Scholten opvolger van Kruisinga
Inkrimping scheepsbouw nodig'
Centrale Suiker wil
levensmiddelen KSH
'Een jaar maatschappelijke dienstplicht'
evoluon
Oud-CHU-Kamerlid bereid na aandringen van Aantjes
Test uzelf
in de autosimulator.
Weinig hoop
op succes
in Brazilië
inister Van Aardenne vecht kritiek PvdA, CDA op economisch beleid aan:
"(Koffieprijs
aar beneden
Bijlmerbajes in gebruik
Produktie van
Daf-trucks
ligt nu stil
Uraniumlevering
VERHALf N VAN MARNIX GUSEN
ALS BOEKENWEEKGESCHENK.
BOEKENWEEK
CNV-jeugd bepleit invoering voor negentienjarigen:
Voorwaarden
BINNENLAND
•Trouw/Kwartet
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG - Oud CHU-ka
merlid mr W. Schol ten wordl
de nieuwe minister van defen
sie. De CDA-fractieleider Aan
tjes heeft hem gisterochtend
bereid gevonden deze taak op
zich te nemen. Daar was wel
enige aandrang voor nodig,
want de heer Scholten had het
uitstekend naar zijn zin in zijn
huidige baan, lid van de Raad
van State. Naar verwachting
zal hij nog deze week naar de
Oostenrijkse wintersport
plaats Lech afreizen om beë
digd te worden door de Ko
ningin.
Aan de bekendmaking van zijn aan
staande benoeming, waren langduri
ge gesprekken met Aantjes en Van
Agt vooraf gegaan. De nieuwe minis
ter moet zich kunnen vinden in het
CDA-WD-regeerakkoord en gezien
de reden van het aftreden van de
heer Kruisinga, ook met name op het
punt van de kernwapens. Scholten
moet voorts de afspraken in het ka
binet over. de neutronenbom onder
schrijven. Deze afspraken, slechts
van procedurele en tactische aard,
zoals premier Van Agt gisteren zei,
komen erop neer dat Nederland er
voor is de neutronenbom in te bren
gen in de onderhandelingen met het
Warschau-Pact en zich voor de rest
nog niet definitief op wel of niet
invoeren vastlegt.
CDA-fractieleider Aantjes heeft hem
voorts uitgebreid op de hoogte ge
bracht van het verdergaande, afwij
zende CDA-standpunt over de neu
tronenbom. Naar wij vernamen heeft
mr Scholten zich niet totaal gebon
den aan dit standpunt van de CDA-
fractie, maar wel duidelijk gemaakt
dat dit standpunt voor hem zwaar
zal wegen. Dit, al was het alleen al
omdat het een standpunt betreft dat
door de grootste regeringsfractie
wordt aangehangen.
Standpunt
Een eigen standpunt van Scholten
over de neutronenbom is niet be
kend. Over kernwapens in het alge
meen zei hij in 1974 in het kamerde
bat over de defensienota: „De rol
van kernwapens, het meest afschu
welijke oorlogstuig dat de mensheid
ooit gekend heeft moet zo ver
mogelijk worden teruggedrongen.
Helaas kunnen wij deze wapens op
dit moment nog niet missen. De
afschrikking die uitgaat van strate
gische kernwapens is een garantie
tegen een verrassingsaanval. Door
deze afschrikking kan de NAVO het
zich veroorloven niet even sterke
conventionele strijdkrachten aan te
houden als het Warschau-pact, in
dezelfde mate van paraatheid. Maar
anderzijds is het duidelijk dat hier
grenzen liggen, welke niet over
schreden kunnen worden, zonder
nucleaire pijlers in de strategie te
sterk te maken," aldus Scholten in
1974.
De keus van mr Scholten is in de
Tweede Kamer algemeen goed ge
vallen. Hij is een man met grote
politieke ervaring. „Dat zal hij ook
wel goed kunnen gebruiken als hij
als de waakhond van de CD A-fractie
ten aanzien van de neutronenbom
moet optreden. Hij is. anders dan
Kruisinga wel in staat zijn stand
punt in het kabinet goed over te
brengen," zei men gisteren op het
Binnenhof.
