De bond tegen het vloeken en de winterse kou
Uit brieven van lezers
Nieuwe regeling voor
predikantspensioenen
VANDAAG
hun zorg?
VASTEMAKTiE
S50
UIT DE KERKBLADEN
Krijgsmacht
pastoraat
op de tocht
MAANDAG 13 FEBRUARI 1978
KERK
Trouw/Kwartet
door A. J. Klei
Hoe Is het buiten?, vroeg mijn door
griep gevelde vrouw, toen ik thuis
kwam van de krant.
Het is verdraaid koud vandaag!
antwoordde ik en blies op mijn
verkleumde vingers.
Een uurtje later zat ik te lezen in het
35 pagina's tellende boekje „Wie
vloekt verliestdat de zestigjarige
bond tegen het vloeken mij ter
aankondiging had toegestuurd. In
de bijdrage van de bekende
Groningse hoogleraar in de ethiek
dr. P. J. Roscam Abbing kwam ik de
volgende opmerking tegen:
„Wie zegt: „Het is verdomd koud
vandaag", zegt eigenlijk: „God moge
mij verdoemen als het niet koud is
vandaag" Met woorden stelt hij dus
zijn ziel en zaligheid in de
waagschaal om een kleinigheid."
Nadat ik van deze opvatting kennis
had genomen, legde ik het geschrift
even terzijde en ik overwoog dat ik
met mijn vaststelling dat het
vandaag verdraaid koud was. naar
het oordeel van professor Roscam
Abing waarschijnlijk ook mijn ziel
en zaligheid in de waagschaal had
gesteld, want „verdraaid" zal wel een
verbastering zijn van ..verdomd".
Nu ben ik grootgebracht in een gezin
waar nagenoeg elke uitroep die met
..verd begon, niet toegelaten
werd. Als ik me goed herinner, was
„verdraaid" wel toegestaan, mits in
bescheiden mate gebruikt, maar los
daarvan: ik weet niet of mijn
opvoeding in dit opzicht gebaseerd
was op een even rechtlijnige visie als
die van de Groningse ethicus. In elk
geval geloof ik zelf niet dat iemand,
christen of niet-christen, die met een
krachtterm zijn kijk op de
weersgesteldheid of wat ook ten
beste geeft, daarmee eigenlijk zegt:
God moge mij verdoemen enz.
Dit mag naar de woordafleiding juist
zijn, in de gevoelswaarde van die
term ligt dit volstrekt niet (meer)
besloten. Hier is gewoon sprake van
een onbehouwen woord voor „zeer"
of „bijzonder". Je kunt voor 't zelfde
geld meedelen dat het bijzonder
koud is. maar zowel in dit als in het
andere geval doe je heus niet meer
dan te kennen geven, dat het
behoorlijk frisjes is.
Roscam Abbing noemt zichzelf „erg
radikaal". hij wil „ook afkortingen
en camouflages uit ons taalgebruik
bannen. In dit opzicht moeten
wij liefdevol streng zijn voor onszelf,
terwijl wij proberen ook anderen bij
deze zelftucht te helpen", aldus
professor Roscam Abbing. Hij gaat
verder:
„Overigens moeten wij wel
bedenken, dat daarmee aan het
derde van de tien geboden nog niet is
voldaan. De grote verzoening van de
christenheid is om op een heel
serieuze wijze de Naam van God te
misbruiken. Als wij het dienen van
ons eigenbelang en het vasthouden
aan onze privileges dekken met een
vereniging of stichting, die wij
„christelijk" noemen, is dat op een
heel andere manier en in feite
waarschijnlijk nog veel fataler wijze,
een misbruik maken van Gods
Naam. Tegen die zonde is niemand
bij voorbaat gewaarborgd. Dat
mogen wij niet vergeten, ook al gaat
het daar in dit geschrift nu niet
direct om."
Tot zover professor Roscam Abbing.
