hereniging van Huntington
dl patiënten begeleiden
De Eurocheque is
't veiligste briefje van f300,-.
In de marges van
middenmoot
'Arts meer betrekken
bij geven informatie'
deTijd
deTijd
deTijd
deTijd a
Osbome
sherry,
om u de rest
te doen
veigeten.
Itudent heeft open oog
oor de politiek maar
ent Nederlands slecht
mis
rfelijke en moeilijk te verwerken ziekte
Beleid gehandicapten versnipperd
Wapens gevonden
tijdens zoekactie
"mclusie uit onderzoek:
Wiegeltjes
De slag om Parijs
Verder
Weekblad
Eurocheque:
het handige en veilige betaalmiddel
iAG 10 MAART 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
onze redacteur wetenschappen
EN HAAG Chorea van Huntington is een zo zeldzame ziekte
tveel artsen gebaat zijn bij een geheugensteuntje wanneer ze
et een patiënt te maken krijgen. Er zijn misschien duizend
tiënten in heel Nederland. Dat betekent dat menig huisarts er
zijn hele carrière geen tegenkomt. Maar het aantal mensen dat
mee te maken heeft is vele malen groter en hun problemen zijn
specifiek dat er een speciale vereniging voor is opgericht.
Vereniging van Huntington die
leren na twee jaar aanlooptijd in
•nbaarheid trad, wil patiënten
hun omgeving begeleiden (en de
dat geheugensteuntje in de
l drukken) en het wetenschap-
lijk onderzoek bevorderen. Chorea
pen schoksgewijze onwillekeurige
'ng, het kan beginnen als een
Jdie door de patiënt soms handig
't gecamoufleerd. Tot het gelei-
c erger wordt.
Jlet herkend
Ulorea v n Huntington kan ook op
andere manier beginnen, vertelt
U N. Went van de wetenschappe-
adviesraad: met persoonlijk-
enfcdsveranderingen. Terwijl er ver-
niets bijzonders aan de hand
i wordt de patiënt lastig, agres-
I. De omgeving die dat niet als
ktebeeld herkent, kan daar weinig
s< pip voor opbrengen. „Hij werd
Islagen", is het begin van menige
H ktegeschiedenis, of „de zaak liep
in t zo goed meer", of een echtschei-
Hoewel er een grote spreiding naar
weerskanten is. doen de eerste symp
tomen zich meestal voor bij mensen
tussen dertig en vijftig jaar. Er be
staat voor de ziekte geen genezing.
Zowel de bewegingsstoornissen als
de psychiatrische afwijkingen wor
den erger. De meeste patiënten over
lijden tien tot vijftien jaar later in
een verpleeghuis of een psychia
trisch ziekenhuis.
Chorea van Huntington is een erfelij
ke ziekte. Kinderen van een vader of
moeder die de ziekte heeft, hebben
vijftig procent kans dat ze het ook
krijgen, een kans van één op twee
dat ze de erfelijke afwijking hebben
meegekregen die op latere leeftijd
tot dezélfde ziekte zal leiden.
Er lopen dus duizenden mensen
rond die de ziekte in de familie heb
ben en zich afvragen of zij het ook
zullen krijgen. Mensen door wie iets
heen gaat, wanneer ze een spiertrek-
je in hun been voelen wanneer ze
half ingeslapen zijn. (Zo'n spiertrek-
Je overkomt ook gezonde mensen
regelmatig en het hoeft niets te be
tekenen, maar zou het
Vooral uit deze groep mensen ko
men de vijfhonderd leden van de
Vereniging van Huntington, die met
financiële steun van het Prinses Be-
atrixfonds op weg werd geholpen.
Hun probleem was zo zeldzaam dat
zij in onze toch goede gezondheids
zorg in het algemeen geen antwoord
op hun vragen konden vinden. Zij
spannen zich nu zelf in om te zorgen
dat dat voortaan wèl kan.
Informatie
Er is een informatiebrochure voor
familieleden en vrienden van pa
tiënten. Een brochure voor behan
delende artsen, verpleegkundigen
en maatschappelijk werkers komt
over enkele maanden klaar. Men
probeert te bereiken dat bij elke
sociaal-psychiatrische dienst één
medewerker op de Huntington-pro-
blematiek is ingeschoten.
