Nog geen antwoord op de Islam
Belangstelling
voor anders
denken over werk
UIT DE KERKBLADEN
Berkouwer
evenwichtig en
genuanceerd
Motivatie
VANDAAG
MAANDAG 20 FEBRUARI 1978
Pt»
KERK
Trouw/Kwartet
ANC
I
door drs. J. Slomp
Het aantal moslims In Europa ls ln
vijftien jaar met vijf miljoen toege
nomen. Op deze uitdaging hebben
de kerken als geheel nog maar nau
welijks gereageerd. Voor het eerst
is er over deze zaak een gezamen
lijk beraad van de Europese kerken
gehouden.
Tot een gezamenlijke visie kwam
het nog niet. Maar alleen al de
uitwisseling van gedachten over
hoe christenen hun moslimse bu
ren en naasten het best kunnen
helpen zonder opdringerig te zijn,
rechtvaardigde de kosten van dit
beraad.
Vijfentachtig mensen namen deel
aan deze consultatie, die in Salz
burg in Oostenrijk was georgani
seerd door de conferentie van Euro
pese kerken (CEK).
Uit Nederland waren we met vier
personen aanwezig. Mevrouw Van
Schaik-Van Schijndel van de chris
ten jongevrouwen federatie
(YWCA) en mevrouw Steman-v.d.
Woerd van Oudezijds 100 in Am
sterdam. Beide dames zijn nauw
betrokken bij werk voor buiten
landse werknemers.
Voorts waren aanwezig pater P.
Backx van Cura Migratorum, de
eindredacteur van „Begrip-Mos
lims en Christenen" en ondergete
kende namens de gereformeerde
kerken. Pater Backx en ik werken
nauw samen op het gebied van de
voorlichting ln Nederland. Hij zorg
de voor de rapportage over Neder
land in Salzburg. Hij was trouwens
niet de enige r.k. deelnemer.
De secretaris van de Europese bis
schoppenconferentie was ook aan
wezig evenals Fr. Michael Fitzge
rald. directeur van het pauselijk
instituut voor Arabische studiën.
De laatste bracht ons op de hoogte
van r.k. activiteiten op hetzelfde
gebied: de islam in Europa.
In november 1976 vond er in Möd-
lingen bij Wenen een consultatie
plaats georganiseerd door het Vati-
caan met enkele protestantse en
moslimse adviseurs over de islam
in Europa. Het ligt voor de hand
dat we van eikaars ervaringen ge
bruik maken.
In feite waren dus alle kerken van
enige importantie die met dit
vraagstuk te maken hebben op de
consultatie in Salzburg aanwezig.
Het was de eerste conferentie van
de gezamenlijke kerken in Europa,
gewijd aan dit onderwerp. Dat op
zichzelf was reeds erg belangrijk.
Moslim-sprekers
Het tweede positieve aspect van de
conferentie was het feit dat ook
enkele moslimse deskundigen mee
deden. Zij trokken niet zozeer de
aandacht als president Sadat van
Egypte die toevallig in die week
ook Salzburg bezocht. Hun aanwe
zigheid onderstreepte het feit dat
we niet kunnen praten over de mos
lims zonder de moslims.
Nu onderscheid ik nadrukkelijk
tussen moslims als medemensen en
de islam als wereldgodsdienst. Het
zoeken van een theologisch ant
woord op de uitdaging van de islam
als na-christelijke religie is natuur
lijk in de eerste plaats de taak van
christen-theologen, hoewel we m.i.
onze visie op de islam moeten tes
ten in de dialoog met moslims.
De drie moslimse sprekers hielpen
ons om de problemen van de mos
lims in het vizier te krijgen. De
eerste spreker kwam uit Tashkent.
Hij herinnerde ons aan het bestaan
van 15 miljoen moslims in de Sov
jet Unie, wier positie in vele opzich
ten te vergelijken valt met die van
de Russisch orthodoxe kerk en an
dere kerken in dit land.
Wanneer we aan de moslims den
ken in het grotere Europa (dus niet
alleen aan West-Europa) dan besef
fen we dat de moslimse aanwezig
heid hier niet uitsluitend mag wor
den gezien vanuit de problemen
van de buitenlandse werknemers.
