'Feest van eenvoud' in Hellendoorn I Falstaff won aan verfijning en charme 'Milieuvriendelijke' bedrijfjes naar Hilversumse beurs In'u Palestina Komitee met serie informatiefilms 'Klepperderck' symbool van viering negenhonderdjarig feest Raadslid ARP over naar RFP Afspraken over Rijn helpen van wal in sloot Thomkins: Kunstmarkt uit iets iets anders Nieuwe werkmethoden getoond Arrestant verstopt zich in plafond Begrijpelijker weerberichten Echtpaar omgekomen BINNENLAND Trouw/Kwartet RH25 Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Palestina is het centrale thema van een door het Vrije Filmcircuit en het Nederlandse Palestina Komitee opgezette filmcyclus. Tot 2 april is het de bedoeling om door middel van tien films, merendeels van Palestijnse filmers, die in diverse Nederlandse steden draaien, eens de andere kant. de Palestijnse kant van het conflict in het Midden-Oosten te laten zien. Hoewel, ook weer niet zoveel dat ze honderd jaar wilden wachten op het duizendjarig bestaan van Hellen- doom. De komende maanden gaan ze vieren dat het dorp negenhonderd jaar oud is. Of er nu een akte of oorkonde uit het jaar 1078 is van een wereldlijke autoriteit of een geeste lijk gezagsdrager (en vroeger viel dat nogal eens samen) daarover bekom meren ze zich in Hellendoorn niet. Hun redenering is simpel: uit ver- ischillende dingen blijkt dat het dorp althans de oorsprong ervan er toen al moet zijn geweest en in ieder geval valt het af te leiden uit de stijl en de geschiedenis van de hervorm de St. Sebastiaanskerk met haar stomp gepunte toren. Over die toren heeft de Hellendoorn- se streekdichteres Johanna van Bu ren lang geleden een vers geschre ven: O, oalen, griezen toor'n/ ik Heb oew toch zoo leef (o, oude grijze toren) ik heb je toch zo lief). Johanna van Buren, wier publikaties, aanvan kelijk in de plaatselijke krant, met graagte gelezen werden, was een be genadigd dichteres in de streektaal. Prof. dr. H. Entjes van de Rijksuni versiteit te Groningen, heeft opge merkt dat het dichterschap van Jo hanna van Buren stond in de ge meenschap, waarin zij leefde en ook daarin pas volledig tot zijn recht kwam, een gemeenschap die overi- De hervormde kerk te Hellendoorn. Ontwerp van een standbeeld voor Klepperderk. Gezicht op Hellendoorn. door Jac. Lelsz HELLENDOORN\— Waar Twente en Salland elkaar raken, daar ligt Hellendoorn. Een gaaf dorp tot op deze dag. Klein genoeg gebleven om nog altijd charmant te zijn. Goed van verhoudin gen. En de mensen hebben er nog geduld gens „geen vertrouwelijke omgang met de poëzie kent." Bundeltje Johanna van Buren, die aanvanke lijk huisnaaister was en later telefo niste, overleed in 1962 op tachtigjari ge leeftijd. Een bijzondere uiting van hulde, verbondenheid en piëteit was het dat enige Jaren geleden een groepje Hellendoorners, die haar al len nog gekend hadden, een bundel tje poëzie van haar samenstelden onder de titel „Wee'j nog?" (Uitge verij W. G. Witkam. Enschede). Ook daaruit blijkt weer, evenals uit diver se voorgaande bundels, dat zij schreef over de gewoonste dingen in haar omgeving, vertolkte wat er leef de aan wel en wee. aan humor en vroomheid en voortdurend getuigde van haar verbondenheid met de Heel fijn van sfeer zijn haar gedich ten vaak, een paar regels uit „Het vennechien van Goachelman ter illu stratie: Kwam iej ne keer op Heldren an? Langs 't vennechien van Goa chelman? Het is door zonne stille stèè Zoo vol van röstigheid en vrèè He berke, dree uut eenen stam Woer den door zoo verdwöllen kwam? Vignet van Hellendoorns