Nieuwe theorie over
ontstaan methodisme
Een onafhankelijk, evangelisch
wijs boek van ds. H. A. Visser
en
Wereldgebedsdag
op vrijdag 3 maart
Poolse protestanten voelen druk 'roomse kerk'
'Opnieuw onder de hoogtezon'
Anti-bekeringswet in Israël
niet tegen kerken gericht
Bijbels komen
terecht in Rusland
Vrijgemaakte omroep
heeft eigen studio
Nieuwe
boeken
VANDAAG
Voorbijganger
u:
WOENSDAG 22 FEBRUARI 1978
KERK
Trouw/Kwartet
Ds H. A Visser, de bekende Amsterdamse
predikant en Hoogtezon-dominee. heeft
tientallen van jaren gekeken achter de
schermen van wat dr A Kuyper met onbe
doelde ironie noemde „de praktijk der god
zaligheid" Die praktijk is er dan ook dik
wijls naar. In zijn jongste boek: Opnieuw
onder de hoogtezon luitg Boekencentrum
bv. s-Gravenhage. 206 blz.. 18,90; de hier-
oij afgedrukte illustraties zijn uit het boek
overgenomen» komt hij tot dc conclusie:
„Ook in de gemeente zijn er rechtvaardigen.
Je kunt ze op je vingers tellen, maar ze zijn
er" «bl. 164).
Dit zinnetje is typerend voor het hele boek.
Hier spreekt geen berusting, ook geen scep
sis. maar levenslange ervaring en een geloof
dat het nooit opgeeft.
Na een Ten Geleide van Rien van der Schee,
hoofd Programma afdeling Gesproken
Woord NCRV-radio. behandelt ds. Visser de
volgende onderwerpen: Praten. Vergeven en
vergeten. Over God gesproken. Navolging
van Chnstus. Huwelijksproblemen. Onze
naaste. Als je graag kinderen wilt hebben en
Rouwverwerking.
Deze bundel radiotoespraken, die zich dit
maal ook richt tot mensen die niet bepaald
ziek zijn, getuigt van levenswijsheid. Alweer
merkwaardig dat ik net bezig was met de
lectuur van nummer 1 der 18e jaargang van
Wijsgerig Perspectief op maatschappij en
wetenschap, over het thema Wijsheid. Wat
hier in abstracte beschouwingen wordt uit
eengezet. kan misschien worden samenge
vat met de uitspraak van prof. dr. R. F.
Beerling in zijn artikel „Stuksgewijsheid":
„De wijze houdt geen omslachtige vertogen
maar geeft voorbeelden en aanwijzingen."
Vissers boek beantwoordt hieraan vol
komen.
Eigenlijk kun Je deze bundel niet bespreken,
je moet hem citeren. Uit een paar vellen
citaten heb ik een eigen opvolging van on
derwerpen gedistilleerd, namelijk: vrouwen
en mannen, huwelijk, ouderschap, jongeren,
familie. Voorts: geloof, navolging van Chris
tus. rechtvaardigheid, en ten slotte: Kerk en
oecumene. Men moet wel bedenken, dat
citaten in hun verband moeten worden gele
zen. want los van hun context komen ze
altijd iets harder aan dan bedoeld is. Hier
volgt een beperkte keuze uitspraken over de
zoéven genoemde onderwerpen. Aanha-
door dr. C. Rijnsdorp
lingstekens laat ik maar weg: het noemen
van de pagina's lijkt me niet ondienstig.
Citaten
Je kunt Je op de ogenschijnlijke lieftallighe
den van veel vrouwen geducht verkijken
(11). Elke vrouw heeft een gebruiksaanwij
zing (146). Uiteindelijk zijn vrouwen, èls ze
onaangenaam willen zijn, veel machtiger
dan mannen (157).
Ik geloof dat wij mannen vaak lijden aan
een grenzeloze zelfoverschatting (17). Bij
veel echtscheidingen is er geen derde in het
spel (113). Echt huwelijksgeluk wordt je
nooit in de schoot geworpen 143). Je kunt in
je huwelijk door de partner gemaakt en
gebroken worden (12). Dat je elkaar trouw
zult blijven, kun je niet beloven, dat je het
wilt doen. is het enige wat je beloven kunt
(13). De diepste nood van veel huwelijken is
dat men elkaar ontwijkt (18). U mag uw man
nooit aan een Gestapo-verhoor onderwer
pen (40).