Niet alle moslims, ook niet in het
westen van ons werelddeel, zijn
buitenlandse werknemers.
De tweede spreker, de Algerijn All
Merad, nu hoogleraar in Lyon, sprak
over de eenzaamheid van vele mos
lims in Frankrijk. De hoofdbiblio
thecaris van de staatsbibliotheek in
Wenen, Dr Small Balie, slaagde er
m.i. het beste in om begrip te wek
ken voor de vaak zeer penibele posi
tie waarin de moslims in ons deel
van de wereld verkeren.
Hij sprak als zijn mening uit dat de
christenen moslims op allerlei ma
nier kunnen helpen bijv. bij het vin
den van moskeeruimten, maar dat
hun financiële bijdrage zich kon be
perken tot kleine bedragen als teken
van goodwill en vriendschap. Vol
gens een moslimse traditie die hij
aanhaalde moeten moskeeën wor
den gebouwd op „vroomheid", dat
wil zeggen door middel van bijdra
gen van vrome moslims.
Dr. Balie ontwikkelde bezwaren te
gen de methoden van een aantal
christelijke zendingen maar be
streed niet het goed recht en de
zuivere intentie van die zendingen.
Antwoord
De conferentie is in praktisch op
zicht geslaagd te noemen. Men kan
er over twisten of het uitblijven van
een gezamenlijk antwoord op de is
lam als religie positief of negatief
moet worden gewaardeerd. Persoon
lijk ben ik geneigd om het feit dat de
consultatie niet in staat was samen
de grondslag te leggen van een theo
logische visie op de islam positief te
waarderen. Immers, dit gebrek aan
visie en inzicht weerspiegelt de gro
te onwetendheid die er nog bestaat
ten opzichte van de islam in de
kerken van Europa. De antwoorden
uit de middeleeuwen voldoen niet,
we moeten naar nieuwe antwoorden
zoeken.
Breder
Het zou natuurlijk mogelijk zijn ge
weest om door een aantal specialis
ten, die ter conferentie aanwezig wa
ren, een verklaring te laten opstellen
waaraan de meerderheid zijn stem
had kunnen geven. In plaats daar
van had men de conferentie opge
deeld in vier discussiegroepen, die
rapporten moesten produceren.
Ter gelegenheid van islamitische hoogtijdagen geeft Volksgezondheid aan de moslims in ons land
toestemming, lammeren te slachten volgens de islamitische ritus. Dan staan, zoals hier op de foto in
Amsterdam, moslims bij het slachthuis in de rij met hun dieren.
De eerste groep hield zich bezig met
„Getuigenis en Dialoog". Op vrijdag
bleek dat in deze sectie de stemmen
staakten. Men kwam er samen niet
uit. Een poging door enkele „evan-
gelikalen" om voor de valreep op
zaterdag nog een aantal stellingen
aangenomen te krijgen werd door de
vergadering verworpen.
Daarmee gaf de conferentie te ken
nen dat ze er niet voor voelde de
moslims in de eerste plaats te zien
als objecten voor bekering en getui
gen. Zoals de voorzitter, de angli-
kaanse bisschop en islamoloog Da
vid Brown, het formuleerde: onze
missie ten aanzien van de moslims is
breder dan alleen maar getuigen.
Huiswerk
Het resultaat is dat we met theolo
gisch huiswerk terug zijn gekeerd.
We kunnen niet zomaar de antwoor
den van de kerken in Azië en Afrika
overnemen. We zullen in Europa zelf
naar antwoorden moeten zoeken.
Het feit dat groep één er niet in
slaagde in de korte tijd die ze ter
beschikking stond een gezamenlijk
rapport te produceren, houdt niet in
dat de andere secties met een even
mager resultaat voor de dag
kwamen.
De secties „mensenrechten", „sa
menleven" en „secularisatie" kwa
men met gedegen bruikbare rappor
ten die binnenkort in Genève door
de CEK samen met een verslag van
de conferentie in het Engels, Duits
en Frans zullen worden uitgegeven.
Drs. Jan Slomp is predikant in alge
mene dienst van de gereformeerde
kerken met de opdracht om voorlich
ting te geven over de ontmoeting met
moslims in onze samenleving.