negende eeuwfeest, een zonnig dorp. Naar het gedicht „Zunnebloome" van de streekdichteres Johanna van Buren, die in dit dorp woonde. Verder Klep perderk. de dorpsomroeper, nachtwa ker en lantaarnopsteker. Op de ach tergrond de N.H. Kerk. Hen dennenkroes zoo krom en scheef Hen heupien törf det oaver bleef. As wind door deur de bunte strik Is 't miej of op de golven lik. De golven van de groote zee De dennen zingt eer leed van wee. De dennen van 't Duuskotter bosch Zee stoet te soezen door in 't mos Zonnebloemen Johanna van Buren heeft ook een bundel uitgegeven onder de titel „Zunnebloome" (Zonnebloemen). De organisatoren van 900 jaar Hellen doorn hebben die als motto geno men: „Een zonnig boerendorp". Ze zijn ook terug te vinden in het vignet dat ter gelegenheid van de feestelijk heden is ontworpen. Daarin komt trouwens ook een ietwat gebogen mannetje voor, klompjes aan, petje op, klepper in de linkerhand. Het is een andere bekende figuur uit de vroegere Hellendoornse samenle ving. Wijlen Klepperderk, officieel geheten G. D. Nijen Twilhaar, dorps omroeper, nachtwaker en lantaarn opsteker. De man is min of meer tot het symbool van de jubileumviering uitgeroepen. „Wat wij hier op touw zetten, dat is", aldus de organisato ren, „het feest van de eenvoud". De gemeente Hellendoorn bestaat uit diverse dorpen en buurtschap pen. Het grootste dorp is Nijverdal. Daar staat het nieuwe gemeente huis. Het is niet ontkomen aan een zeker proces van verstedelijking. Een groot deel van de bevolking werkt er in de industrie (textiel). Maar Hellendoorn is tot vandaag door de eeuwen heen overwegend agrarisch gebleven. Er staat wellis waar een ijsfabriek, die nationaal bekend is, maar ook die betrekt haar grondstoffen uit eigen omgeving. De inwoners gaan straks dan ook niet, zoals in bijna alle jubilerende ste den, gekleed in de kostuums van poorters, edelen, marskramers en dat soort lieden, maar in boerenpak- jes van zo rond 1900. Naoberschop In Hellendoorn wordt gemeen schapszin hoog aangeslagen.. Nao berschop heet dat. Dat betekent in goede en kwade dagen met elkaar meeleven en meedragen. Er bestaat in Hellendoorn een overkoepelend orgaan van de plaatselijke culturele verenigingen en daaraan is de naam „De Naoberschop Heldern" gegeven. De vierduizend inwoners van Hellen doorn houden met elkaar zo'n dertig verenigingen van allerlei snit in stand. Tijdens de feestelijkheden zullen de Hellendoorners zich wijks- gewijs met een project manifesteren. De feestelijkheden worden op 19 mei geopend en dan gaat het de hele zomer door. Er wordt ook op veel gasten gerekend, te meer omdat het vanouds een bekende toeristen plaats is. Het programma telt zo'n zeventig onderdelen, van puur lokale tot internationale. Een der hoogte punten zal zijn als drie dagen lang uit verschillende landen folkloristi sche dansgroepen naar Hellendoorn zullen komen voor een festival. Een groot aantal dames is inmiddels aan het werk getogen om de kerk een wandkleed te kunnen aanbieden. Ook komt er een herdenkingsmunt, de zogenaamde Heller, in brons, zil ver en goud. Nog even terug naar Het Symbool, Klepperderk. Zoals gezegd dorpsom roeper. nachtwaker en lantaarnop steker. een instituut dat in de jaren dertig werd afgeschaft. „De ouderen hebben hem bijna allemaal nog ge kend", vertelt een der organisatoren van het Hellendoornse feest. „Je keek er als kind tegenop als hij rond ging. Hij vertegenwoordigde voor je het gemeentebestuur." Klepperderk krijgt nu een standbeeld, ontworpen door Fred den Tusscher uit Wierden, en het