Ik herinner me nu zijn naam onder
de grote PvdA-advertentie vóór de
verkiezingen en ik vraag me af of zijn
afwijzing van het CDA (mee)
gegrond is op bovenstaande
overweging. Een andere hervormde
ethicus, dr. F. O. van Gennep zei
eens dat hij er vrede mee zou hebben
als de C in de afkorting CDA stond
voor: centrum, omdat naar zijn
oordeel het CDA er duidelijk op
mikte, te fungeren als
centrumpartij, maar om in dit
verband je te tooien met de C van
christen of christelijk, vond hij
misbruik van de naam Christus.
Ik wil maar zeggen dat het boekje
van de bond tegen het vloeken
voldoende stof biedt voor discussies
over en het doordenken van de
betekenis van het derde gebod. Je
hoeft niet bij de Amsterdamse
tramhaltes stil te blijven staan!
Wanneer thans iemand bezorgd
vraagt of de heer Roscam Abbing de
enige medewerker aan „Wie vloekt
verliest" is. haast ik me met de
geruststellende mededeling, dat er
ook hoofdstukjes geschreven zijn
door: lt kol. A. M. Bosshardt van het
Leger des Heils, oud-rector dr. A. la
Fleur van het Haarlemse christelijk
lyceum. NCRVs wika L. A. C. van
Ginkel. K. M. A-gouverneur (en
Trouw-medewerker, mag ik er wel
aan toevoegen) M. H. von
Meyenfeldt, en oud-minister B.
Rooi vink. Opmerkelijk is de
conclusie van generaal Von
Meyenfeldt: naarmate de
democratisering in het leger
voortschrijdt, wordt er minder
gevloekt (er is immers minder te
kankeren). Dit lijkt naar mijn idee
een klein beetje op het
negentiende-eeuwse optimisme:
open scholen, dan kunnen de
gevangenissen dicht.
Een van de meest bekende affiches
van de bond tegen het vloeken heeft
als tekst: „Spreek vrijmoedig over
God. maar misbruik nooit Zijn
naam." In het boekje komt naar
voren, hoe tegenwoordig voor radio
en t.v. steeds vaker en makkelijker
Gods naam als tussenwerpsel en
uitroep wordt gebruikt. Maar er
wordt ook voor en via diezelfde
media tegenwoordig steeds vaker en
makkelijker vrijmoedig óver God
gesproken en ik zou het leuk
gevonden hebben, indien in dit
geschrift dóóraan een dankbare
paragraaf was gewijd.
„Wie vloekt verliest" kost een
rijksdaalder en is te krijgen door dit
bedrag te storten op gironummer
85.20.91 t.n.v. de penningmeester
van de bond tegen het vloeken te
Den Ham.
Prof. dr P. J. Roscam Abbing
Deze fut**)» is uitsluitend bestemd vooi korte reacties op in deze krant gelezen
benchten. artikelen en commentaren, en met voor gedichten, open Oneven, oproepen
o! reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te worden) De
inzendingen voor deze rubriek dienen zo beknopt mogeii|k te zi|n De redactie behoudt
zich het recht van bekorting voor Het is ons helaas niet mogeli|k over elk geval
van bekorting of nietpiaatsing (doorgaans een gevolg van een te groot aanbod) te
corresponderen Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw.
Postbus. 859. Amsterdam Bij publicatie worden naam en woonplaats van de
schrijver vermeld
Mens en hond (7)
Zondagmorgen liepen we naar de
kerk. Het wemelde van de honde-
poep. Een Jong echtpaar met twee
kleine kinderen sloot zich bij ons
aan. en samen gingen we verder,
goed uitkijkend waar we liepen. De
kleinste kon een vers hoopje niet
meer ontwijken, waarop haar moe
der zei: „Het duurt niet lang meer.
dan glijden we zo de kerk binnen."
Dit is wel wat overdreven, maar Je
vraagt je wel af, hoe ver gaat de
tolerantie eigenlijk?
