k breng het zelfs niet
neer op loyalist te zijn'
ellien de Ruiter: Kleurverschieten binnen CDA al begonnen
Begrafenis
ondernemer
„Politici zouden
niet getrouwd
mogen zijn"
jange tenen (1)
^ange tenen (2)
Kruisinga's
defensie (1)
Kruisinga's
defensie (2)
BINNENLAND
'AR^^OTPARLEI^NTAmPAR^^NTARIÊRPARLEMENTARISMEPARLEMENTENPARLEMENTEREN PART.RMRTVTPART.RMreTJTATRPART.R MENT.
mmèdactie: Ferry Mingelen, bijdrage Gerard van der Wulp.
ARLEMENTPARLEMENTAIRPARLEMENTARIËRPARLEMENTARISMEPARLEMENTENPARLEMENTEREN PARLEMENTPARLEMENTAIRPARLEMENT
ir Hanneke Wijgh
DORSCHOTEN Nellien de Ruiter breekt
CHU. Dat was de kop boven een kort
!ht dat begin januari in de krant verscheen,
nieuws zal een aantal mensen hebben
ast. Zeker die mensen, die haar politieke
baan binnen de CHU enigszins hebben
ilgd. Nellien de Ruiter was lid van de
ede Kamer, wethouder in Voorschoten en
foor kort lid van de provinciale staten van
Holland
ieke wapenfeiten, die niet in een handom-
zijn uit te vlakken. Bovendien komt ze nog
en nest waar de evangelische inspiratie van
de Unie haar bij wijze van spreken met de
paplepel is ingegeven, Haar vader heeft twintig
jaar voor de CHU in de Tweede Kamer gezeten.
„In mijn Delftse tijd trok ik vaak met hem op, als
hij ergens moest spreken, dat vond hij gezellig
en ik ook. Ik vond de sfeer van die sigaren-
paffende landbouwers in de dorpskroeg of het
lokaal van Christelijke Belangen gewoon fijn.
Daarom hoor ik er zo expliciet in thuis, het is
een gezelschap dat me lief is'* (Nellien de Ruiter
in een interview in april 1974)
Toch stond niet iedereen van haar besluit te
kijken. Veel mensen die Nellien de Ruiter heb
ben zien veranderen sinds ze voorzitster werd
van het comité Jaar van de Vrouw, hadden
deze beslissing min of meer verwacht. „Je kan
geen feministe zijn zonder dat je links wordt.
Nellien de Ruiter is allang helemaal links ge
worden door de emancipatie, maar ze weet het
zelf nog niet" (Wim Hora Adema, een van de
redactrices van het feministische maandblad
Opzij in een interview met Bibeb in mei 1975).
Ik leg haar de twee citaten voor als we op een
koude donderdagochtend over haar breuk met
de CHU praten.
van zien te weerhouden de bom in
te voeren: de NAVO moet het War-
schau-pact ertoe zien te krijgen
daar iets voor terug te doen.
Allemaal mooi en prachtig, maar er
ontbreekt nog iets, namelijk wat er
moet gebeuren als Nederland er
niét in slaagt de NAVO mee te
krijgen voor het antl-neutronen-
bom-standpunt. en als de NAVO er
niet in slaagt het Warschau-Pact
tot „tegen" te bewegen.
De CDA-defensiespecialist oud-ko
lonel ter zee J. de Boer: „De bom
blijft natuurlijk aanwezig als stok
achter de deur. De geest is uit de
fles, en die krijg Je er nooit meer in.
