Zuidafrikaan maakte
de beste persfoto
Beweging in Tilburgs onderwijsconflict
griep i
Trouw
commentaar
tekening van een lezer
VERDER
ncident
Bestuur Moller-instituut en ontslagen docenten beraden zich
Problemen van
jaren kwamen nu
tot uitbarsting
Voorjaar nadert
SHMSPRIL.
helpen snel!
let niet op 't woordenboek
voor niets
actieschip
[RIJDAG 24 FEBRUARI 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
Tegenstanders van de invoering van
de neutronenbom, waartoe onze
krant zich rekent, kunnen nogal
eens in verlegenheid worden ge-,
bracht met argumenten, ontleend
aan de spelregels van het internatio
naal verkeer. Verzwakt men niet
zijn onderhandelingspositie door op
- voorhand een zo duidelijk stand
punt in te nemen? En wat te doen,
ils bijvoorbeeld de meerderheid
van de NAVO-landen wel kiest
voor de invoering van de neutro
nenbom? Komt Nederland dan niet
een te geïsoleerde positie te
staan?
Deze op zichzelf aannemelijke ar-
gumenten zullen mensen die ge
neigd zijn, wat meer begrip op te
trengen voor de neutronenbom er
makkelijk toe brengen, tenminste
litstel te bepleiten van een defini-
;ieve standpuntbepaling. Maar ook
principiële tegenstanders kunnen
rdoor in de verleiding worden ge
bracht, het definitief kiezen van een
•sitie over dit netelige probleem,
nog wat uit te stellen. Het is precies
die afweging geweest, die, naar
vastgesteld kan worden, een meer
derheid van het kabinet heeft doen
besluiten voor een keuze die in feite
neerkomt op uitstel.
Waar het echter een zo principiële
taak betreft, heeft een minderheid
zich bij die uitkomst niet willen
sj^nfceerleggen. Dat alles leverde giste-
en in de Tweede Kamer het weinig
erheffende schouwspel op, van
gr twee ministers die elk een verschil-
^^lende versie gaven over de inhoud
Goz van het kabinetsstandpunt: koren
go(
it. d
wa
ind.
deli
evon
na
op de molen voor de oppositie, die
nauwelijks haar pret kon verhullen
en woede bij de VVD, die zich als
voorstander van uitstel in het geheel
niet kon vinden in de duidelijke
uitspraken van Kruisinga, namelijk
dat Nederland het overleg in zal
gaan met de intentie dat de neutro
nenbom niet mag worden inge
voerd.
Het is een betreurenswaardig inci
dent, dat zich niet had mogen voor
doen. Het getuigt niet van al te
grote stuurmanskunst, is een in
breuk op de subtiele spelregels die
een kabinet jegens het parlement in
acht heeft te nemen, maar, wat
erger is, het doet afbreuk aan de
gedachtenwisseling over een zo se
rieuze en principiële kwestie als de
al dan niet invoering van de neutro
nenbom.
De dagen van intensief overleg nog
eens overziende die regeringsfrac
ties en het kabinet zich hebben
getroost om tot een eensluidend
standpunt te komen, kan vastge
steld worden dat de VVD deze
principiële kwestie te zakelijk heeft
overwogen, te weinig oog heeft ge
had voor de politiek-ethische gela
denheid van het onderwerp. Dat bij
een aantal CDA-ministers de zake
lijke opvatting ingang heeft gevon
den, is te betreuren. Uiteindelijk is
daarmee mede de basis gelegd voor
dit onverkwikkelijke incident,
waarvan we slechts mogen hopen,
dat het de komende dagen met
meer aandacht voor de principiële
kant van de zaak kan worden opge
lost.
Imre Benkö uit Hongarije eindigde als eerste in de categorie
„kunst en wetenschappen" met dit portret van een balletleer
ling.
De persfoto van 1977 die Leslie Hammond de titel „traangasterreur" gaf.
AMSTERDAM De prijs voor de
beste persfoto van 1977 gaat naar de
Zuidafrikaanse fotograaf Leslie
Hammond. De foto „traangaster
reur" eindigde in de 21ste wedstrijd
van World Press Photo ook als eerste
in de categorie „algemeen nieuws".