Groningen J. A. Scheper
Mens en hond (8)
Een artikel als dat van de heer Ma-
nenschijn werkt méér vervuilend
dan de hondepoep in de haren van
zijn zoon, wiens ongelukkige „lan
ding" vanuit diens rubberboot m.i.
alleen en scène gezet is om dit arti
kel mee te parfumeren! Denkt de
heer Manenschijn nu werkelijk, dat
er nog niet genoeg geschreven is
over de hondebolus, en moet dat
dan ook nog gepaard gaan, met al
lerlei oneerlijke aantijgingen jegens
baas en hond? Degene voor wie zulk
geschrijf bedoeld is, namelijk de
mens, die maling heeft aan alles en
iedereen, leest deze stukjes niet
eens' De bonafide hondebezitter.
echter, wordt, door de eindeloze
stroom van schimpscheuten over dit
onderwerp, opgezadeld met een
soort minderwaardigheidscomplex!
Als zou hij eigenlijk niet geschikt
zijn voor de samenleving, alleen om
dat hij honden houdt, en er nog van
houdt óók!
Petten H. A. Eygenbrood-Duty
Mens en hond (9)
Wat uitermate kortzichtig om te
denken dat je geen dierenvriend zou
zijn, wanneer je het niet prettig
vindt om tot Je enkels toe in een
hondehoop te staan. Wanneer ech
ter 1. mensen met hun huisdier wan
delen in overdekte winkelcentra die
voor honden niet toegankelijk zijn;
2. honden zo nodig in boodschap-
penkarretjes door een zelfbedie
ningszaak gereden moeten worden;
3. de eerste de beste voorbijganger
met woeste geluiden wordt toege-
blaft; 4. grasvelden als goot worden
gezien en. 5. openbaar groen dien
tengevolge in openbaar bruin veran
dert. gaat de heer Manenschijn m.i.
niets te ver in zijn bewering dat
honden een plaag zijn!
Amstelveen Hans Gootjes
AMSTERDAM:
Postbus 8S9
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/
DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 4, Rot
terdam
Tel 010-115588 (red)
Schiedamsevest 52
Tel. 010-115700 (adv).
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den
Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
Mens en hond (10)
Mijn beste mijnheer Manenschijn,
wat hebt u onze honden raak gete
kend! Had u ook maar zoveel men
senkennis. U schrijft: „Alle honden
bezitters, die ik ken zijn zeer aardig
en hondenbezitters zijn onbewust
intolerant." Na het lezen van de re
acties in Trouw weet u echter wel
beter. Alle hondenliefhebbers in
mijn straat zijn aardige mensen,
maar niet voorkomend, want ze la
ten mij dagelijks zo'n vijftig meter
straat, zelfs voor hun deur. reinigen,
omdat ze te beroerd zijn om zelf een
schepje mee te nemen. Ik heb een
praktisch schepje met plastic zakje
geconstrueerd en aan de gemeente
Bussum aangeboden, doch zolang
het meenemen van zo'n schepje niet
verplicht gesteld wordt, zal ik de
omgeving van mijn huis blijven rei
nigen. Eigenaardig, dat ik nog nooit
een drol uit de goot heb geschept.
Bussum C. Vissers
Mens en hond (slot)
Er komen typische reacties van hon
denbezitters op het artikel van de
heer Manenschijn. Dat overigens
geestig was. Konden de bezitters
van honden niet werkelijk begrijpen
waar het om ging? Ik zag een keurig
heer lopen met een rashond, een
knaap van een beest dat en daar
stond de heer bij ook een knaap
van een hoop midden op het trottoir
deponeerde. Toen ik dat zag, had ik
niets tegen dat lieve beest, maar
veel meer tegen die heer die onmid
dellijk wegliep en deed alsof dat niet
door hen daar gekomen was. Het
zijn de manieren van de eigenaars!
Dat moet uit genoemd stuk worden
opgemaakt. En volgens mij behoort
de eigenaar, die het genot van hon-
detrouw geniet ook zelf de last van
de hondenontlasting te dragen. Let
terlijk. Oprapen en dragen naar
weet ik waar naar toe. En laat hij z'n
hond uit. dat wil zeggen, gaat hij
met het beest aan de lijn. dan heeft
en daar" mag ik van uitgaan hij
zelf alles in handen. Hij moet de
ergernis van zijn medemensen voor
komen. Het ligt niet aan de beesten,
die weten niet beter.