Het valt me op hoeveel ouders hun kinderen
ongelooflijk veel kwaad gedaan hebben (36).
Uit jarenlange ervaring weet ik dat vooral
de ouders en de grootouders veel meer moei
te hebben met het gemengde huwelijk dan
de jonge mensen zelf (101).
Veel ouders leren het blijkbaar nooit om
hun kind als een volwassen en zelfstandig
mens te beschouwen (118). We krijgen kin
deren om ze los te laten (182). In onze tijd
vindt iemand van 18 jaar zichzelf volwassen
en zelfstandig. Misschien is er een grotere
discrepantie tussen de lichamelijke en gees-
niet door de dood. maar door het léven
verloren hebben (117).
Christus navolgen is niet en nooit: Christus
nadoen (73). Navolging en vervolging liggen
in eikaars verlengde (76). Stormt het. omdat
ik Jezus navolg of omdat ik Jona ben? (79).
Het land der Gadarenén ligt niet meer aan
de overkant van de zeewe wonen er
middenin (83). Jona moest solitair, eenzaam,
zijn voordat hij weer solidair, gemeen
schapsmens, kon worden (24). Je haat kan je
letterlijk verteren (32). Wie niet vergeven
kan, gaat zelf te gronde (38).
In de loop der jaren heb ik ontdekt dat veel
dominees de marionetten van hun kerke-
raad zijn (103). Waarachtige oecumene be
gint bij eikaars doop (105). Anti-Christelijke
mensen zijn er nauwelijks. Anti-kerkelijke
mensen zijn er veel meer (108). Wij moeten,
omdat wij onze principes niet ik praktijk
kunnen brengen, onze praktijken niet tot
principe verheffen (179). Dit laatste is een
uitspraak van de r.k. theoloog Rahner.
Eén punt
telijke volwassenheid van de jonge mensen
dan vroeger (91). Ik ontmoet nog weieens
heel oude jonge en heel jonge oude mensen
(93). Er zijn naaste familieleden die elkaar
Ik moet wel ophouden met citeren, omdat er
één punt is, waarover ik met de auteur van
mening verschil. Op bl. 85 schrijft hij: „Beze
tenheid door duivelse geesten bestaat niet.
De enige geest die je tot verkeerde dingen
kan brengen is je eigen geest." Maar behoort
het niet tot het wezen van 's mensen geest,
dat hij openstaat voor transcendente invloe
den? Natuurlijk wil de schrijver waarschu
wen tegen middeleeuws bijgeloof, dat hek
sen naar de brandstapel verwees. Bezeten
heid is een extreme zielstoestand, waarbij
de mens, zoals de uitdrukking terecht luidt,
.zichzelf niet meer is" en instrument wordt
van goede of kwade machten en bij ingewik
kelde gevallen van beide tegelijk. Er is geen
bekering, geen kunstinspiratie, geen oerge-
dachte van een wereldgodsdienst of het is in
ruime zin een geval van bezetenheid. Macht
is ten diepste altijd persoonlijke macht"en
daarom geloof ik in engelen en demonen. De
moeilijkheid is hun identiteit vast te stellen.
Demonen zijn meesters in het zich verkle
den. Natuurlijk is de mens aan het kwade
altijd medeplichtig en nooit het onschuldige
slachtoffer van zomaar een boze geest. En
dat wilde ds. Visser natuurlijk benadruk
ken. Overigens een wijs, onafhankelijk,
evangelisch boek dat zich bijzonder prettig
laat lezen.
Van een onzer redacteuren
DUBLIN Niet de gebroeders
Wesley zijn de grondleggers
van het methodisme, maar de
onbekende Ierse student Willi
am Morgan. Dit schrijft de Ier
se lord Kilbracken in het histo
risch tijdschrift Leitrim Guar
dian. Kilbracken is een nako
meling van Morgan.
