Telle jacht op
andstichters
Noord-Ierland
arters Panama-politiek: moedig en riskant
Volkscongres China
deze maand bijeen
m
ilestijnen claimen
rantwoordelijkheid
imaanslag Jeruzalem
Opmars van
Ethiopië
loopt vast
half doden door benzinebom
jng: Val Sadat met wapens voorkomen
'Zuid-Afrika zegt
Israël steun toe'
Rus polste Amerikaan over
kernoorlog tegen China
Israël pakt
misdaad aan
Voor 't eerst sinds 1975
GIRO 26655
Doden in Iran bij
straatgevechten
)AG 20 FEBRUARI 1978
BUITENLAND
'AST (UPI) De Noordierse politie verspreidde gisteren in
;t een aanplakbiljet met een foto van de zwart geblakerde
lijke resten van een vrouw: één van de slachtoffers van de
ag op een restaurant in de nacht van vrijdag op zaterdag.
'4>ij kwamen in totaal twaalf mensen om het leven, terwijl
gewond raakten.
gruwelijke poster probeert de
de mensen op te roepen actief
pen bij het opsporen van de
De politie zoekt die daders in
igen van de IRA. het illegale
epublikeinse leger dat al een
aantal terreurdaden op zijn
heeft staan. De aanslag op
rant La Mon in een van de
verontwaardiging gewekt in Noord-
Ierland. In het restaurant was een
groot gezelschap aan het dineren
toen met een benzinebom het ge
bouw in brand werd gezet. De een
voudige bom zorgde onmiddellijk
voor een vuurzee, die door de harde
wind in zeer korte tijd over het hele
gebouw werd verspreid.
Trouw/Kwartet
f iwijken van Belfast heeft grote De politie en de Britse strijdkrach-
UZALEM, BEIROET, CAIRO (Reuter, UPI, AFP) Bij een
aanslag op de Hebreeuwse universiteit in Jeruzalem is
iren een bewoner van de westelijke Jordaanoever om het
i gekomen en werden meer dan tien mensen ernstig gewond,
tweede bom op het universiteitsterrein werd tijdig onscha-
k gemaakt.
;emi
ïst zi
id.
tn
kos
Wela
laam
i
D
!zoni Palestijnse persbureau WAFA,
inniji 'ïn ze^el *n Beiroet heeft, meld-
q Ier op de dag dat de aanslag het
was van Palestijnse comman-
Volgens het persbureau zijn
heidene mensen bij de ontplof-
Jim het leven gekomen. Het was
rde ontploffing van een bom
n een week in Israël. Afgelopen
lag ontplofte een bom in een
wat aan twee mensen het leven
ev ie en waarbij 43 personen ge
werden. Een afgelopen donder-
ontplofte bom veroorzaakte
islachtoffers.
liddellijk na de aanslag arres-
de Israëlische politie een aan-
bische studenten voor onder-
Het universiteitsterrein
Ie ontploffing zich voordeed
genover het bureau van de
&sche minister-president.
Jpens
iraëlische minister van justitie
ir zei het afgelopen weekeinde
^n toespraak tot studenten, dat
merikaanse wapenleveranties
iet Midden-Oosten een versto-
van het evenwicht betekenen in
ebied. Hij zei van mening te zijn
Egyptische piloten onmiddellijk
aoedi-Arabië in training zullen
i in het gebruik van de moderne
ijrikaanse gevechtsvliegtuigen,
iter van defensie Weizman ver-
alle
>ai ste
rde dat de leveranties van F-5e
nd
i F-15
lou telIen aan Egypte en van F
hu tellen aan Saoedi-Arabië de
andelingspositie van Israël bij
rredesbesprekingen zullen ver-
da
rf Egyptische president Sadat ver-
v" rde afgelopen zaterdag dat deze
p%lische houding bepaald wordt
de wens om het sterkste land in
het Midden-Oosten te blijven, en een
„bron van angst" voor de buurlan
den. Israël wil eigenlijk niet. aldus
Sadat. dat enig ander land in het
Midden-Oosten óók nauwe banden
met de Verenigde Staten onder
houdt. Hij las verder de Verenigde
Staten de les door te zeggen dat dit
land Israël aanmoedigt een harde
houding aan te nemen door dat land
zoveel wapens te geven. De levering
aan Egypte door de VS kan niet
worden vergeleken met wat Israël
allemaal al heeft, aldus de Egypti
sche president.