Ook onderlinge begeleiding wordt
opgezet. Dat helpen met eikaars
problemen werkt vaak erg goed. En
tenslotte wordt het wetenschappe
lijk onderzoek gesteund naar de nog
steeds niet opgehelderde oorzaak
van de ziekte. Er wordt, in Leiden en
Rotterdam, gewerkt aan methoden
om de ziekte te ontdekken al jaren
voordat er symptomen optreden. In
afwachting van mogelijk doeltref
fende methoden van medische be
handeling, die ook nog steeds ont
breken.
Van een onzer verslaggevers
WAGENINGEN Voor de ruim één miljoen lichamelijk gehan
dicapten in ons land is het beleid versnipperd over een groot
aantal instanties. Naast tal van andere instellingen zijn er
allerlei ministeries die zich met gehandicapten bezighouden.
Wie Spanje kent, kent Osborne sherry.
Het enige wat nu kan is de sympto
men wat onderdrukken, die overi
gens in grillige combinaties optre
den. Er zijn patiënten met hoofdza
kelijk bewegingsstoornissen, bij an
deren treedt het psychiatrische
beeld op de voorgrond. Het is ook
onvoorspelbaar welke bewegingen
het eerst door spiertrekkingen ge
hinderd zullen worden.
Aan het eerdere ziekteverloop bij
familieleden kan de patiënt niets
over zijn eigen directe toekomst te
weten komen: ook daarin zit geen
systeem. Chorea van Huntington is
zowel voor de patiënt als voor zijn
familie en omgeving een moeilijk te
verwerken ziekte. De vereniging is
te bereiken via postbus 305 in Al
phen aan den Rijn.
Het is dan ook niet vreemd, dat juist
deze groep, die onder meer een laag
opleidingsniveau heeft, vaak in dat
versnipperde geheel niet de wgeg
kan vinden. Het zou voor de hand
liggen om de artsen meer en beter te
betrekken bij het geven van infor
matie over dit beleid, aangezien bij
na negentig procent van de lichame
lijk gehandicapten geregeld contact
heeft met een arts.
Dit stelt mevrouw M. W. de Kleijn-de
Vrankrijker in haar proefschrift,
waarop ze vandaag zal promoveren
aan de Landbouwhogeschool in Wa-
geningen. Zij is werkzaam bij het
centraal bureau voor de statistiek
(CBS) en deed daar in opdracht van
de ministeries van CRM, sociale za
ken en volksgezondheid een onder
zoek naar de gehandicapten. Haar
proefschrift behelst een reeks publi-
katies van het CBS over het onder
zoek „Gehandicapten wel geteld".
Van de ruim één miljoen gehandi
capten leven de meesten in gezins
verband. Dit houdt in, dat een kwart
van de Nederlandse bevolking be
trokken is bij enigerlei vorm van
lichamelijk gehandicapt zijn. In
meer dan tachtig procent van alle
gevallen is ziekte of ouderdom de
oorzaak van een lichamelijke handi
cap, voor dertien procent een onge
luk en voor bijna zeven procent is de
afwijking aangeboren.
Gehandicapt zijn is geen typische
zaak voor bejaarden, aldus mevrouw
De Kleijn. Het kwaad is voor een
groot deel al geschied voor het 65ste
levensjaar. De meest voorkomende
handicaps zijn: loopstoornissen
(440.000 mensen, van wie meer vrou
wen dan mannen) en stoornissen in
het uithoudingsvermogen (470.000
mensen, van wie meer mannen dan
vrouwen). Op het platteland wonen
minder gehandicapten dan in de ste
den, maar de provincie Limburg
vormt hierop mogelijk als gevolg
van het „mljnverleden" een hoge
uitzondering.
Gescheiden
Eén van de meest wrange gegevens,
die het onderzoek opleverde, is dat
lichamelijk gehandicapte vrouwen
aanzienlijk vaker gescheiden zijn
dan de totale groep Nederlandse
vrouwen, maar ook dan lichamelijk
gehandicapte mannen. Mannen kun
nen zo'n ingrijpende verandering die
ontstaat als de vrouw gehandicapt
raakt, kennelijk minder goed ver
werken, aldus mevrouw De Kleijn.
Daarbij zou ook nog wel een rol
kunnen spelen dat vrouwen vaak
economisch afhankelijk zijn van hun
man en het zich dus niet kunnen
„permitteren" hem te verlaten, als
hij invalide wordt.
Prof. Roscam Abbing:
Wèl voordeel Lubbers
belastingaftrek
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG - „Oud-minister Lub
bers heeft oneigenlijk gebruik ge
maakt van de investeringsaftrek
Deze belastingaftrek is in het leven
geroepen om de werkgelegenheid te
bevorderen, terwijl de activiteiten
van de heer Lubbers en zijn broers
op het gebied van onroerend goed
niet dat doel hadden."