Van Scholten wordt verwacht dat
hij het departement van defensie in
deze kabinetsperiode zonder grote
problemen, voorzover hij dat zelf in
zijn macht heeft, te leiden. Volgens
politieke geestverwanten beschikt
Scholten over een aantal eigen
schappen die hem zeer geschikt ma
ken voor het ministerschap. Hij kan'
de zaken snel doorzien, heeft een
groot gevoel voor politiek, let goed
op de centen en kan leiding geven,
zo wordt gezegd. Een negatief pun
tje kan zijn dat hij te detaillistisch
is. Scholten is in veel opzichten een
tegenhanger vap Kruisinga. heeft»
niet de neiging nadrukkelijk op de
voorgrond te treden en is geen solist.
Binnen de Unie gold hij als een
vertrouwensman.
Financiën
Hoewel van huis uit belastingdes
kundige, is hij geen onbekende op
defensieterrein. Gedurende zijn elf
jarige Kamerlidmaatschap voerde
hij mede daarover voor de CHU het
woord. Zijn aandacht en sterkste
kant daarbij liggen op financieel ter
rein, de defensieuitgaven, meerja
renplannen etc. Hij was ook de man
die in 1974, over de toen verschenen
defensienota van minister Vrede-
ling, een uiterst nauwkeurig en cor
recte analyse gaf van de financiële
problemen die defensie in de ko
mende jaren te wachten zouden
staan. Hij hekelde met name dat
Vredeling veel te lage bedragen voor
defensie wilde uittrekken voor de
zogenaamde tweede planperiode in
de nota, lopend van 1979 tot en met
1983. Hij waarschuwde toen al dat
Vredeling te optimistisch was over
de omvang van de bezuinigingen die
op defensie mogelijk zouden zijn en
op het feit dat er voor de grote
wapenaankopen (tanks, vliegtuigen)
meer geld nodig zou zijn dan in de
planning van Vredeling was voor
zien.
Scholten zal deze problemen nu zelf
in hoge mate moeten oplossen. De
aandacht die hij voor de financiële
kant van defensie heeft, zal er naar
verwachting toe leiden, dat staats
secretaris Van Eekelen (defensie i.
een voormalige NAVO-specialist
van buitenlandse zaken, het NAVO-
beleid meer voor zijn rekening gaat
nemen.
Willem Schol ten werd op 1 juni 1927
in Deventer geboren. Na zijn HBS-
opleiding werkte hij enige maanden
als verslaggever voor de edities De
venter en Zutphen van Trouw. Na de
belastingacademie in Rotterdam
volgde een fiscale loopbaan, die uit
liep in benoeming tot inspecteur der
belastingen en plaatsing op het de
partement van financiën. In 1963
kwam hij voor de CHU in de Tweede
Kamer. Hij was staatssecretaris van
financiën in het kabinet-Biesheuvel
(19*71-1973). Daarna keerde hij terug
in het parlement. Twee jaar geleden
werd hij benoemd tot. lid van de
Raad van State. Dit hoogste advies
college wordt wel beschouwd als een
hoogtepunt, tevens eindstation voor
politici. Scholten zag dat zelf ook zo
ii Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Minister Van Aardenne (Economische Zaken) heeft „steeds sterkere aanwijzingen"
dat een verdere inkrimping van de scheepsbouw noodzakelijk is. In de huidige plannen van de
j beleidscommissie scheepsbouw (overheid, werkgevers en vakbeweging) verdwijnt dertig procent
van de produktiecapaciteit, terwijl de minister rekening houdt met vijftig procent.
i )it bleek gisteren tijdens de behan-
leTling van de begroting economi
se zaken in de Tweede Kamer. Het
IO DE JANEIRO (AP) De
cans zit erin, dat de koffie voor
consument (weer) goedko-
>er wordt. Op de wereldmarkt
ijn de koffieprijzen namelijk
link aan het dalen.
