Jering verlies van koopkracht boven 28.000
Brut#
F 16 levert minder werk op
Woningwethuis met keuzemogelijkheid
K
TH
11
Van Agt wil minder
overheidsingrijpen
fVD tevreden met opzet van Van Agt
'Bedrijven hebben zich buiten de markt geprijsd'
trs
een bezitters
oopsompolis in
DA-fracties
Kritiek premier op PvdA
Wellicht meer
studentenstops
komend jaar
Nu de griep
om z ich heen grijpt
Chefarine4
Kamerlid Maris
uit Boerenpartij
Kamercommissie
bespreekt zaak
Israël-boycot
De Radion Habbekrats song.
Nieuwe ontwikkeling doorbreekt starheid in indeling
ie
Wilt u een
erker? Kan
ook later!
NDERDAG 16 FEBRUARI 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
ADVERTENTIE
ïutelgpj
haarp,
de
in onze sociaal-economische redactie
!N HAAG Inkomens van rond 57.000 gulden
ito (twee maal het modale inkomen) gaan er dit
ir in koopkracht een half procent op achteruit. Het
;eerakkoord van CDA en VVD bevat als doelstel-
de koopkracht tot de grens van tweemaal mo-
al inkomen „zoveel mogelijk" te handhaven. Deze
elstelling blijft wel voor de komende jaren gehand-
lafd.
ïssei
dit
ngenfcister-president Van Agt deelde
jisteren mee in de Eerste Kamer,
handhaven van de koopkracht
tweemaal modaal inkomen is
;even de vooruitzichten verre
een gemakkelijke taak. Het
it niet op voorhand vast dat we Rprnpriflf?
en slagen." aldus de premier. Het
lale inkomen ruim 28.000 gul-
bruto zal dit jaar wel m koop-
cht gelijk blijven. De inkomens
en deze grens gaan er dus iets op
werd geraamd. De premier wees erop
dat in deze cijfers geen rekening is
gehouden met „incidenteel" loon, zo
als promoties. „Zo somber is dus het
beeld niet."
n. W^teruit. aldus de nieuwe cijfers
de premier.
ji Agt vindt het koopkrachtverlies
r inkomens rond 57.000 „een be-
[eiden achteruitgang, en aanmer-
'c minder ongunstig dan de ach-
liitgang van 1.4 procent die vorig
bar voor deze inkomensgroep
Vanuit de VVD was de afgelopen
dagen beroering ontstaan over het
loslaten door het kabinet van de
koopkrachtdoelstelling tot inko
mens van tweemaal modaal. Mevr.
van Someren. VVD-fractieleider in
de Eerste Kamer, toonde zich giste
ren echter tevreden met de medede
lingen van Van Agt: „Voor ons was
dit een heel belangrijke vraag. Wij
begrijpen dat de doelstelling voor
1978 niet gehaald zal worden. Maar
we zijn verheugd dat het er al een
Premier Van Agt antwoordde gisteren de Eerste Kamer. Links van
hem vice-premier Wiegel.
stuk beter uitziet dan in het najaar.
Er is dus al een verbetering ingetre
den. We houden de regering verder
aan de doelstelling zoals neergelegd
in het regeerakkoord, en wensen
daarbij het kabinet veel succes."
Van Agt had er in de Kamer echter
niet bij verteld dat de gunstiger uit
komst voor de koopkracht van twee
maal het modale loon vrijwel geheel
wordt veroorzaakt door het uitstel
van de bezuinigingsoperatie van
kinderaftrek en kinderbijslag. Die
operatie had op 1 april moeten in
gaan, maar is door de kabinetsfor
matie vertraagd. Het wordt nu waar
schijnlijk 1 oktober. In de ramingen
van de koopkracht in het najaar
ADVERTENTIE
KW Van onze parlementsredactie
HAAG Er zijn geen bezitters
koopsompolissen onder de le-
(li van de fracties van het CDA in
Eerste en in de Tweede Kamer,
imin zijn er koopsompolissen
'etroffen bij CDA-leden van het
2la Iwige en van het vorige kabinet.
