tonden eisen behoud
£SH als totaliteit
Rabobank: in '77 sterke
nijging kredietvraag
Helioform en Breman krijgen „Ploegprijs"
Dollar wat hoger
na zwakke start
Hoger resultaat
Ballast-Nedam
/Vim Spit: prijs bewijst dat systeem niet deugt
oeren-leveranciers ernstig in het nauw
OrmasHB
Sharpüü
elektronische
kasregisters
#\ORMAS BV
Staking bij DAF-
België duurt voort
Premielening
Rotterdam-'57
uitgeloot
óoral uit agrarische sector
Veel vacatures
Man probeert in
Helmond met valse
francs te betalen
Dubbele omzet bij Daisy verwacht
DAG 7 MAART 1978
in onze verslaggevers
ISTERDAM/DEN HAAG De vakbonden eisen dat het Koninklijke Scholten-Honigconcern in
n totaliteit blijft bestaan en niet in delen zal worden opgesplitst. Zij achten dit in het belang van
werkgelegenheid. De bonden hebben hun eerdere standpunt verlaten waarbij zij weliswaar
Iden voorkomen dat het concern geheel uiteen zou vallen maar er toch mee akkoord gingen dat
merkartikelengroep en de zetmeelgroep afzonderlijk bij andere ondernemingen zouden worden
dergebracht.
FINANCIEN EN ECONOMIE
Trouw/Kwartet P 17 - RHS 19
iofdbestuurder H. Tj. Daane van
Industriebond CNV vond het on-
Idoende dat minister Van der Stee
een boedelkrediet niet uit te slui-
Nog afgezien van het feit dat de
inister niet concreter kon zijn over
krediet (dat later kan worden
geëist boven alle andere vorderin-
d): de vakbonden zijn zeer teleur-
steld dat Van der Stee na zoveel
anden nog steeds geen totaal
in heeft. „De minister hulde zich
algemeenheden," aldus de heer
lane. En over de buitenlandse ves-
ingen waarvoor faillissement
:igt met zeer ernstige gevolgen
or de Nederlandse bedrijven had
der Stee gezegd: „Het heeft de
ndacht." Ook daar hadden de vak-
anisaties de bewindsman graag
positiever gezien.
roningen
provincie Groningen vraagt net
de vakbonden om KSH als een
heel te behouden, maar doet dit
ich met een slag om de arm doer de
«voeging „voorshands". (Over
heidsdeelneming kan niet via de
noordelijke ontwikkelingsmaat
schappij (NOM) zolang KSH een ge
heel blijft. Dit zou echter kunnen
veranderen als KSH in delen uiteen
zou vallen, zou deelname door de
NOM in de Groningse zetmeelgroep
overwogen kunnen worden red.).
De vakbondseis dat geen buiten
landse KSH-vestigingen mogen
worden afgestoten, wordt aange
vuld met de opmerking dat afsto
ting slechts verwerpelijk is indien
dit ten nadele van de werkgelegen
heid in Nederland zou zijn. De vak-'
bondseis om zo snel mogelijk boe
delkredieten te verstrekken wordt
volmondig gesteund. Ook de ge
meenten Hoogezand en Veendam
hebben telegrammen verstuurd.
Gisteravond hebben de gemeentera
den over KSH vergaderd omdat ge
vreesd wordt voor verlies van ar
beidsplaatsen.
Niet alleen bij de werknemers, ook
onder de boeren in het noorden des
lands is grote ongerustheid ont
staan door de stappen van de KSH-
ADVERTENTlE
vanaf f 1295.-excl.btw
BRUSSEL (ANP) De ongeveer
1100 arbeiders van het Belgische
DAF-bedrijf te Oevel zijn maandag
hun tweede stakingsweek ingegaan
zonder dat er enig uitzicht is op een
verzoening van de standpunten van
arbeiders en directie. Vorige week
maandag legden de arbeiders bij
DAF in Oevel het werk neer. Dat
gebeurde nadat onderhandelingen
over een nieuwe CAO waren afge
broken omdat de directie weigert
arbeidstijdverkorting in te voeren.
