Ban de neutronenbom m J' Streven naar ontspanning blijft Wm 5owj et-Unie wil internationaal verdrag: Somalië trekt zich terug uit de Ogaden Begin wil weer met Sadat praten Its W lolla'rkoers schaadt relatie Bonn-VS niet Toch positief einde in Belgrado Proces tegen Rode Brigades toch begonnen egeringsverklaring Schmidt Ecevit praat met Karamanlis Cyprisch proces tegen twee Arabieren Procedure tegen stakers vordert «erai <v? Militairen geven scholieren slaag Meer 'beroeps' in Chinese strijdmacht r i i ÜJOAG 10 MAART 1978 BUITENLAND Trouw/Kwartet IENêVE (UPI, AP) De Sowjet-Unie heeft gisteren een voor tel gedaan voor internationaal verdrag tegen de neutronenbom, eze Russische stap is door de Verenigde Staten onmiddellijk (gedaan als een propaganda-stunt. Sowjet-Unie kwam met haar De Amerikaanse onderhandelaar in malen krachtiger zijn dan de neutro nenbom. Overleg oorstel op de ontwapeningsconfe- ie in Genève, waaraan dertig len deelnemen. De Russische af- laardigde Viktor Ligatsjew noem de neutronenbom een „wreed en laars wapen" dat (naar verhou- voor de mensen veel schadelij- ls dan de bestaande kernwapens. ij diende een ontwerptekst in voor _n verdrag van zes punten waarin t produktie. het opslaan en het twikkelen van het neutronenwa- n worden verboden. Genève. Adrian Fisher. had geen goed woord over voor het Russisch initiatief. Hij noemde het eenzijdige propaganda. Fisher ontkende niet dat de neutronenbom een wapen is dat „ontworpen is om te doden". Maar hij wees er op dat er op dit punt geen enkel verschil is met de andere kernwapens die landen uit beide kampen al hebben. Hij ver weet de Sowjet-Unie niets te zeggen over de zeer zware nucleaire wapens die zij zelf in haar arsenaal heeft. Daar zijn er bij die vele duizenden Fisher vertelde in Genève dat de Verenigde Staten momenteel met hun bondgenoten overleggen over de vraag of de neutronenbom moet wor den ingevoerd. De Verenigde Staten zijn niet bereid op de uitkomst van dat overleg vooruit te lopen „op ba sis van de eenzijdige, propagandisti sche argumenten die ter ondersteu ning van het Sowjet-voorstel zijn aangevoerd", aldus Fisher. De Amerikaan onderstreepte vervol gens de grote tactische waarde die het nieuwe wapen volgens de VS heeft. De Oosteuropese landen heb ben veel meer tanks tot hun beschik king dan de westerse landen. Boven dien kunnen bij een eventueel tref fen in centraal Europa vanuit de Sowjet-Unie veel sneller versterkin gen worden aangevoerd dan vanuit Amerika. Deze onevenwichtigheid kan worden hersteld met de neutro nenbom, die juist is ontworpen om tegen tanks te kunnen worden ingezet. De Rus Ligatsjew vergeleek in zijn verklaring het nieuwe wapen met bacteriologische en chemische wa pens, waartegen ook internationale verdragen bestaan. Tl'RIJN (Reuter, l PI) Vierdui zend gewapende politiemensen wa ren gisteren in Turijn op de been voor het begin van het proces tegen de leden van Italiës meest besproken extremistengroep. de zogenaamde Rode Brigades. Het proces, waarbij in totaal 49 mensen terecht staan op beschuldiging van geweldpleging, zal waarschijnlijk enkele maanden duren. Tot op het laatste moment was giste ren onzeker of de rechtszaak inder daad kon beginnen. Twee maal eer der moest de openingszitting worden uitgesteld omdat de rechter er niet in slaagde genoeg mensen voor een jury te vinden. Tientallen burgers van Tu rijn die werden gevraagd bedankten voor de eer, waarschijnlijk meestal uit vrees voor de wraakacties van de Rode Brigades. Deze organisatie die beweert een stadsgucrrilla in Italië te willen voeren, wordt aansprakelijk gesteld voor een groot aantal bom- aanslagen, schietpartijen en ontvoe ringen. Gisteren kon rechter Guido Barbaro eindelijk bekend maken dat hij