Val Sadat
President Carter verklaarde afgelo
pen vrijdag dat de leverantie van
vliegtuigen aan Saoedi-Arabië en
Egypte niet beschouwd moet wor
den als het uitoefenen van druk op
Israël. Ook heeft die leverantie niets
uit te staan met de vestiging van
nederzettingen door Israël in de be
zette gebieden. Carter noemde deze
nederzettingen eerder illegaal. Wat
wel de bedoeling is van de leveran
ties maakte de Amerikaanse verte
genwoordiger bij de Verenigde Na
ties Andrew Young duidelijk. Op een
bijeenkomst in Florida zei Young
dat de vrees van omverwerping van
het bewind van Sadat door het leger
een bepalende factor geweest is voor
de leveringen.
Mensen die Sadat van de troon wil
len stoten schijnen er wel te zijn.
gezien het feit dat afgelopen zater
dag 34 mensen in staat van beschul
diging gesteld zijn wegens een po
ging de regering van Sadat omver te
werpen. De samenzweerders die zou
den behoren tot een organisatie van
artsen, apothekers en studenten,
hebben al bekend dat zij plannen
hadden voor sabotage aan fabrieken
en openbare instellingen, zo melden
regeringskringen in Cairo.
ten hebben al twintig personen, allen
betrokken bij de IRA, gearresteerd.
Op grond van de speciale wetten
tegen terreur in Noord-Ierland kun
nen zij een week worden vastgehou
den zonder dat er bewijs tegen hen
moet zijn ingebracht. Het publiek
heeft op de oproep van de politie
gereageerd met tal van telefoontjes.
Of er bruikbare tips bij waren kon
gisteravond niet worden gezegd.
In de Ierse hoofdstad Dublin werd
zaterdag een protesttocht gehouden
door de Noordierse vredesbeweging
van de Nobel-prijswinnaressen Betty
Williams en Mairead Corrigan. De
tocht was tien dagen geleden al geor
ganiseerd maar werd nu „een mars
van rouw" genoemd in verband met
de ramp in Belfast. De ongeveer dui
zend deelnemers werden lastig ge
vallen door enkele tientallen sym
pathisanten van de IRA. In een toe
spraak riep Betty Williams op het
geweld te stoppen „uit liefde voor
het Ierse volk"
Op de foto's. Het totaal uitgebrande
restaurant in Belfast waar twaalf do
den vielen (boven). De „mars van
rouw" in Dublin (onder).
JERUZALEM (Reuter, AFP) De
komende drie jaar zal Zuid-Afrika
voor meer dan 200 miljoen gulden
hulp geven aan Israël, voor de helft
in kredieten en voor de andere helft
in goederen. Dit meldde gisteren de
Jerusalem Post. Een akkoord dien
aangaande zou bereikt zijn tijdens
het bezoek van de Israëlische minis
ter van financiën Ehrlich aan Zuid-
Afrika. Minister Ehrlich, die eind
vorige week in Israël terugkeerde,
deelde mee dat hij Zuid-Afrika niet
heeft voorgesteld Israël als door-
voerland te gebruiken voor Zuidafri-
kaanse produkten dig in derde lan
den minder gewenst zijn.
^BEVRIJDINGSFONDS
KOMITEE
kZUIDELIJK^
fAFRIKAl
STEUN NU SWAPO
VOOR EEN VRIJ NAMIBIË
Toelichting op Haidemans onthulling
WASHINGTON (AP) Er is in 1969 door de Verenigde
Staten en de Sowjet-Unie wel gesproken over de mogelijk
heid van een aanval met kernwapens en China. Het is echter
niet waar dat de Russen de Amerikanen zouden hebben
gevraagd gezamenlijk China aan te vallen.