Drachten
E. A. H. H. Groeneveld-Jamnel
Trieste opkomst? (2)
Onder de titel „Triest" schreef uw
meditator een artikel over het mis
lukken van de oprichtingsvergade
ring van het EPV. Hij schijnt beter
dan wie ook te weten wat progres
sief is en wie dat zijn. Nog beter: wie
evangelisch progressief is. Dit aller
beste soort van christenen, zo vat ik
het op, heeft zich al jaren geleden
geworpen in de armen van Bas, Joop
en Bram. Dat deze heren progressief
zijn is mogelijk, maar van Joop en
Bram is wel bekend dat ze het evan
gelie doodzwijgen in alle talen, en
zijn bezig de samenleving de laatste
resten van het Evangelie van Jezus
Christus te ontnemen. Wat triest!
Rotterdam J. Chevalking
Trieste opkomst? (3)
U schrijft in „Vandaag", dat u ook
niet verwacht had. dat de nieuwe
EPV een goed resultaat zou behalen.
Laat ik u zeggen dat ik gebeden heb
om dat slechte resultaat. Dat moet u
niet verbazen, na een half jaar ge
harrewar. waarin toch zeker wel een
aantal mensen gebeden zullen heb
ben. dat ons land nu eindelijk eens
een regering zou krijgen. Als die
regering er dan is dan vind ik ds Van
der Sluijs c.s. tweeslachtig. Hij wil
graag een partij van mensen, die
elkaar op hun gemeenschappelijk
uitgangspunt (het verhaal van Jezus
Christus) aanspreken. Welnu, laat
hij dat dan maar gerust verkondi
gen. van de kansel en in het CDA,
want daar is alle ruimte voor. Dan
hoeft hij ook niet bang te zijn, dat
zijn parochianen hem als een bak
steen laten vallen. De dialoog onder
de christenen zou hiermee beslist
tot betere resultaten leiden, dan het
oprichten van een'nieuwe partij. Ik
schrijf dit als actief lid van de gere
formeerde kerk. Als doodgewoon ar
beider die lid is van het CNV, dus
niet als kapitalist. Wel als iemand
die ondervonden heeft wat het bete
kent de lasten te moeten dragen van
een miljoen Mederianders, die al
leen maar (terecht of niet terecht)
het handje gaan ophouden.
Rotterdam J. Both
Ultra-centrifuge (6)
De Tweede Kamer heeft het, tegen
heug en meug blijkbaar, geslikt. Het
was niet te vermijden. Over drie
jaren zal zij, op dezelfde grond, de
levering aan Brazilië goedkeuren.
Wetend wat waarborgen van staats
lieden betekenen maar zwichtend
voor argumenten als: .Argentinië
werkt al aan de bom", of „Het com
munisme is in aantocht". Het was te
verwachten. De mens van het noor
den kent geen rust voor hij zijn
eigen aard heeft uitgeleefd tot in de
uiterste schuilhoeken. De Fausti-
sche Mens, de mens die geen gren
zen kent, zo noemt Oswald Spengler
ons, 70 Jaar geleden. Maar zijn boek
heet „Der Untergang des Abend-
landes".
Amerongcn P. Verburg
Ultracentrifuge (7)
De ultra-centrifugefabriek in Alme
lo kan worden uitgebreid (Trouw
van 7 februari). Uitbreiding van Al
melo heeft voorlopig nog geen zin
(Trouw van 6 februari). Is het erg
dom als een gewone lezeres er niets
van begrijpt? Wat Nederland betreft
kan er dus meer verrijkt uranium
worden geproduceerd (ondanks alle
bezwaren, door vele deskundigen
ook in Trouw genoemd). Maar dan
moeten er vóór 1981 wèl „waterdich
te garanties" komen van de toekom
stige afnemer Brazilië, „want anders
krijgen ze geen gram". Brazilië heeft
nu al vrij duidelijk laten weten niet
veel voor zulke garanties te voelen.
