reizen om begrip te kweken voor
de situatie waarin het Nederlandse
kabinet zich thans bevindt. De pres-
tigeslag die nu tussen de drie part-
nerlanden is ontstaan, zou met zo'n
initiatief weer teruggebracht kun
nen worden tot een strijd met alleen
de zakelijke meningsverschillen als
inzet.
Of er met stug volhouden in de on
derhandelingen nog succes kan wor
den geboekt, wordt in de Tweede
Kamer verschillend beoordeeld. Bij
de oppositie-fracties gelooft men
daar niet erg in, maar dat wordt
/ijle duidelijk geschreven, liefst aan één kant getypte, brieven kunnen worden gestuurd naar: Secretaris Hoofdredactie
7 |uw/Kwartel. Postbus 859. Amsterdam. Bij publikatie wordl de naam van de schrijver vermeld
r
DEN HAAG (ANP) De.verplichtstelling van bromfietshel
men heeft geleid tot een sterke daling van het aantal
mensen, dat bij een bromfietsongeval om het leven komt.
Op 1 februari 1975 werd de ver
plichting een bromfietshelm te
dragen ingevoerd en in dat jaar
kwamen 38 procent minder men
sen bij bromfietsongevallen om
het leven dan in 1973. Deze daling
van 38 procent is enigszins „ge
flatteerd". omdat ook het gebruik
van de bromfiets achteruit is ge
gaan wat overigens weer een ge
volg van de verplichting tot het
dragen van een helm kan zijn
geweest)
Er waren ifi 1975 204 minder do
den door bromfietsongelukken
dan in 1973 (334 tegen 538) Vol
gens het Centraal Bureau voor de
Statistiek, dat bovenstaande ge
gevens bekendgemaakt heeft,
heeft het dragen van de helm 190
mensen het leven gespaard. De
kans om een dodelijk bromfiets
ongeval te krijgen verminderde
door de helm met 26 procent.
Door de helm zelf en door het
verminderde gebruik van de
bromfiets is de kans om bij een
bromfietsongeval hoofdletsel op
te lopen met bijna dertig procent
verminderd.
Ziekenhuizen
In 1975 behoefden 278 minder pa
tiënten in ziekenhuizen te worden
opgenomen wegens schedelbreu
ken en 1799 minder patiënten we
gens hersenletsel als gevolg van
bromfietsongevallen. Hiervan
moeten achtereenvolgens 87 en
665 beschouwd worden als het
gevolg van het geringe gebruik
van de bromfiets en 191 en 1134
als het positieve gevolg van de
helm zelf.
Wanneer het beroep op het ge
zondheidsapparaat wordt uite-
drukt in verpleegdagen in zieken
huizen. betekent dit dat de afna
me van schedel- en hersenletsel
bij bromfietsongevallen in 1975
een besparing heeft opgeleverd
van ongeveer negen miljoen
gulden.
(ET WEER door Hans de Jong
Weerrapporten
>n
[jjj elen van de Verenigde Staten bele-
en ook ditmaal weer een extreem
oude winter. Voor het tweede ach-
rv reenvolgende seizoen zijn daar
teonderlijk lage tempera tuur-
aarden bereikt. Dankzij mijn on-
ilprezen bemiddelaar Jan Visser
Marken staan er vandaag in deze
ibriek cijfers over de maand
2 bruari die niets aan de verbeelding
>n 'erlaten. Neem om te beginnen
rns de nu volgende vier nieuwe
38 bruarirecords: Key West, Florida
uniddeld 8.3 (3.9 graad te koud),
ult Inningham. Alabama 2.8 (5.5 te
»ud), Lake Charles, Luisiana 7.8 (5
aden te koud), Kaap Hatteras,
j0 «est oostelijke punt aan de oceaan
m 2 (5.6 graad celsius te koud). Een
P grotere afwijking, maar geen
11 euw februarirecord boekte Evans-
21 He. Indiana met -6.1 (8.3 graad te
31 Midi en Sioux City, Ioha: -12.2 (7.2
18 aad te koud). Een nog grotere af-
11 ijking boekte Fort Wayne, Indiana
v( iet -11.7 (9.5 graad te koud). Over
(9 aar New York: -2.8 (3.4 graad te
11 oud), Oklahoma City -1.7 (6.7 graad
koud) en Dallas in Texas 0.6 (-8.8
*ad celsius te koud), de warme
»a olf van Mexico heeft er voor geen
uit invloed gehad. Little Rock. Ar
ansas boekte met een gemiddelde
2 9 graad celsius een nieuw win-
mM kouderecord
Geen winter zonder sneeuw. Kijk
eens wat er in Cincinnati, Ohio ge
beurde: met een totaal aan gevallen
sneeuw van 126.2 cm werd het scher
pe, kersverse record van de vorige
winter in de kortst mogelijke tijd
opnieuw gebroken één centime
ter. Ook in maart wist de winter niet
van ophouden met in Detroit op de
tweede minimaal -20, Cleveland
-17.2, Elkins, West Virginia zelfs -26.1
graad celsius. Records sneuvelden
er echter pas op de vierde maart:
Topeka in Kansas -21.7, Kansas City
en St. Joseph in Missouri respectie
velijk -22.8 en -25 graden.