Van een onzer verslaggevers
AMERSFOORT De werkda
gen, die het secretariaat voor
ontwikkelingssamenwerking
van de gereformeerde kerken
periodiek houdt, genieten gro
te belangstelling. De dag die
vorig jaar werd gehouden on
der het thema christendom en
socialisme heeft reeds tot een
aantal doorpraatdagen en ver
volgcursussen geleid.
Ook de werkdag, die afgelopen zater
dag in het Corderiuscollege in
Amersfoort werd gehouden onder
het thema „Wat heet werken?" had
zo grote toeloop, dat tweehonderd
mensen gewoon afgewezen moesten
worden.
Toch bieden deze dagen geen specta
culaire nieuwigheden. Zo bestond de
werkdag op zaterdag uit een viertal
korte inleidingen, een film, de moge
lijkheid enkele stands te bezoeken,
wat met elkaar in groepen door te
praten en een liturgische afdsluiting,
ditmaal met medewerking van het
koor van de kritische gemeente
IJmond.
Verontrusting
lejctruon' ctmei^fcort
Duitse vrouwen kopen
geen levensmiddelen
uit Zuid-Afrika meer
FRANKFURT (EPD) De Evange
lische Frauenarbelt, de vrouwenbe
weging van de evangelische kerk in
West-Duitsland. roept haar leden
op. door het boycotten van levens
middelen uit Zuid-Afrika de strijd
om gerechtigheid ln dat land te
steunen. De acUe maakt onder meer
gebruik van folders en affiches met
de tekst „Koop geen vruchten van
de apartheid".
De vrouwen wordt gevraagd geen
vruchten en conserven uit Zuid-Afri
ka te kopen en ln de winkels te
protesteren tegen de aanwezigheid
van deze goederen.
Het enige echt bijzondere is dat de
dagen bezocht worden door veel
mensen, die meelevende kerkleden
zijn en voelen voor een zakelijke en
radicale analyse van onze samenle
ving.
Zij worden verenigd door een zekere
mate van verontrusting, zij het dan
niet over nieuwigheden die in de
kerken doordringen, maar meer
doordat de kerken nog onvoldoende
oog hebben voor de crisis in onze
samenleving.
De werkdag van zaterdag ging over
de verdeling van het werk in onze
maatschappij, over de arbeids
ethiek, de werkloosheid en over toe
standen die je zoal in het bedrijfsle
ven kan vinden.
De heer G. Terpstra, een medewer
ker van het CNV, stelde vast dat op
deze dag kennelijk „vrij belangrijke"
dingen worden behandeld. Hij had
geconstateerd, dat onbelangrijke za
ken doorgaans op zondag worden
besproken.
Vrij belangrijke dingen komen op
zaterdagen aan de orde en echt be
langrijke kwesties worden door de
week besproken. Wanneer dingen
dan weer uiterst belangrijk worden,
zoals devaluaties enzovoort, worden
die weer op zondagmiddagen door
een handjevol belangrijke mannen
in het geheim geregeld.
Volgens de heer Terpstra hanteren
marxisten en werkgevers eenzelfde
arbeidsethos en eenzelfde strijdme-
thode, namelijk via het loon. Hij
bestreed de stelling dat op het ter
rein van de arbeid een prestatiemo-
raal heerst.
Volgens de CNV'er gaat men er in
het geheel niet van uit dat de men
sen zo graag werken. Daarom wordt
arbeid beloond, maar wanneer het
over beter betaalde banen gaat
wordt de grotere verantwoordelijk-
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wlbautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/
DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 4. Rotterdam
Tel. 010-115588
(Red. en klachten)
Schledamsevest 52
Tel. 010-115700 (adv.)
DEN HAAG LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/ORONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel 05200-17030
Prof. dr G. C. Berkouwer heeft zich
teruggetrokken uit de redactie van
het Gereformeerd Weekblad (uitgave
Kok), waarin hij gezeten heeft vanf
het eerste nummer, van 6 juli 1945.