zes juryleden en acht reserves heeft be reid gevonden, genoeg om het proces te laten beginnen. De zitting van gisteren duurde twee uur en ging geheel over procedurele kwesties. De verdachten (voor hen is in de rechtszaal een grote metalen kooi gebouwd) lieten weten de recht bank niet te erkennen en geen enkele medewerking bij het proces te zullen verlenen. Dit stond in een verklaring die één van hen. de student Carlo Ferrari, voorlas. Hij beschuldigde de staat ervan het proces te gebruiken om het publiek op te zetten tegen de verdachten. De hele aanpak van het proces noemde hij ..hysterisch". „Dit is geen proces, maar slechts een nieu we fase in de strijd van het volk tegen de staat." aldus Ferrari. Hij behoort tot de vijftien belangrijkste verdach ten. Van hen is Renato Curcio' de bekendste. Hij wordt gezien als de leider van de Rode Brigades, een organisatie die in haar daden en ui tingen enige verwantschap toont met de Westduitse RAF. De vijftien hoofdverdachten kunnen een gevan genisstraf van maximaal twintig jaar krijgen als zij schuldig worden bevon den aan wat hun ten laste is gelegd. iONN (Reuter, UPI, AP) De betrekkingen tussen de Verenig- (e Staten en West-Duitsland worden niet aangetast door de laling van de koers van de dollar. Dit zei de Westduitse bond- Ikanselier Helmut Schmidt gisteren in de regeringsverklaring oor de Westduitse Bondsdag. loezeer de Westduitse kanselier zich orgen maakt over de berichten van roeiende onenigheid tussen West- luitsland en de Verenigde Staten I'1 ileek wel uit het feit dat de betref- ende uitspraak niet voorkwam in de ekst van de toespraak van Schmidt, ie tevoren onder de journalisten erspreid was. West-Duitsland is van nening dat de lage koers van de ollar een bedreiging betekent voor e exportindustrie van dat land. chmidt zei dat hij Carters mening leelde dat de dollar op dit moment indergewaardeerd is. n Oost-Duitsland fj Iet leeuwedeel van de toespraak an Schmidt ging echter over de dONTREUX (Reuter. UPI) De rurkse premier Bulent Ecevit is gis- eren in de Zwitserse stad Montreux langekomen voor besprekingen met lijn Griekse collega Konstatin Ka- amanlis over zaken die de relatie lussen de twee landen bemoeilijken, ■j De twee premiers zullen vooral spre- ken over de kwestie van de Aegei- sche Zee en de zaak Cyprus. Ecevit sntsnapte gisteren ternauwernood lan de dood toen de auto waarin hij van het vliegveld naar de stad reed een lekke band kreeg en tegen een tegemoetkomende vrachtauto bot ste. De besprekingen zullen twee dagen duren. Concrete resultaten worden niet verwacht, maar een sfeerverbetering zit er wel in. betrekkingen tussen West-Duitsland en Oost-Europa. Schmidt noemde de verhouding tussen de twee Duitslan- den over de hele linie bezien positief. Hij zei verder dat een gesprek tussen de staatshoofden van West-Duits land en de DDR een normale proce dure moet kunnen worden, met inbe grip van regelmatige bezoeken over en weer. De bondskanselier zei voorts dat de conferentie van Belgra do niet voor niets was geweest. Hij sprak de hoop uit dat het resultaat van de conferentie zal leiden tot po sitieve ontwikkelingen in Europa, uitlopend op de tweede vervolgcon ferentie van Helsinki die in novem ber 1980 in Madrid gehouden wordt. Sedert het akkoord dat in 1972 tot stand kwam tussen de DDR en West- Duitsland zijn meer dan 18.000 Oost duitsers naar de Bondsrepubliek ge komen. De Oostduitsers lieten ge middeld 40.000 westerlingen in hun land toe voor bezoek aan familiele den. Ook mochten, aldus Schmidt, vele bejaarde Oostduitsers een be zoek aan het Westen brengen. Overi gens constateerde Schmidt dat een groot deel van de Westduitse bevol king een blijvende deling van de twee Dultslanden nog niet heeft aan