oud-leden van de Tweede Kamer
n in totaal twee bezitters van
opsompolissen geconstateerd.
t is de uitkomst van het interne
IA-onderzoek naar de omstreden
jopsompolissen-zaak, waar mo-
3logi nteel een onafhankelijke com-
bbarissie van drie een onderzoek naar
ik b telt.
g
twee CDA-ers met een koopsom-
zijn zoals eerder gemeld, oud-
Van Eisen, die de polis
vaniddels heeft afgekocht, en oud-
Hul merlid mevrouw Lückers, die in
jacW5 na het overlijden van haar man
hfn polis kocht. Het CDA-onder-
1 hfek berust op verklaringen van de
itici zelf. zoals dat ook het geval
k" bis bij het vorige week door Den
vaj] gehouden onderzoek in de
maftA-fractie.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De sombere verwachting, dat de aankoop van het
Amerikaanse F 16 gevechtsvliegtuig minder werkgelegenheid
oplevert dan de overheid heeft berekend, wordt bewaarheid. Dat
zegt de industriebond NW, na een eerste onderzoek onder de
Nederlandse bedrijven die meebouwen aan de F 16. Ook volgens
het ministerie van defensie „heeft een aantal bedrijven zich
buiten de markt geprijsd."
Bij DAF. een van de co-producenten
van de F16, vloeit een vijfde deel van
het werk naar Amerika. Volgens de
industriebond NVV „kan Nederland
de materialen die DAF nodig heeft
niet maken, of maakt ze te duur". Bij
Simmonds Precision (electronica)
zou de helft van het werk naar de VS
terugvloeien. Fokker heeft proble
men met de speciale legeringen
lichtmetaal, die in het toestel wor
den verwerkt. „Ze blijken in Neder
land niet verkrijgbaar, of zijn van
slechte kwaliteit". Het bedrijf Oude
Delft (optische instrumenten) be-
werd echter nog uitgegaan van 1
april.
De kinderbijslagoperatie zoals op
stapel gezet door het vorige kabinet
werkt namelijk nivellerend op de
inkomens. De inkomens beneden de
grens van het modale inkomen pro
fiteren ervan, maar de inkomens
daarboven gaan erop achteruit.
Uitstel van deze operatie betekent
dan ook uitstel van een achteruit
gang voor de hogere inkomens. Hier
van vormen de nieuwe cijfers van de
premier het resultaat Het uitstel
betekent echter tevens dat de lagere
inkomens er dit Jaar minder op voor
uit gaan dan in het najaar was ge
raamd. Hierover heeft Van Agt ech
ter niet gesproken. De inkomens
van rond 22.000 gulden bruto iets
boven het minimumloon zullen
hun koopkracht dit jaar nu waar
schijnlijk zien verbeteren met 0,3
procent, tegen een half procent in de
raming van het najaar.
De kwestie van de koopkracht was
aan de orde gekomen door uitlatin
gen van minister Albeda (sociale za
ken), vorige week bij de presentatie
van het stimuleringsprogram van
2,5 miljard gulden. Het persbericht
van het ministerie van sociale zaken
noemde hierbij als doelstellingen
van het regeringsbeleid onder meer:
„Het zoveel mogelijk handhaven
van de koopkracht van de modale
werknemer, onder gelijktijdige ma
tiging van de hogere inkomens."
Dat is dus iets anders dan het re
geerakkoord, waarin wordt gespro
ken over zoveel mogelijk de koop
kracht handhaven tot tweemaal
modaal.
gingen in de sociale sector uit naar
beperking van de groei van het aan
tal gegadigden voor een uitkering,
en dus pas daarna naar beperking
van de uitkeringen zelf. Het afrem
men van de groei lukt echter pas
voldoende na enige tijd.