Dit blijkt uit de reactie van een
goed ingelichte Amerikaan op de
onthulling waarmee Bob Halde-
man, een vroegere top-medewer-
ker van Richard Nixon, vorige
week de wereldpers haalde. Die
onthulling, die voorkomt in Hai
demans binnenkort te verschij
nen boek. hield in dat de Russen
in 1969 aan de Amerikanen zou
den hebben voorgesteld samen
een kernoorlog tegen China te be
ginnen. Daarbij zou het (kleine)
Chinese arsenaal aan kernwapens
geheel kunnen worden vernietigd
zodat de grote mogendheden op
dat gebied van China geen con
currentie meer hoefden te duch
ten. Het verhaal van Haldeman
(die voor zijn aandeel in het Wa-
tergate-schandaal nog in de ge
vangenis zit) is zowel door Wash
ington als Moskou ontkend.
Het persbureau AP kreeg dit
weekeinde van een goed Ingelicht
zegsman te horen dat Haidemans
onthulling toch een kern van
waarheid bevat. De Amerikaan,
die uiteraard onbekend wil blij
ven, vertelde dat de Amerikaanse
regering in augustus 1969 indirect
door de Russen is gepolst over de
vraag: „Wat zou de houding van
de Amerikaanse regering zijn als
de Russen een aanval met kern
wapens op China zouden uitvoe
ren?" De Rus die deze vraag hard
op stelde in Washington was Bo
ris Dadidow, die toen als tweede
secretaris bij de Russische am
bassade in Washington werkte en
van wie bekend was dat hij ook
verbonden was aan de Russische
inlichtingendienst. Hij zou de
kwestie aangesneden hebben in
een gesprek met de Amerikaanse
diplomaat William Stearman. een
specialist op het gebied van com
munistische activiteiten in Indo
china. Tijdens een lunch in Wash
ington had Dawidow tegen Stear
man gezegd dat hij een huivering
wekkende vraag had, die niet offi
cieel aan de Amerikaanse rege
ring kon worden gesteld. Het
bleek dat de Russen wilden weten
wat de Amerikaanse houding zou
zijn als de Sowjet-Unie de grens
incidenten met China zouden
aangrijpen om een kernaanval te
gen de Chinezen te beginnen.
Stearman had op eigen gezag
meegedeeld dat zo'n aanval door
de Amerikanen zou worden be
schouwd als een ernstige bedrei
ging van de wereldvrde De Ame
rikaanse diplomaat had van zijn
merkwaardige gesprek met zijn
Russische collega direct verslag
uitgebracht aan zijn superieuren,
die daarop president Nixon had
den ingelicht. Op die manier moet
Bob Haldeman er ook van hebben
gehoord, want hij was immers
chef van Nlxons staf in het Witte
Huis. De zegsman van AP noem
de Haidemans versie van het ge
beurde echter een „volslagen ver
gissing".
JERUZALEM (Reuter. DPA) De
misdaad in Israël tiert te welig en
daarom heeft de Israëlische regering
gisteren besloten daaraan op
krachtdadige wijze een einde te ma
ken. Het besluit van de regering is
genomen op basis van een enige tijd
geleden uitgebracht rapport over de
georganiseerde misdaad, dat een
grote schok veroorzaakte.
Uit dat rapport blijkt dat de mis
daad is doorgedrongen tot in het
regeringsapparaat en industriële
kringen. Op die manier zouden er
jaarlijks voor miljoenen guldens
verdienc i worden door roof. smokkel
en drugl Handel. Volgens het rapport
zou alleiïn al aan de drughandel in
Israël pe.r jaar meer dan 200 miljoen
gulden v erdiend worden. De drug
handel ï'.ou bovendien bijzonder
goed georganiseerd zijn.
Als oorza-èk van de georganiseerde
misdaad wijst het rapport de gerin
ge aandacht aan die de Israëlische
regering in het verleden aan dit pro
bleem heeft besteed. Ook de Israëli
sche politie zou zich onvoldoende
van haar taak hebben gekweten.