vaard. WASHINGTON, NAIROBI (Reuter, UPI) Somalië is bezig zich terug te trekken uit de Ogaden-woestijn maar verwacht dat in ruil daarvoor de Cubanen en de Russen Ethiopië verlaten Dit meldde de Somalische radio gisteravond, na eerdere mededelin gen in Washington dat Somalië een dergelijke terugtoch over woog. Twee Arabieren die ervan worden beschuldigd vorige maand de hoofdredacteur van de Egyptische krant Al Achram, Joessef Sebai, te hebben doodgeschoten in de Cyprische hoofdstad Nicosia, zijn gisteren te midden van grootscheepse veiligheidsmaatregelen voor de rechter ge leid. De twee verdachten zijn Samir Mohammed Khadar (28), die op een Jordaans paspoort reisde en Zayed Hoessein Ali (26) met een Koeweits paspoort, die op de foto juist uit de boevenauto van de Cyprische politie stapt. Beiden verklaarden zich niet schuldig te achten aan het ten laste gelegde. De Egyptische plaatsvervangende pro cureur-generaal en een hoge ambtenaar van het Egypti sche ministerie van buitenlandse zaken woonden de eer ste dag van het proces bij. De dood van Sebai en de nasleep daarvan leidden tot een breuk in de diplomatieke betrekkingen tussen Egypte en Cyprus. De Amerikaanse president Carter sprak gisteravond zijn tevredenheid over de Somalische terugtrekking en hoopte dat er spoedig een einde zal komen aan het bloedvergieten. Hij sprak voorts de hoop uit de de Orga nisatie van Afrikaanse Eenheid erin zal slagen een formule te vinden voor terugtrekking van de Somalische troepen, waarna ook de Cubaanse militairen en Russische adviseurs uit Ethiopië kunnen verdwijnen. Het keerpunt in de strijd om de Ogaden was de val van de stad Jijiga in het afgelopen weekeinde. De Ethiopiërs zetten daartoe een strijdmacht van 120.000 man in, gesteund door 11.000 Cubanen en 1000 adviseurs uit de Sowjet-Unie. Volgens een mededeling van Ethio pische zijde is men er gisteren ook in geslaagd de stad Degahabour, ten zuidoosten van Jijiga te veroveren. De Somalische eenheden die samen met eenheden van het Westsomali- sche bevrijdingsfront deze stad ver dedigden zouden volledig zijn weg gevaagd. Verder zouden Ethiopische eenheden erin geslaagd zijn de stra tegische spoorlijn tussen Addis Abe ba en DJlboetl, een onafhankelijk gebied aan de Rode Zee, weer volle dig in handen te krijgen. Men ver- Schleyer WASHINGTON (Reuter) - De wet telijke procedure van de Ameri kaanse regering tegen de mijnsta king is gisteren de tweede fase inge gaan. Een commissie van onderzoek kwam tot de conclusie dat de sta king het nationaal belang schaadt. Met deze uitspraak kan de overheid nu naar de rechter om te vragen de mijnwerkers bevel te geven het werk te hervatten. Het Witte Huis liet gisteren weten dat de minister van justitie onmiddellijk Instructies had gekregen de zaak bij de rechtbank aanhangig te maken. In principe kunnen de rechterlijke dwangbeve len zeer snel afkomen. De mijnwer kers kunnen voor maximaal tachtig dagen aan het werk worden ge stuurd door de rechter. Overigens wordt érnstig betwijfeld of de sta kers zullen gehoorzamen. De Westduitse oppositie in de Bondsdag hebben Schmidt gisteren om opheldering gevraagd naar be paalde mysteries met betrekking tot de moord op de Westduitse werkge versvoorzitter Schleyer. De oppositie meent dat er bij de opsporing van zijn ontvoerders grote fouten zijn gemaakt, doordat bepaalde tips over de plaats waar hij zou zijn vastge houden niet tijdig zijn nagetrokken. Er is inmiddels al aangedrongen op het aftreden van Maihofer, de voor de affaire verantwoordelijke minis ter van binnenlandse zaken. De partijen in het Westduitse me- taaloverleg in de Westduitse deel staat Hessen hebben gisteren het overleg met bemiddelaar Gutowski opgeschort in afwachting van de re sultaten