Toch zal Nederland voor deze a.s.
klant gaan produceren. De heer Van
Houwelingen (CDA) heeft gezegd,
dat als die garanties niet komen.
Nederland niet zal leveren: „uitein
delijk kiezen we voor het commer
ciële verlies". Gelooft hij dat zelf?
Wat doen we met de voorraad urani
um in 1981? Ik ben toch bang, dat
om commerciële redenen er dan ook
zónder garanties geleverd zal wor
den. Wat is het toch dwaas om iets
te gaan maken als je van te voren
weet. dat er grote kans is dat de
klant jouw voorwaarden niet zal ac
cepteren. Waarom neemt de rege
ring niet het zekere voor het onzeke
re en laat de UC-fabriek zoals die is?
Het argument van werkgelegenheid
is allang door deskundigen ontze
nuwd. Vredesaktiviteiten kunnen
ook veel werkgelegenheid scheppen!
Overigens ben ik erg blij met het
bericht in Trouw van 4 februari, nl.
dat het CDA er tegen is, dat de
neutronenbom in Nederland zal ko
men. Dat is klare taal! Christenen
hoeven niet te vertrouwen op zulke
afgrijselijke wapens.
Ellen-Leur
Ikon-show (2)
DEN HAAG (Herv. Persbu
reau) De hervormde synode
zal zich dinsdag weer bezighou
den met de predikantspensioe
nen. De voorstellen tot wijzi
ging van de generale regeling
voor de predikantspensioenen
zijn door de brede ministeries
van de ringen beoordeeld. Van
de 147 ringen stuurden 30 pro
cent hun adviezen in. Daarvan
was de helft akkoord, acht wa
ren tegen en anderen hadden
kritiek en aanmerkingen.
Algemene waardering was er voor de
afschaffing van de jaarklassen, op
trekking van de laagste groep naar
het niveau van de daaropvolgende
(groep 4 naar groep 3) en de verbete
ring van de weduwenpensloenen, die
volgens het voorstel 5/7 van het ou-
dedagspensioen zou moeten worden.
Het kapitaalsdekklngelement is de
laatste jaren het grootste probleem
gebleken. In die tijd zijn reeds enige
maatregelen genomen om het kapi
taal te versterken, waaronder de in
1976 ingevoerde eigen bijdrage van
de predikanten, het zgn. pensioen-
bijdrageverhaal. Al deze maatrege
len blijken nog niet voldoende. De
beste oplossing zou zijn de onder
brenging van de predikantspensioe
nen bij een groot pensioenfonds,
waarbij gedacht werd aan het pensi
oenfonds voor de gezondheid, gees-
/elijke en maatschappelijke belan-
jen (PGGM). Dit blijkt echter finan
cieel niet haalbaar te zijn.
Sr ligt nu een minder verstrekkend
plan. dat beoogt in 10 Jaar te komen
tot tenminste verdubbeling van de
kapitaaldekkingsgraad, die eind
1975 ongeveer 25 procent bedroeg.
Deze voorstellen komen neer op ver
hoging van de inkomsten op basis
van maximaal verantwoord geachte
bijdragen van gemeenten en predi
kanten enerzijds en op een matiging
van de uitgaven anderzijds.
Het aanboren van nieuwe geldbron
nen ligt buiten de voorstellen, maar
de pensioenraad is overigens wel op
deze mogelijkheid bedacht. Bij de
DIE CENTRAAL STAAT
Het „epistel" (het stuk uit één van
de brieven) van gisteren is het
bekende stuk uit Romeinen 5.
waarin Paulus het binnenkomen
van zonde en dood door één mens
stelt tegenover de uitdrijving van
zonde en dood door één mens. nl.