De winnende plaat van Hammond
toont een groep zwarte bewoners
van het kamp Modderdam bij Kaap
stad, vluchtend voor de politie die
met traangas een actie uitvoert. De
menigte protesteert tegen de sloop
van haar huizen.
De jury van World Press Photo, die
gisteren de uitslag bekend maakte,
moest haar selectie maken uit bijna
3700 foto's: een record aantal inzen
dingen. Onder de 714 mededingers
was een groot aantal Nederlanders.
Vincent Mentzel won met een foto
serie over China de eerste prijs in de
categorie „kleurenfotografie". De
winnende foto's en een selectie uit
de overige inzendingen zullen vanaf
5 april in het Amsterdamse Vincent
van Gogh-museum te zien zijn.
Prins Bernhard. beschermheer van
World Press Photo zal deze tentoon
stelling openen en de prijswinnaar
Leslie Hammond, de trofee „het
gouden oog" en een bedrag van 5000
gulden uitreiken. De tentoonstelling
zal in verschillende steden in Neder
land en in het buitenland te zien
zijn.
Tekeningen, bi| voorkeur in liggend formaat sturen aan Trouw |urv politieke prent. Postbus 859.
Naam en adres *an achterzijde vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenoon
*&,"y
Jdas
EEN NIEUW "WAPEN"
door Barend Mensen
TILBURG Er lijkt enige beweging te komen in het al drie
weken muurvast zittende conflict tussen het bestuur van de
Katholieke Leergangen in Tilburg en een aantal docenten en
studenten van het Moller-instituut. Voor het eerst is er monde
ling contact geweest tussen het bestuur en de studenten die de
directievleugel van het instituut bezet houden. Daarbij werden
de wederzijdse standpunten ten aanzien van het ontslag van
twee docenten onder de leep genomen.
Intussen heeft het gezamenlijk on-
.derwijzend en niet-onderwijzend
personeel besloten bemiddelaars te
zoeken om de lijnrecht tegenover
elkaar staande partijen uit de impas
se te halen. Als bemiddelaars wor
den genoemd de Kamerleden Van
Kemenade (PvdA) en Mertens
(CDA).
De rebellerende studenten naar
schatting 75 van de 1800 stagne
ren met hun actie de bestuurlijke en
administratieve gang van zaken. De
studie in dit instituut voor de oplei
ding van leraren voor het voortgezet
onderwijs gaat gewoon door. „Het
broeit met name in de afdeling Ne
derlands," aldus de directeur van
een ander instituut van de Katholie
ke Leergangen. „Bij de rest hebben
de studenten Nederlands met hun-
actie geen poot aan de grond ge
kregen."
Aanleiding
Directe aanleiding tot het ongenoe
gen en de daaruit voortgevloeide be
zetting is het ontslag van de docen
ten Nederlands J. Sturm en F.
Creemers. Zij waren te laat van
kerstvakantie teruggekomen en
hadden dit op een voor de directie
van het Moller-instituut nogal pro
vocerende wijze gemotiveerd. Ter
wijl ze al terug waren uit hun vakan
tie-oord hadden zij bovendien een
prentbriefkaart laten nazenden. Te
kenend voor de werkelijke oorzaak
van het conflict was dat daarop was
geschreven. „U hoeft zich over ons
geen zorg te maken, wij zitten dicht
bij een katholieke kerk." Met dit
nazenden werd gesuggereerd dat de
heren nóg wat later terug zouden
komen. De directie vond dit „stui
tend en misleidend". „Als je dit soort
dingen doet." aldus onze zegsman,
„dan maak je het voor je directie en
ook voor je zelf wel erg moeilijk." De
directie loste het probleem simpel
weg op door het bestuur van de
Katholieke Leergangen te verzoeken
Sturm en Creemers op staande voet
te ontslaan. Dat gebeurde ook. Een
aantal docenten, leden van het niet-
onderwijzend personeel en studen
ten verklaarden daarop de twee min
of meer tot martelaren van een de-
mocratiseringsstrijd. waarin zij dan
ook inderdaad voorop gelopen
hadden.