leiding. De 1600 telers van fabrieks
aardappelen in de Groninger veen
koloniën, die aan KSH leveren, wil
len van minister Van der Stee de
garantie, dat zij in elk geval de mini
mumprijs voor hun produkten krij
gen. Van der Stee heeft die verzeke
ring gegeven ten aanzien van de
oogst van vorig jaar. Hij heeft nu
echter meegedeeld, dat er geen spra
ke kan zijn van garanties, „gelet op
de voortgaande onderhandelingen
over de toekomst van KSH."
Al is de oogsttijd nog niet aangebro
ken. de telers zijn zeer ongerust, zo
werd gisteren ook van de kant van
de bonden bevestigd. NVV-er Scher
mer vreesde dat ook de boeren als
schuldeisers onderdelen of produk
ten uit KSH-bedrijven zullen opei
sen. In landbouwkring werd er giste
ren op gewezen, dat de boeren ook
nog wachten op betaling van de
laatst geleverde aardappelen van de
vorige oogst.
Inmiddels draaien de KSH-bedrij
ven, die door het personeel zijn be
zet, zo veel mogelijk gewoon door.
Leveranciers verstrekken hun
grondstoffen normaal, al zeggen de
bonden dat Wessanen hier een uit
zondering op maakt. Wessanen is
lange tijd een ernstige kandidaat
geweest voor overneming van de le-
vensmiddelenpoot van KSH.
Gisteren zijn nog bezet de Varopa-
bakkerijen in Tilburg -(150 werkne
mers) en de Pelmolen in Vlaardin-
gen (100 man). Buisman in Zwart
sluis wordt permanent bewaakt om
tb voorkomen dat schuldeisers voor
raden terughalen. Het gemeentebe
stuur van Zwartsluis heeft alle me
dewerking toegezegd. Maandagmor
gen was al het tweede KSH-bedrijf
in Koog aan de Zaan bezet nadat
vrijdag al de Vereenigde zetmeelbe-
Van der Stee begroet NW-vertegenwoordiger Schermer bij het overleg met de vakbon-
r de moeilijkheden bij Scholten-Honig.
drijven in die plaats door het perso-
neel was overgenomen.
Directeuren
De directeuren van de vestigingen
stellen zich in vele fabrieken loyaal
op tegenover het personeel. Varopa-
directeur D. van der Woerd in Til
burg verklaarde alle begrip te heb
ben voor het feit dat het personeel
voor zijn werkgelegenheid vecht. De
heer Van der Woerd neemt formeel
niet aan de bezetting deel maar
blijft gewoon op zijn post. Hij pleegt
overleg met de ondernemingsraad.
Directeur Dirkes van het Utrechtse
Honlgbedrijf zei geen moeite te heb
ben met het aanblijven in zijn func
tie. „Elke beslissing die ik neem,
neem ik na ruggespraak met het
actiecomité," aldus Dirkes. De
Utrechtse vestiging was zondagmid
dag in overleg met de plaatselijke
directie overgenomen door het per
soneel.
De voorzitters van de Industriebon
den NW en NKV, Arie Groenevelt
en Piet Spijkers, hebben gisteren
een tournee gemaakt langs de bezet
te bedrijven.
AMSTERDAM De koers van de dollar ls gisteren aan vrij
grote schommelingen onderhevig geweest In de ochtenduren
zakte de koers aanvankelijk, waarbij de notering In West-
Duitsland opnieuw beneden de twee mark terechtkwam. Later
op de dag trad een opmerkelijk herstel op zonder direct aanwijs
bare oorzaken.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Terwijl hel
totale personeelsbestand van de
Rabobank-organisatie vorig jaar
met 914 man toenam tot bijtaa
22.900 man, steeg het aantal per
soneelsleden in dienst van de
Centrale Rabobank (de kanto
ren in Utrecht en Eindhoven)
met slechts 25 man. Volgens ir.