Als NAVO en Warschau-pact hiero
ver geen afspraken maken leidt
deze ontwikkeling tot de bijna te
voeren atoom-oorlog. Daarom wil
len we tot het uiterste proberen om
de invoering van de bom tegen te
gaan. In de Scandinavische landen,
Engeland en ook bij de Westduitse
socialisten, bestaan grote weer
standen, we hebben in de NAVOP
dus wel een kans. Mocht bijvoor
beeld West-Duitsland toch tot in
voering besluiten, dan kan Neder
land moeilijk achterblijven. Er zou
dan een onverantwoord gat in de
verdediging ontstaan Het effect op
de bewapeningsspiraal hou Je dan
toch niet meer tegen. Wij wilen niet
dat Nederland als alleing&nger"
gaat opereren", aldus De Boer
Was dit ook de mening van de hele
CDA-fractle in de discussie over de
neutronenbom? De Boer: „In de
neutronenbom-nota die ik voor de
fractie heb gemaakt, heb ik daar
wel op gewezen. Het is de logische
consequentie van ons standpunt.
Het is de keerzijde van de medaille.
De fractie heeft zich daar echter
niet over uitgesproken."
Ex-premier en huidig oppositielei
der Den Uyl ondervindt zijn recen
te functiewisseling keer op keer
PvdA-voorzitter Ien van den
aan den lijve. 8chreven we enkele
weken geleden al dat 'buitenlandse
zaken' weigerde om voortaan nog
in het buitenland uit te spreken
speeches te vertalen, nu kunnen we
melden, waar die weigering hem op
kwam te staan.
Het ging om een rede, In Zürich
uitgesproken voor Europese onder
nemers De halve PvdA-fractle
boog zich in de dagen eraan vooraf
gaand over de vertaling in het En
gels, en koos voor het veelvuldig in
de tekst voorkomende woord 'on
dernemer' het woord 'entre-pre-
neur'. Weliswaar een Frans woord,
maar volgens Engelse woordenboe
ken toch vrij gangbaar.
Den Uyl. in ZQrich op het spreek
gestoelte staand, vertrouwde de
vertaalkunde van zijn fractiegeno
ten minder dan indertijd de ver-
taalafdeling van buitenlandse za
ken, en bedacht ter plekke een
Heuvel: tevergeefs gepleit
nieuwe vertaling voor 'onderne
mer', undertaker'. Pas nadat hij
reeds lang was uitgesproken vertel
de men hem dat hij langdurig over
'begrafenisondernemer' had staan
praten.
De 3 bewindslieden van het kabi
net-Van Agt maken vandaag hun
opwachüng in de Eerste Kamer,
om aldaar de algemene politieke
beschouwingen van de senatoren
aan te horen. Omdat het hele kabi
net geacht wordt in de Eerste Ka
mer aanwezig te zijn, vergadert de
Tweede Kamer vandaag niet
Morgen komen aan de orde de be
grotingshoofdstukken defensie
(woensdagmiddag). financiën
i woensdagavond» en ontwikke
lingssamenwerking Donderdag
ochtend spreekt de Kamer op Initi
atief van de socialist Van der Doef
over de situatie bij Hoogovens
SDAG 14 FEBRUARI 1978
Trouw/Kwartet
ien de Ruiter: „Ik vraag mezelf
honderd keer af waarom ik het
eerder heb gedaan. Er zijn mo
lten genoeg geweest. In 1973 was
iet niet eens met het feit dat de
J in de oppositie ging. Maar twee
ijen van het CDA. de KVP en de
zaten wel in het kabinet Den
Ik ben altijd een groot voorstan-
van het CDA geweest. Dus dacht
Ach wat, twee partijen van ons
wel vertegenwoordigd. Toen was
oor mij geen reden meer om uit
Unie te gaan. Ik was immers in
ivachting van het CDA."
chtse en linkse vleugels heb je in
partij. Ik als Friezin heb altijd
gehouden aan het beeld van de
U zoals dat in Friesland bestond.