Intussen zal waarschijnlijk niet zijn
te ontkomen aan beperking van uit
keringen zelf. Van Agt noemde als
voorbeeld de WAO. Er is een groot
scheeps onderzoek gaande naar de
oorzaken van de spectaculaire groei
van het aantal WAO'ers. De resulta
ten van dit onderzoek zullen volgens
Van Agt „niet meer dit kalender
jaar" beschikbaar komen. Een
woordvoerder van het ministerie
van sociale zaken zei desgevraagd
dat het onderzoek naar verwachting
pas in 1980 1981 klaar zal zijn.
JONGl 0UP6EK W GRAANJENEVER
die moei u proeven, die isocwridig
steedt ook een deel van het werk uit
in de VS. „Vooral de prijs speelt hier
een rol. De Amerikaanse halffabrika
ten blijken veel goedkoper", aldus
de bond.
Henk Vos, districtsbestuurder van
de industriebond NVV, heeft van
meet af aan gevreesd dat er minder
werk uit de bus zou komen dan mi
nister Vredeling (defensie) en diens
opvolger Stemerdink in het vooruit
zicht stelden. „We moeten nu vast
stellen dat het gewoon een verkoop
babbel is geweest, om de publieke
moeten allemaal dezelfde kleu-
op ons shirt hebben."
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM De kans is groot
dat het aantal studentenstops het
komende studiejaar uitgebreid zal
worden van elf tot zestien. Het onge
woon hoge aantal aanmeldingen bij
diverse studierichtingen maakt uit
breiding van de stops noodzakelijk.
Dit blijkt uit de voorlopige cijfers
die door de Academische Raad zijn
verzameld.
Officieel staat er nog niets vast. Pas
op 31 maart gaan de adviezen van de
Academische Raad naar de minister
van onderwijs en wetenschappen,
die de uiteindelijke beslissing zal
nemen. Maar gelet op de grote hoe
veelheid aanmeldingen zullen stu
dentenstops ook het komende jaar
nodig blijven.
Een stop dreigt voor de studies rech
ten, politicologie. Spaans, fysische
geografie, pedagogie/andragogie en
culturele antropologie. Studenten
stops gelden reeds voor geneeskun
de, tandheelkunde, diergeneeskun
de, biologie, farmacie, Frans, En
gels, Nederlands, geschiedenis,
kunstgeschiedenis en de natuurwe
tenschappelijke studierichtingen in
Wageningen. De Landbouwhoge
school heeft onlangs laten weten dat
een stop voor de natuurwetenschap
pelijke richtingen niet nodig is.
ADVERTENTIE
Want Chefarine 4
is viervoudig aktief bij
pijnen griep:
1.Pijnverdrijvend.
2. Koortsverlagend.
3. Opwekkend
4. Snelwerkend
Een geruststellend
idee.
opinie en een deel van het parlement
over de streep te krijgen", aldus Vos
in het blad van de industriebond
NVV.
Concurrentie
De orders, die bij de Nederlandse
bedrijven zijn binnengekomen, be
treffen co-produktie van 1000 vlieg
tuigen (waarvan 84 voor Nederland).
Op het ministerie van defensie wordt
erop gewezen, dat meer orders te
verwachten zijn bij uitbreiding van
de produktie, na nieuwe bestellingen
van de F 16. De Nederlandse bedrij
ven moeten echter tegen redelijk
concurrerende prijzen kunnen leve
ren. Al eerder is van de kant v^n de
deelnemende bedrijven gezegd, dat
het uiterst moeilijk zal zijn om aan
die voorwaarde te kunnen voldoen.
NW-er Vos vindt het „hard nodig",
dat de vakbeweging bij komende
aankopen door defensie kan meepra
ten over effecten op de werkgelegen
heid. „We gaan de komende jaren
zoveel geld uitgeven met minister
Kruisinga, dat het de moeite loont te
zorgen dat de F 16-blunder niet
wordt herhaald."