Dit zei de Groningse hoogleraar ln
de christelijke ethiek bij Roscam
Abbing gisteravond, ln een uitzen
ding van NCRV's Hier en Nu." De
Hoogleraar meent dat de oudbe
windsman „de wet weerstreeft heeft,
zij het wellicht niet bewust".
De heer Rob Lubbers, een van de
broers van de oud-minister, zei in de
zelfde uitzending dat zijn broer niet
feitelijk als actief ondernemer is op
getreden. Als beherend vennoot is
hij slechts een juridische onderne
mer. aldus Rob Lubbers." Het actief
ondernemen deed ik. Mijn zakelijke
acties gebeuren natuurlijk wel van
uit het gezamenlijk vermogen van
de broers De oud-minister, nu vice-
voorzitter van de CDA Tweede Ka
mer fractie, was dag en nacht actief
als minister voor het eigenlijke on
dernemersschap had hij geen tijd.
Volgens Rob Lubbers is er in fami
liekring geen discussie geweest over
de vraag of de rol van vennoot wel
verenigbaar zou zijn met het minis
terschap.
ARNHEM (ANP) - Bij een gecom
bineerde actie van verschillende
rijkspolitie-eenheden zijn gisteren
in en rond de Gelderse plaatsen
Bergh en Doesburg verscheidene
wapens en munitie in beslag geno
men,
ADVERTENTIE
in onze onderwijsredactie
«STERDAM De student
in tegenwoordig is iemand
t een ruime belangstelling
ADVERTENTIE
m |eans of pioniers van een
nieuwe, noodzakelijke
mentaliteit? In Memo zijn
ondernemers verenigd die
milieu- en mensvriendelijk
willen zijn. Alles is
kleinschalig, ook hun
inkomen Misschien is
Memo wel een ark van
Noach in een wereld die
overspoeld wordt door
problemen Een reportage
van P van der Eijk
noemt Conne Spoor de
Franse verkiezingen
Want wie de eerste is in
Parijs geldt ook een beetje
als eerste van het land
Een reportage vanuit het
elfde arrondissement
Rob Vermaas het kabinet
na Kruisinga Hans
Bronkhorst over Geloven
tussen 12 en 17' Henk
Suér op stap met Hans
Magnus Enzensberger
Joan Smithuis en de 25-
jarige Consumentenbond
Jan Mulder en een
jongensdroom
Bon voor proefabonnementen
6 Mktn d« Tijd voor guldon
Naam
Adres
Plaats
Tel
Zonder poslzegel zenden aan de Tijd
Antwoordnummer 6. Amsterdam
Betaling na ontvang» van acceptgiro
Overal I* koop 12 50 CC
Abonnementen tel 070 2) 118« f
voor de maatschappij. Meer
dan de vroegere corps)student
heeft hij open oog voor de poli
tiek, en de betekenis die de
wetenschap voor de samenle
ving moet hebben.
Tegenover deze positieve ontwikke
ling staat zijn gebrekkige kennis van
het Nederlands. Hij is amper ln staat
tot logisch taalgebruik. Dit gemis
wreekt zich het hevigst bij de schrif
telijke rapportage. Werkstukken,
tentamens en zelfs doctoraal scrip
ties wemelen nog van de taalfouten.
Opbouw, goede zinsconstructies en-
analyse worden node gemist.
Dit is een van de voorzichtige con
clusies, die te trekken is uit het on
derzoek dat het Nederlands Genoot
schap van Leraren onder vijfentwin
tig hoogleraren aan diverse facultei
ten heeft gehouden. Achttien van
hen hebben op de vragen over het
kennisniveau, de studiehouding, het
inzicht en de mentaliteit van de stu
dent van nu hun oordeel gegeven. De
meningen lopen nogal uiteen, maar
in overwegende mate is het eindoor
deel matig tot negatief.
Het NGL wilde van de hoogleraren
met name weten of en welke ver
schillen er zijn tussen de studenten
die nu op de universiteit aankomen
en de studenten uit vroegere jaar
gangen. Het onderwijs in het voort
gezet onderwijs Is immers sinds de
intrede van de mammoetwet anders
gestructureerd dan op de oude gym
nasia en hbs'-en. Het kiezen van een
vakkenpakket heeft verstrekkende
gevolgen voor de inhoud en de kwali
teit van de verdere studie.
