3onn vraagt Amerika
iazi-kunst terug
1
TIP VOOR MAART:
KoopdenieuweTIPinde supermarkt
UNST
deTijd
deTijd
deTijd
deTijd
4
imsterdams
'hilharmonisch weer
lewoon aan het werk
Alternatief geschenk
tijdens boekenweek
F
filmfestival
terlijn opent
net 'Première'
UIT DE WEEKBLADEN
'Wie is mijn naaste?'
Weekblad
Record
Memoires
Belastingen
Hulp aan Cuba
Begerige VVD
Gevangenen
Minderheden
Rood en lastig
ïhaplin verbrandde
lerste eigen film
iERDAG 23 FEBRUARI 1978
TROUW/KWARTET
11
iSHINGTON (AP) De Amerikaanse regering is van plan op korte termijn een beslissing te
tien over een Westduits verzoek om teruggave van duizenden kunstwerken, die aan het einde
1 de tweede wereldoorlog in beslag werden genomen.
schilderijen werden geconfis-
j omdat men bang was dat hun
jning mogelijk aanleiding zou
■n tot het opleven van de Duitse
lire geest. In de Verenigde Sta
lijn slechts enkele van deze wer-
tentoongesteld. Het merendeel
j de schilderijen is opgeslagen in
i gebouw in Washington en in een
jrdepot in Zuid-Colorado.
tgering in Bonn is tot haar ver-
gekomen op aandringen van
itenaars en hun families, die het
;e culturele erfgoed uit de be-
;ken periode willen behouden.
ti-Führer Adolf Hitler gaf destijds
Iracht tot een uitgebreide kunst-
campagne. Kunstschilders moesten
bezoeken brengen aan het front, ge
vangenissen en vluchtelingenkam
pen om de Nazi-gedachten ten aan
zien van de tweede wereldoorlog op
het linnen vast te leggen.
Na afloop van de oorlog werden bij
na 9000 werken naar de Verenigde
Staten verscheept, waarvan er vele
inmiddels spoorloos verdwenen zijn.
In 1973 liet het Amerikaanse leger
weten dat de in beslag genomen col
lectie nog 6300 schilderijen bevatte.
In 1961 werden meer dan 1600 wer
ken aan West-Duitsland teruggege
ven, waar zij echter tot op heden niet
zijn tentoongesteld. Mevrouw Bess
Hormats, de vroegere beheerster van
de collectie, zei onlangs in een inter
view met de Washington Post, dat
niet alle Duitse schilderijen kunnen
worden bestempeld als Nazikunst.
Sympathiek
lor Jac. Kort
ki
ISTERDAM Ternauwernood zijn de feestelijkheden van
|t zilveren jubileum voorbij,, of de „gewone" werkzaamheden
in het Amsterdams Philharmonisch Orkest en zijn dirigent,
|ton Kersjes nemen weer een aanvang.
(jsdagavond stonden zij opnieuw
het podium van het Concertge-
jiw voor de uitvoering van werken
li Vivaldi, Mozart en Duruflé. Ro-
i Allwaon, plaatsvervangend eer-
f concertmeester en Ronald Ma-
i die als eerste concertmeester bij
t APhO werkzaam is, traden op als
jsten in het Concert voor 2 violen
strijkorkest in a, opus 3 nr 8 van
jtonio Vivaldi.
deden zulks met fraaie toon, uit-
Ikende homogeniteit en boeiende
brdracht, waarbij het orkest voor
L goed sluitende begeleiding zorg-
feg
or redenen die jl. maandag in deze
jriek zijn vermeld, kon Bella Davi-
vitch haar aandeel in het gepro-
immeerde concert voor twee pia-
s van Mozart niet vervullen. De
dende engel was ook dit keer
er de in Londen woonachtige Hon-
pianist. Peter Frankl. Hij
dde, eveneens van Mozart, het
loconcert in C groot. K.V. 503.
werk uit 1787, dezelfde tijd
irin de Praagse symfonie ont-
id, een werk ook, waaruit veel
;nsvreugde tot ons komt.
kl gaf van dit Concert een
ichtig doorzichtige vertolking,
k genuanceerd, en van grote bewe-
lijkheid in de hoekdelen, waarbij
t orkest zich tan nauwste aan-
lot. Na de pauze betraden het
lonkunstkoor Amsterdam, de mez-
sopraan Carolyn Watkinson en de
riton, Ruud van der Meer het po-
im voor de uitvoering van het Re-
iem (1947) van de Franse compo-
It Maurice Duruflé geboren in
)2
jt is een compositie naar de beste
idities van de Franse school sinds
ndy en Fauré. Het Gregoriaans
lelt in dit werk een opvallende rol.