Exponenten
„Het conflict is er een van jaren. De
in de sectie Nederlands ontstane
problemen zijn nu als het ware tot
een uitbarsting gekomen. Er waren
HET WEER door Hans de Jong
Weerrapporten
De temperatuur begint er echt zin in
te krijgen Gisterenmiddag is het in
Zeeland, Brabant en Zuid-Holland
al tien graden geworden, in zuid-
Engeland en Bretagne twaalf tot
dertien, in Parijs vijftien graden.
Twee dagen terug was het daar nog
vorstig bij vijf centimeter sneeuw.
De levende natuur reageert duide
lijk op het zachtere weer. De kievi
ten zijn op de wieken gegaan en de
heggemus laat horen dat zij er is en
het zal niet de enige vogelsoort zijn
die een keel opzet
Na de snel ingevallen dooi liggen wij
aan de oostzijde van een brede lage-
druktrog waarvan het centrale deel
tot over Spanje en zo verder zuid
waarts over Marokko reikt. Aan de
oostkant ervan dringt warme lucht
steeds verder naar noordelijke re
gionen op In zuidwest-Nederland
was volgens de medewerkers daar
de lucht al lente-achtig geworden
met altocumulus-wolken. Wanneer
daar vandaag, zoals verwacht
wordt, de zon in het spel betrokken
wordt, zou het er wel eens twaalf a
dertien graden kunnen worden. Bel
gië voorziet veertien graden.
En dat is nu duidelijk het voordeel
ervan, wanneer diepe depressies
zich naar het zeegebied ten westen
van de Britse eilanden begeven:
luchtdruk daar tijdelijk 954 millibar
en satellietstoringen die met regen
over west-Frankrijk op ons af ko
men. Er nadert inmiddels alweer een
nieuwe, terwijl de Golf van Biskaje
vol buien zit, gevolgd door barome
terstijgingen tot zes millibar in drie
uur tijd. Ook die zijn voorboden van
alweer een volgende storing op de
oceaan.
Op negenduizend meter hoogte ver
loopt een straalstroming van 120
knots (bijna 220 kilometer per uur)
via Noord-Spanje. Frankrijk en
West-Duitsland naar Oslo en omge
ving om daar naar het oostzuidoos
ten af te buigen en boven de Zwarte
Zee uit te komen.
De NO AA 5-satelliet gaf gisteren
uitzicht op een omvangrijk neer-
slaggcbied, soms van duizend kilo
meter breedte, van vlak ten zuiden
van IJsland tot Zuid-Italië en met
inbegrip van zowel Engeland als
West-Polen, de oostelijke helft van
Spanje en Marokko.
Er staat een zacht weekeinde voor
de deur met nu en dan wat regen of
een bui en middagtemperaturen van
tien graden of hoger: wat een ver
schil met begin deze week, toen Eel-
de minus dertien graden gaf.
Het is zoals zo vaak bij een zich
tijdens felle zonneactiviteit voor
doende meridionale circulatie
(noord-zuid/zuid-noord) extreme
weersomstandigheden, óf veel te
koud op de ene plaats en tegelijk op
een andere veel te warm
Om toch nog even een ijzig toetje te
larderen, zijn hier een paar weercij-
fers van Ontario geldig over de
maand december 1977 De eerste
helft van de maand was ongewoon
koud. de tweede zeer zacht met in
Toronto 128 millimeter neerslag:
grootste december-som sedert 1899.
Totale december-sneeuwhoogte in
Londen 134 cm. Trenton 121 cm.
Kingston 154 cm: nieuwe, absolute
records Het allerkoudst in Yukon
was Mayo met -52.5 graden Celsius
De barometer in Dawson wees ge
middeld 1.028 mb. aan. een verkla
ring voor de grote winterkou.
Wintersport
In de bergen van Midden-Europa
wordt het van uur tot uur warmer
De vorstgrens stijgt van 2.000 tot
2.500 meter Onder dit niveau zal
poedersneeuw veranderen in een
klef oud sneeuwdek Langs de noor
delijke Alpen-rand manifesteert
zich de föhn. In de Harz regent het
en dooit het vier tot zes graden, in de
Beierse Alpen en het Zwarte Woud,
in de dalen, zelfs tien graden. Alleen
in de onderste tweeduizend meter is
er gevaar voor kleine lawines.