Lardinois wordt het hoe langer
hoe moeilijker gespecialiseerd
personeel te krijgen. Het aantal
vacatures bij de Centrale Rabo
bank zal, zo verwachtte hij,
daarom midden van dit jaar 500
bedragen, tegen momenteel
zo'n 400.
Volgens drs R. B. J. van Eldik,
lid van de hoofddirectie, is de
normale kantoorbediende bezig
uit te sterven. Ook speelt bij de
vacatures een rol, dat kleinere
bedrijven die zich bewegen op
het gebied van de automatise
ring (computers e.d.) op wlke
gebied veel van de vacatures
betrekking hebben vaak meer
betalen. Voorts is het gebrek
aan mobiliteit bij de mensen
van niet te onderschatten
invloed.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Het jaar 1977 heeft voor de Rabobank-organi
satie in het teken gestaan van een ongekend sterke kredietvraag
van de kant van de agrarische sector. Aldus ir. P. J. Lardinois,
voorzitter van de hoofddirectie van de Centrale Rabobank
tijdens een toelichting op de voorlopige cijfers over het afgelo
pen jaar.
Niet alleen verhoogden goede be
drijfsresultaten in een aantal agrari
sche sectoren in 1976 de investe-
ringsanimo in het afgelopen jaar,
ook de met modernisering en schaal
vergroting gemoeide investeringsbe
dragen toonden een sterke toene
ming. Een en ander niet in de laatste
plaats voor de ook in 1977 nog sterk
gestegen grondprijzen. De indruk
bestaat, dat de grote kredietvraag
vanuit de agrarische sector o.m. po
sitief beïnvloed werd door de rente-
subsidieregeling van de overheid.
Naast de sterk toegenomen krediet
vraag van individuele land- en tuin
bouwbedrijven lieten ook de bedrij
ven in de sectoren handel, nijverheid
en dienstverlening zich niet onbe
tuigd, terwijl de woningbouwfinan-
cieringen zich eveneens op een vrij
hoog niveau bleven bewegen. De bui
tengewoon sterke groei van de kre
dietverlening kon worden gereali
seerd ondanks de bestaande krediet-
beperking van De Nederlandsche
Bank.
Voor het lopende jaar rekent de Ra-
bobank-organisatie wederom op een
forse stijging van de kredietvraag, zo
zei de heer Lardinois, al zal deze,
naar het zich laat aanzien, minder
groot zijn dan het vorige jaar. Met
name zal de vraag naar woningfinan
ciering wel iets afnemen.
Spaartegoed
De totale financieringsactiviteit van
de Rabobank gaf vorig jaar een stij
ging te zien met 8 (5.9) miljard, of
24 procent, tot 40,5 (32,5 miljard).
Hiertegenover stond een vergroting
van de toevertrouwde middelen 8,7
(5.7) miljard, waarmede het totaal
met 21 procent steeeg tot 50 (41,3)
miljard. De aanwas van de tegoeden
op spaarrekeningen beliep in 1977
5,0 (2,0) miljard, waarmede het to
tale spaartegoed eind 1977 uitkwam
op 32,8 (27,7) miljard.
Dit alles resulteerde in een stijging
van het balanstotaal met 21 procent
Ir. P. J. Lardinois
tot 61,4 (50,9) miljard. De bedrijfs
resultaten, aldus ir. Lardinois, hiel
den met deze groei echter geen gelij
ke tred. De nettowinst was met 244
miljoen niet meer dan 12 procent
hoger dan in 1976. Dit bedrag wordt
nagenoeg geheel gebruikt voor de
versterking van de reservepositie
De Rabobank-organisatie financiert
momenteel ongeveer 1/3 van de Ne
derlandse woningmarkt. Tot dusver
re is in deze markt nog niet veel
ervan gemerkt, dat door het rapport
Hofstra het publiek wat voorzichti
ger is geworden. Het lijkt erop, dt de
rente zowel op de kapitaal- als op de
geldmarkt de neiging heeft iets terug
te lopen.