krijgt een plaats op de Scha- penmarkt. De plaatselijke historicus A. Pontsteen besteedt in zijn nieuw ste boek dat bij het begin van de feestelijkheden verschijnt, aan dit ambt, dat meer dan een eeuw in één familie bleef, op ruime wijze aan dacht. Het beeldje, tachtig centime ter hoog en in brons, waarvan ook replica's komen, wordt op 19 mei officieel onthuld. Op dezelfde dag zal er bij het reeds eerder opgerichte beeldje voor Johanna van Buren ook een homnf&ge gebracht worden aan deze Hellendoornse dichteres. Het vertonen van de films gaat dan ook gepaard met het verspreiden van informatiemateriaal over de Pa lestijnse zaak en het hoeden van inleidingen. Tot de tien films behoort de door Tawfik Saleh gemaakte film Les Du pes. Deze film is gebaseerd op een roman getiteld „Mannen in de zon" van Ghassan Kanafani, een bekende Palestijnse schrijver die tot zijn dood in 1972 woordvoerder was van het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina. De roman handelt over drie van verschillende genera ties afkomstige Palestijnen. Alle drie hebben er alles voor over om clan destien naar Koeweit te gaan waar zij de ellende van de Palestijnse diaspora kunnen ontlopen en een nieuw bestaan kunnen opbouwen. Tawfik Saleh weet op uiterst aangrij pende wijze de lijdensweg die zij moeten afleggen te verfilmen. Na allerlei tegenslagen weten de drie Palestijnen een vierde Palestijn te vinden die bereid is tegen betaling hen in zijn tankwagen over de grens te smokkelen. Vlak voor de Koeweit se grens moeten zij op het heetste moment van de woestijndag in de lege tank kruipen. Bij de laatste grenspost duren de formaliteiten langer dan oorspronkelijk werd ver wacht. De chauffeur/smokkelaar vindt slechts nog verschroeide lijken in zijn tank, die hij bij de eerste beste gelegenheid op een vuilnis hoop gooit. Een ander nog niet in Nederland vertoonde film is Le Liban dans le Tourmente (Gefolterd Libanon). Deze uit 1975 door de Libanese jour- LEEUWARDEN Het ARP-raads- lid O. Heidinga uit Leeuwarden heeft bedankt voor het lidmaat schap van de ARP en zich als lid aangemeld bij de Reformatorische Politieke Federatie (RPF). De heer Heidinga, die in het verleden lijst trekker voor de ARP in Leeuwarden was, kan zich op principiële gronden niet aansluiten bij het CDA, aldus een woordvoerder van de RPF. Bij de komende verkiezingen voor de gemeenteraad stelt de heer Heidin ga zich kandidaat voor de RPF. naliste Jocelyn Saab en de Frans man Jorg Stocklin gemaakte film tracht de sociale, politieke en econo mische achtergronden van de Liba nese burgeroorlog te belichten. Met de camera's op hun schouders laten de filmers alle schakeringen van Li banon zien: de rijke zakenlui met hun tennisbanen en de dagloners op de tabaks- en hasjiesjplantages in het zuiden en de Bekaa-vallel, de politieke leiders en de guerrillastrij ders, de maronieten, de Grieks-ort hodoxen. de Soenni-moslems en de Sjia-moslems. Kortom iedereen komt aan het woord. Het resultaat is een informatieve, maar vermoeiende film. een aaneenschakeling van in terviews. die slechts enkelen gedu rende 75 minuten geboeid zal houden. Amsterdam (ANP) De in decem ber 1976 gesloten Rijnverdragen, die erop gericht waren de vervuiling van de Rijn tegen te gaan. hebben geen uitwerking. Zelfs vaak een averecht se uitwerking. De Rijnoeverstaten vinden in de teksten te veel ont snappingsmogelijkheden. Resulta ten kunnen pas worden verwacht als er een internationaal lichaam komt met behoorlijke bevoegdheden en als voor het gehele stroomgebied dezelfde