Unie was er niet zo zwaar op de
d, hoor. Pas toen ik in Delft ging
leren, kreeg ik in de gaten dat de
J in die contreieri veel rechtser
Streng ook. Qua mentaliteit
ik altijd tot de open. niet dogma-
he vleugel behoord
hteraf heb ik er spijt van dat ik
om het conflict met Dick de
uw niet dikker heb gemaakt. De
uw wilde van het GDA een werke-
christelijke partij maken, die op
komen voor de sociaal zwakke-
in de maatschappij. De KVP
It haar voorzitter als een bak-
laten vallen. Toen had ik eruit
n stappen. Maar ja, ik dacht
nog erg in termen van macht,
^ick de Ze^uw overgaan naar
ilinterpartij, dat zag ik niet
Ik had in mijn leven al zoveel
partijen zien opkomen en
r verdwijnen. Je moet in Neder-
d nu eenmaal kiezen voor een van
drie blokken. De socialisten, de
isten-democraten of de liberalen.
»r splinters is er geen plaats, puur
luit de machtspolitiek gedacht,
was het ook erg eens met de
grede van Aantjes. En met de
alisten van nu."
heb altijd een vrij trouwe achter-
i gehad. De vrouwen in de CH
inden me opder meer vanwege
n standpunt over abortus. De
jongeren vanwege mijn acties voor
het milieu. De macht en de verant
woordelijkheid die je erdoor krijgt
maken je sterk en kwetsbaar tege
lijk. Er zijn groepen die je willen
wippen, omdat je een ander stand
punt vertolkt dan zij. Maar ik wist
juist dat ik moest blijven zitten om
dat ik mijn achterban niet in de
steek kon laten. We hebben veel ac
ties met vrucht gevoerd."
„Politiek is voor een groot deel ge
voelsmatig. Bij de laatste vergade
ring in de provinciale staten stemde
ik voor een motie tegen het land
bouwbeleid in de EG. De motie werd
slecht gebracht, maar ik stemde er
mee in omdat ik het met de strek
king eens was. De anderen in de
fractie deden dat niet. Ik wel. ik ben
erg bereid positief te luisteren. Toch
wil dat niet zeggen dat ik met elke
slechte motie meega. Bij de stem
ming over de tunnel bij Dordrecht
heb ik vóór gestemd, omdat de te
genstanders niet meer bereid waren
tot discussie. Dan straf ik met mijn
stem het machtsmisbruik.
Stemdwang
Ik ben niet bereid om voor een slech
te politieke mentaliteit mijn nek uit
te steken. De CHU kent van huis uit
geen stemdwang. Wij hebben altijd
naar eer en geweten kunnen stem
men. Ik ben er ook nooit over lastig
gevallen. Dat gaat steeds meer tot
het verleden behoren. Ik vrees dat
het in het CDA afgelopen raakt. On
der druk van de polarisatie met de
PvdA moet nu eenduidig worden ge
stemd. Ik vind die ontwikkeling be
angstigend. Op die manier gaan de
nuances verloren."
„Ik had met mijn beslissing om uit
de CHU te stappen ook tot na de
statenverkiezingen kunnen wach
ten. Dan had alleen de secretaresse
van de Unie het gemerkt. Maar tot
zolang wilde ik niet wachten. Ik ben
tegen het kabinet Van Agt/Wiegel.
Toen Van Agt in het Catshuis trok,
dacht ik, dat gaat te ver. Ik heb
lopen piekeren of de landspolitiek
van invloed was op het werk in de
provinciale staten. Eerst dacht ik,
ach, dat is een heel ander soort
werk, veel pragmatischer. Maar ik
breng het niet op om voor de komen
de statenverkiezingen met dit kabi
net de boer op te gaan. Ik krijg geen
enkel woord ter verdediging over
mijn lippen. Ik breng het zelfs niet
meer op loyalist te zijn."
Ikke, ikke, ikke
„De invloed van Wiegel is nu al te
merken. Het kleurverschieten bin
nen het CDA is reeds begonnen.
Acties als „Blij dat ik rij" krijgen
meer aandacht dan vroeger. Het
gaat weer helemaal de kant op van
„ikke, ikke, ikke". Het CDA-pro-
gramma „Niet bij brood alleen" was
een goed programma, maar het had
alleen met de PvdA kunnen worden
uitgevoerd. Met Wiegel in de rege
ring is die kans verkeken."