Volgens het rapport zouden onge
veer 10 mensen de georganiseerde
misdaad in Israël uiteindelijk in
handen hebben. Zij zouden contac
ten hebben over de hele wereld. Op
een persconferentie verklaarde mi
nister van politie en binnenlandse
zaken Burg, dat vanaf nu alles zal
worden gedaan om „de misdadigers
de nek te breken."
HONG KONG (UPI) China heeft aangekondigd dat het
nationale volkscongres, het wetgevend orgs ian in het land. op 26
februari bijeen zal kennen. Dat het congres bijeen zou worden
geroepen werd verwacht. De aankondiging op zichzelf is echter
wel verrassend, want de afgelopen vijftien jaar meldde China
nooit van tevoren dat een belangrijke bijeenkomst zou worden
gehouden.
Het huidige (vierde) congres werd in
januari 1975 voor een termijn van
vijf jaar gekozen. Het is daarna nooit
meer bij elkaar gekomen. Door de
politieke woelingen na de dood van
Mao Tse-toeng en de daarop volgen
de zuiveringen vielen er veel leden
weg. Verwacht wordt dat het nieuwe
congres akkoord zal gaan met een
herziening van de grondwet en weer
zal besluiten tot de invoering van de
functie van voorzitter (president)
van de republiek, een functie die in
1975 werd afgeschaft. Het congres
zal ook een premier moeten aanwij
zen. Partijlei tier Hoea Kwo-feng be
kleedt momenteel ook het premier
schap, maar waarschijnlijk zal hij
deze postopge ven en alleen partijlei
der (en missckiien ook staatshoofd)
blijven. De belangrijkste kandidaten
voor de functie van premier zijn
Tong Tsjao-ping en Joe Tsjoe-li.
Deze laatste wordt gezien als de be
langrijkste architect van het econo
misch beleid vair de huidige Chinese
leiding.
TEHERAN (UPI) - In het Iraanse
Tabriz zijn zaterdag bij een twaalf
uur durend gevecht tussen de politie
en religieuze demonstranten min
stens zes mensen omgekomen en
125 gewond. Volgens onofficiële be
richten is het aantal doden veel ho
ger. Zondag patrouilleerden eenhe
den van de politie door de straten
om de rust te handhaven. De ge
vechten van zaterdag braken uit na
dat een ondergrondse oppositie
groepering had opgeroepen tot een
algemene staking. De regering ver
oordeelde de oproep van de wat zij
noemde „islamitische marxisten'
Volgens de officiële berichten gin
gen tijdens de rellen 4 banken in
rook op en werd op tientallen andere
plaatsen eveneens brand gesticht.
Waarnemers schrijven de onlusten
toe aan de groeiende invloed van
ondergrondse geestelijke leiders op
de overwegend conservatieve mo
hammedaanse bevolking van de
Iraanse provincies.
MOGADISJOE (Reuter, AP) So
malië beweert dat de opmars van
Ethiopische troepen in de Ogaden-
woestijn tot stand is gebracht So
malische militaire leiders verklaar
den dit aan verslaggevers die afgelo
pen weekeinde de Ogaden bezoch
ten. Volgens de Somaliërs is het
Ethiopische offensief vastgelopen in
het Achmargebergte. Dat gebergte
vormt een natuurlijke drempel ten
noorden van het grote, tamelijk
vlakke deel van het Ogaden-gebied.
dat nog steeds in handen van door
Somalië gesteunde troepen moet
zijn.
De Ethiopiërs voeren hun aanval uit
met behulp van Russische wapens
en naar alle waarschijnlijkheid de
directe steun van Cubaanse mili
tairen.
Vorige week hadden de Ethlpiërs
duidelijk een overwicht, maar vol
gens Somalische bronnen kunnen
zij met sterk gemechaniseerde troe
pen niet goed vooruit in de bergen,
waar de vijandelijke guerrillaeenhe
den in het voordeel zijn.