)oor gebrek aan kopers zijn de ex-
i lorteurs in Brazilië al gedwongen
j jeweest koffie te verkopen beneden
3 Ie door de regering vastgestelde
^irijs van twee dollar per pound,
folgens persberichten in dat land
eeft Brazilië de laatste tijd al kor
ingen gegeven van tien tot zeven-
ien procent aan grote Amerikaanse
üen Europese afnemers. Zelfs tegen
i leze prijzen schijnt Brazilië het
noeilijk te hebben koffie te ver-'
(open.
Zorgen bestaan er ook in andere
koffielanden over het voortdurend
iakken van de prijzen: Columbia
ïoemt de huidige toestand ronduit
or gelijk.
Aangezien een prijsverlaging op de
wereldmarkt met een zekere vertra-
ring doorwerkt in de consumenten-
irijzen, kan het nog wel even duren
ïlvorens de koffie voor de consu-
nent goedkoper wordt. De laatste
irijsverlaging in ons land voor kof-
ie werd op 8 februari doorgevoerd.
!en pakje van 250 gram werd toen
32 cent goedkoper.
kabinet zal „zeer binnenkort" een
standpunt bepalen over het eerste
gedetailleerde plan, dat de beleids
commissie bij Van Aardenne op tafel
heeft gelegd. Dit plan wil de sluiting
van de Schiedamse werf Gusto en
beperking van de produktiecapaci
teit bij twee andere Werven in het
Waterweggebied.
De minister wil dat de commissie het
tempo van de plannenmakerij op
voert. „Er is vertraging opgetreden.
Een gevolg was dat de commissie in
redelijke harmonie heeft gewerkt,
maar het gevaar drigt nu dat de
plannen worden achterhaald door de
marktsituatie." Die wordt steeds
slechter. Uit recente verwachtingen
van de Nederlandse scheepsbouwers
is gebleken, dat de orderportefeuil
les van de werven nog dit jaar voor
een belangrijk deel leeg zullen raken.
Het PvdA-Kamerlid Van der Hek
noemde de ontwikkeling op de wer
ven catastrofaal. Het CDA-Kamerlid
Van Houwelingen oordeelde dat de
regering „te passief is, te veel tijd
nodig heeft om tot beslissingen te
komen". Van Houwelingen noemde
dat een „gevaarlijke ontwikkeling".
De minister vond het oordeel van het
Kamerlid niet juist en ontkende een
passieve opstelling.
Zowel Van Houwelingen als Van der
HeK nad aangedrongen op een ver
sterking van de positie van de vak
beweging, met name bij de herstruc
turering van bedrijfstakken. De
overheid moet geld uittrekken om de
vakbonden beter toe te rusten, met
informatie en deskundigheid, zei
Van der Hek. „De bonden moeten
een volwaardige partij zijn," aldus
het PvdA-Kamerlid. In een motie
vroeg Van der Hek gisteren om rege
ringsvoorstellen „over de wijze waar
op zij (de regering) de vakbeweging
behulpzaam kan zijn". Van Houwe
lingen zei desgevraagd „geen moei
te" te hebben met de motie.
De regering mag geen definitieve be
sluiten nemen over de herstructure
ring van de scheepsbouw voordat de
Tweede Kamer „volledig geïnfor
meerd" is, spraken Van der Hek en
Engwirda (D'66) in een motie uit.
Van Houwelingen vroeg de minister
informatie, waarmee de Kamer de
overheidssteun „verantwoord kan
beoordelen".
In het Evoluon kan dat, en nog veel meer. Proef de sfeer
van die wonderlijke wereld in Eindhoven. Interessant voor
oud, leerzaam voor jong. Opwindend voor iedereen.
Direct aan de Rondweg In Eindhoven. Open: maandag t/m vri|dag IWfi\TMT/§
van 9.30 - 17.30 u; zaterdag 10.00 - 17.00 u; zon- en feestdagen
12,00 - 17.00 u. 1e Kerstdag en Nieuwjaarsdag gesloten. Ook voordelige NS-attractie!