„CHU-vrouwen belden me begin ja
nuari op. Vroegen iets over een be
paalde kwestie. Ze waren stomver
baasd dat ik ze heel vriendelijk ant
woord gaf, dachten dat ik reuze de
pest aan ze had gekregen. Maar dat
is niet waar. Ik hou nog evenveel
van ze als vroeger. Ik zal ze blijven
adviseren als ze me dat vragen en
blijf ook voor ze werken, maar op
mijn manier. Ik kan alleen hun tolk
niet meer zijn.
Verkeken
„Je ontwikkelt zelf ook verder. Toen
ik door Van Doorn werd gevraagd
voorzitster te worden van het comi
té Jaar van de Vrouw heb ik volmon
dig „ja" gezegd, al was de tijd van
voorbereiding veel te krap. Ik dacht
toen dat de vrouwenemancipatie al
door het bewustzijnstadium heen
was. Maar wat heb ik me daar op
'verkeken. Naar de Emancipade, die
grote tentoonstelling in Utrecht,
heb ik haast jankend zitten kijken.
Zoveel agressie kwam er los bij
vrouwen. Achteraf besefte ik pas
dat vrouwen niet vijf jaar, maar een
miljoen jaren zijn onderdrukt."
Zo'n achterstand schud je niet in
één jaar van je af. Aan het einde van
het Jaar van de Vrouw dacht ik eerst
dat het hele jaar was mislukt. Maar
nu besef ik goed dat wij vrouwen
nog niet door het stadium van de
polarisatie heen zijn. Het scherpen
van de meningen door ze tegen over
elkaar te zetten. Dat zal eerst moe
ten gebeuren willen we ooit aan een
toekomstperspectief toekomen."
„Ik heb altijd graag spreekbeurten
voor vrouwen gehouden. Ze zijn niet
agressief, luisteren erg positief, den-
«ken mee. Maar je raakt van hen
vervreemd als je, net als ik. een
specialiste wordt. Dat verandert je
woordkeus. Ik kan niet meer ge
noeglijk over \Touwenemancipatie
praten. Ik gebruik nu het woord
'discriminatie', ook al is het een
woord uit de linkse hoek. Elk ander
woord zwakt de zaak af."
Averechts
„Een vrouwelijke staatssecretaris
voor emancipatie lijkt heel wat.
maar het werkt averechts. Zo breng
je de vrouw terug tot een categorie,
en nog wel een probleemcategorie.
Terwijl de vrouw geen probleem is,
maar de maatschappij, omdat die
door mannen wordt vorm gegeven.
Het zou effectiever zijn als op elk
departement twee feministes wer
den aangesteld, die elke brief, elk
advies, elke motie, elk besluit nale
zen op discriminerende elementen.
Discriminatie zit vaak in kleine din
gen; is op duizend en een manieren
ingeslopen in het maatschappelijk
leven. Maar dat zo'n Til Gardeniers
minister is geworden, dat is ook po
sitief. Vrouwen kunnen wel wat be-
Nellien de Ruiter
reiken binnen de bestaande structu
ren, maar het blijft marginaal
„Als je zoveel jaren actief bent ge
weest in de politiek, ontdek je dat de
politiek zich niet met de wezenlijke
zaken bezighoudt. Ik geloof eerlijk
gezegd niet dat die tijd erg nuttig is
besteed. Politiek is log, het volgt de
vernieuwingen niet. De politiek
houdt zich bezig met deelaspecten.
Als je kijkt naar de manier waarop
er gebouwd wordt, in dat verhaal
komt de mens niet voor."