Jezus, de Mensenzoon. In die
vergelijking valt alle nadruk op de
laatste en op zijn centrale betekenis^sl
in het heil waarvan Paulus aan de
christenen in Rome schrijft. Dat hei
is door de Ene. nl. Jezus. Het is te
begrijpen dat christenen alle
eeuwen door zich afgevraagd
hebben hoe die Ene. die bepaalde
figuur, niet een gedachte en niet een]
verheven idee, maar die ene figuur.
Zoon van God en Mensenzoon nu Wi
voor ons, die zoveel eeuwen na Hem lis
leven, nog altijd de centrale figuur fn
kan zijn. Ligt daar niet een grote
kloof tussen Hem en ons? We weten i
nauwelijks hoe Hij eruit gezien heeft J
en wij zijn toch mensen met ogen.
Wij kennen de klank van zijn stem
nieten waarvoor hebben we anders 11
oren? De gedachte ontstond naar f
een representatie van Hem. een
opnieuw tegenwoordig stellen van
Hem die zo centraal moet staan in
ons geloof. Een veelheid van
modellen hebben daarvoor dienst V
gedaan, van de massieve Li
tegenwoordigheid van zijn vlees en
bloed in het getranssubstantieerde
of getransfigureerde mis-brood, tot p|
een dusdanig spreken over zijn Ib
aanwezigheid als zou die bijna U
lijfelijk zijn. Door Geest en Woord,
zeiden onze reformatorische
geestelijke voorvaderen. Ik denk
i a
dat weinig gedachten in het denken bi
Ni
V2
ia
i<
DEEL. HUN ZORCr
DEEL MEE.'
GIRO UTRECHT
verhoging van de inkomsten wordt
gedacht aan verhoging van het zgn.
vaste deel, dat door de gemeenten
moet worden bijgedragen en van het
variabele deel, dat de eigen bijdrage
van de predikant in de pensioenlas
ten bepaalt.
van de christelijke kerk een zo
betrouwbare weg gewezen hebben.
Zo is Hij bij ons, en staat Hij altijd
opnieuw centraal in onze wereld,
doorzijn woorden en het verhaal
waarin Hij optreedt, en doordat zijn P5
Geest ons geschonken wordt om die (fa
woorden aan te hangen en er
ondanks alles ons leven door te ,d
laten richtèn, omwoelen en bepalen, jue
Ju
tot zekerheid geven toe.
Radbouddag 1978, zaterdag 18 fe ,0l
bruari vanaf tien uur. sociëteit Virg ,ei
lius, Oude Delft 57, Delft. Studente ne
uit geheel Nederland discussiëre
over Kerk: institutie of beweging1
(o.l.v. prof. dr. J. F. Lescrauwaet)
Christelijk geloven en de kerk vai
Christus (prof. dr. W. Luijpen).
Christendom: institutie of bewe^
ging? (prof. dr. J. M. G. Thurlingsla,
Inl. tel. 073-215022.
M. J. Spee-Jansen
De kerkeraad van de hervormde ge
meente te Waddinxveen wil dus. dat
de Ikon uit zijn programma de zoge
naamde Liefdesshow „Geloof, hoop
en liefde" schrapt. Zeer terecht.
Voor een christen heeft „geloof,
hoop en liefde" een bijbelse strek
king en dat blijkt uit die show in het
geheel niet. Integendeel! Deze show
heeft veel weg van een Vara-uitzen-
ding. Geen woord over God. zonde
of genade werd gesproken. Velen in
Nederland zijn teleurgesteld, be
droefd en verontrust.