Zijn mederedacteur prof. dr Herman
Ridderbos noemt dit „het einde van
een tijdperk" en schrijft over Ber
kouwer:
Ik denk. dat hij nooit heeft gestreefd
naar een soort van kerkelijk leider
schap. wél dat hij steeds bezig is
geweest in zijn boeken en artikelen
de mensen duidelijk te maken, wat
er in de wereld van de theologie, in
het algemeen van de geeestelijke
gedachtenvorming, aan de hand
was. Hij heeft door deze voortduren
de informatie niet alleen velen aan
zich verplicht, maar ook de vensters
van onze kerken helderder gemaakt
en van oudbakken beslagenheid ge
reinigd. Maar hij heeft ons blad ook
getracht over deze ontwikkelingen
een oordcel te geven, dat men mis
schien het best kan kenmerken met
de woorden: evenwichtig en genuan
ceerd. Ik verklap geen geheim, als ik
opmerk, dat sommigen in de loop
van de tijd, maar vooral ln de ont
wikkelingen van de laatste jaren, dit
oordeel wel eens al te evenwichtig en
al te genuanceerd hebben gevonden
en graag de weegschaal wat duide
lijker hadden willen zien doorslaan
ln een bepaalde, door hen gewenste
richting. Ik denk, dat dit iets te
maken heeft met hetgeen op korte
en op lange termijn geldigheid
heeft Ik voel mij niet geheel vreemd
nen, dat het resultaat minder dege
lijk of beslist zou zijn. Berkouwer
bezit, ondanks al zijn omtrekkende
bewegingen en afkeer van frontale
benaderingen, een gedecideerdheid,
die men vooral niet moet onder
schatten. En daarin zal naar mijn
mening ook het geheim liggen, dat
men in de toekomst nog lang en nog
dikwijls op hem en over hem heen
naar zijn voorganger en geestver
want H. Bavinck zal teruggrijpen.
Prof. dr G. C. Berkouwer
aan degenen, die op bepaalde mo
menten in de afgelopen jaren Ber
kouwer wel eens „uit zijn slof had
den willen zien schieten". Maar iets
anders is of zijn levenswerk, neerge
legd in zijn grote reeks Dogmatische
Studiën en andere boeken, en afge-
schaduwd in zijn jarenlange mede
werking aan het Geref. Weekblad,
niet steeds meer zal blijken nauw
keurig de scheidslijn te hebben aan
gegeven tussen hetgeen als de voort
zetting van de klassieke gerefor
meerde theologie en een daarvan in
onze dagen ook duidelijk zichtbare
deformatie gekenmerkt kan wor
den Dat hij daarbij niet gebruik
gemaakt heeft van een uitdagende
of antithetische, maar veel meer van
een voorzichtig overwegende, het
voor en tegen nauwkeurig afwegen
de methode, behoeft niet te beteke-
IKON-directeur J. Greven in een
gesprek met Henk Verburg
vanKerkinformatie:Men heeft ons
wel eens verweten dat de uitdrukke
lijke geloofsmotivatie aan onze pro
gramma's ontbreekt. Maar als ik op
grond van mijn christelijke levens
overtuiging kies voor een bepaald
gedrag, kan het toch vreemd over
komen als ik mijn motivatie steeds
maar weer er bij noem. Het kan
natuurlijk wel eens, maar het is niet
noodzakelijk.
In Kenmerk zei een Zuidamerikaan-
se bisschop onlangs: „Mijn werk be
staat uit twee elementen: bewust
making en evangelisatie". Het werk
van de IKON bestaat ook voor een
deel uit bewustmaking. De motiva
tie gebeurt dan niet expliciet als
een rechtvaardiging vooraf of achte
raf maar impliciet, bijvoorbeeld
door de keuze van de mensen waar
mee we spreken.
Classes
Verleden week werd in de hervorm
de synode meegedeeld, dat het syno
desecretariaat een herziening van
de classicale indeling voorbereidt.
Ir. J. van der Graaf hierover in De
Waarheidsvriend, het blad van de
gereformeerde bond:
In ieder geval is het verheugend dat
thans een begin gemaakt wordt met
het hopelijk opheffen van een onbil
lijke classicale indeling. Er zijn drie
classes met meer dan 50 predikant-
plaatsen op 13 classes met minder
dan 25 predikantplaatsen. De eerste
drie classes (Arnhem, Gorinchem en
Harderwijk) vertegenwoordigen 170
predikantplaatsen met ruim 330.000
Hervormden. De tweede 13 tellen
270 predikantplaatsen met ruim
320.000 leden Daarom is een herzie
ning dringend gewenst. Het gaat
niet aan die delen der kerk, die de
laatste tijd zéér gesmaldeeld zijn,
maar dezelfde vertegenwoordiging
in de synode te doen behouden. We
weten best, dat binnen de kerk de
Waarheid niet bij meerderheid van
stemmen wordt uitgemaakt, als het
goed is; maar toch óók niet bij over
heersing van stemmen, die geen ker
kelijk achterland meer hebben.