„Het gaat over suburbanisatie, het
gaat over aantallen. In dit dorp wo
nen enkel Intellectuelen, mensen die
een koophuls kunnen betalen. Den
Haag is blijven zitten met een grote
groep armen en bejaarden. Maar de
vrouw, die hier elke ochtend alleen
achterblijft, als de man en de kinde
ren naar Den Haag zijn vertrokken,
die vrouw wordt niet gehoord. Ter
wijl haar verhaal interessant kan
zijn. Zij weet wat het betekent om
van acht uur 's ochtens tot 's zes uur
's avonds afgesneden te zijn van alle
contacten, behalve dan met vrou
wen die in precies dezelfde situatie
verkeren. De politiek moet bij die
.vrouw te biecht, moet ervaring op
diepen in woongemeenschappen en
andere alternatieve woon- en leef
vormen
„Dat is het grote kwaad. Het leven is
opgedeeld in aspecten. De man is
het intellect, de vrouw het gevoel
Maar voor beiden betekent het een
verarming. Echt, ik ben er van over
tuigd dat wetenschap pas kan gedij
en als het verstand met het gevoel
samengaat. Ik weet het uit ervaring.
Ik heb toen ik nog werkte bij de
Dienst der Zuiderzeewerken veel
problemen boven de afwasteil opge
lost."
Tekentafel
Mevrouw de Ruiter werd op 29 juli
1926 geboren in Oudemirdum in
Friesland. Haar vader was hoofd
van de plaatselijke landbouwschool.'
Al heel jong wilde Nellien timmer
man worden. Haar verlangen werd
serieus genomen. Er kwam een te
kentafel. waarop Nellien het ene na
het andere ontwerp schetste. Na de
mulo ging ze naar de HBS in Leeu
warden, maar liever had ze direct
naar de Middelbare Technische
School gegaan.
Haar vader was weinig thuis. Hij
had het druk met de school en met
de politiek. Sinds 1946 zat hij in de
Kamer voor de CHU. Nellien de Rui-
ter: „Politici zouden niet getrouwd
mogen zijn. Ze weten niet wat ze
hun kindren aandoen door zoveel
van huis te zijn. Ik ben in feite door
mijn moeder opgevoed. Als kind heb
ik ongevraagd dit offer moeten
brengen. De Raad van de Kinderbe
scherming zou ook eens iemand
naar al die gezinnen van politici en
vakbondsbestuurders moeten stu
ren. Mannen, die eeuwig en altijd op
vergaderingen zitten. Je moet eens
kijken wat dat voor schade ople
vert."
Na de HBS studeerde ze in Delft
bouwkunde. Voor haar kandidaats
hield ze er mee op. ze trouwde en
kreeg drie kinderen Maar na haar
scheiding maakte ze haar studie af.
In 1969 keerde ze terug op de Tech
nisch Hogeschool als wetenschappe
lijk medewerker. „De TH is een
mannenbolwerk bij uitstek Vroeger
vond ik de sfeer er verschrikkelijk.
Maar ik begin het er steeds prettiger
te vinden. Er komen heel geïnteres
seerde jongeren op me af. die werke
lijk een vorm trachten te vinden
voor de kleine veranderingen die
zich hier én daar voordoen. Ik waar
hier als een moeder rond."
Geluk
Op de deur van haar studeerkamer
hangt de uitspraak: Ben je geluk
kig? Gelukkig niet! Ik vraag haar
waarom ze juist die spreuk op de
deur heeft geplakt. Nellien de Rui
ter; „Gelukkig zijn is zo'n bedreigen
de zaak. Je kunt het verliezen Ge
luk kan ook veel pijn betekenen
Soms denk ik dat ik een idee van
geluk heb. wat niet werkelijk is. Dat
de manier waarop ik gelukkig wil
worden niet bestaat."