Exacte vakken
Het beste komen in het onderzoek de
exacte vakken uit de bus. De stevig
geprogrammeerde aanpak en de uni
forme examenregeling blijken een
garantie te zijn voor een redelijk
niveau. Bij de vakken als Neder
lands. geschiedenis, aardrijkskunde,
Grieks, Latijn. Engels, Duits en
Frans, waar het schoolonderzoek een
grotere rol speelt, is de kwaliteit van
de leraar van beslissende betekenis.
Over de mentaliteit van de huidige
studentenbevolking lopen de menin
gen ook uiteen. Prof. Bezembinder
uit Nijmegen looft de positieve in
stelling van menig student: „Er is
werkelijk sprake van een sociale,
men kan ook zeggen van een altruïs
tische Instelling." Prof. Meijler uit
Amsterdam: „Het plaatsen van vaak
levensgrote vraagtekens bij geves
tigde maatschappelijke opvattingen
en gewoonten moet mijns inziens als
een positief kenmerk van de student
worden opgevat."
Klachten
Anderen daarentegen zijn minder
positief. Vooral die hoogleraren uit
de hoek van de sociale wetenschap
pen uiten ernstige klachten. Prof.
Dessaur uit Nijmegen: „De neiging
tot emotionele oordelen is heel
sterk Zij stelt in haar vergelijking
met de student van vroeger dat zij de
indruk heeft „dat studenten vroeger
intelligenter en ontwikkelder waren,
een bredere culturele belangstelling
hadden, meer lazen bulten de voor
geschreven vakliteratuur om en min
der in modieuze groepscliché's ge
loofden."
Het NGL trekt uit het onderzoek de
conclusie dat de niet-exacte vakken
op dezelfde manier als de exacte
vakken aangeleerd en beheerst moe
ten worden
Bent u al een van de bezitters van het
handige en veilige betaalmiddel? Zo niet,
dan verdient 't echt aanbeveling om bij uw
bank Eurocheques aan te vragen.
Want daarmee kunt u op vertoon van uw
pasje overal in Nederland tot f300,- per
cheque betalen. In winkels, restaurants,
benzinestations of waar dan ook. En datzelfde
is ook mogelijk in bijvoorbeeld Duitsland,
België en Zwitserland. Bovendien kunt u er bij
banken in geheel Europa en nog een paar
andere landen geld mee opnemen.
En... een extra-voordeel is: Eurocheques
zijn verzekerd tegen verlies en diefstal.
De Gezamenlijke Banken en Spaarbanken.
Dus: op naar uw bank voor Eurocheques!
En vergeet u dan niet om het boekje met tips
mee te nemen, waarin u alles vindt over
het hoe en waar uw cheques te gebruiken.
Ondanks een lawine van
nieuwe langspeelplaten
hebben zich de afgelopen
weken geen echte
uitschieters aangediend.
Daarom maar in
marstempo door de
middenmoot, te beginnen
bij Dusty Springfield, die na
vier jaar afwezigheid een
nieuw album heeft
afgeleverd onder de titel „It
begins again" (Mercury)
Tegen de verwachting in
bedient Dusty zich nog
steeds van haar beproefde
stijl, en dat maakt deze
plaat nauwelijks
verrassend. De voordracht
waarin ze Barry Manilow's
„Sandra" verpakt, is nog
zeer overtuigend, maar voor
de rest is het behelpen
Pittiger en minder
gekunsteld zijn de
verrichtingen van de
Amerikaanse zangeres
Juice Newton, die met haar
groep Silver Spur tien songs
vastlegde op de lp „Come to
me" (Capitol). Het resultaat
is een portie
onderhoudende soft-rock,
gestoken in een fraaie hoes.
maar daar blijft het dan ook
bij.
Tegenvallend is ook het
naamloze lp-debuut van
Glcnda Griffith, die
ondanks de medewerking
van vele prominente musici
(o.a. Carole King, leden van
The Eagles, Danny
Kortchmar) maar een matig
produkt afleverde Arlola).
Meer luisterplezier biedt
„Save me" (Polydor) van de
Engelse Clodagh Rodgers,
die vroeger nogal eens
matig voor de dag kwam
maar nu kennelijk keihard
gewerkt heeft aan wat ze
zelf noemt een keerpunt
in haar loopbaan. Vakwerk
Dusty Springfield
is ook het album „Let's
keep it that way" (Capitol)
van de niet meer zo jonge
Anne Murray. Achterhaalde
meezingers als „Tennessee
waltz" vormen op deze
plaat een schril contrast
met fraai gezongen en goed
georkestreerd materiaal
van het kaliber „You're a
part of me" en ..There's
always a goodbye".