:rliJN (Reuter). Gisteravond
de 28ste „Berlinale", de grote te-
nhanger van het filmfestival van
nnes. in Berlijn geopend met de
n ..Première" van de omstreden
illywood producer John Cassave-
In totaal nemen twintig landen
el aan de strijd om de gouden en
veren „beren" die als onderschei
den zullen worden uitgereikt,
ft accent bij dit filmfestival s
oral liggen op films uit landen die
g weinig als filmproducenten be
nd zijn. Onder die landen bevin-
n zich Australië en Cuba die res-
ctievelijk negen en vijf films in-
nden. Voor het eerst sinds 1973
irdt ook weer deelgenomen door
aël. Een groot aantal films komt
landen van het oostblok. Opval-
ïd is de afwezigheid van nieuwe
anse films. De directeur van het
itival Wolf Donner schrijft dit toe
n een crisis in de Franse filmindu-
ie die vergelijkbaar is met die in
est Duitsland van een jaar of tien
leden. Voor het eerst heeft de Be-
nade ook een afdeling kinderfilms
larvoor tien inzendingen kwamen
Australië. Engeland, West Duits-
id. India en Oost Europa
Het is uitstekend voor koor en orkest
geschreven en heeft enige mooie so
logedeelten. Koor, solisten en orkest
gaven van het werk een uitstekende
vertolking, door Anton Kersjes op
inspirerende wijze geleid.
„Op sommige schilderijen worden
gevangenen zelf zeer sympathiek ge
portretteerd. Gevechtsscènes wor
den voor het merendeel objectief
weergegeven; de kunstenaars heb
ben in hun werken zelf vaak hun
afschuw over de oorlog tot uitdruk
king kunnen brengen", aldus me
vrouw Hormats. „Na de inval in Rus
land komt de Duitse kunst echter in
het teken van de tragiek en de ont
moediging te staan. Men schildert de
ongelukkige soldaten, die zich door
de Russische sneeuw voortslepen.
Mevrouw Hormats is van mening dat
de schilderijen aan West-Duitsland
moeten worden teruggegeven. „De
relatief weinige werken, die nazi-pro-
pagandaschilderijen kunnen worden
genoemd, zien er slechts een genera
tie nadat zij voor het duizend-jarige
rijk werden vervaardigd al zó pom
peus en belachelijk uit, dat zij alleen
door de meest extreme leden van de
neo-nazi beweging serieus genomen
kunnen worden."
De werken werden destijds in beslag
genomen krachtens een regeling in
de Potsdam-overeenkomst welke be
paalde dat de bezetting van Duits
land erop gericht was „de nationaal-
socialistische partij en daaraan ge
lieerde organisaties te vernietigen,
alle nazi-instellingen te ontbinden,
ervoor te zorgen dat zij geen nieuw
leven meer worden ingeblazen en
alle nazi- en militaristische activitei
ten of propaganda te voorkomen".
De slachtoffers
van de computer
of de ondergang van de
'mavo-klantjes'. Joan
Smithuis beschrijft hoe na
de fusies nu ook de
automatisering de gewone
kantoorman en -vrouw
bedreigt. Vooral in het bank
en verzekeringsbedrijf is
veel eenvoudig werk
verdwenen: 'Nu mikken wij
op havo plus een feeling
voor exacte vakken.'
Een slecht
geweten
is voor een rechter
noodzakelijker dan een
toga. Zegt mr. J. van Andel.
scheidend president van het
gerechtshof in Arnhem. En:
'Van gevangenisstraf, zoals
ze op 't ogenblik meestal ten
uitvoer wordt gelegd,
verwacht ik geen enkel heil.'
Een openhartig interview
van H. van Run.
GOUDA De werkgroep christelijk boekenweek geschenk heeft ervoor
gezorgd dat ook dit jaar weer een alternatief boekenweekgeschenk kan worden
uitgereikt. Vorig jaar werden van het boekje „Het gouden sieraad" van Piet
Prins tijdens de kinderboekenweek door ruim 350 boekhandels meer dan
260.000 exemplaren verkocht.