Amerika
In de Ethiopische hoofdstad Addis
Abeba heeft de Amerikaanse afge
zant David Aaron het afgelopen
weekeinde gesproken met de sterke
man van Ethiopië, Mengistoe. Over
het gesprek is niets bekend ge
maakt Aaron is speciaal afgevaar
digd door president Jimmy Carter
loek^^
>kd
ge M
ir to W
lerin
t ni<
i ze r J. W. Schulte Nordholt
rdrt
iet iozeer ben ik nu ver-Amerikaniseerd dat ik ontdekt ben door Coact. Op
u bfdag brengt de post mij een brief van die vereniging met het vriendelijke
dringende verzoek om steun. Financiële maar vooral ook politieke,
rvolk ik een brief schrijven het model is al bijgevoegd aan mijn
fctor? Kan ik in mijn club of kerk, waar ik ook maar bij hoor, de goede
Kschap van Coact helpen verspreiden?
1
is zo'n ingenieuze Amerikaanse af-
ig. De letters betekenen: Committee
lericans for the Canal Treaties. Een
niging bedoeld om de regering te steu-
in haar streven om het vong jaar
)ten verdrag met Panama te laten
ikeuren door de Senaat. Coact ijvert
voor, vooral om wat tegenwicht te
tegen de actie van de andere kant,
onservatieve tegenstanders van het
rag Zo werkt de politiek hier, de kie-
moeten meepraten, brieven schrijven
lun vertegenwoordigers ir de Senaat,
at is op zichzelf toch eer goed ding.
t is hier de afstand tussen represen-
en gerepresenteerde zo groot, zo ab-
:t en onpersoonlijk vooral, als bij ons.
enator telt zijn post na, zoveel brieven
voor, zoveel van tegenstanders. Daar
t hij mee rekenen wil hij te zijner tijd
zit voor zes jaar) herkozen worden.
te duchten is dat Cuba of Rusland ooit
ook na het jaar 2000, als Panama het
kanaal geheel in handen krijgt een voet
tussen de (sluis)deur zullen krijgen. Want
dat is al maar door het argument van de
tegenstanders: Panama staat op goede
voet met Cuba, het heeft zelf een nogal
linkse dictatuur, het komt nog zover dat
Cubaanse soldaten die immers ook al in
Afrika gesignaleerd zijn daar landen en
de zaak overnemen.
Fraaie verdragen
zeggen de voorstanders. We kunnen het de
bewoners van Panama toch onmogelijk
kwalijk nemen als ze verbitterd zijn over
de manipr waarop wij, Noord-Amerikanen,
daar in hun land in 1903 de zaak bedisseld
hebben. Dat ging toch tegen alle recht en
rede in. De historicus die naar het verleden
kijkt kan dat alleen maar beamen. Het zou
onmogelijk zijn om hier die hele operette
achtige geschiedenis weer op te halen,
maar een paar saillante punten moeten
toch vermeld. Het Panama-kanaal was een
droom, al lang te voren gekoesterd, maar
onzeker, omdat ten eerste de Engelsen in
het midden van de 19e eeuw nog machtig
genoeg waren om in een verdrag met de
Verenigde Staten overeen te komen, dat
zij partij in de uitvoering moesten zijn
(Clayton-Bulwer 1850) en ten tweede om
dat er geaarzeld werd of het kanaal het
beste door de landengte van Panama, of
noordelijker door Nicaragua zou kunnen
worden gegraven.
de reclame voor en tegen is het de
st om met grote namen te zwaaien,
ct heeft alle filmstenen, bisschoppen,
Jondsleiders en generaals die maar
szins overgehaald tonden worden in
lange lijst in zijn drukwerken uitge-
d, van Shirley Temple en John Wayne
ris He-president Ford en Henry Kissinger.
delen allen het /ertrouwen dat de
lal-verdragen eer zegen zullen zijn
ast r de Verenigde Staten, dat de betrek-
rs, ten met heel Ziid-Amerika er door
tn verbeteren, dal er geen enkel gevaar
Dat kan niet, zeggen de voorstanders,
want één van de twee verdragen, het neu-
traliteits-verdrag (het andere handelt over ROGping
de operatie van het kanaal tot het jaar
2000) stelt nadrukkelijk dat „de Verenigde
Staten en Panama overeenkomen om de
volstrekte neutraliteit in dit verdrag vast
gelegd te handhaven, opdat het kanaal
blijvend neutraal zal zijn, ondanks de
beëindiging van welke andere verdragen
ook. tussen de twee partijen gesloten" (art.