Enkele sneeuwhoogten: Freuden-
stadt 100, Sankt Blasien 80. Klein
•Walsertal 100, Zugspitzplatt 380,
Garmisch 70. Berchtesgaden 30,
Sant Moritz 63. Zermatt 119, Cha-
monix 5. Le Corbier 3. Val d'Isère
350 en Les Deux Alpes 7 meter
sneeuw
HOOGWATER zaterdag 25 februa
ri, Vlissingen 3.21-15.40. Haringvliet-
sluizen 3 39-15.52, Rotterdam 5.13-
17.50, Scheveningen 4 39-16.49. IJ-
muiden 5 13-17.23, Den Helder 9 26-
21.32. Harlingen 11 50-23.42. Delfzijl
1.10-13 43
Station
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
MQnchen
Nice
Oslo
Parijs
Rome
Split
Stockholm
nax.
neerslag
weer lemp.
7-19 uur
regen
9
0.6
regen
8
1
half bewolkt
7
1
regen
5
04
zwaar bew
11
0 1
zwaar bew
6
03
zwaar bew
10
06
regen
8
05
zwaar bew
9
02
zwaar bew
11
0
regen
5
H
onbewolkt
14
0
geheel bew.
17
0
regen
3
0 1
zwaar bew
17
0
half bew
12
0.1
regen
8
01
geheel bew
11
0
onbew
-6
0
zwaar bew
7
0
zwaar bew
6
0
geh bew
-1
0
regenbui
16
1
geheel bew
7
0
geheel bew
14
0.2
regen
7
2
zwaar bew.
14
2
geh bew
16
9
geh bew
20
0
zwaar bew
3
0
geh bew
15
0
geh bew
9
0
zwaar bew
16
0
hall bew
16
0
zwaar bew
12
0
licht bew
3
0
ADVERTENTIE
KINDERTABLETTEN
docenten die er rond voor uit kwa
men dat ze er niet alleen waren om
les te geven maar ook om bestaande
structuren te doorbreken. Sturm en
Creemers waren de exponenten
daarvan. Zij wilden wat beoogd
wordt met de vorig jaar in het leven
geroepen instituutsraad, die echter
nog niet aan een competentie-afba
kening is. forceren
Aan de motie van het personeel,
waarin de ontslagen werden afge
keurd, moet dan ook wel de juiste
betekenis worden gehecht. Om te
beginnen werd die motie met 32
stemmen voor, 28 tegen en 26 ont
houdingen aangenomen, waaruit
blijkt dat de „meerderheid" maar uit
32 van de 200 bestond. Bovendien
was de solidariteit van de voorstem
mers met de ontslagenen niet altijd
vrij van de vrees dat het bestuur aan
een al bereikte mate van vrijheid zou
kunnen gaan tornen. Met andere
woorden: bepaald niet allen vinden
Sturm en Creemers. die met hun wat
bizarre acties erop uit waren de rust
te verstoren, even leuk en aardig,
maar ze hebben bezwaar tyegen het
eenzijdig en zonder overleg genomen
besluit hen te ontslaan.'
Werkelijke oorzaak
Ook dit wijst erop dat de ontslagen
slechts aanleiding zijn. De werkelij
ke oorzaak is de logische behoefte
aan een andere structuur, die stellig
ook bestaat bij de minder strijdvaar-
digen De bestuursstructuur van de
Katholieke Leergangen is zeer auto
cratisch, het kan moeilijk worden
ontkend Wat Katholieke Leergan
gen heet is te beschouwen als één
groot „schoolbestuur", dat een stuk
of tien opleidingsinstituten met in
totaal 13.000 leerlingen beheert.
Met de dagelijkse leiding zijn belast
twee professionele bestuurders, drs
M. H J. Zijen en G M C Kroon.
Direct onder hen staan de directeu
ren van de instituten. Boven hen
staat een curatorium onder voorzit
terschap van een kabinets-informa-
teur, prof. Van der Grinten. De leden
van dit curatorium worden door het
episcopaat de gezamenlijke bis
schoppen benoemd. De Katholie
ke Leergangen liggen dus stevig ver
ankerd in de R.K. kerk. Bij de benoe
ming van curatoren worden de direc
ties van de instituten wel betrokken,
maar dit lijkt meer vanwege de aan
te trekken „deskundigheid" dan om
reële inspraak, laat staan medebe
slissingsbevoegdheid te geven.