Van onze redactie economie
AMSTERDAM De Centrale Suiker Maatschappij (CSM) wil rond het midden van deze maand
een bod uitbrengen op de totale levensmiddelengroep van Koninklijke Scholten Honig (KSH). De
CSM heeft geen belangstelling voor de zetmeelgroep van KSH. Aangezien het beeld van de
situatie nog niet volledig is, wordt de werkgelegenheid als geheel niet bij voorbaat gegarandeerd.
De eerste gevangenen zijn gisteren overgebracht naar de „Bijlmerbajes" in
Amsterdam. Voordat de toekomstige bewoners naar het gevangeniscomplex
overgebracht werden, hield men op het dak nog een laatste inspectie.
„We zijn ererg serieus mee bezig en
het zou voor ons een grote teleurstel
ling zijn als de overneming niet zou
doorgaan." zei directeur J. Nieuwen-
huijse van de CSM gisteren na afloop
van de persconferentie in Amster
dam. De persconferentie was overi
gens belegd in verband met de publi-
katie van het jaarverslag (zie pagina
Economie).
EINDHOVEN De produktie
bij Daf-trucks ligt vanaf gister
middag half vier stil. Dat is het
directe gevolg van de staking
j bij de Daf-vestiging in het Bel
gische Oevel.
Gistermiddag zijn slechts 250 van
de 550 werknemers van de avond
ploeg aan het werk gegaan. Van
daag zullen 800 man thuisblijven.
lerwacht wordt dat er binnen een
(eek geen werk meer zal zijn voor
.500 man. Blijft de staking in Oevel
voortduren, dan komt de werkgele
genheid voor 3.000 Eindhovense
Daf-werknemers in gevaar.
Hoewel de produktie van vrachtau
to's helemaal is komen stil te liggen,
kan een deel van het personeel door
werken. Dat betreft dan met name
de afdelingen, die zich bezighouden
met de vervaardiging van onder
delen.
Daf-trucks heeft tot nu toe geen
reactie gekregen op het vorige week
ingediende verzoek tot arbeidstijd
verkorting. Op die wijze wil de direc
tie een deel van de lonen, die ook
tijdens de periode dat nog niet ge
werkt kan worden, zullen worden
doorbetaald, verhalen op de WW-
uitkeringen. De vakbonden hebben
al laten weten zich tegen een derge
lijke werktijdverkorting te zullen
verzetten.
Financiering
Het blijkt, dat de financiering van de
overnamesom in principe al is gere
geld. De CSM is dan ook het enige
Nederlandse bedrijf dat aan het vin-
ketouw zit. Er zijn overigens méér
gegadigden, waaronder een aantal
Amerikaanse concerns „en nóg een
buitenlander".
Intussen is de CSM al verder dan
„kijken en praten". Niet alleen zijn
de levensmiddelenbedrijven beke
ken, maar er zijn ook al deels met
deskundigen van buiten bereke
ningen gemaakt.
Oorspronkelijk was het plan dan ook
tussen 10 en 15 maart met het bod te
komen, maar het aftreden van
„puinruimer" R. F. van Heusden
heeft tot enige vertraging geleid. In
middels zijn gistermiddag drie van
de vier bewindvoerders benoemd, zo
dat er nu weer verder onderhandeld
kan gaan worden. Het bod zal door
deze vertraging waarschijnlijk niet
helemaal binnen de oorspronkelijke
termijn kunnen worden uitgebracht.
Dat bod komt dus, mits er geen
nieuwe ontwikkelingen ontstaan die
(door de CSM) niet te voorzien zijn.
„We weten niet of we uitverkoren
worden om verder te praten," aldus
de heer Nieuwenhijse. „We weten
ook helemaal niet, of er een voor
keur voor een bepaald bedrijf be
staat. Maar we hebben wel het ge
voel, dat men het bij Honig wel fijn
vindt dat een Nederlands bedrijf de
zaak wil overnemen," zo voegde hij
hieraan toe.