Berkcl(Zfl) J. L. Appcrcn
Legerpredikanten hebben veront
waardigd gereageerd op het rapport
van de STUMIK (stuurgroep maat
schappelijke invloeden in de krijgs
macht). Want voor deze stuurgroep
hoeft de geestelijke verzorging van
de militairen niet zo meer. Legerpre-
dikant J. Goumare in Centraal
Weekblad (gereformeerd):
De stuurgroep bedeelt aan de gees
telijke verzorging een rol toe, die zij
beslist niet wenst. Als we het goed
hebben begrepen, is de geestelijke
verzorging goed voor het spreken
van een stichtelijk woord. De rest is
onbelangrijk. Onbelangrijk is haar
bijdrage vanuit het evangelie
dienstbaar te zijn aan de totale
mens. De situatie in de krijgsmacht
moge dan een ethisch-paradoxale
zijn, maar wat zou de geestelijke
verzorging daar nu eingelijk mee te
maken hebben? Het klinkt zo van:
geloven doe Je in de kerk. Alsof het
geloof en het evangelie niet met alle
facetten van het dagelijkse leven te
maken hebben. En zeker, wanneer
de mens met de meest existentiële
vragen wordt geconfronteerd. Ko
men dan niet zaken ter sprake, die
zozeer zijn religieuze en geestelijke
leven raken, dat hij naast de hulp
van een arts, een psychiater, een
officier van de maatschappelijke
dienst of de welzijnszorg terecht kan
bij iemand, die met hem in gesprek
wil gaan over de diepere achtergron
den van het menszijn? De ervaring
heeft ons geleerd, dat het wel erg
simpel is gesteld, dat de mens in
onze tijd schijnbaar geen behoefte
meer heeft aan wat men „geestelijke
begeleiding" noemt. Een derde op
merking: als wij als natie duizenden
jongeren verplichten dienst te doen
in een situatie, die voor hen regel
matig de nodige levensvragen op
roept, is het koud en onmenselijk ze
de kazernepoort uit te sturen met de
mededeling, dat ze voor die vragen
maar ergens anders een adresje
moeten zoeken. Ten vierde: het is
verheugend te lezen, dat er tenmin
ste in oorlogstijd nog een deurtje
open is voor de geestelijke verzor
ging. Verontschuldiging voor de vol
gende hartekreet: als de nood aan
de man komt. is God er altijd nog.
Je zou dankbaar zijn voor zo'n uit
nodiging. als ze niet om te huilen
was. Men vraagt zich schijnbaar he
lemaal niet af, wat er allemaal in
Pi
LI
ANC
In Kerk en Wereld, het blad van dekj,.
vrijzinnige hervormden, ook al aan-fri
dacht voor Zuid-Afrika. Dr A. H. van^
den Heuvel in discussie met drs F. jJn>
Hooftman, die ten onrechte meende^el
dat de hervormde synode al eenen
beslissing genomen had betreffende^!
een relatie met het ANC. (De zaak^€
komt morgen in de synode aan de^a
orde). Dr van den Heuvel: kir
De Nederlandse Hervormde synodi
heeft niet besloten contacten me!
het ANC. Ik heb in de vorige synodi
daarvoor gepleit, omdat ik meen da!
er naast de kerkelijke contacten -
die uiteraard de eerste blijven ei
naast de contacten met de zwart
groepen, die in Zuid-Afrika opposi-fle
tie voeren, zoals SASO, BAHUj
Black People's Convention, Blacl
Community Projects, Black Writei
Union, etc. ook aandacht dient ter
zijn voor dat stuk van de ZuidafriJI
kaanse bevrljdingsstrijd, die zich in
ipi
ballingschap heeft georganiseerd. Ik J
heb de synode zelfs voorgesteld om(j
bijzondere contacten met het ANC:_
Geloof alleen voor in de kerk?
vredestijd aan zo'n noodsituatie
vooraf kan gaan. Wordt een mens
pas op zichzelf teruggeworpen, als
de kogels* om zijn oren fluiten? Wie
dat denkt, moet ophouden dure rap
porten te schrijven, waarin men er
naar streeft de mens centraal te
stellen en daarbij het gevoel op te
roepen, dat men ik neem aan,
zonder opzet wezenlijke aspecten
van het mens-zijn verwaarloost.