Het methodisme. de machtigste op-
John Wesley
wekkingsbeweging die het christen
dom ooit gekend heeft, is ontstaan
uit een kring van studenten rond het
jaar 1730 in Oxford. Deze studenten,
de zogenaamde „holy club", kwamen
regelmatig bij elkaar voor bijbelstu
die en gebed. Ook evangeliseerden
zij en deden sociaal werk onder zie
ken en gevangenen. Om hun strenge
zelftucht, vasten en ascese werden
zij door hun mede-studenten spot
tend „methodisten" genoemd. Die
betiteling namen zij als ere-naam
over en thans zijn er over de hele
wereld circa 25 miljoen methodisten.
Ook andere groepen, zoals het Leger
des Heils, zijn uit het methodisme
voortgekomen.
Altijd is aangenomen, dat John Wes
ley en zijn broer Charles de „holy
club" van studenten begonnen wa
ren. maar lord Kilbracken meent nu
de bewijzen te hebben, dat de stu
denten zich onder de leiding van zijn
voorvader William Morgan al metho
disten noemden en dat de Wesley's
dit begrip pas later overnamen.
William Morgan stierf al in 1732, op
twintigjarige leeftijd, en de Wesley's
hebben de beweging vervolgens de
grote verbreiding gegeven, aldus Kil
bracken.
De methodistische kerkhistoricus
uit Dallas (VS) betwijfelt vooralsnog
het verhaal van de Ier. Hij wijst erop,
dat John Wesley acht jaar ouder was
dan William Morgan en Charles Wes
ley vier jaar ouder.
CONFERENTIES
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Op de eerste vrijdag in maart zal in meer dan
180 landen weer de wereldgebedsdag worden gehouden.
3 MAART 1978
JERUZALEM De staatssecretaris van het Israëlische ministerie van
godsdienstzaken.Jsrael Lippel. heeft de protesten tegen de zogeheten „anti-
zendingswet". die 1 april van kracht wordt, als ongegrond van de hand
gewezen. Deze wet stelt elke verandering van godsdienst die plaatsvindt
door verleiding met geld of met andere materiële toezeggingen, strafbaar.
Volgens de staatssecretaris heeft de wet slechts de kleine protestantse
sekten die zonder enig verantwoordelijkheidsgevoel opereren, voor ogen. De
bestaande kerken hebben volgens Lippel daarentegen een bevoorrechte
posiüe. die zelfs de Joodse kerken ontbeert. Hij noemde als voorbeeld het
feit dat zijn ministerie alle invoerrechten voor de kerken betaalt, „ook van
de dure wagens van de patriarchen".
Volgens de raad van christenen in Israël zou de nieuwe wet de deur
wagenwijd openzetten naar willekeur tegenover godsdienstige minderhe
den. die aan hulpverlening zouden doen.
Ik denk dan al bij voorbaat dat
Voor dames die deel uitmaken van
kerkelijke beleidsorganen, m.m.v.
mevr. G. M. R. Jonker, 1-2 maart,
Stoutenburg bij Leusden. Inf. en
aanm. Toerustingscentrum, tel. 033-
43244.
Muziek op de klup, voor leiding
jeugdclubs, 3-4 maart. De Olde
Vechte, Ommen (tel. 05291-1963).
Over het verwerken van verlies bij
kinderen, voor alleenstaande ou
ders, 3-5 maart, Ons Erf, Berg en Dal
(tel. 08895-1744).
Witte plekken op de wereldkaart, bij-
tankdag van de hervormde zending
over gebieden waar het evangelie
niet of nauwelijks is doorgedrongen,
zaterdag 25 februari 10.30-15.30 uur.
Zendingsbuteau, Oegstgeest (tel.
071-152940).
Racisme. Zijn er oorzaken aan te
geven, waarom het racisme zo hard
nekkig is? m.m.v. drs. J. D. B. van
der Meulen, zaterdag 25 februari van
10.15 tot 16.30 uur. Toerustingscen
trum, Leusden (tel. 033-43244).
De Bijbel kreatief, voor leiders
christelijke Jeugdclubs, die op ande
re manier met de bijbel aan het werk
willen (rollenspel, handenarbeid
e.d.), 25 en 26 februari, De Olde
Vechte. Ommen (tel. 05291-1963).