Make de synode intussen de beloof
de voortvarendheid waar!
Samenwerking
In het christelijke gereformeerde
weekblad De Wekker schrijft ds J. H.
Velema over interkerkelijke samen
werking:
Er zijn plaatselijke raden van ker
ken. waarin kerken van allerlei slag
vertegenwoordigd zijn; ook kerken,
wier kerkverband vertegenwoordigd
is in de landelijke raad van kerken.
Het roept vragen op als we landelijk
niet met de raad van kerken mee
doen krachtens synodale uitspraak
en plaatselijk dit weL doen terwijl er
toch geen wezenlijke verschillen zijn
tussen de landelijke en plaatselijke
organisatie. Als een plaatselijke ker-
keraad vAN ons kerkverband dit
doet wijkt hij af van de kerkelijk
vastgestelde lijn. Samenwerking
met Rome is door onze kerken altijd
afgewezen tot dusver. Er moge theo
logisch bij Rome veel veranderd
zijn. kerkelijk niet, terwijl de meeste
theologische veranderingen, die in
plaatselijke verhoudingen soms
doorwerken, in de regel een vrijzin
nig karakter dragen. Daarom heeft
het blijkens reacties vragen opge
roepen dat bij een afscheid van een
van onze predikanten een pastoor
spreekt namens de plaatselijke ker
ken en een andere namens een team,
waarin de betreffende predikant
ook een plaats had. Zeer recent is
het bericht dat een van onze predi
kanten in een grootse plaatselijke
evangelisatieactie samen het evan
gelie gaat brengen met de plaatselij
ke pastoor. Het is te begrijpen dat
een dergelijk bericht doet vragen:
komt er nu een andere lijn in de
kerkelijke praktijk? Evangelisatie-
deputaten hebben steeds samen
werking met Rome afgewezen. Zijn
de argumenten daarvoor plaatselijk
niet meer geldig?
Zending
DE GEDAANTE
Het evangelieverhaal van gistere
(derde zondag in de
veertigdagentijd) is dat van de
verheerlijking op de berg. (Matth
17,1-9). Het Oosten heeft in dit
verhaal altijd alle oog gehad vooi
verandering van Christus' gedaai
In het Westen lette men meer op
positie van Jezus, tussen Mozes
Elia in, en men mediteerde dan o'
de diepe verbanden op de lange
baan van het verhaal van God en
mensen. Daar stond Hij, met Moz
de „wetgever", de man van het
begin, en met Elia, de man die in Ij
hele Oude Testament model Z\
voor „de profeet". Wet en profeter
om Hem heen, hun vervulling
vindende in Hem. Heel Gods
bedoeling in één oplichtend tablei
op de berg. De wetgever en de
profeet onderhouden zich met Het
zegt Mattheus. Een andere
evangelist weet waarover zij
spraken: zijn uitgang te Jerusalei
Zo kwam dit verhaal in verband t
staan met het lijden van de Messil
Een laatste confrontatie werd het
met de uitgangen vanouds en
heenblikkend naar de „uitgang te
Jerusalem", naar wat Hij gaat
volbrengen „deze laatste dagen'
Wie hier naar Gods aanschijn zoelj
stoot op dat ene zinnetje aan het
eind van het verhaal: „Toen zij huj
ogen opsloegen zagen zij niemand
dan Jezus alleen". Het gelaat van
God! De gedaanteverwisseling in
het licht van het begin van het
verhaal is al voorbij. Maar dit blijft
Zoals Hij daar bij hen is. Zonder
gedaante dat wij Hem zouden
begeerd hebben. Het staat er bijnf
wat kaal. Jezus alleen. Maar dat
het, waar het om gaat. Jezus d
verder gaat op zijn weg naar k
en opstanding. Naar die andere b
waar Hij omhoog-geheven zal
worden in zijn verstoting door ons.