De werkgroep is nu gekomen tot een uitgave „Wie is mijn naaste?" als
boekenweekgeschenk 1978. Legerpredikant J. J. Poort heeft het geschreven.
Het heeft als ondertitel: Vijf praktische oefeningen in naastenliefde.
De auteur had als opdracht te schrijven over „Bijbel en communicatie", omdat
het thema van de boekenweek „Boek en communicatie" is. In zijn voorwoord
geeft de schrijver echter toe dat hij daarin niet geheel geslaagd is.
Het is dan ook geen theoretische verhandeling geworden, maar vijf levensechte
praktijkverhalen, geput uit de ervaringen van de auteur. Aldus de werkgroep.
Deze uitgave zal tijdens de Boekenweek 1978 (van 2 tot en met 11 maart) in vele
boekhandels gratis verkrijgbaar zijn bij een aankoop van 17,50 aan boeken.
Na de boekenweek is de prijs 4,90.
Verder
De voorzitter van de
Katholieke Onderwijs
Vereniging: 'School
moet opvoeden tot
werkloosheid' Arie Kuiper:
Hulp aan Cuba moet
dóórgaan H.J. Neuman:
Bezit israel kernwapens?
Henk Suèr: Corruptie in
Hilversum.
Bon voor proefabonnement
6 weken de Tijd voor 6 gulden.
naami
-N
plaats-
l181
Zonder postzegel zenden aan de Tijd.
Antwoordnummer 6, Amsterdam
Betaling na ontvangst van acceptgi
Betaling na ontvangst van acceptgiro.
Overal te koop: 12.50 l
^tóonnementerv W. 020-23 M
Kind in bad verdronken
ARNHEM (ANP) - De zesjarige Ed
win Dreijling uit Arnhem is verdron
ken toen hij in bad zat. De jongen
heeft vermoedelijk een aanval van
epilepsie gehad. Toedienen van
zuurstof mocht niet meer baten.
Accent
Accent zoekt het weer in wat stunt
werk, zoals het verhaal van een Bel
gische kelner die de „friet" niet zag,
uitgleed (nee, niet bedoeld als mop)
en voor de veertigste keer in zijn
leven een lichaamsdeel brak:
Record!
En een verhaal over de kever van
Volkswagen (inclusief de verdachte
afkomst van het wagentje), waarvan
straks de twintig-miljoenste zal zijn
geproduceerd. Fords record met de
T-Ford (vijftien miljoen) was al in
'72 gebroken. Record!
Voorts een verhaal over ex-minister
Jan Pronk wiens dronken aanwezig
heid in de Tweede Kamer een „triest
dieptepunt was in de annalen van
ons parlement", aldus Accent.
Record!
Pikante bijzonderheid: Pronk zou
„meer dan eens" handtastelijk zijn
geweest tegenover KLM-stewardes-
sen, iets wat op de bijgeplaatste foto
overigens niet wordt gedemon
streerd.
Accent kijkt ook achter de scher
men van de bokssport, met name
naar het duel tussen Mohammed Ali
en Leon Spinks, waarvan de uit
komst doorgestoken kaart was. Het
ging om de jackpot, „ongetwijfeld
een record".
In het kader van de strijd tegen de
RAF neemt het blad de Radio Stad
Amsterdam op de korrel.
Elseviers Magazine
Een gluurderige foto van Nixon en
diens voormalige stafchef Halde-
man siert het omslag van Elseviers
Magazine, die daarmee het eerste
van een serie hoofdstukken uit Hal-
demans memoires publiceert. De
vraag blijft in hoeverre de krasse
onthullingen op waarheid berusten,
dan wel een goede oude dag voor
Haldeman moeten waarborgen.
Daarover helaas geen letter.
Omgeven door kleurenfoto's een re
portage over het bezoek van het
koninklijk paar aan Suriname,
waarin ook aandacht voor de ont
wikkelingsproblemen: „Wij hebben
hier een kans te bewijzen dat een ex-
kolonie ook in deze tijd zonder revo
lutie of dictatuur uiteindelijk self
supporting kan worden".
EM is teleurgesteld over het schaar
se aantal man-uren dat de aankoop
van de F-16 (de order van de eeuw)
ons bracht: „De F-16 bracht wel
werk, maar niet in Nederland".