van soortgelijk overleg in twee andere deelstaten, Noordrijn- land-Westfalen en Noord-Baden- Württemberg. Volgens eerdere be richten zouden de bonden in deze laatste twee staten een staking over wegen om kracht bij te zetten aan hun looneisen. Een staking in deze twee staten zou betekenen dat de helft van de Westduitse metaalarbei ders het gietijzer koud laat worden. Ze willen 8 procent meer loon, maar de werkgevers vinden 3,5 procent mooi genoeg. Meer nieuws over de dollar op de pagina economie. JERUZALEM. MOSKOU (Reuter, UPI) De Israëlische premier Begin wil onder vier ogen praten met president Sa- dat van Egypte om uit de hui dige impasse in de onderhan delingen over vrede in het Mid den-Oosten te geraken. Hij vindt dat de Amerikanen zo'n ontmoeting moeten organi seren. Dit werd gisteren meegedeeld In re geringskringen in Israël. Begin en Sadat wisselden via de Amerikaanse bemiddelaar in het Midden-Oosten, Alfred Atherton, regelmatig bood schappen uit, maar die hebben alles bijeen maar weinig opgeleverd. De Israëlische radio zei gisteren dat de Israëlische premier gisteren nog zat te wachten op een laatste boodschap van Sadat, voordat hij naar Was hington vertrekt voor besprekingen met de de Amerikaanse president Carter, maar tot gisteravond nog te vergeefs. De verbetering van de relatie tussen Egypte en Israël zit nog steeds vast op de terugtrekking van Israël uit de bezette gebieden en de rechten van de Palestijnen. De Verenigde Staten hebben gisteren openlijk toegegeven dat zij met Israël van mening ver schillen over de kwestie van de te rugtrekking uit de bezette gebieden. Dit geschil spitst zich toe op de inter pretatie van de 242 resolutie van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. De Sowjet-Unie heeft gisteren op nieuw blijk gegeven van haar verzet tegen de pogingen om tot een vre desregeling in het Midden-Oosten te komen. Dit maal door de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO een steuntje in de rug te geven door de ontvangst van PLO-leider Jasser Arafat. Na afloop van besprekingen tussen Arafat en de Sowjet-minister van buitenlandse zaken Gromlko werd meegedeeld dat beide heren het helemaal met elkaar eens waren over het Midden-Oosten. Andrej Gromiko, de minister van buitenlandse zaken van de Sowjet-Unie ontving gisteren de Palestijnse leider Jasser Arafat (rechts). JAKARTA (Reuter) Indonesische militairen zijn een middelbare school binnen gedrongen om de scholleren te dwingen hun protes tactie tegen de regerlng-Soeharto te staken. Er ontstond een korte vecht partij tussen de scholieren en de soldaten, waarbij tien mensen licht gewond werden. De scholleren wa ren tijdelijk in staking gegaan om steun te betuigen aan de studenten die al enige tijd bezig zijn met oppo sitie tegen Soeharto. Zij vinden dat er onder Soeharto te weinig is ge daan aan de democratisering en de corruptie niet voldoende is aange pakt. wacht dat de spoorlijn binnen twee weken weer in gebruik zal kunnen worden genomen. In de Verenigde Staten zou men niet zo ongelukkig zijn met de Ethiopische successen. Terugtrekking van de Somali's van het Ethiopisch grondgebied is voor waarde voor herstel van de vrede in de hoorn van Afrika, aldus een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken. Toenadering Diplomaten houden het niet voor ondenkbaar dat de Somali's, die voor de Russische interventie in Et hiopië op goede voet stonden met de Sowjets. zullen proberen de betrek kingen met Moskou te verbeteren, zodat Moskou zijn Invloed in Ethio pië kan aanwenden om te voorko men dat er op grote schaal wraak wordt genomen. PEKING (UPI) - Het Chinese op perbevel heeft drie nieuwe militaire academies gesticht voor de oplei ding van het beroepskader van de