Maar dat is Gods aanschijn.
Verborgen in het lijden en tegelijk
openbaar in het volbrengen van
uitgang, in het uitzicht op Pasen.
er bijnr
r dat is
s die n4 1
r kruis^
dere bè
sal i 1
Concurrenten
heid aangevoerd als argument v< MS
die hogere bezoldiging. e b
oer
nd
esp
De dag werd geopend door ds inS
Pomp, die verbonden is aan de sti
ting kerk en industrie in de IJmo ,de
Ds. Pomp gaf een realistisch b# w
van de gevoelens van mensen
ingeschakeld zijn ln het dagelij
produktieproces.
ede
Den
Hij citeerde een arbeider, die f6er
„Toen ik na mijn geboorte voor Pho1
eerst mijn ogen opende en van
mijn wieg een donkerblauwe ove ove
zag bewegen, toen wist ik zeker: °6
wordt donderen."
Ds. Pomp zette aan de hand h
enkele praktijkvoorbeelden uitfgr"
hoe kritisch ingestelde arbeiders
de overige worden geïsoleerd en
de werkgever er op aan stuurt es6
arbeiders elkaar als concurren
gaan zien.
Dr. O. Jager, wetenschappelijk
dewerker van de theologische hofwiJ
school in Kampen, wil van de hep rc
sende kijk op de waarde van
werk af. Hij pleitte er voor dat plexor
riger werk naar verhouding lager
honoreerd zal worden. vei
ind
Hij rekende voor dat indien de ho igei
betaalde ambtenaren, zoals hijzere
een loonsverlaging van drie proc ine
zouden aanvaarden er 50.000 misal
banen zouden kunnen komen, ver
ide
Hij wil dat de consumenten rel*
slechts er op letten of een ei dat
gebruiken afkomstig is van schar
kippen, maar ook of produkten
stand komen door middel van
vrijde arbeid" en niet door op£h(
zweepte werknemers, want „zoli 'es'
wij onszelf opzwepen zwepen wij
deren neer". an
WA
ir V
ag
e n
t
pal
irs(
Verdiepen
Dr. Jager zette uiteen dat de
zich niet mag beperken tot het
ten van degene die hun baan
ren hebben of geen werk ki
krijgen. De kerk zal zich moef!'
verdiepen in de oorzaken van
„baanloosheid".
tr< ik,
ve ui'
kun nc
Totdat de kerk als geheel zich
mee bereid is in te laten, zullen
oti
'^ial
Wl,ct(
maken krijgen met een „dialoL,
kerk". Maar zo'n kerk waar in gebr
aan eensgezindheid de dialoog
doel geldt is volgens dr. Jager
noodoplossing, „want de gemeent
bedoeld als groep, die, omdat
dezelfde Heer dient ook hetzel L'
kwaad bestrijdt".
edï
Wereld en Zending, het tijdschrift
voor opbouw van de missionaire ge
meente, een uitgave van de Neder
landse zendingsraad en de Neder
landse missieraad, gaat de zevende
jaargang in met een verslagboek van
het project „Zending in Nederland"
(voor vijf gulden te bestellen via giro
493248, Nederlandse zendingsraad te
Amsterdam). Ook hier heeft een me
dewerker van het eerste uur de re
dactie verlaten, namelijk prof. dr. J.
Verkuyl. Zijn plaats in de redactie is
ingenomen door drs. J. Slomp, die
tevens de eindredactie heeft overge
nomen van dr. C. H. Koetsier.
In dit verband riep Ries Maaswii
lid van de beweging christenen
het socialisme, de aanwezigen op
aandacht voor het socialisme. „D
de socialistische beweging is ai
jaar gewerkt aan de vermenselijk
van de arbeid," zei hij. Als voorbe
noemde hij de strijd voor de achf
ge werkdag en het verbod op
arbeid.
CHICAGO Billy Graham is
steeds de meest invloedrijke fit
op godsdienstig gebied in de
nigde Staten, volgens een enqi
die het blad Christian Century
onder kerkjournalisten. Op de
plaats staat president Carter,
lutherse theoloog Martin Marty, ki
et
ig
lal
er\
tn
kindbtn
ter
V tn
ill
hfcer
d< an