Ongenoegen
Ook in CDA-kring was ongenoegen
ontstaan over de gang van zaken.
Als punten uit het regeringspro
gram worden bijgesteld, kan dat al
leen als ook de Kamerfracties
CDA en WD - bij een dergelijke
belangrijke bijstelling worden be
trokken, zo heeft CDA-fractieleider
Aantjes laten merken. De inhoud
van de bijstelling op zich stuitte bij
het CDA, in tegenstelling tot de
WD, niet op bezwaren. Onder aan
drang van het CDA was in het re
geerakkoord indertijd in de formule
ring „koopkracht handhaven tot
tweemaal modaal inkomen" al tus
sengevoegd: „zoveel mogelijk."
Over anderhalf twee maanden
staat het kabinet voor de beslissin
gen over de totale bezuinigingsope
ratie voor de komende vier Jaar. zo
deelde Van Agt mee. Binnen twee
maanden verwacht de premier de
resultaten van verschillende werk
groepen die het kabinet inzake de
bezuinigingen aan het werk heeft
gezet. De voorkeur gaat bij bezuini-
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Premier Van Agt
heeft gisteren een deel van de PvdA
verweten „te zeer bevangen te zijn
van de gedachte dat steeds verder
gaand overheidsingrijpen altijd het
beste antwoord is op de noden en
tekorten die in de maatschappij
zichtbaar worden."
Van Agt deed dat gisteren in de
voortzetting van de algemene poli
tieke beschouwingen in de Eerste
Kamer, waar hij zich zeer tevreden
toonde over de bijval die CDA en
VVD hadden betuigd met de passa
ges in de regeringsverklaring over
het streven naar matiging van over
heidsbemoeienis, en stimulering van
de betrokkenheid van het individu.
„Gelukkig hebben niet alle PvdA-
mensen datzelfde vooroordeel," al
dus Van Agt.
Goed en slecht
PvdA-fractievoorzitter Vermeer viel
over het feit dat Van Agt zijn partij
genoten indeelde in goede en slechte
PvdA-ers, maar hij kreeg van zijn
CDA-collega Van Hulst weer het ver
wijt, dat de PvdA bij de kabinetsfor
matie de CDA-ministerskandidaten
ook indeelde in goede en slechte, en
VVD-fractieleider mevrouw Van So
meren hekelde de gewoonte om bui
ten haar partij te spreken van echte
en onechte liberalen.
Aan het slot van het debat werd
duidelijk dat de motie van PPR-
fractievoorzitter De Gaay Fortman
jr. over staatsrechtelijk onzorgvul
dig handelen bij de formatie niet zal
worden aangenomen. CDA en VVD
gaven er blijk van die motie niet te
zullen steunen, en premier Van Agt
zei dat hij aanneming van de motie
een ernstige zaak zou vinden.
Aan zijn argumenten ter ondersteu
ning van de opvatting dat de CDA-
WD coalitie de enig mogelijke met
de grootst mogelijke parlementaire
binding was, voegde premier Van
Agt er gisteren nog één toe. Hij ?ei
dat het feit dat de beide fractievoor
zitters van VVD en CDA tot het
kabinet zijn toegetreden, een extra
accent op de parlementaire binding
is. „In het verleden is dat wel eens
reden geweest om een kabinet parle
mentair te noemen." aldus Van Agt.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG - Het Eerste Kamerlid
Maris heeft zijn lidmaatschap van
de Boerenpartij opgezegd. Hij blijft
onafhankelijk lid van de Eerste Ka
mer. Maris was op de lijst van de
Boerenpartij in de Eerste Kamer
gekozen. Hij had onenigheid met
leider Koekoek. Koekoek is nu nog
de enige parlementariër die aan het
Haagse Binnenhof de Boerenpartij
vertegenwoordigt.
enjevoe/tje
stiel weer beter
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De vaste Kamer
commissie voor de handelspolitiek
zal in de eerste week van maart met
de staatssecretaris van economi
sche zaken een gesprek hebben over
de betrokkenheid van het Neder
landse bedrijfsleven bij de Arabi
sche boycot van Israël.