Charismatisch gebedsweekend te
Stoutenburg bij Amersfoort o.l.v.
Auspicius van Corstanje ofm, 25-26
februari (ook 29-30 april). Inf. en
aanm. tel. 033-40848.
Arbeid en nieuwe levensstijl, con
tactdag voor nieuwe levensstijl
groepen in Gelderland, zaterdag 25
februari 10-15.30 uur in de Wester-
kerk te Arnhem. Inf. en aanm. tel.
085-456047.
ERLANGEN - Dat de vijfduizend
Duitstalige bijbels, die de lutherse
wereldfederatie onlangs naar de
Sowjet-Unie heeft verstuurd, in de
Moskouse papiermolen blijven ste
ken, heeft de Martin Lutherbond ten
stelligste ontkend. De bijbels, die In
overleg met de Sow jet-autoriteiten
zijn verstuurd, komen wel degelijk
op de plaatsen van bestemming te
recht. zo meent de bond, een evan-
gelisch-lutherse vereniging ten be
hoeve van lutheranen in de ver
strooiing.
ZWOLLE De gereformeerde om
roepvereniging (GOV) heeft in Zwol
le een eigen studio in gebruik geno
men om radioprogramma's samen
te stellen voor de zending. De ver
eniging verzorgt wekelijks een pro
gramma voor Suriname.
De leden van de GOV behoren tot de
gereformeerde kerken (vrijge
maakt). Hun eerste doel is zendtijd
te krijgen in Nederland. Toen de
toelatingsdrempel voor aspirantom-
roepen werd verhoogd van 15.000 tot
40.000, werd dat ideaal vrijwel on
haalbaar.
NEW YORK Het aantal Joden
in de wereld is in 1977 gestegen met
115.000 naar 14.259.000. In de Vere
nigde Staten wonen de meeste Jo
den (5.7 miljoen), gevolgd door Is
raël (ruim 3 miljoen) en de Sowjetu-
nie (2,7 miljoen). Nederland neemt
een bescheiden plaats op de lijst in
met 28.000 Joden, van wie circa 40
procent tot een van de Joodse kerk
genootschappen behoort.
In Nederland is de (vrouwen) wereld
gebedsdag sinds 1929 een begrip. In
achthonderd plaatsen in ons land
worden op 3 maart oecumenische
gebedsdiensten belegd.
Het woord 'vrouwen' is enkele jaren
geleden uit de naam van de dag
verdwenen, omdat men de indruk
wil vermijden, dat alleen vrouwen op
deze dag worden opgeroepen tot ge
bed. De liturgie wordt weliswaar
door vrouwen ontworpen en be
werkt, maar richt zich tot alle men
sen binnen en buiten de christelijke
gemeente. Zij is te verstaan als bij
drage van de vrouwen aan de ker
ken, waarin zij de vragen en noden
van de wereld voor God brengen.
Dit jaar werd de liturgie opgesteld
door vrouwen uit verschillende ker
ken in Canada. 'Gemeenschapszin in
onze dagen' is het thema, waarin zij
willen uitdrukken hoe voller en rij
ker hun leven in Canada is gewor
den, doordat mensen van verschil
lende culturen en talen daar hun
thuis hebben gevonden. „Als Cana
dezen roepen we onze broeders en
zusters over de hele wereld op tot
eenwording met ons en met elkaar,
zodat de totale mensheid naar een
heid en ongeschondenheid kan uit
groeien. Als wij zo bezig zijn, doen
wij Gods wil."
De liturgieviering is te beluisteren in
de middagpauzedienst van de
NCRV-radio, donderdag 2 maart,
12.55 - 13.30, Hilversum I.
Voor de jeugd is rondom hetzelfde
thema een liturgie ontworpen met
als titel „Denk eens aan een ander,"
waarbij speciaal gedacht is aan een
liturgische dienst op school.
Serie: „Vakantie en vrije tijd", uitga
ve van Elsevier Nederland BV. Prijs
per deel 12,90.