„Het gekke is dat het besluit om uit
de CDA te stappen ook eenzaam
heid met zich brengt. Je valt in een
gat. Voor het CDA besta je niet
meer. omdat jij twijfelt aan iets
waar zij zelf nog in geloven. Zolang
je je kritiek spuit binnen de partij,
wordt er naar je geluisterd Maar
zodra je jezelf er buiten hebt ge
plaatst. word je een bacterie. In ze
kere zin ben ik melaats."
lhoewel ze tezamen op weg zijn
lar het socialistische ochtendglo-
n. zijn de contacten tussen de
vdA en de SPD, de grote West-
litse zusterpartij, momenteel niet
cht hartelijk te noemen. De SPD
het gedram van de PvdA over de
ïroepsverboden tegen linkse men-
n meer dan zat. De PvdA is zo
irbeten op die verboden dat een
inauwkeurig luisteraar soms zou
innen denken dat men het niet
irer de zusterpartij, maar over
ize Nederlandse VVD heeft.
et PvdA-congres over Europa, af-
ilopen vrijdag in Den Haag, heeft
ien pogingen gedaan de relaties
eer wat te verbeteren. Integen-
eel. Met een congresuitspraak dat
SPD nu moet ophouden met
ussell-tribunaal over de men-
inrechten in West-Duitsland in
en kwaad daglicht te stellen en uit
gen land te weren, heeft men nog
ens een flinke hap zout extra in de
ondc gestrooid „Wc moeten de
mtacten met de SPD openhou-
fti. Dit soort congresuitspraken
fcngt de mogelijkheden tot ge-
rek in gevaar," had PvdA-voor-
ter Ien van den Heuvel nog staan
liten. Tevergeefs echter, zoals va-
r het geval was. „Dit kan de
Dntaeten met de SPD moeilijk
aken. het is nogal geen ruwe
kst." sprak de buitenland secre-
iris Bogaard somber.
opstandigheid van het congres
»er de beroepsverboden was, vol-
fns insiders, echter in behoorlijke
üte aan het weinig briljant ma-
Deuvreren van mevrouw Van den
leuvel zelf te wijten. Over de keus
&sen steun aan het Russell-tribu-
lal en ruzie met de SPD was in de
artijleiding lang gediscussieerd
Welwillende distantie", werd de
|ta rdragslijn. Dat betekende geen
a|- kun van de PvdA als zodanig aan
tt Russell-tribünaal (daar was
niet om gevraagd) en geen
handtekeningen van partijbestuur
ders en vooraanstaande politici on
der steunbetuigingen.
De Groningse PvdA-hoogleraar
Lolle Nauta kon. zonder officiële
tegendruk van zijn partij, zitting
nemen in het tribunaal. „Niet ieder
een zal het je in dank afnemen,
maar op mijn solidariteit kan je
rekenen." schreef Ien aan Lolle.
Nauta mocht vervolgens echter
niet meer een Westduitse boeken
tentoonstelling in Rotterdam
openen.
In de PvdA ontstond enig gerom
mel toen het PvdA-Kamerlid Pop-
pe eerst niet, en later weer wel een
sympathiehandtekening mocht
zetten. Het gerommel werd luider
toen daarna een PvdA-woordvoer-
der afstand nam van het tribunaal
met de mededeling dat het schie
ten was „met een kanon op een
mug". Nauta kwaad, comité be
roepsverboden kwaad. Mevrouw
Van den Heuvel nam hierop weer
een meer pro-tribunaal-standpunt
in. in gesprekken met Nauta en het
comité. Zij kwam daarmee in het
PvdA-partijbestuur en moest daar
van Den Uyl al dat moois weer
inslikken, uit angst voor lange te
nen van de SPD. Het comité be
roepsverboden, vervolgens weer
kwaad, organiseerde tenslotte de
succesvolle scherpe congresuit
spraak. Zo gaat dat in de PvdA
Publiciteitsgevoel kan men minis
ter Kruisinga niet ontzeggen. Er is
geen minister in het nieuw optre
dende kabinet Van Agt die al zo
veel in het nieuws is geweest als de
man op defensie. De defensie-top
heeft de public-relations-golf wat
gelaten over zich heen laten gaan
Men wacht eerst maar eens af wat
er van alle krachtige uitspraken en
beloften terecht komt. De eerste
ervaringen zullen echter niet over
tuigend zijn geweest.