Hoogendijk schrijft over „de heilige
koe" van ons land: de sociale voor
zieningen. „Wie ernaar kijkt, is al bij
voorbaat verdacht".
Vrij Nederland
De belastingaffaire bij de Holland
Amerika Lijn is volgens Vrij Neder
land een belangrijke testcase voor
het prestige van de overheid, temeer
daar het blad verbanden legt naar
oud-staatssecretaris Grapperhaus
(thans commissaris van de HAL). In
hetzelfde artikel worden de belas
tingtrucs uit de doeken gedaan,
waarvan de HAL zich zou bedienen.
Mies Bouwman vertelt over de on
dergang van haar programma „Net
werk". Over de verstrengeling van
belangen in Hilversum zegt ze: „Ie
dereen weet dat er van alles gebeurt,
maar niemand doet er wat aan.
Maar de AVRO-top zei: kindje, wat
maak je je toch druk. Er is in ons
bedrijf werkelijk niets aan de hand".
Hans Smits ziet „witte plekken" In
het dagboek van Ed. van Thijn:
„Het is boeiend om te lezen, maar
het vormt geen basis voor de toe
komst".
In het kleurenkatern alles over de
buikwind. ofwel de flatus, ofwel ge
woon gasvorming bij de mens.
De Tijd
„Ik sta pal voor de katholieke
school. Dat is mijn eerste keus",
zegt voorzitter Sef van Wegberg van
de Katholieke Onderwijsvereniging
(KOV) in De Tijd. „Maar waar de
omstandigheden daartoe aanleiding
geven, vind ik de oecumenische
school een heel aanvaardbaar alter
natief. Ik wil dat dan positief tege
moet treden."
„Als Cuba in Afrika verkeerde din
gen doet (volgens de PSP in Ethio
pië, volgens mij vooral in Angola),
waarom moeten we dan die Cubaan
se arts die zit te springen om een
röntgenapparaat, daarvoor straf
fen? vraagt Arie Kuiper zich af. Hij
beschouwt dat als een vorm van
neo-koloniaal paternalisme waar we
nu maar eens vanaf moeten en pleit
dan ook voor hulp aan Cuba. net zo
goed als hulp aan Indonesië.
De scheidende president van het
Arnhemse gerechtshof mr J. van An
del laat zich openhartig ondervra
gen door Herman van Run. Mr Van
Andel: „Ik heb m'n hele leven in een
toga gezeten en ben eraan gewend,
maar ik vind 't een nutteloze verto
ning. Een verkleedpartij die er al
leen maar toe kan bijdragen een
afstand te vergroten, die juist ver
kleind moet worden."
De Groene
„Een onheilspellende ontwikkeling"
signaleert Maarten van Dullemen in
De Groene op het ministerie van
ontwikkelingssamenwerking, waar
in snel tempo een aantal zaken van
de door Pronk ingebouwde progres
sieve elementen wordt ontdaan.
„Het lijkt erop, dat het CDA bereid
is zonder al te veel pijn in het hart,
een begerige WD wat brokken toe
te werpen. Om zich elders, bijvoor
beeld op het punt van de sociale
minima, voorlopig nog wat staande
te kunnen houden".
Annet Bleich noemt de vijf anti
terreurwetten, die vorige week met
slechts één stem meerderheid in de
Westduitse Bondsdag werden aan
genomen „een nieuwe aanslag op de
Duitse rechtsstaat". „Het ls niet
meer de melkboer die je uit bed
belt" staat er boven haar verhaal.
Op de middenpagina's gaat Geert
Mak in op de „wonderbaarlijke uit
tocht uit de psychiatrische inrich
ting San Giovanni" uit Italië oftewel
„Afscheid van de sleutelbossen en
de witte jassen in Triëst". Flip
Schrameijer concludeert dat na vijf
jaar actie in de Nederlandse psychi
atrie nog „veel te gek is gebleven".
De Nieuwe Linie
In De Nieuwe Linie schrijft W. F.
Werthelm dat er voor minister De
Koning van ontwikkelingssamen
werking geen reden tot tevreden
heid ls over het vrijlaten van een
aantal politieke gevangenen. Hij
noemt het „een nieuw Indonesisch
schimmenspel", omdat ze praktisch
allen geselecteerd zijn op slechte
gezondheidstoestand of hoge leef-
tijd.