'Bolwerk'
Deze antieke bestuursvorm nu
wordt door velen als niet meer pas
send in deze tijd gezien. Er wordt
luidkeels door de opstandigen en
binnensmonds door de gematigden
gesproken van een „bolwerk van
macht", dat weinig ruimte laat en
dat twee jaar geleden van de docen
ten nog een verklaring van loyaliteit
met de katholieke beginselen eiste.
Het verzet van Sturm daartegen
leidde ertoe dat de verklaring niet
meer werd gevraagd Het zou hem
later de benoeming tot hoofddocent
hebben gekost waarvoor de sectie
Nederlands hem had voorgedragen
Het bestuur ontkejide dit, zoals het
nu evenzeer weerspreekt dat de ont
slagen te maken hebben met het feit
dat de betrokken docenten als last
pakken worden beschouwd, die tel
kens weer trachtten de identitei'
van het Moller-instituut te onder
mijnen. Maar een ieder heeft daar
zijn eigen gedachten over.
Het zou onrechtvaardig zijn te be
weren dat de leiding van de Katho
lieke Leergangen totaal niets van
vernieuwingen en van gedeelde ver
antwoordelijkheden zou willen we
ten. Zij staat welwillend tegenover
de Moller-Instituutsraad. noemt dit
college zelfs waardevol. Maar zij is
van oordeel dat eerst aan beide zij
den een afbakenipg van taken en
verantwoordelijkheden moet
plaatsvinden voor er van vrucht
baar overleg sprake kan zijn De
raad heeft dit steeds nog voor zich
uitgeschoven, ook al door interne
problemen, In september van vorig
jaar heeft het bestuur schriftelijk
om concrete voorstellen gevraagd
Een eerste oriënterend gesprek is
gehouden. Daar is het aan de kant
van de raad verder bij gebleven. „Nu
zitten we in een situatie waarin de
raad helaas niet bij machte is als
gesprekspartner te fungeren", aldus
het bestuur
Gesprek
Het eerste gesprek tussen bestuur
en bezetters intussen heeft voor de
laatsten niets uitgehaald wat de
ontslagen betreft. Het bestuur blijft
bij de juistheid van zijn besluit. Het
zegt dat toetsing daarvan ligt bij de
rechter. De ontslagen docenten, van
wie Sturm inmiddels een functie In
Enschede heeft aanvaard, zijn dan
ook van plan hun ontslag aan de
rechter voor te leggen Er heeft ook
een gesprek plaats gehad tussen hen
(vergezeld van een raadsman) en het
bestuur. Dat was wederzijds be
doeld om een weg te vinden naar de
oplossing van het conflict. Conclu
sie was dat beide partijen behoefte
voelden aan intern beraad De ko
mende dagen zal moeten blijken of
dit gesprek werkelijk nut heeft
gehad
„In dit soort ontwikkelingen worden
er natuurlijk altijd fouten ge
maakt", zegt ons de van een af
standje naar het Moller-instituut
kijkende directeur. „Democratise
ring stelt hoge eisen aan de mensen
en wij wij zijn daar. aan beide zij
den. slecht voor opgevoed Barens
weeën zijn echter onontkoombaar
wil er iets nieuws worden geboren
Moeilijk vooral blijkt het altijd weer
te zijn elkaar bij voorbaat het ver-
trouwpn te geven dat nodig is om tot
duidelijker contouren te kunnen ko
men en het samen denken en het
samenwerken zo te kunnen organi
seren dat het aan beide kanten
vruchtbaar is
,De krant moet je zonder een
woordenboek kunnen lezen Maar
het lukt niet altijd zo duidelijk te
zijn. Trouwens, in sommige geval
len brengt zelfs het woordenboek
geen opheldering. Omdat het
duistere woord afkomstig is uit
een bepaalde taalkring en tot een
vakjargon behoort.