Eerst ging Kruisinga vol in de slag
Minister Kruisinga: kans op
meer succes met neutro
nenbom-verhaal
met de VVD over zijn voorkeur
voor een vrouwelijke staatssecreta
ris. en hij verloor. Daarna ging hij
in de slag met het kabinet om nog
in de regeringsverklaring een ver
hoging van het defensiebudget ver
meld te krijgen van 350 miljoen
gulden, en hij verloor weer. Op de
koop toe moest hij zich van vlce-
premier Wiegel en van een woord
voerder van zijn buitenlandse za-
kencollege Van der Klaauw be
straffende opmerkingen laten wel
gevallen over zijn openlijk beleden
persoonlijke weerzin tegen de neu
tronenbom.
Over het defensiebudget zal deze
week in de Tweede Kamer bij de
begrotingsbehandeling nog niet
heel duidelijkheid ontstaan. Krui
singa onderhandelt nog steeds met
Andriessen (financiën) over aanvul
lende gelden Hij is er. ondanks de
tegenwerking van Andriessen, nu
in geslaagd de nota van de vorige
minister van defensie Stemer-
dink over knelpunten in het defen
sie-apparaat, gepubliceerd te krij
gen. Daaruit blijkt zonneklaar dat
defensie wel wat extra-geld kan ge
bruiken. Voorts kan Kruisinga zich
beroepen op de NAVO-afspraak
dat de defensiebegroting jaarlijks
met om en nabij de drie procent
reëel moet groeien. Dat is een toe
zegging, door Den Uyl hoogstper
soonlijk gedaan toen hij als pre
mier deelnam aan de NAVO-top-
conferentie in Londen, vorig jaar
mei. De huidige voor 1978 voorzie
ne verhoging van het defensiebud
get is 0,8 procent.
Kruisinga heeft dus sterke troeven
in handen, maar Andriessen heeft
er ook een: de voorrang die CDA en
VVD geven aan bezuinigingen bij
de overheid. De CDA-defensie-spe-
cialist De Boer: „Het CDA is er bij
het afsluiten van het regeerak
koord van uitgegaan dat defensie
er minstens 150 miljoen bij moet
krijgen. Ondertussen is de nood
zaak tot grotere bezuinigingen bij
de andere departementen echter
gegroeid. Het is logisch dat dat ook
zijn invloed heeft op het extra geld
voor defensie."
Minder dus dan 150 miljoen gulden,
daar kan Kruisinga slechts op reke
nen. Noch van CDA noch van VVD
worden deze week uitspraken ver
wacht waarin duidelijke bedragen
voor defensie extra worden geëist
Met premie Van Agt zeggen deze
fracties: de heren Kruisinga en An
driessen moeten het eerst maar on
derling uitvechten.
Ondanks het verweer van de VVD
ziet het er overigens naar uit dat
Kruisinga met zijn anti-neutronen
bom-verhaal meer succes zal heb
ben. De kans dat het kabinet uit
eindelijk het anti-standpunt over
neemt is aanzienlijk gestegen sinds
de CDA-Kamerfractie zich in haar
geheel tegen de nieuwe bom heeft
uitgesproken. Toch is deze uit
spraak minder duidelijk dan het
geval leek te zijn. De CDA-fractie Is
tegen de neutronenbom, uit ethi
sche motleven, omdat het wapen
een nieuwe ontwikkeling is die de
bewapeningsspiraal omhoog zal Ja
gen. Nederland moet de NAVO er
^RLEMENTPARLEMENTAIRPARLE MENTARIËRPARLEMENTARISMEPARLEMENTENPARLEMENTERENPARLEMENTARISMEPARLEMENTENPARLE