Als het van de kant van CSM tot een
bod komt, zal dat in elk geval een
bieding zijn op Honig. Over deze
kwestie wordt nog gepraat. Zeker is
intussen wel, dat de CSM géén be
langstelling heeft voor de zetmeel
groep van de KSH.
Of en welke gevolgen een overne
ming voor de werkgelegenheid zal
hebben, kon de heer Nieuwenhuijse
nog niet zeggen. De reden daarvan
is, dat er nog geen beeld bestaat van
de algehele situatie.
In de mededeling, waarin het bod
zal worden bekendgemaakt, zal
daarom waarschijnlijk het voorbe
houd worden gemaakt, dat de werk-,
gelegenheid niet bij voorbaat wordt
gegarandeerd.
Verder over KSH:
Bezetters blij met
solidariteit (pagina 9)
Bedrijf kan draaiend
worden gehouden
(pagina economie)
Van onze parlementsredactie
DEN HAAO Minister Van der
Klaauw van buitenlandse zaken
heeft de afgelopen dagen alles op
alles gezet om de leveringsvoor
waarden voor verrijkt uranium aan
Brazilië toegespitst te krijgen. Wat
het resultaat is wilde het ministerie
van buitenlandse zaken niet meede
len, maar in Haagse politieke krin
gen had men gisteren weinig hoop
op een succesvolle afloop van de
missie van de minister.
Van der Klaauw had gisteren in
Bonn een gesprek met zijn Brazili
aanse ambtgenoot Da Silveira, die
samen met Brazilië's president Gei-
sel deze week een officieel bezoek
brengt aan de Duitse bondsrepu
bliek. Daaraan voorafgaand sprak
Van der Klaauw in Brussel met zijn
Westduitse collega Genscher, en
zijn Engelse ambtgenoot Owen
Van der Klaauw heeft extra haast
achter zijn pogingen gezet, omdat
hij morgenochtend in de Tweede
Kamer moet verschijnen, om ophel
dering te geven over de voortgang
van zijn poging om Engeland en
West-Duitsland over te halen om
strakkere eisen te stellen aan de
levering van verrijkt uranium van
uit de Almelose ultra-centrifugefa-
briek (via Urenco een gezamenlijk
project van de drie landen).
In Haagse politieke kring verwacht
men niet veel van Van der Klaauws
werk, al heeft men verschillende
taxaties. PvdA-kamerlid Ter Beek
ziet in de snelle reis van Van der
Klaauw naar Bonn om met zijn Bra
ziliaanse ambtgenoot te spreken een
laatste wanhoopspoging om de zaak
via Brazilië geregeld te krijgen, na
dat Engeland en vooral West-Duits
land hem met de nadere voorwaar
den nul op het rekest hadden
gegeven.
„Als ik iemand niet mag, zeg ik dat
onmiddellijk. Jou mag ik wel
ADVERTENTIE
"Overkomst dringend gewenst" is de
titel van het Boekenweekgeschenk 1978.
Het bevat zeven verhalen van Marnix
Gijsen.Helder, boeiend proza, waarmee
het goed is de Boekenweek ademloos
te beginnen. De aardige
illustraties en de omslag
zijn van Wout van Vliet.
U krijgt dit Boeken
weekgeschenk gratis in
de speciale Boekenzak
gestopt, als u voor
f 17.50 aan boeken koopt.
Dus voor de z.ekerheid
spoorslag naar de Boek
handel!
t/m 11 MAAR I
Mantix Gjjsen
Ovcrkwnvt
dringend gewei Kt
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Er moet een maatschappelijke dienstplicht ingevoerd worden
voor jongeren vanaf hun negentiende jaar. De dienstplicht moet een jaar duren
en als het om eenvoudig en eentonig werk gaat, moet zij eventueel in twee delen
vervuld kunnen worden.