Zoals bekend hebben Tweede Ka
merleden van de PvdA, D'66 en
DS'70 aangedrongen bij de regering
op het instellen van een onderzoek
naar het eventueel aanvaarden van
Arabische anti-Israël-maatregelen
door Nederlandse bedrijven.
ADVERTENTIE
(wijsje Sarie Marais)
Refreintje: Radion
wast voor een schijntje.
door Barend Mensen
DORDRECHT Er zijn maar weinig mensen die een huis naar eigen zin
kunnen laten bouwen. Wel wordt gelukkig hoe langer hoe meer de uiterlijke
eentonigheid van de naoorlogse woningbouw doorbroken maar wie met de
onvermijdelijke doorzonkamer is opgezadeld oi zich op den duur gaat afvragen
wat eigenlijk de zin is van zijn L-, Z- of T-kamer moet er maar in berusten dat
aan zijn bestaande woongerief niets ls te veranderen. Hoogstens kan er een
verbouwlnkje worden gepleegd om bijvoorbeeld een open keuken te verkrijgen.
Daag ons eens uit!
Bel 020-994301.1st 36
X
BÜ
Overal waar mensen zijn
Toch gaat her er nu op lijken
dat ook aan de inwendige
starheid van de nieuwbouw
woning een einde komt. Een
experimenteel bouwplan
voor 279 in de Dordtse stads
wijk Sterrenburg III uit te
voeren woningwetwoningen
kan een forse duw geven aan
een nieuwe ontwikkeling die
toestaat dat de woninginde
ling flexibel blijft.
Sterrenburg m in Dordrecht
is een stadswijk waarvoor
doelbewust voor experimen
tele woningbouw wordt geko
zen. Hier staan ook de mon
tagewoningen die de Dordtse
bevolking spottend „Lego-
huizen" noemt maar die des
ondanks getuigen van een
nieuwe visie op het woning-
beeld. Jammer genoeg staan
er zoveel op een kluitje dat
opnieuw van monotonie
moet worden gesproken. Het
is een te betreuren gevolg
van het intensieve grondge
bruik in deze wijk.
Het projekt van 279 woning
wetwoningen is voor een wo
ningbouwvereniging de
MIJ. tot verbetering van de
.volkshuisvesting Dordrecht-
Zwijndrecht ontworpen
door het architectenbureau
van Ir F. M. de Jong en ir H.
van Olphen te Maarssen Het
wordt gerealiseerd in drie ba
sistypen, een met een zadel-
kap, een met een a-syme-
trisch zadeldak en een met
een dwarskap. Ir Van Olphen
noemt ze woonstructuren.
Dat begrip is wat vrijmoedig
te omschrijven als „holle"
woningen die eerst hun inde
ling krijgen als de toekomsti
ge bewoners hebben bepaald
hoe zij die willen hebben.
„Een maand voor zij hun wo
ningen betrekken kunnen zij
een keus doen uit ongeveer
dertig plattegrondvarianten.
Bovendien kunnen zij ge
bruik maken van de moge
lijkheid bepaalde aanbou
wen eigenlijk uitbreidin
gen te laten realiseren. Dat
kunnen zijn een uitbouw aan
de voor- of achterkant van de
woning, een aangebouwde
berging, een vergrote entree
binnen of buiten de voorge
vel of een erker," aldus ir Van
Olphen. „Er is ook te kiezen
voor een open of een geslo
ten, een kleine of een grote
keuken, voor een open of een
gesloten trap naar de slaap
verdieping en voor een ber
ging voor of achter de wo
ning, vrijstaand of aange
bouwd. Die variatie is alle
maal mogelijk door toepas
sing van inbouwpakketten."
Op die bouwpakketten be
rust het gehele systeem van
de flexibele woninglndellng.