regelingen gelden. Dit heeft de Stichting Relnwater naar voren gebracht tegenover de bijzondere Kamercommissie voor goedkeuring van de Rijnverdragen. Het uiterst sombere beeld werd nog eens onderstreept met de medede ling dat/Uit een onderzoek van de Stichting gebleken is dat de Rijn zouter is dan ooit sedert de onderte kening van het verdrag gebleken is. Begin 1977 kwam met de Rijn op één dag meer dan honderdduizend ton afvalzouten ons land binnen. Dat is de gehele jaarlijkse zoutbe- hoefte van de Nederlandse bevol king binnen een etmaal Hiermee wordt het reeds in 1972 afgesproken plafond overschreden. NIJMEGEN In het Nijmeegs Mu seum Commanderie van St. Jan, Franse Plaats 3, Nijmegen is tot 3 april een grote overzichtstentoon stelling te zien van het werk voor namelijk tekeningen van de be kende Zwitserse kunstenaar André Thomkins. Een tweede expositie zal tegelijk tekeningen en prenten to nen. die vrienden van Thomkins hebben gemaakt en die hij zelf voor deze tentoonstelling beschikbaar stelde. De nu 48-jarige kunstenaar had al vroeg belangstelling voor stromin gen als dadaïsme en surrealisme. Die interesse is ook nog in zijn meest recente tekeningen (meestal van opvallend kleine afmetingen) terug te vinden: hij weeft allerlei visuele verschijnselen samen tot ge heimzinnige werelden. Zijn credo is: „Kunst maakt uit iets anders". En dat iets anders betekent in zijn ge val een uiterst verfijnd eindresul taat. In zijn werk speelt ook de taal een grote rol. Thomkins is et voort durend mee bezig en woord en beeld vormen in zijn werk een intrigeren de twee-eenheid. André Thomkins heeft zich allesbe halve van zijn kunstbroeders geïso leerd. Hij heeft vele vrienden die zich sóms op vergelijkbare wijze uiten: Daniël Spoenri. Dieter Roth, George Brecht, Robert Filou, Karl Gestner en nog vele anderen. Het is interessant om te zien welke van hun werken Thomkins kennelijk hebben aangesproken die begeleid wordt door een catalogus met ca 200 afbeeldingen. Deze tentoonstel ling die begeleid wordt door een catalogus met ca. 200 afbeeldingen werd georganiseerd in samenwer king met het Haags Gemeentemu seum en gaat vervolgens naar Düs seldorf. Mannheim en Bern AO boekje 1704: Zer^hildpadden. A. I. Zwinenberg. Uitg. Stichting IVIO, Lelystad. 20 blz - 1.75. Eieren verven en versieren, in de serie hobbyboekjes van uitg. Cante- cleer. De Bilt 45 blz 7.50. Bij uitgeverij Callenbach in Nijkerk zijn herdrukken verschenen van de delen 7 tot en met 10 van de serie Goud-Elsje van Max de Lange- Praamsma Lolly is Lol geworden «4e druk. 190 blzi; Lente voor Lol «3e druk. 170 blz); Weerzien van Han (3e druk. 184 blzi. Moeder Els (4e druk. 190 blz.). Prijs per deel: ƒ9 90 Uit De wereld van Anion Pieck. van Hans Vogelesang zijn bij uitgeverij Omniboek. Den Haag uitgekomen Iedere stad een toren en Volksver maak. Per deel 48 blz - 15.50. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Omstreeks honderd bedrijfjes en werkge meenschappen zullen eind mei op een tweedaagse voorjaars- )eurs in Hilversum laten zien hoe het mogelijk is produkten te naken op een wijze die vriendelijk is voor mens en milieu. De >eurs wil de mensen zo veel mogelijk kennis laten maken met lieuwe vormen van werkgelegenheid, met nieuwe werkmetho- len en met nieuwe produktiewijzen. )e beurs (op 27 en 28 mei in de lilversumse Expohal) is een van de ctiviteiten van de nog jonge stich- ing Mens- en Milieuvriendelijk On- ernemen (MeMO). Tot de initiatief- emers van MeMO behoort Sietz eeflang, de oprichter van de biolo- ische