De volgende vier deeltjes van 80 tot
95 bladz. en goed geïllustreerd, ver
schenen in de serie „Vakantie en
vrije tijd" die alle met de watersport
van doen hebben: „Wedstrijdzeilen
van start tot finish" door Lex Pran
ger. Een overzichtelijke hoeveelheid
informatie voor het groeiend aantal
zeilers, die hun prestaties willen me
ten. Bent Arre beschrijft ln „Spinna-
kerzeilen" wat bij de uitbreiding
met deze zeilgarderobe alzo om de
windhoek komt kijken. Hans Donat
bepaalt de aandacht bij het techni
sche hulpmiddel om een vaartuig
altijd vooruit te krijgen in „Uw bui
tenboordmotor." Tenslotte: „Navi
geren op grot water" door Erik van
Antwerpen. Bijzonder worden de in
strumenten vermeld, die naast het
kompas bij goed navigeren een eer
ste vereiste zijn.
Dagdromen mag door Jerome L. Sin
ger. Uitg. De Toorts, Haarlem, 228
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wlbautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/
DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 4. Rotterdam
Tel. 010-115588
(Red. en klachten)
Schledamsevest 52
Tel. 010-115700 (adv.)
DEN HAAG/LEIDEN;
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3
Melkmarkt 56, Zwolle
Tel. 05200-17030.
door J. den Boef
Als je in Polen bent en Je hoort
een protestantse kerkelijke lei
der klagen over de grote in
vloed van de rooms-katholieke
kerk, ben je even geneigd om te
denken: hoe kan dat nou in een
land waar christenen zo op el
kaar zijn aangewezen?
De Poolse protestanten hebben het
nooit gemakkelijk gehad in hun
land. sinds het rooms-katholicisme
er gelegenheid kreeg een machtspo
sitie te gaan bekleden. Zij die niet bij
de rooms-katholieke kerk waren
aangesloten, werden als tweede
rangs burgers beschouwd die eigen
lijk geen echte Polen waren. Dit laat
ste valt voor een deel te verklaren,
omdat de lutheranen over het alge
meen van Duitse afkomst waren.
Sinds het einde van de tweede
wereldoorlog is er in de verhouding
tussen rooms-katholieken en protes
tanten in wezen niet veel veranderd.
In de eerste naoorlogse jaren, toen er
nog een groot tekort aan kerkgebou
wen was, namen de rooms-katholie
ken in talrijke dorpen protestantse
bedehuizen in bezit. Dat is vooral het
geval geweest in gebieden, waar
Duitstalige lutheranen woonden.
Lang niet alle gebouwen werden te
ruggeven.
Het aantal protestanten dat op het
ogenblik in Polen woont wordt op
ongeveer een miljoen geschat. Ei
genlijk moet gesproken worden van
niet-rooms-katholieke christenen,
want ongeveer de helft van dat mil
joen mensen behoort tot de Ortho
doxe kerk. Dan zijn er twee oud-
katholieke kerkelijke gemeenschap
pen waarvan de ene (met 50.000 le
den) behoort tot de (Unie van
Utrecht» en de andere (met 30.000
leden) tot de stroming der „Maria-
vieten"
Het aantal lutheranen bedraagt op
het ogenblik nog ongeveer 80.000,
dat van de gereformeerden 5.000.
van de verenigde evengelische ker
ken 3.000, van de baptisten iets meer
en dat van de adventisten ongeveer
10.000. Deze acht kerkelijke groepe
ringen vormen samen de Poolse oe
cumenische raad, die op zijn beurt
deze kerken vertegenwoordigt op de
wereldraad van kerken. Behalve de
verenigde evengelische baptisten en
adventisten zijn die kerken ook af
zonderlijk bij de wereldraad verte
genwoordigd.
Al deze bijzonderheden tekende ik
op uit de mond van prof. dr. Wolde-
mar Gastpary. rector van de Christe
lijke Theologische Academie in War
schau een lutheraan die geduren
de vrijwel de gehele wereldoorlog in
het concentratiekamp Dachau bij
Müncnen door de Duitsers gevangen
werd gehouden. Hij sprak met veel
waardering over Nederlandse predi
kanten, die hij daar ln de loop der
jaren ontmoette. Alleen de naam
Smilde herinnert hij zich nog.