4). Is dat toch wel een beetje een wissel op
de toekomst? Kan men gezien de uiterst
labiele toestand van de Latijns-Ameri
kaanse landen, wel zo zeker zijn van wat
op papier zo plechtig wordt gegarandeerd?
Vertrouwen de Amerikanen niet weer, vol
gens hun oude hebbelijkheid, teveel op
fraaie verdragen?
Laten we eerst naar het verleden kijken,
Omstreeks 1900 begonnen de Amerikanen,
na hun overwinning op Spanje in 1898 en
bezetting van de Philippijnen, ernstig over
een kanaal te denken. Het was de tijd
waarin de Verenigde Staten plotseling ont
dekten wat een omvang ze hadden, luid
keels hun roeping in de Stille Oceaan
verkondigden, geloofden dat ze een bijzon
dere missie hadden in China waar dui
zenden Amerikaanse zendelingen werkten
en derhalve ernst maakten met betere
verbindingen. Engeland, midden in de
Boerenoorlog schijnbaar nog machtig, kon
niet anders dan zich terugtrekken en het
verdrag van 1850 verloochenen (Hay
Panncefote, 1900) en zo was de weg vrij.
Maar waar?
De meerderheid van de Senaat gelootrte in
een kanaal door Nicaragua. Het was oji dat
moment dat een lobby begon de aandacht
op Panama te vestigen. De Fransman. Bu-
nau-Varilla kwam er voor over uit Frank
rijk. bewerkte diverse politici, schreef een
pamflet om de voordelen van Panama i lan
te tonen, redeneerde dat Nicaragua veel - te
vulkanisch was voor zo'n graaf-onden .ne
ming en kreeg op het beste moment de
hulp van de voorzienigheid. In mei I!I02
barstte de vulkaan Monotombo in Nica ra-
gua plotseling uit en toen de Amerikaar \se
senatoren na zo'n „act of God" (zoals d at
in de Angelsaksische wettelijke taal he»„»t)
nog aarzelden, stuurde de slimme Frai is-
man aan alle senatoren een postzegel, k( >rt
tevoren in Nicaragua verschenen, waar op
die vulkaan te zien was.
De Senaat koos Panama. Maar die ls m-
dengte behoorde toen nog bij Colombia en
met dat land moest er dus een verdr ag
gesloten worden. Dat lukte al spoec lig
(Hay-Herran 1903) maar toen begingen de
Colombianen. niet tevreden met de f insm-
ciële vergoeding van 10 miljoen dolla r 'die
hun geboden werd, de fout het verdrag; in
hun senaat te verwerpen. Weer leek alles
vergeefs en weer sprong de handige Bu-
nau-Varilla in de bres. In november van
1903 barstte er, georganiseerd en betaald
door de Panama-lobby, een revolutie ui t in
Panama tegen Colombia, die een daverand
succes werd. Er kwamen nog wel hier en
daar wat generaals en kolonels aan te »as.
maar er was er geen één niet omkoopb aar
en zo verliep de hele zaak. met bove ot lien
een Amerikaans oorlogsschip op de rede,
zonder bloedvergieten. Panama werd een
zelfstandige republiek, dezelfde avon cl nog
erkend door de Verenigde Staten. 'An de
nieuwe natie benoemde als haar diploma
tieke vertegenwoordiger in Washington i zo
waar de heer Bunau-Variila, die wel 10 «der-
tijd voor de Franse kanaal-compagni e in
Panama eeweest was, maar geen druppel
Panamees bloed, laat staan een Panamees
paspoort bezat.