landbouwgemeenschap De Heine Aarde, waar hij echter eind orig jaar vertrok. MeMO verleent iteun aan mensen die produkten ervaardigen op minder grote schaal n bedrijven waar veel ruimte is voor igen inzicht en talent. Met name in le Verenigde Staten willen steeds neer mensen vrijwillig versoberen n de druk van hun werk ontvluch- en. Volgens recent onderzoek willen n de Verenigde Staten vier van de ien mensen terug: de snelst groeien- le groep consumenten is de groep lie minder wil. Noblemen )ok in Nederland bestaat er behoef- e aan het produceren op bescheide ner en milieuvriendelijker schaal, «aarbij zich echter in het begin nog- 1 wat problemen kunnen voordoen, owel op het persoonlijke vlak (na iet opgeven van een goed betaalde letrekking) als op organisatorisch n materieel gebied. MeMO wil in die leginfase de helpende hand toeste en. In de eerste'plaats door te be middelen bij de financiering, door iet in contact brengen van de initia- iefnemers en de geldverstrekkers. oals de banken. Als de bank het iico te groot vindt, kan MeMO bo- idien garant staan. Het fonds van :MO is echter nog niet bijzonder groot: veertigduizend gulden. MeMO wil ook met banken overeenkomen "entesubsidies te verlenen aan be ginnende bedrijfjes, wanneer men iën geld ter beschikking willen stel en en met een lagere rente dan ge- ikelijk genoegen willen nemen, mensen weten dan waarin hun :ld wordt geïnvesteerd. het openbaar vervoer bijvoorbeeld. MeMO richt zich dan ook op gebie den als voeding, kleding, woning, vervoer, reparatie en herstel, ener giebesparing en verspreiding. Op de beurs in Hilversum, waarvoor zich reeds meer dan zestig bedrijven heb ben aangemeld, zijn onder meer stands te zien over het gebruik van vlas en linnen, de toepassing van zaadveredeling, spinnen en weven, reparatiebedrijfjes, nieuwe werktui gen (een energiebesparende potten bakkersoven), voedsel- en zuivelbe reiding en metaal- en houtbewer king. Aanvankelijk lag het in de bedoeling van MeMO een bank te maken, maar deze gedachte is inmiddels verlaten. Bij de hulpverlening worden de kos ten afgewogen tegen de te verwach ten opbrengsten en garanties zullen alleen worden gegeven wanneer de genen die er werken op den duur het minimumloon kunnen verdienen. Overheidssteun wil MeMO niet aan vragen, alleen misschien voor onder- zoeks- en demonstratieprojecten. Wij willen, aldus Sietz Leeflang, dat de andere projecten zichzelf draaien de houden. 'Udl d z, ■Me» ■Niet dogmatisch is. zo vertelde Sietz Leeflang ■niet dogmatisch en wijst de produktie op grote schaal af staalindustrie kan niet an- Ppers dan grootschalig zijn, evenals (Van een onzer verslaggevers) ROTTERDAM De politie van het bureau Groot IJsselmonde in Rot terdam was een arrestant kwijt. Na enig zoeken bleek de jongeman, de negentienjarige uit Aruba afkomsti ge E. Th., zich verstopt te hebben in het plafond van de passantenkamer. Hij was daar neergezet in afwach ting van een verhoor door de recher che. De jongeman had zich door een gat van 20 bij 20 centimeter, dat door een vorige arrestant in het pla fond was gemaakt, gewrongen. Th. was aangehouden, toen hij door een dokter in het Cl araziekenhuis was betrapt bij het doorzoeken van kleding in het ziekenhuis. Van een onzer verslaggevers- DEN HAAG Binnen niet al te lange tijd zullen de weerberichten van het KNMI in begrijpelijker taal worden opgesteld dan nu het geval is. Het KNMI is al enkele jaren bezig met studies en enquêtes over dit vraagstuk, maar heeft hierover nog geen afgerond plan gereed. Staatssecretaris