Zo'n eigen taalkring wordt bij
voorbeeld gevormd door alles wat
tot „politiek Deii Haag' behoort
en de departementen met aanver
wante instanties Het kan jaren
duren voor woorden uit deze hoek
tot een woordenboek zijn doorge
drongen. Terwijl het halve land er
toch mee te maken heeft
Zo n woord, waartegen iedereen
in deze tijd van het invullen van
de belastingpapieren aanloopt is
„forfait' Om eerlijk de inspec
teur in te lichten moet je weten
wat een ..huurwaardeforfait" is.
een „reiskostenforfait" en moge
lijk nog meer forfaits. En als dan
in de Tweede Kamer ook nog ge
sproken wordt over belasting en
huisvestingproblemen paraderen
de „forfaits" ook nog door de
krantekolommen. Terwijl zelfs de
grote Van Dale ons in de steek
laat. Want „forfait' is volgens dit
woordenboek 1 bij de hoop. in
eens. voetstoots 2 (handidiscon-
tenng a forfait, onder afstand van
recht op regrës enz. enz Prisma's
Vreemde Woordenboek Van
Dale heeft niet het laatste woord
geeft de afkomst van het woord
aan. namelijk het Franse woord
forfaire. De vertaling is: buiten de
norm iets doen. misdoen En ook
afwijkend handelen Het is een
verrassende verklaring. Het kan
toch niet de bedoeling van de
inspecteurs zijn denk aan hun
brief over de koopsompolissen
aan de voorzitter van de Tweede
Kamer ons met de forfaits, al
lijkt hel er taalkundig op. op het
spoor van de misdaad en valse
aangifte te zetten.
Nee. de bedoeling van de invoe
ring van de „forfaits" is de invul
ling van het belastingbiljet ge
makkelijker te maken, zodat de
opgaven op het biljet eerlijker
kunnen zijn
Die eerlijkheid geldt ook van de
kant van de belastingdienst te
genover de belastingbetaler Zo is
het billijk de reiskosten naar het
werk van het inkomen af te trek
ken. zodat je minder belasting
hoeft te betalen Maar aangezien
er geen afstand tot welk werk ook
precies gelijk is. heeft de belas
tingdienst. om een administratie
ve chaos te voorkomem. een aan
tal vaste bedragen vastgesteld (in
de toelichting op het belastingbil
jet staan ze in een staatje ver
meld) die kunnen worden afge
trokken. Deze vaste afgesproken
en vastgestelde bedragen zijn nu
de „forfaits".
Het huurwaardeforfait is ook zo'n
vast bedrag iin de toelichting is
weer een tabel opgenomeni dat
bij het inkomen moet worden op
geteld. omdat de gelukkige hui
zenbezitter geen huur hoeft te be
talen zoals de buurman tegeno
ver. maar wel zijn hypotheekrente
die hij moet betalen weer kan
aftrekken van het inkomen
Dat moeilijke woord forfait",
waarmee meer dan de helft van
de burgers heeft te maken, staat
dus voor simpele, alledaagse en
rechtvaardige dingen als het wo
nen en reizen En wat het „mis
doen" betreft! let maar niet op
het woordenboek
Inwoners van het Brabantse Eer-
sel die een voortuintje rijk zijn.
krijgen voor niets een boom van
de gemeente. Zij kunnen zelfs nog
kiezen uit vier verschillende soor
ten Voorwaarde is dat de boom
pjes minstens tien Jaar blijven
staan op de plaats waar ze ge
plant worden Ze worden gratis
thuisbezorgd
De „rainbow warrior", een schip
van de internationale actiegroep
..Greenpeace" die onder meer
protesteert tegen de vangst van
met uitsterving bedreigde walvis
sen. zal van 16 tot 20 mei naar
Nederland komen
Het schip, dat is aangeschaft met
gelden van de actie Geef om de
Natuur, zal aanleggen in Rotter
dam, Amsterdam en Harlingen.
In Harlingen wil de groep steun
geven aan tegenstanders van ver
vulling van de Waddenzee Verder
wil men in ons land geld inz - me
len en proberen bemanningsleden
aan te trekken Later gaat de
..Rainbow warrior" naar Oslo om
te protesteren tegen de voort
gaande vangst van de „minke of
kleine vinvis die met uitsterving
wordt bedreigd