Rechtvaardig
De Fransman sloot snel een verdrag na
mens Panama met de Amerikaanse rege
ring (Hay-Bunau-Varilla 1903) waarin deze
alle rechten kreeg om dwars door Panama
een kanaal te graven, wel tegen dezelfde
vergoeding die Colombia beloofd was
maar met volstrekte negering van Pana
mese territoriale rechten. De Panamese
delegatie die ijlings naar Washington was
gekomen om nog een vinger in de pap te
hebben werd in New York opgehouden en
kwam zo precies een dag te laat. Een
kritische senator gaf als commentaar: „Ik
vrees dat wij te groot zijn geworden om
nog rechtvaardig te zijn."
Zo kwam het verdrag tot stand. De nieuw
bakken diplomaat Bunau-Varilla ging
weer naar Parijs terug, met 40 miljoen
dollar als schadevergoeding voor de Fran
se rechten en de Amerikanen begonnen te
graven. Wat de Fransen niet hadden klaar
gespeeld lukte hun na enorme Inspanning,
waarbij ook nog de malaria en de gele
koorts, die duizenden doden hadden ge
vergd onder de arbeiders, werden bedwon
gen en precies in 1914, toen de wereld in
brand vloog, was het vredeswerk voltooid.
Vernederingen
Later kregen ze een beetje spijt van hun
bruuske optreden. Woodrow Wilson, de
president die de buitenlandse politiek
weer een ethisch cachet trachtte te geven
betaalde zelfs aan Colombia in 1921 een
schadevergoeding van 25 miljoen dollar,
een soort smartegeld. En in latere Jaren
werd het verdrag enigszins verzacht of
tenminste voorzien van wat verheven zins
wendingen, in de overeenkomsten van
1936 en 1955. Op papier kreeg Panama wat
meer zeggenschap. Tot heden is de werke
lijkheid gebleven dat de Amerikanen uit
het Noorden de dienst uitmaken.
Dai wordt, zo bewaren de voorstanders
van het nieuwe verdrag nu. door de Pana-
mezen en trouwens door heel Latijns-Ame-
rika gevot'd als een laatste restant van
onvervalst kolonialisme. De vernederin
gen van 190 zijn niet vergeten omdat ze
nog dagelijks voortduren. Nog altijd loopt
er midden door de souvereine staat van
Panama een zone van 10 mijl breed die
geheel door de Verenigde Staten bezet is
en dat is in de huidige wereld een onduld
bare krenking. Zo geredeneerd zou een
verdrag als het onderhavige dat Panama
een eigen beheer in het vooruitzicht stelt
in het jaar 2000 en dat tot dan de Paname-
zen aanzienlijke inspraak geeft in de actu
ele exploitatie, juist voor de Verenigde
8taten zelf goed zijn. De doom zou uit het
vlees worden gehaald. Panama zou een
vriend worden in plaats van een mokkende
vijand, heel Zuid-Amerika zou erkennen
dat de machtige buurman in het Noorden
het nog zo kwaad niet meent.
Carter kan niet anders, gezien zijn nadruk
op een ethische politiek, dan zo handelen.
Maar het is natuurlijk allemaal in zekere
zin een gok. Niemand kan werkelijk een
zinnig woord zeggen over de toestand der
wereld in het jaar 2000. En het is de vraag
of guerrilla-gevaar niet meer te vrezen zal
zijn dankzij het verdrag, want de tegen
stand van uiterst links in Panama ertegen
is even radicaal als die van uiterst rechts in
Amerika. De enige werkelijke garantie
voor het kanaal, voor de vrije scheepvaart
in dit deel van de wereld is eigenlijk de
macht van de Verenigde Staten Alleen
vanuit een machtspositie is het mogelijk
om Panama de lang-ontbeerde rechten te
geven. Is het ook nodig, aLs men geloven
wil dat macht niet altijd in de weg hoeft te
staan van recht. Macht kan niet los gezien
worden van mensen, dat ls de rechtvaardi
ging en de zin van Carters moedige, riskan
te Panama-politiek.