strijdkrachten. Dit bleek gisteren uit een mededeling van radio-Pe- king. Deze maatregel past in het streven de Chinese strijdkrachten te moderniseren en de rol van de be roepskrachten te versterken. Uit het radiobericht bleek dat de academies per één maart al zijn gaan draaien. De start van deze nieuwe opleidingen volgt op het re cente besluit van het volkscongres om de diensttijd voor dienstplichti gen te verlengen. Chinese militairen moeten nu drie. vier of vijf jaar dienen, afhankelijk van het onder deel waarbij zij zijn ingedeeld. In totaal omvat het Chinese volksbe vrijdingsleger 3,5 miljoen man. Verlenging van de diensttijd en uit breiding van het aantal militaire academies betekent een terugkeer naar de toestand van voor de cultu rele revolutie. In het radiobericht van gisteren werd ook gezegd dat die revolutie de opleidingen en de gespecialiseerde militaire Instituten had ondermijnd. Tijdens die zogenaamde culturele revolutie kwam er een tegenstelling aan het licht tussen de beroepsmili tairen en de radicalen, die ook bij de strijdkrachten de nadruk wilden leggen op de ideologie. Uit de beslis singen over het leger blijkt dat de „beroeps" hebben gewonnen en dat ook bij de militairen de nadruk op de doelmatigheid komt te liggen en niet op de revolutionaire vorming De conferentie van Belgrado heeft één positief resultaat op geleverd. Dat is de afspraak dat in Madrid op 11 november 1980 opnieuw een vervolgcon ferentie zal beginnen, waarop de naleving van het in 1975 in Helsinki ondertekende slotak koord van de Conferentie voor Europese veiligheid en samen werking (CEVS) moet worden besproken. Toen ongeveer negen maanden gele den in de Joegoslavische hoofdstad de voorbereidende besprekingen werden geopend, was er al reden om aan te nemen dat het bijzonder moeilijk zou zijn een slotverklaring op te stellen, waarin alle 35 deelne mende landen (alle Europese staten met uitzondering van Albanië, plus Canada en de Verenigde 8taten)zich zouden kunnen vinden. In het bij zonder de kwestie van de mensen rechten zou als een splijtzwam kun nen werken. Dat is inderdaad gebeurd. Bijna ne gen maanden lang (met enkele on derbrekingen) is er voornamelijk ge sproken over de niet naleving van de bepalingen van het Helsinki-ak- koord betreffende de rechten van de mens, niet alleen in Oost-Europa, maar ook in de andere deelnemende landen. De leider van de Amerikaan se delegatie, de vroegere VN-ambas- sadeur Arthur Goldberg, vond in het hoofd van de Sowjet-delegatie Joeli Worontsow, een geduchte tegenstan der, die van geen wijken wist. Worontsow had het tijdens de confe rentie niet gemakkelijk, maar hij wist dat de tijd in zijn voordeel zou werken, omdat de conferentie nu eenmaal niet voor onbepaalde tijd kon voortduren. Tegen het eind van de besprekingen was duidelijk dat de Sowjet-Unie geen slotverklaring zou ondertekenen, waarin zou wor den gerept over de naleving van de bepalingen betreffende de mensen rechten. Er dreigde enige tijd een totale mislukking van de confe rentie. Moeilijke keus Men zou kunnen zeggen dat vooral de Amerikanen in Belgrado heel wat hebben moeten wegslikken om met de slotverklaring te kunnen instem men. Dat is slechts ten dele zo. om dat de westelijke (en neutrale) lan den niet de keus hadden tussen een bevredigend slotdocument of hele maal geen verklaring. Zij moesten in wezen kiezen tussen voortzetting van het overleg op een nieuwe ver volgconferentie (in 1980 In Madrid) door J. den Boef Joeli Worontsow of beëindiging van het in 1975 in Helsinki bekroonde streven naar ontspanning. Een dergelijke beëindiging zou zon der twijfel in het nadeel hebben ge werkt van de mensen in de Sowjet- Unie en andere Oosteuropese lan den, die de in Helsinki