De koersdaling was aan het begin
van de dag alarmerend. In Tokio
waar de geldmarkt door het tijdsver
schil van acht uur met West-Europa
al weer dichtging toen hij hier open
de, kwam de Amerikaanse munt op
een nooit eerder bereikt dieptepunt
van 235,2 yen. De Japanse centrale
bank moest niet minder dan een half
miljard dollar kopen om te voorko
men dat het Amerikaanse betaal
middel nog verder zou dalen.
Als oorzaken van de neerwaartse be
weging werden genoemd het op
nieuw falen van de partijen in het
Amerikaanse mijnconflict om tot
een oplossing te komen en verder de
steeds hardere roep in de OPEC-
landen om een andere rekeneenheid.
Kennelijk had men in de geldwereld
ook verwacht dat tijdens het week
einde de Zwitserse nationale bank
en de Amerikaanse Federal Reserve
Board (soort centrale bank) samen
iets zouden uitbroeden om een ver
dere afkalving van de dollar tegen te
houden. Er gebeurde echter niets.
In Amsterdam opende de munt van
de VS op 2,14 na vrijdag op ruim
2,15 te zijn gesloten. Even ging de
daling door tot ƒ2,1390 maar in de
middaguren werd ƒ2,1890 gegeven.
Het slot kwam op ƒ2,1690.
In Frankfort kwam de dollar in het
begin van de dag beneden 2 mark
maar bij het scheiden van de markt
stond er DM 2,0348 op het bord. Over
een krachtig ingrijpen van de Duitse
centrale bank was echter niets be
kend, men tastte in het duister over
de werkelijke reden van deze koers-
beweging. In Zürich liep de dollar
zelfs nog sterker op.
In de olie exporterende landen wordt
nog steeds gesproken over een ver
vanging van de dollar. Het Saoedi-
sche ministerie van oliezaken zei
daarbij dat het niet de bedoeling was
de dollar als betaalmiddel af te
schaffen maar dat uitsluitend ge
zocht moet worden naar een andere
rekeneenheid. Uit Koeweit werd gis
teren bekend dat dit sjeikdom op het
DEN HAAG - Het Nederlandse mi
nisterie van landbouw en visserij
heeft Israël gewaarschuwd voor een
overaanbod van trosanjers op de
EG-markt en bij dit land aange*
drongen op een voorzichtiger beleid
wat de naar de Gemeenschap te
zenden hoeveelheden betreft.
ogenblik een miljoen dollar minder
per dag aan zijn olie verdient dan
vorig jaar om deze tijd.
ROTTERDAM - Bij de jaarlijkse
uitloting van de 2.5 pet premiele
ning Rotterdam 1957 is de 100.000
gevallen op obligatie nr. 3 van serie
5462 en de 50.000 op nr. 6 van serie
2436
De twee prijzen van 10.000 gingen
naar nr. 3 van serie 5452 en nr. 3 van
serie 18 887. Met 5.000 zullen wor
den afgelost nr 10 van serie 2512 en
nr 2 van serie 16 691. Afgelost met
1.000 worden tien obligaties, t w
nr. 3 van serie 2512, nr. 6 van serie
3998, de nrs. 1 en 2 van serie 5452, nr
40 van serie 5913, nr. 1 van serie 7090,
nr. 4 van serie 7266, nr. 7 van serie
9703, nr. 5 van serie 11 558 en nr. 10
van serie 13 948.
Met ƒ500 lootten 24 obligaties uit
nr. 3 van serie 1999, nr. 4 van serie
2436, nr 7 van serie 4839, nr. 8 van
serie 5452, nr 9 van serie 5462, nr. 10
van serie 7090, nr. 9 van serie 7514,
de nrs. 8 en 9 van serie 9703, nr. 10
van serie 11 515, de nrs. 3 en 7 van
serie 11 558, nr. 1 van serie 12 595, nr
1 van serie 14 334, de nrs. 3. 4 en 6
van serie 14 358, nr. 8 van serie
14 775, de nrs. 3 en 5 van serie 15 558.
nr 1 van serie 16 271, nr 7 van serie
16 691, nr. 1 van serie 16 899 en nr. 4
van serie 18 867. Verder worden nog
eens 460 obligaties afgelost met
125 elk.