In Californië, normaal vooral in de
zuidelijke gebieden extreem droog
in de winter, regende het deze winter
zoals het er ..nog nooit" geregend
had: met 118.6 cm boekte Baker's
Field een nieuw „all time record"
(geldig voor welke maand dan ook).
In Santa Barbara, een bergstation
in het noordwesten, viel er in drie
dagen tijd het lieve sommetje van
356 millimeter. In Las Vegas stond
het water op een bepaalde februari
dag anderhalve meter hoog in de
straten. En dan te weten dat in de
maand daarop (5 maart) Desmoines
en we zijn nu helemaal terug in
koud Amerika z'n 77ste dag onaf
gebroken met een sneeuwdek
boekte.
Overspringend in Europa zien we
dat ook Scandinavië weer in de kou
gedompeld wordt. In Lapland zakte
het kwik als een steen: Kiruna meld
de gistermiddag -17, Stensele -13,
Lulea -11 tegenover Stockholm toch
altijd nog +4. In Finland met -12
graden celsius in het uiterste noor
den, was de sneeuw niet van de
lucht.
Ook voor de Schotse bergen is
sneeuw aangekondigd evenals voor
de Faröer. Het kan haast niet uit
blijven of ook ons land zal in de
tweede helft van deze week kouder
weer meemaken. We verwachten dat
de kans op hagelbuien binnenkort
zal toenemen. Niet zolang er nog
depressies ten noorden van ons
voorbijsjezen, richting Denemar
ken, maar vooral als er een over ons
heen Duitsland binnenschuift. De
Londense computers verwachten
zo'n centrum donderdag boven de
Noordzee, niet ver meer van de Wad
deneilanden. Het is kennelijk het
zelfde minimum, dat de Amerikaan--
se weerkaarden zondag jl. al voor
vrijdagmiddag juist over Nederland
zagen komen. Afgaande op de giste
ren binnengekomen computerkaar-
ten uit Washington zal de kouinval
het komende weekend verder voort
gang vinden. De depressie (koude-
put) ligt dan nog altijd vlakbij Ne
derland wat zou kunnen wijzen op
zoals gezegd, winterse buien (hagel
en ook sneeuw?).
vooral ook ingegeven door het ge
brek aan vertrouwen dat men in het
werk van dit kabinet heeft. Het CDA
blijft hopen: de WD vindt eigenlijk
dat het kabinet nu de knoop moet
doorhakken maar ziet tandeknar-
send dat dat niet kan doordat coali
tiepartner CDA dan met Urenco wil
stoppen.
Breekijzer
Het feit, datde Tweede Kamer begin
februari, toeh de leveringsvoorwaar
den aan Brazilië werden afgewezen,
wel besloot tot goedkeuring van het
besluit om de ultra-centrifugefa
briek uit te breiden, kan door het
kabinet nog gebruikt worden als een
breekijzer om de onderhandelingen
met de partners weer open te breken,
(ook al meent de PvdA dat met dat
besluit een stok achter de deur die
Nederland nog had, uit handen is
gegeven).