Galgenhumor
Wij maakten reeds melding van
prof. dr. J. Plomp's verslag in het
Gereformeerd Weekblad (uitgave
Kok) van het gesprek, dat de gere
formeerde delegatie in Zuid-Afrika
had met dr. C. F. Beyers Naudé. Uit
hetzelfde blad nog een impressie
van prof. dr Herman Ridderbos over
de reis:
Vorster zit vaster dan ooit In het
zadel en kan zich veroorloven harde
informatie-bevelen te geven voor
alle rangen en kanalen van zijn ach
terban. Thans geen kritiek!, dwars
liggers worden niet geduld! Een an
der ding staat niet minder vast: men
ontmoet nauwelijks iemand van
welke kleur of positie ook. die voor
de toekomst van het systeem enig
enthousiasme vermag op te brengen
of er zelfs ook maar in kan geloven.
Er is wel galgenhumor: wie zal over
tien jaar in mijn huis wonen en
hoeveel roebels zal het dan op bren
gen? Zelfs de groeiende verbeten
heid van de diehards berust op onze
kerheid en vrees en niet op overtui
ging. dat het allemaal nog helpen
zal. Men hoort het aan de radicale
alternatieven, die worden opgeroe
pen om eigen standpunt te recht
vaardigen. Daarom kan de schijn
van onverzettelijkheid, „kragdadig-
held" enz. ook wel eens zeer bedrie
gen. De geestelijke weerstand wordt
steeds sterker aangevochten en uit
gehold. Er zijn mensen, die menen,
dat Je daarom blank Zuid-Afrika
met kerk en al maar beter kan af
schrijven en zo hard mogelijk moet
werken aan de overneming van de
macht door de zwarte meerderheid.
In mijn oren onwezenlijke en onver
antwoorde klanken. De loop van de
geschiedenis om het niet sterker
te zeggen heeft blank en niet-
blank in Zuid-Afrika onafscheid
baar aan elkaar verbonden. Meer
wellicht dan in één ander land ter
wereld. Die loop is nog niet ten ein
de. De blanken willen het niet we
ten. maar zij zullen het weten. Hun
daarvoor de ogen te openen, goed
schiks en kwaadschiks, al naarmate
men tot verschillende soorten van
handelen is geroepen, blijft de taak
dergenen, die de solidariteit met de
niet-blanken en die met de blanken
nog niet als een volstrekt alterna
tief, een zaak van kiezen en delen
zien. Of men daartoe eindeloos tot
dezelfde mensen moet praten, is een
ander hoofstuk.
aan te knopen, omdat ik dat eenL
zeer belangrijke organisatie vind. IkT
kan echter nu al zeggen, dat ik niet
geloof dat de synode die suggestie^
zal volgen. U
Met de heer Hooftman ben ik het
volstrekt eens. dat de dialoog metv,
zwart en blank in Zuid-Afrika moet'
worden voortgezet, maar dan wel,
een dialoog en geen vrijblijvend ge- R
sprek. Wat een dialoog is, hebbenjle
wij geleerd in onze gesprekken met'R
andere godsdiensten. Een dialoog!
gaat er niet van uit dat wij als twer
lege vellen papier bij elkaar komer
om te zien wat er dan gebeurt, maai
dat wij als mensen met overtuigin
gen met elkaar spreken. Welnu. d<
overtuiging van de Nerderlands<
hervormde kerk is het gesprek me!
Zuid-Afrika is, dat wij ervan uitgaan u
dat daar onrecht geschiedt aan de n
zwarte meerderheid; erger nog dat;
er grove rechtsonzekerheid bestaat^
voor miljoenen mensen. We weten d
dat de zwarte kerken ernstig gel
dicapt worden in hun dialoog met
blanke kerken, omdat daartoe wt
nig gelegenheid wordt gegeven ei
bovendien de consequenties van h<
vrije spreken bij de zwarten in d
loop der jaren maar al te bekend zijl
geworden. Wanneer de Nederland
hervormde kerk in een dergelijke!
dialoog wordt betrokken dan kan'to
dat ook alleen maar zijn vanuit onze v*
overtuiging en vanuit de door ons 0
zelf gekozen positie om in dat ge- «1
sprek vooral namens onze zwarte;
mede-christenen te spreken. Wij zijn w
meer boodschappenjongens dani g<
partners in die dialoog. TO