HELMOND (ANP) - In Helmond is
gisteren de 40-jarige 8. C. uit Mali
aangehouden. De man, die in Parijs
woont, wilde volgens de politie In
een winkel betalen met achttien val
se. briefjes van honderd Franse
francs.
De verdachte vertelde de politie dat
hij het geld had ontvangen van een
bank in Parijs.
AMSTERDAM Ballast-Nedam heeft ln 1977 bij een van 1.240
tot 1.200 miljoen gedaalde omzet een nettowinst na belastin
gen behaald van 17,6 miljoen (v.j. 12,5 miljoen). Voorgesteld
wordt het dividend per aandeel van 20 te verhogen van 4 tot
4,80.
Met ingang van 1 januari 1977 wor-
den investeringen ten behoeve van
werk in het Midden-Oosten voor een
substantieel deel ten laste gebracht
van onderhanden werken. Dit leidt
daartegenover tot lagere afschrijvin
gen op duurzame activa en dus tot
een lagere kasstroom. Deze is per
aandeel gedaald van 54 tot 37,40.
De totale kasstroom daalde van
ƒ50,6 tot 47,7 miljoen.
Het aandelenkapitaal per eind 1977
bedroeg 25,5 miljoen tegen 18,7
miljoen eind 1976. De winst per aan
deel steeg van 13,30 tot 13,80. De
investeringen in duurzame activa
bedroegen 71,4 miljoen tegen 43,9
miljoen. De orderportefeuille be
draagt 5500 miljoen tegen 1300
miljoen. Eind vorig jaar kreeg Bal
last-Nedam een order van 4,7 mil
jard uit Saoedi-Arabië.
DAISY SYSTEMS HOLLAND
(computers), die vorig jaar een ge
deelte van het failliet gegane Teal-
tronic-Singerconcern heeft overge
nomen, verwacht voor dit jaar een
omzet tussen de 17 en 20 miljoen
tegen 7,5 miljoen vorig Jaar. Dit zal
worden bereikt door de produktie
van het computer systeem Model
2500 op te voeren. Als het bedrijf
hierin slaagt, liggen de verkoop en
installatie van 1.000 eenheden in
1979 binnen de mogelijkheden. Op
het ogenblik produceert Daisy ca.
600 computers per jaar In 1978 zal
Daisy trachten de markt uit te brei
den en haar produkten ingevoerd te
krijgen in het Nabije en Midden-
Oosten, Afrika en Oost-Europa. Con
tacten met importeurs in deze gebie
den zijn reeds gelegd. Het perso
neelsbestand is uitgebreid van 60 tot
100 man. Dit jaar zal dit aantal nog
flink toenemen.
Het Koninkrijk Noorwegen gaat
over door middel van een onder
handse plaatsing buiten Nederland
tot uitgifte van 67, pet. 5-jarige Euro-
gulden-notes tot een nominaal be
drag van ten hoogste 100 miljoen
gulden tegen de koers van 99'/. pet.
Aan de aandeelhouders van F.
Kloos en Zonen's Werkplaatsen Zal
binnenkort een statutenwijziging
worden voorgelegd, onder meer ver
band houdend met de fusie met Hol-
landia in Krimpen aan de IJssel. De
belangrijkste punten ln het voorstel
zijn de wijziging van de naam in
Hollandia-Kloos en een verdubbe
ling van het maatschappelijk kapi
taal tot 20 miljoen. Op het ogen
blik zijn alle aandelen geplaatst.