gegarandeer de rechten willen opeisen. Hun posi tie is een uiterst moeilijke, maar zij hoefden tot dusver de hoop niet te verliezen, omdat de conferentie van Belgrado ook al voordat zij was begonnen een matigende invloed had op hun regeerders. Een soortge lijke functie kan de vervolgconferen tie hebben, die in 1980 in Madrid zal worden gehouden. Dat de besprekingen in Belgrado weinig resultaat zouden opleveren, was mede het gevolg van het feit dat de Verenigde 8taten en de Sowjet- Unie geen overeenstemming konden bereiken over een tweede Salt-ak- koord (betreffende de beperking van strategische wapens). Zo lang het wantrouwen tussen de beide super- mogendheden niet wordt weggeno men, mag niet worden verwacht dat zij elkaar tegemoet zullen komen op het gebied van de veiligheid en de economische en technologische sa menwerking. Nu een punt wordt gezet achter het overleg in Belgrado bestaat de moge lijkheid dat meer aandacht wordt- besteed aan het opstellen van een Arthur Goldberg Salt-akkoord. Van Amerikaanse zij de is men hiertoe minder geneigd, sinds de Sowjet-Unie samen met Cuba in Ethiopië activiteiten ont wikkelt, die de Verenigde 8taten wel eens voor een moeilijke beslissing zouden kunnen plaatsen. Het blijft echter de vraag of voortgang bij het overleg over beperking van strategi sche wapens, afhankelijk moet wor den gesteld van beëindiging van ge- noemde activiteiten ln Ethiopië. Het is begrijpelijk dat slechts weini gen tevreden kunnen zijn over het resultaat van het langdurige overleg in Belgrado. Er is opluchting over het feit dat het proces van ontspan ning hoezeer ook in een sluimeren de toestand in Madrid zal worden voortgezet. Met name de neutrale landen zijn echter teleurgesteld om dat zij er niet in geslaagd zijn om tenminste hun voorstel betreffende „militaire vertrouwenwekkende maatregelen" aanvaard te krijgen. De Sowjet-Unie op haar beurt kreeg geen steun voor haar voorstellen be treffende pan-Europese conferenties (waar partijleider Leonid Breznjew een groot voorstander van is) over energie, transport cn milieu-zaken. De westelijke landen zien in het stre ven van de Sowjet-Unie een poging om het overleg als uitvloeisel van het Helslnkl-akkoord toe te spitsen op economische en technologische sa menwerking. Vooral in de Verenigde Staten stuit dit op hardnekkig verzet. De enige concrete voorstellen in het slotdocument roepen op tot het hou den van een bijeenkomst van weten schappelijke deskundigen op 20 juni van dit Jaar ln Bonn. een tweede conferentie op 31 oktober in Mon treux (Zwitserland) over de vreedza me regeling van internationale ge schillen en een discussie over de pro blemen in het Middellandse Zeege bied op 13 februari 1979 op Malta. Dit is echter geen ontmoeting van deskundigen over de veiligheid van het betreffende gebied, die Malta zo graag had gewild. De deskundigen-conferenties moe ten niet langer dan vier tot zes we ken duren. Zij zullen conclusies en aanbevelingen opstellen en hun rap porten aan de regeringen van de deelnemende staten doen toekomen. Met de resultaten van die conferen ties zal voor zover nodig op de bijeenkomst ln Madrid (de voorbe reidende besprekingen beginnen op 9 september 1980) rekening worden gehouden. Op die conferentie zal ook de veiligheid ln het Middellandse Zeegebied een agendapunt zijn. Het is moeilijk om nu al uit te ma ken. of de conferentie die ln Juni vorig jaar begon, zich zo lang had moeten voortslepen als thans ge beurd is. De Amerikaanse delegatie beschouwt de conferentie als een succes, omdat de Sowjet-Unie open lijk kon worden geconfronteerd met kritiek inzake de mensenrechten. Hor prnot de uitwerking hiervan zal zijn. moet nog blijken

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 7