Nederland kan namelijk als aller
laatste aanbod de Engelsen en West
duitsers voorhouden dat Nederland
eenzijdig de financiële risico's op
zich wil nemen, die gelopen worden
door de fabriek wel uit te breiden,
maar de afzet van de produktie aan
Brazilië nog niet zeker te stellen. Dat
zou betekenen dat in het geval de
veiligheidsgaranties niet voor 1981
van Brazilië worden verkregen en er
dus niet aan Brazilië geleverd wordt,
uitsluitend Nederland de kosten
draagt van de mis-investering die in
de fabriek in Almelo is gedaan
Die uiterste stap kan een gevolg zijn
van de CDA-opstelling in de Tweede
Kamer, waar het besluit tot levering
aan Brazilië werd losgekoppeld van
het besluit om de ultra-centrifugefa
briek uit te breiden. Het CDA zei
toen al de eventuele financiële risi
co's die uit die loskoppeling kunnen
voortvloeien, te willen aanvaarden.
Informeer: tel. 020 151255
HOOGWATER donderdag 16 maart VUi&ingen
6 39-1# 15. Harlngvlletilulzen 2.07-14 27. Rotter
dam 8 27-21 06.8chevenjngen 7.37-20 07. IJmui-
den 8 24-20 54. Den Helder 11.40. Harllngen 6 40-
19.10. Delfzijl 4 14-16 30
D'r is er weer een. Er is in Neder
land een mechanisch brein ge
ïnstalleerd, dat althans tot nu
toe de snelste is. Maar of dat
record lang duurt staat te bezien,
want de computer is in opmars en
dat zal nog lang zo blijven. De
snelste is geïnstalleerd voor reke
ning van het Energie-onderzoek
Centrum Nederland (ECN) en het
Nederlands Scheepsbouwkundig
Proefstation (NSP). Deze beide in
stituten hebben een gemeen
schappelijk rekencentrum, en
daar is het nieuwe apparaat ge
ïnstalleerd. Hoe duur hij precies
ls, kan moeilijk worden gezegd,
omdat het nieuwe brein met twin
tig reeds bestaande computers ls
verbonden tot één indrukwekken
de rekenmachine. Maar hij kost
vele miljoenen guldens; in die
orde van grootte ligt het wel.
Overigens is het apparaat niet om
van te schrikken. „Dom, maar erg
snel" zo zei een voorlichter van
het bedrijf. Maar die snelheid,
daar gaat het om, en daar kan een
menselijk brein niet meer aan
tippen.
Menselijke rekenwonderen heb
ben al lang de geur van de negen
tiende eeuw Ze bestaan nog wel,
die fabelachtige cijferaars, die uit
hun blote hoofd de zevende
machts wortel trekken uit een ge
tal van honderd cijfers, maar het
applaus van de wachtenden
klinkt pas op als de computer
heeft gecontroleerd of het ant
woord goed is. En dan is de lol er
,af.
Zo'n sommetje als boven ver
meld, och. dat berekent de nieu
we Cyber-175 (zo heet hiji in een
paar milliseconden. Dat laat zich
ook denken ais u weet dat de
Cyber-175 in één enkele seconde
tien miljoen rekenkundige bewer
kingen kan uitvoeren. De twintig
hulpcomputers zorgen er voor dat
het centrale brein zo efficiënt mo
gelijk kan worden gebruikt.
Behalve de twee eigenaars van de
Cyber-175, zijn 25 instituten en
bedrijven rechtstreeks met de
nieuwe batterij van computers
verbonden. Daaronder b.v. het
Centraal Planbureau. Zo is de Cy
ber-175 behalve voor energie-on
derzoek en scheepsbouw, ook in
geschakeld voor waterbouwkun
dige berekeningen en ruimte
vaarttechniek.
Maar al is het nieuwe apparaat
dan heel snel, Iets intelligents
moet u er niet van verwachten.
De patronen waarlangs het men
selijk brein werkt om tot beslis
singen of beoordelingen te ko
men. zijn zo ongelooflijk gecom
pliceerd, dat daarvan geen me
chanische afspiegeling bestaat.
Er bestaat in het buitenland (on
der meer ln Engeland) wel-een
project „mechanische intelligen
tie". maar dat gaat daar nog maar
om heel domme dingen. Steeds
weer blijkt dat voor de simpelste
zelfstandige beoordelingen onge
looflijk veel informatie ls vereist.
Kortom, de computer die een
mens de griezels bezorgt, bestaat
eenvoudig niet. Maar daarom
kunnen computers nog wel ge
vaarlijk worden. Bijvoorbeeld als
de enorme informatiecapaciteit
tegen mensen zou worden ge
bruikt. Maar dat soort griezelige
gedachten zullen we voor ons
houden.