In DNL verder veel aandacht voor
Chili. Kook Koster beschrijft zijn
terugkeer in dit land na vier jaar en
merkt op, dat Pinochet of Pinoccio
zoals de bevolking de tiran noemt,
met z'n verklikkersapparaat één
ding heeft bereikt: angst, vrees en
stilte. Luis Corvalan zegt in een in
terview met Jan Keulen als secreta
ris-generaal van de Chileense Com
munistische Partij, dat zijn streven
is: „alle stromingen van de oppositie
verenigen".
Hervormd Nederland
Hervormd Nederland heeft een le
zenswaardig artikel met Herman
Verbeek, voorzitter van de PPR en
priester van professie. Verbeek zegt
een heleboel kernachtige dingen, zo
als „Je kunt alleen geloofwaardig
voor minderheden opkomen als je
zelf minderheid bent". Hij is in de
politiek gegaan omdat hij „als pries
ter alleen maar bezig was slachtof
fers op te lappen. Aan de oorzaak
van het kwaad kwam hij niet toe".
En dan besteedt HN ook aandacht
aan het omstreden „voetballen in
Argentinië". Bert Schuurman zegt:
„Wanneer men tussen „ja" en
„neen" door wil gaan en ik denk
dat dat kan zal dat alleen maar
geloofwaardig kunnen als de solida
riteit met de voor de mensenrechten
vechtende Argentijnen zo effectief
mogelijk gestalte krijgt."
Voorts filosofeert Gerard de Haas
over het toenemende verschijnsel
dat de mensen steeds meer met hun
voornaam aangesproken (of beje
gend?) willen worden.
Gerard Hulshof neemt ons radio-
bestel onder de loep en Henk Koet
sier schrijft over de salariskwestie in
verband met de groep leraren die
wensen te matigen. Ten slotte in HN
Rudolf Poortier over het werk van
de schrijfster Hella Haasse.
Haagse Post
De Haagse Post laat de fors gebouw
de en populaire ex-staatssecretaris
Jan Schaefer aan het woord in ver
band met de kofnende gemeente
raadsverkiezingen. Schaefer stelt
zich teweer tegenover de CPN en
merkt op: „Ik wil ervoor zorgen dat
Amsterdam rood en lastig blijft"
Ook in HP natuurlijk de kwestie van
het wereldkampioenschap voetbal
len, echter benaderd vanuit de ge
zichtshoek van de guerrillabewe
ging de Nonteneros, die niets van
een boycot wil weten. HP vroeg naar
de motieven.
Het blad brengt verder een huive
ringwekkend verhaal over de Ameri
kaanse waanzin van het eind van de
Jaren vijftig, toen men (evenals nu
met de neutronenbom, het lijkt een
herhaling) ervan uitging dat tacti
sche kernwapens werkelijk bruikba
re wapens waren op een werkelijk
(Europees) slagveld. Derhalve wer
den mariniers zo dicht mogelijk bij
de haard van nucleaire explosie ge
plaatst. waarna ze, als de hittegolf
was gepasseerd, naar het centrum
moesten oprukken. Alles werd ge
filmd onder de tekenlilmachtige ti
tel „Operatie Smoky". Maar van de
mariniers die destijds aan het ge
weld werden blootgesteld weet nie
mand het fijne af. Zeker is dat cr
heel wat aan leukemie zijn gestor
ven.
EW YORK (AFP) - De op 25 de-
imber overleden Charlie Chaplin
Kft de negatieven van de eerste
lm die hij maakte door vuur ver-
f'tigd „Uit jaloersheid omdat hij
lm goed vond, maar er zelf geen
mie rol in speelde", aldus zijn
V'hter Geraldie in een interview in
i Amerikaans tijdschrift Zij ging
fel in op vragen wat voor (ilm het
en wanneer hij werd gemaakt
mimhuis
Lente in huis en tuin Eet u smakelijk
de grote schoonmaak: en voordelig:
snel en grondig, aardappelvariaties
stap voor stap ovenschotels
]|l| nu de tuin opknappen alles over varkens-
iljl de versierde paastafel vlees
3U tips die geld besparen 15 soorten brood
hartige taarten
ruim 200 menu-
combinaties
U en uw gezin
belastingtips
voor vrouwen
zakgeld: hoe en wat?
mooi door gezichts
maskers
vakantie-verzekering
tips, tips, tips