Het gebouw waarin de Academie is
gevestigd is eigendom van de luther
se kerk. De overheid, die alle kosten
voor haar rekening neemt (zoals bij
alle Poolse hogescholen het geval is)
betaalt huur aan de lutherse kerk.
Het aantal studenten bedraagt op
het ogenblik 124. Afgestudeerden
moeten een aantal kleine gemeenten
voor hun rekening nemen, die soms
ver van elkaar verwijderd liggen.
Het komt voor dat mensen 80 km
moeten reizen om een kerkdienst te
kunnen bijwonen. Wat dat betreft
bevinden de rooms-katholieken zich
nog in een vrij gunstige positie, niet
alleen in de steden, maar ook op het
platteland. Een predikant krijgt
in tegenstelling tot de docenten van
de Christelijke Academie geen sa
laris van de staat. Hij moet ook een
baan hebben om in zijn levensonder
houd te kunnen voorzien.
IJS-WERELD
Na het voetballen wordt het tijd
ik die andere, werkelijk vriendeli
sport van dit seizoen, niet vergee
Onder mijn ogen zijn kinderen,
jonge en oudere mensen vrolijk
't schaatsenrijden op de vijver ro
de doolhof. Een aandoenlijk gezl w
't Zal 't wel niet zijn. maar voor nf»1
iets van de nieuwe aarde. Dat
zweren en zwaaien, elkaar de
schaatsen nog eens aanbinden ei
kinderen helpen bij de eerste
streken met de tere beentjes. Da
doet me wat. We hebben het al in an
zoveel jaren niet meer op die mai *n
gezien. Een stralende zon en een ar
prikkelende lucht. Dat moet gezi n
en goed zijn. Niet iedereen zal er
mee kunnen doen. Hoevelen zijn
niet in onze samenleving
len.
eui
p d
f i.
on
at«
gehandicapt? Niet het minst doo at€
gewelddadige vormen die ons F13
onderling verkeer heeft
aangenomen. Velen zullen moete
toezien, als ze dat althans kunne
En toch kan ik me indenken dat
er dan van geniet. Het heeft heel
even niets te maken met de jachl mt
naar meer. Iedereen kap er iets a
hebben. Ik denk tgrug aan vroeg P
dagen. as
ich
nd
IJs in de gracht en in het
Vondelpark. En als je wat ouder1
op de Boerewetering, met de
mógelijkheid van een bescheidei
tocht, waarvan je dan tegen het P€rl
donker worden met tranende og
terugkwam. Er was misschien
schaatsriempje gebroken, maar
deerde &1 niet meer. Je voelde je
warm, „rozig'', en je kroop 's avo oer
bij de kachel in een behadglijkhe rel
die door weinig zaken geëvenaar
werd. Afgezien nog van de
verrukking die het bericht i.ljsvr 1
door de oude schoollokalen en
-gangen kon veroorzaken. IJsvrij
betekende: de wereld staat even
Even mag je 't proefwerk en het
huiswerk vergeten, 't Doet er nie
meer toe. De wereld gaat open
werd een bijna dankbaar mens.
„Een beetje kalmer aan kan ook
wel", dacht ik dan, als m'n vader
de psalm las: Hij werptzijn ijs
daarheen als stukken! Maar 't
hoorde erbij, 't Was jouw wereld i
die van God.
'11
tee
en
niefrr"
neil
is.
en
3en
et
sei
h«
pag., prijs 35,-. Voor een deel we
tenschappelijk beschrijvend boek,
bestemd voor psychologen, psychia
ters, maar ook voor opvoeders.
Eva's man door Carl Jones. Uitg.
Bruna, Utrecht, 212 pag., prijs
19,90. Roman over een vrouw zon
der man, die in haar gekwetstheid
en eenzaamheid een uitweg zoekt in
moord.
Houtsnijwerk door Karsten Jeep
12,50), Werken met schelpen door
Valérie Fauré 12.50) en Figuren
uit deeg door Elyse Sommer 16,-).