Bij de jaarlijkse trekking van de
2,5 pet premielening Den Haag 1952 -
1 obligatie nr. 93 278 uitgeloot met
100.000. Een prijs van 25.000 viel
op nr. 20 214 en van 10.000 op nr
84 622
Met 5000 lootten uit de nrs. 43 008
en 83 638. Tien obligaties 2ullen wor
den afgelost met 1000, en wel de
nrs 5474, 10 562, 33 506, 44 550,
57 012, 57 145, 58 670, 74 561, 94 517
en 95 273. Verder zullen nog 485 obli
gatles worden Sgelost met elk 150
KRASNAPOLSKY wil over 1977
een onveranderd dividend uitkeren
van 3 in contanten over het ver
hoogde aandelenkapitaal. De winst
na belastingen bedroeg 535.000
(417 000) gulden
ITRECHT Het feit dat er al prijzen worden uitgereikt aan
ndernemingen, die duidelijk aandacht schenken aan de mense-
Ijke aspecten van de arbeid, is het bewijs dat ons huidige
conomische systeem niet deugt, zo stelde vice-voorzitter Wim
Ipit van de FNV vast.
Ipit vindt, dat de zeggenschap in
ndernemingen moet worden ver-
tonden aan de factor arbeid en niet
lan de factor kapitaal. Voorzitter
an Lanser van het CNV was daar-
an niet bij voorbaat overtuigd. Hij
neent, dat zeggenschap samen-
langt met het dragen van verant
woordelijkheid. Dit sluit mensen, die
ia een financieel belang het voort-
lestaan van een onderneming moge-
ijk maken, niet zonder meer uit.
Een en ander kwam naar voren in
en forumdiscussie die werd gehou-
len na de uitreiking van de Ploeg-
irijzen-1978. De Ploegprijs (een plas-
lek en een bedrag in geld) van de
Stichting Werkgemeenschap Berg-
ïyk, die in 1963 is ingesteld ter gele-
[enhcid van het 40-jarig jubileum
wan Weverij de Ploeg in Bergeyk. is
testemd voor mensen of instellin
gen, die hebben bijgedragen tot ver
wezenlijking van de werkgemeen
schapsgedachte. De prijs is dit jaar
toegekend aan de Bremangroep in
Genemuiden en Helioform in
Drunen.
Meer bevoegdheden
Helioform is in 1972 ontstaan toen de
schoenfabriek Bloch en Stibbe
moest sluiten. Besloten werd. de pro
duktie van het merk Helioform voort
te zetten met 180 werknemers, die
deelnamen in het aandelenkapitaal.
Hiertoe werd een besloten vennoot
schap opgericht. Uit de afvloeiings-
gelden van de vorige werkgever werd
200.000 gulden vrijgemaakt, die door
de werknemers als risicodragend ka
pitaal beschikbaar werd gesteld. Het
werknemersdeel in het aandelenka
pitaal bedraagt nu 51 procent. De
produktie van Helioform is inmid
dels gestegen van 1800 tot 2200 paar
schoenen per dag.
De ondernemingsraad van Helio
form heeft meer bevoegdheden dan
de wettelijk vastgelegde. Een van de
vier commissarissen is een werkne
merspakket aandelen. Het dividend
en vijftien procent van de winst wor
den jaarlijks hoofdelijk over de
werknemers verdeeld.
Over Helioform zegt het Juryrapport,
dat er vele tekenen zijn van positieve
betrokkenheid bij het werk in het
bedrijf. „Naast een opmerkelijk eco
nomisch resultaat in deze bepaald
niet door voorspoed gezegende be
drijfstak. is er een opvallend laag
ziekteverzuim en is arbeidsverloop
praktisch afwezig Ook is er een gro
te zorg voor kwaliteit en produktivi-
teit, met name in de uitvoerende
sector, zonder dat dit leidt tot ver
storing van de onderlinge solidari
teit."
Breman. een installatie en service
bedrijf met ruim 550 medewerkers, is
in 1972 omgezet in een beheermaat
schappij met een aantal zelfstandige
werkmaatschappijen. Breman Be
heer verhuurt aan de nu twaalf
werkmaatschappijen terreinen, ge
bouwen, machines en transportmid
delen, ze verstrekt leningen en ze
benoemt en ontslaat directieleden
van de dochtersmaatschappijen op
bindende voordracht van de onder
nemingsraad van de desbetreffende
„dochter".