Ze zijn ontwikkeld door
Bruynzeel, die er Jaren studie
aan heeft besteed en thans
tot een resultaat is gekozen
dat wonderlijke mogelijkhe
den biedt. De bouwpakket
ten maken het zelfs mogelijk
dat de bewoners terug kun
nen komen op hun aanvanke
lijke keus als zij toch nog
weer een andere Indeling
wensen. Evenzeer kunnen,
als de eerste bewoners het
huis verlaten, hun opvolgers
naar eigen inzicht kiezen
Willen zij bijvoorbeeld de
keuken aan de voorkant in
plaats van achter dan is dat
te realiseren. De woningen
worden namelijk voorzien
van een standaardleidingen-
systeem waarop de in keu
kenelementen en inbouw-
wanden aanwezige leidingen
met vrij eenvoudige midde
len zijn aan te sluiten. Tot
het bouwpakket behoren ook
gemakkelijk te monteren
kasten en deurelementen als
mede de benodigdheden voor
de badkamer.
„De maat van de woningen is
zodanig gekozen dat een
groot aantal varianten kan
worden geboden." zegt Ir Van
Olphen. „Dit geldt niet voor
de slaapverdieping. Daar
voor zijn slechts twee of drie
keuzemogelijkheden. Wat de
aanbouwen betreft: óf er voor
wordt gekozen of niet, de fun
deringen worden er voor ge
maakt zodat volgende- bewo
ners ze altijd nog kunnen la
ten aanbrengen. Dat is het
grote verschil met de keuze
mogelijkheden die tot dusver
wel worden geboden maar
waarbij het zo is dat de eerste
bewoners kiezen en de vol
gende er aan vast zitten." De
primeur van dit systeem ziet
de heer Van Olphen niet zo
zeer in de techniek liggen
hoewel het erg ingewikkeld
was om het binnen het ter
beschikking staande budget
te realiseren maar in het
feit dat het wordt toegepast
in de sociale woningbouw.
Natuurlijk ligt de bouwprijs
hoger dan die van een norma
le woningwetwoning. Omdat
echter het ministerie van
volkshuisvesting en ruimte
lijke ordening dit bouwplan
het predikaat „experimen
teel" heeft verleend (waarbij
bewondering werd uitgespro
ken voor de logische aanpak
er van) wordt een extra rijks
bijdrage van vijfduizend gul
den per woning verleend.
De keuze van de bewoners en
wijzigingen na hun eventuele
vertrek ten behoeve van
nieuwe bewoners worden
mede uit die extra subsidie
betaald en moeten verder
binnen door de woningbouw
vereniging te treffen regelin
gen worden georganiseerd en
bekostigd. Nadrukkelijk
staat in de voorwaarden van
het ministerie dat ook tijdens
de bewoning veranderingen
mogelijk moeten blijven. Om
nog een voorbeeld te noe
men: wie na enige tijd een
erker wil kan die krijgen. Een
deel van het bouwmateriaal
dat daarbij uit de gevel vrij
komt is voor die erker dan
nog te gebruiken ook.
Ir Van Olpen ziet in dit alles
duidelijk het begin van een
nieuwe ontwikkeling die wat
betreft het bij de realisering
van hun woonruimte betrek
ken van de bewoners veel
verder gaat dan tot dusver
mogelijk was. „WIJ hebben
altijd wel gestreefd naar het
bieden van variatie maar als
er eenmaal was gekozen dan
moest wat uit de bus was
gekomen vanzelfsprekend
worden gefixeerd. Met ande
re woorden: de mensen had
den er dan verder maar ge
noegen mee te nemen. Het ls
voor de volkshuisvesting van
grote betekenis dat de woon-
mogelijkheden kunnen wor
den aangepast aan het indivi
duele inzicht van de eerstbe
langhebbenden, de bewo
ners. Daardoor kan nu ook in
de woning de starheid wor
den doorbroken."