Dit zijn een paar punten uit
een discussiestuk van de jon
gerenorganisatie Werkende
Jeugd CNV. De organisatie
meent dat voortaan het aan
trekken van buitenlandse
werknemers op grote schaal
vermeden moet worden en
dat de maatschappelijke
dienstplicht een mogelijk
heid geeft het werk eerlijker
te verdelen en de jeugdwerk
loosheid (70.000) te be
strijden.
Voordat de dienstplicht in
gaat moet men, volgens Wer
kende Jeugd CNV, in de gele
genheid gesteld worden een
bepaalde studie af te ronden.
Als daarmee rekening gehou
den wordt zouden er het eer
ste jaar 74.600 mannen en
vrouwen beschikbaar komen,
het tweede jaar 90.900 en het
vijfde jaar 112.000.
In het algemeen verwacht
Werkende Jeugd CNV dat er
onder jongeren niet veel be
hoefte zal zijn om aan de
maatschappelijke dienst
plicht deel te nemen. De na
delen van deze dienstplicht
zullen tot het uiterste be
perkt moeten worden. Daar
om zullen duidelijke voor
waarden geformuleerd moe
ten worden. Voorbeelden van
dergelijke voorwaarden: al
leen functies, die aantoon
baar niet via de vrije arbeids
markt kunnen worden bezet,
komen in aanmerking; de
dienstplicht mag beslist niet
concurrerend werken; men
moet kunnen aantonen, dat
er aan de goederen en dien
sten, die als gevolg van het
uitoefenen van de functie
worden voortgebracht, een
maatschappelijke behoefte
bestaat. Het wordt wenselijk
genoemd dat de dienstplich
tigen gedurende hun dienst
tijd werkzaamheden verrich
ten, die niet direct aansluiten
bij hun beroep of bij hun op
leiding. De beloning dient
overeen'te komen met het
wettelijk minimumloon van
een negentienjarige.
Verder is volgens Werkende
Jeugd CNV een rechtspositie
regeling nodig, de arbeids
voorwaarden dienen onder
werp van gesprek te zijn bij
CAO-onderhandelingen. er
zullen afspraken moeten wor
den gemaakt over het aantal
dienstplichtigen per bedrijfs
tak en de dienstplichtigen
dienen in de gelegenheid te
worden gesteld een opleiding
naar keuze te volgen of deel
te nemen aan andere vor
mingsactiviteiten. Dit zal ge
stimuleerd moeten worden
door het bedrijf of de instel
ling en de overheid. De af
stemming van vraag en aan
bod zal het werk moeten zijn
van een „indelingsbureau".
Gastarbeid
In het discussiestuk wordt
gememoreerd dat er in ons
land nu ongeveer 62.000
werknemers zijn afkomstig
uit landen van buiten de EG.
Er zijn ongeveer 20.700 moei
lijk vervulbare vacatures op
het niveau van ongeschoolde
arbeid en 50.700 op „uitge
breid lager niveau" (alge
meen vormend en beroepson
derwijs). Bij het ministerie
van sociale zaken is bekend
dat er nu bijna 42.200 onge
schoolde werknemers zijn die
geen werk hebben.
Daarnaast kan er nog veel
nieuw werk gevonden wor
den ln de zogenaamde „non-
forfit"-sector (niet op het be
halen van winst gericht): cul
tuur en welzijn, onderwijs en
overheidsdiensten. Met uit
zondering van deze „niet-
winst"-sector bedraagt vol
gens de organisatie de vraag
naar dienstplichtigen onge
veer 91.200 personen. Daaf er
het eerste Jaar een aanbod
verwacht wordt van 74.600
zijn er mogelijkheden
genoeg.
Invoering van de maatschap
pelijke dienstplicht zou geen
extra-druk op de loonkosten
leggen. Wel zouden er .maat
schappelijke kosten" ont
staan: onder meer ten gevol
ge van de begeleiding en de
opleiding en van het steeds
weer afvloeien en opkomen
van dienstplichtigen.