Een heel ander type
zangeres is de Engelse
sopraan Mary O'iiara. Op
de live-lp „At the Royal
Festival Hall" (Chrysalis)
zingt ze een repertoire van
lichte pop- en Britse
folksongs. Ze begeleidt
zichzelf op een Keltische
harp en dat alles geschiedt
met grote vakmatigheid
Heel apart
Toch nog een verrassing: de
eerste Engelstalige lp van
Vicky Lcandros (naamloos,
CB8), die grote kans maakt
vaste voet op Amerikaanse
grond te krijgen als ze werk
blijft afleveren van dit
niveau. Haar nieuwe
repertoire wordt
ondersteund door een
magnifiek orkest en een
dito koor. Voor liefhebbers
van V. L. zeer de moeite
waard.
Kent u-ze nog: Connie
Francis? In het stenen
tijdperk werd ze beroemd
met „My souvenir" en
„Lipstick on your collar",
en nu Is ze warempel terug
met een zeer ongebruikelijk
album getiteld „Jewish
favourites" (Polydor), een
verzameling van 16 joodse
liedjes die op een prettig
sobere manier worden
gezongen. De vraag is alleen
waarom haar stem in zo'n
hinderlijk echo-bad is
gedompeld
Een nieuw album verscheen
ook van Peggy Lee. en wat
mij betreft mag de mythe
rond dit mens best eens
doorgeprikt worden. Na het
beluisteren van deze elf
nieuwe songs vraag je Je af
Is that all there is? Voor de
goede orde: de plaat heet
Peggy (Polydor)
Slechts schrootwaarde
vertegenwoordigen de
albums „It's in everyone of
US" van Mary Traver».
(Chrysalis) en „Kissin' in
the California sun" (CBS)
van Katy Moffat-
Besluiten we dit
dameshoofdstuk met twee
Frangaises Eerst Jeane
Man son, die met weinig
zangkwaliteiten toch nog
een redelijke lp („Lovingly"
- CB8) wist vol te zingen. En
dan Mireille Mathieu, die
zich zowaar op een Duits
repertoire heeft gestort met
de lp „Der Rhein und Das
Lied von der Elbe" (Arlola).
Het Is duidelijk: het gaat
hier om een muzikale reis k
la Marco Bakker langs de
twee genoemde rivieren, en
daar lusten onze
oosterburen wel pap van.
Over naar het
heren-enkelspel. Goed
nieuws voor de liefhebbers
van Leo Ferré die met „La
Frime" (CBS) andermaal
een overtuigend werkstuk
heeft afgeleverd. De
60-jarige veteraan weet nog
van geen wijken, zijn
teksten blijven indringend
en zijn voordracht is van
een puurheid die je niet
vaak meer aantreft
Dan is er Cornelia Vreewijk
met een posthuum
eerbetoon aan de
vermoorde Chileense
volkszanger en -dichter
Victor Jara. De plaat heet
„Het recht om in vrede te
leven" (Arlola) en werd
eerder al in Zweden
uitgebracht. Persoonlijk
heb ik wat moeite met de
voordracht van Vreeswijk,
maar gezegd moet worden
dat de plaat inhoudelijk
oke is.
Gelukkig nog even tijd voor
het opmerkelijke
platendebuut van de
Eindhovense groep Deirdre,
die op de gelijknamige lp
(Philips) een verfrissende
combinatie van folk en pop
heeft neergelegd.
Opmerkelijk ook zijn de
bijdragen van de
zangeressen Jopie Jonkers
en Hanneke Luxembourg,
die heel gewiekst
Inspringen op dit ongewone
muziekgenre. Het gevaar is
alleen dat sommige
folkballades een tikje lijden
onder toch echt overbodige
drum- en baspartijen
(„Lovely Joan"), maar in de
meeste gevallen klinkt het
allemaal prima.
Als laatste dan Jan
Akkerman, die met het
orkest van Claus Ogerman
het album „Aranjuez"
(CBS) fabriceerde,
kennelijk op zoek naar een
groot publiek. Oeheel ln
strijd met de gebruikelijke
superlatieven-moes van ene
Duys op de platenhoes,
biedt dit album niets meer
dan lijzige easy-listening
muziek van het kaliber
..Introspection" van collega
Van Leer. De plaat lijkt
gemaakt met als enig doel
een meute te veroveren, die
niet zo zeer van
oorspronkelijke muziek dan
wel van rust houdt. Dat een
oorspronkelijk musicus als
Akkerman zich daarvoor
leent, is alleen maar
Jammer