Bijbelse gronden
De ondernemingsraden, die in alle
zaken meebeslissen, zijn vertegen
woordigd in de vereniging „Werkne
mersbelagen Breman". Deze vereni
ging en Breman Beheer zijn beide
voor 50 procent aandeelhouder van
Brebank, een besloten vennoot
schap die is opgericht om de inves
teringen ten behoeve van de werk
maatschappijen te reguleren. De di
rectie van Brebank bestaat uit drie
leden tevens commissarissen van
Breman Beheer van wie er één
wordt voorgedragen door de Vereni
ging Werknemersbelangen, één door
Breman Beheer en één door deze
twee samen.
Deze constructie is mogelijk ge
maakt door de oorspronkelijke eige
naar, R. Breman, die op bijbelse
gronden meende, dat eigendom van
een in een onderneming geïnves
teerd kapitaal geen zeggenschap
mag betekenen over de daarmee te
verrichten arbeid. De Jury voor de
Ploegprijs kwam tot de conclusie,
dat eigen mondigheid en verant
woordelijkheid bij de Breman-groep
„zeer zichtbaar" zijn in openheid
van informatie, meedenken en ver
beteren van werkopdrachten. Men-
.sen met minder mogelijkheden zijn
niet uitgestoten en de onderlinge
solidariteit is versterkt. De bedrijfs
resultaten zijn goed
Drs P C W M. Bogaers, bestuurslid
van de Stichting Werkgemeenschap
Bergeyk. lid van de jury en oud-
minister van volkshuisvesting, zei
dat vervreemding van arbeid en be
drijf een steeds groter probleem
wordt. De mensen zijn mondiger ge
worden en ze willen die mondigheid
ook in het dagelijks werk tot uit
drukking kunnen brengen. Bij Heli
oform en Breman is volgens drs.
Bogaers bewezen, dat werknemers
die tot deelgenoten en medewerkers
worden „gepromoveerd" in grote
meerderheid positief reageren op
kansen om meer verantwoordelijk
heid te dragen en de onderlinge sa
menwerking te verbeteren
In de forumdiscussie zei de heer
Breman. dat een van de eerste pro
blemen voor hem was. dat hij niet
serieus werd genomen. HIJ kreeg
veel met vooroordelen te maken Hij
ziet dan ook niet zoveel mogelijkhe
den tot navolging, omdat het moei
lijk is „kapitaalverschaffers te vin
den die afstand willen doen van de
zeggenschap over hun kapitaal"
De heer F 8warttouw (Scheepvaart-
vereniging Zuid) daarentegen ge
loofde niet dat de feitelijke macht
bij de meestal anonieme aan
deelhouders ligt. De heer Breman
stelde daar tegenover, dat er in ieder
geval een „tóp" is die de dienst
uitmaakt, ook als het gaat om be
langrijke zaken als fusies en be
drijfssluitingen. Door de invloed
van het kapitaal „dood te maken"
krijgen de mensen onderaan ln ieder
geval de zekerheid, dat ze in kunnen
grijpen als er ergens iets fout dreigt
te gaan
Tegen de VAD
De heer Breman sprak zich ook uit
tegen de vermogensaanwasdellng
Hij is nu eenmaal tegen zeggen
schap via kapitaal, of die zeggen
schap nu terecht komt bij de kapi
taalverschaffers of via de VAD
bij de werknemers. Het kapitaal
moet „in het midden blijven", zoals
hij het uitdrukte. Spit bepleitte on
der meer structurele maatregelen
om een opzet ais die bij Helioform
en Breman mogelijk te maken Een
ontwikkeling ln die richting kan vol
gens hem niet worden overgelaten
aan het toevallige idealisme van een
ondernemer of aan toevallige om
standigheden.