Royaal geïllustreerde uitgaafjes van
Strengholt te Amsterdam, die be
ogen de creativiteit te bevorderen
en te begeleiden.
Het beste moet nog komen door H. J.
Trommel. Uitg. drukkerij Hovens
Gréve te Steenwijk, 112 pag., prijs
12. Gedichtenbundel, waarvan de
auteur, emeritus hervormd predi
kant te Willemsoord, de baten be
stemt voor Amnesty International.
Beroemde gruwelverhalen. Uitg. El
sevier, Amsterdam, 274 pag., prijs
24,50. Deze door B. Jessurum Lobo
samengestelde bundel verhalen uit
de wereldlitteratuur behelst o.m.
bijdragen van Priestley, Saki en Ro-
ald Dahl.
beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Leerbroek: J. Bcj
Otterio. n!,
Aangenomen naar Katwijk aariPgf
S. de Jong te Ouddorp; naar .L
Beijerland: C. v.d. Sluis, kant®?
Houten, die bedankte Vdor Heu
en 's-Gravenmoer; naar Warj^
kand. W. Blanken te Assen
ber.)
Bedankt voor Harderwijk: C.
Bergh te Rotterdam Z.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Oude en Nieuwe \rni
ring; J. L. Zijlstra te Lemele en,
merveld.
Aangenomen naar Marken: drs. 1".
Sellmgen, kand. aldaar; naar r™
merveer: drs. J. de Geus, k"?
aldaar.
Beroepbaar: drs N. van Sellir
Westerstraat 23, Marken; drs. L
Geus, Wandelweg 56, Wormen^
GEREF. KERKEN VRIJG. 1"'
Aangenomen naar New WestmiiC
(Can.): P. K. Meijer te Noorf
rgum.
GEREF. GEM. IN NED.
Beroepen te Uddèl: M. van Bei
Opheusden.
Prof. Gastpary vertelde dat het aan
tal lutheranen terugloopt, vooral als
gevolg van het vertrek van hele ge
zinnen naar West-Duitsland in het
kader van de repatriërings-overeen-
komst tussen Warschau en Bonn.
Ook verliezen de protestanse kerk
gemeenschappen nog altijd leden en
doopleden aan de rooms-katholieke
kerk als het tot „gemengde huwelij
ken" komt. In de meeste gevallen
zien de protestantse huwelijkspart
ners zich voor de keus geplaatst, in
de rooms-katholieke kerk te trouwen
of van een huwelijk af te zien.
Voor de Poolse protestanten zou het
goed te pas komen indien de rooms-
katholieke kerk, die enerzijds van de
staat zoveel mogelijk vrijheden ver
langt (en terecht), maar anderzijds
nog bijzonder weinig begrip kan op
brengen voor de niet-rooms-katho-
lieken in Polen, gaat begrijpen dat
zij beoordeeld wordt naar haar eigen
daden, ook wat de verdraagzaam
heid tegenover „andersdenkende"
christenen betreft
„De Schuilplaats", de Amerikihe
film over het leven van de Néhc
landse evangeliste Corrie ten B im
draait nu in West-Duitsland en ar
daar de betiteling „film vateis
maand" gekregen. De film gaa re)
name ln op de oorlogservarii
van Corrie ten Boom, die Jode# d
borg en daarom in het concentfsië
kamp Ravensbrück terecht ki er
kb
ink
Küng
Kardinaal Höffner van KeulenL
als voorzitter van de Westduiü
schoppenconferentie Küngsl,
zoek om begrip en om beëint
van de strijd als „ongeloofwaa 1
afgewezen. Kardinaal Höffner 4
dit in een uiteenzetting voor d
na afloop van de februari-b
komst van de Westduitse biss
pen. De voorzitter der Westi
bisschoppenconferentie reag
hiermee op de publikatie vaCf.
uitvoerige documentatie ove d
conflict tussen de Westduits (j
schoppen en de Tübingse h<
raar. Het nawoord van prof. u
noemt kardinaal Höffner.
heerlijkend" en „schoolmei
van toon". Kiings nawoord zjl'
gens Höffner eerder „oude wcfn
openrijten" dan dat „het 't
zijdse respect bevordert."