mevrouw Smit- Kroes (verkeer) zei donderdagavond in de Tweede Kamer nog dat zij met de directie van het KNMI overleg wil gaan plegen over de vraag, of het publiek op een wat meer populaire wijze kan worden geïnformeerd over de weersverwachting. De staatsse cretaris zei ook enige moeite te heb ben met het gebruik van termen als „ruimende en krimpende wind", die op dit moment niet van de lucht zijn. Het KNMI is daar zelf ook niet ge lukkig mee. Volgens een woordvoer der is het alleen niet zo eenvoudig te bepalen, wat „populair" is, met an dere woorden: of jas-aan of jas-uit wel voldoende informatie is. door Adr. Hager SCHEVENINGEN Een ope ra vol wijsheid en ironie, vol charme en verfijning, vol spitse humor, niet de opera van de schaterlach maar van de glim lach. Dat is de lyrische komedie Falstaff die Verdi op zijn 79ste jaar schreef op een moment, dat niemand meer een dergelijk werk van hem ver wachtte. Na de première in het Hol land Festival 1972 in een naar mijn smaak al te Duitse aanpak bracht de Nederlandse Opera Stich ting herhalingen in het seizoen 1973- 1974. Donderdagavond zette men dit unie ke werk nog eens op de planken van het Circustheater. Uiteraard weder om in de regie van Götz Friedrich maar met een nieuwe instudering van Jeannette Aster. De presentatie werd ditmaal geken merkt door verfijning en opzichtig heid, het lacheffect werd gemeden al waren er zeker momenten waar het accent werd gelegd op de humor. Een voorstelling waarin het oor werd gestreeld zowel in de orkestbak als op het podium. Edo de Waart en het Rotterdams Philharmonlsch Orkest hebben grandioos werk verricht. Wat speelde dat orkest verrukkelijk! De Waart pakte het geheel met veel vaart en levehdigheld aan, jammer toch dat deze dirigent Rotterdam en Nederland gaat verlaten. De vocale bezetting was in vergelij king met destijds grotendeels gewij zigd. Thomas Stewart tekende voor de titelrol die hij neerzette op voor name wijze, zodanig dat men voor de schalkse Falstaff toch sympathie en zelfs een beetje medelijden kon koesteren. Prachtig gezongen overigens. Max René Cosotti als Fenton bleek een ware ontdekking, hij wist in alle op zichten te overtuigen. Jan Derksen was een imponerende Ford. evenals destijds een creatie van groot kaliber. Patricia Wells (mrs. Ford) was een genoegen om te beluisteren, zij zong al even bekoorlijk als Ruth Welting (Nannetta). Dr. Kajus werd geloofwaardig dank zij Peter Gougaloff en Gwendolyn Killebrew bleek niet alleen een ster ke theaterpersoonlijkheid, ook vo caal is zij vrij uniek. Bij deze opsom ming mogen de namen van Sophia van Santé, Nico Boer en Henk Smit niet ontbreken. Falstaff komt vanavond nog in Sche- veningen. daarna op 13 maart in Rotterdam, 15, 19, 21 en 29 maart in Amsterdam en 31 maart in Utrecht. Voorstellingen waaraan men zonder twijfel genoegen kan beleven. MILL (ANP) Op de provinciale weg Oss-Nijmegen is het echtpaar Th. A. Lagarde (58) en E. A. Lagarde- Wendelmans om het leven gekomen, toen hun auto op een kruispunt in Mill tegen een andere auto botste. Een tienjarige zoon van het echt paar is zwaargewond in een zieken huis opgenomen. PUTTEN In Putten is de vierjari ge Leendert Slingerland met zijn fietsje onder een vrachtauto geko men en gedood. EVP Men meldt ons dat tot voor zitter van de partijraad van de Evangelische Volkspartij (EVP) is benoemd dr. B. E. Kuiper te Hauler- wijk en niet ds. Kater uit Stiens, zoals in onze krant stond. Patricia Wells en Thomas Stewart in „Falstaff.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 25