looiwagens
Een merkwaardig jaar?
ÉU
in
Wiersma gebrand op
overwinning op Clerc
Nu niet rillen van uw stook
kosten
.angpotige jagers in
schemering en nacht:
J
Wij, schakers, en
onze dambroeders
sMill
I m
n+a
i
.li
r w
A
Q
a
pa
A
B
3
8
Niet piekeren maar puzzelen Oplossing opgave Nr 611
Verstandig met aardgas. Er is alle reden voor.
RTETr
EROAG 11 FEBRUARI 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
23
ïet valt niet mee ze in deze tijd te vinden, de hooiwagens,
naar omdat er straks zoveel is om naar te kijken, wil ik het
;och maar vast over ze hebben. De naam „hooiwagen" wordt
verklaard door hun algemene voorkomen in de oogsttijd, van
begin augustus tot in de herfst dus, maar ook in de winter zijn
Ier wel hooiwagens.
igang
ff)
over
en
drtie-
vordt
ditie;
geM
IVie geduld heeft en er moeite voor
loet, kan ze met zacht weer zelfs nu
vel buiten te zien krijgen. Dat be
reft dan niet de grote hooiwagens,
üe in de zomer en in de herfst vaak
)1J tientallen rondlopen op bescha-
juwde muren. De meeste mensen
ienken dat het langpotige spinnen
rijn. Maar met spinnen hebben ze
alleen in zoverre te maken dat ze,
net de schorpioenen, de bastaard-
ichorpioenen en de mijten, ook in
de klasse van de spinachtigen
thuishoren. Er zijn dan ook tal van
verschillen in lichaamsbouw en
eefwijze die de hooiwagens van
spinnen onderscheiden. Zo spinnen
hooiwagens nooit een web, maar er
zijn ook veel spinnen die dat niet
doen. Een duidelijker verschil met
spinnen toont het lijf. Bij spinnen
zijn een kopborststuk en een ach
terlijf te onderscheiden, die met
elkaar verbonden zijn door een
nauwe taille. Bij hooiwagens vor
men het kopborststuk (prosoma)
het achterlijf (opisthosoma)
schijnbaar één rolrond geheel, in
werkelijkheid zijn ze over de hele
breedte met elkaar verbonden. Het
lijf is in geledingen verdeeld, wat
goed te zien is met een loep. Mid
den op het prosoma, dat aan de
rugkant met een schild bedekt is,
zitten twee bultjes, oogheuveltjes,
met elk een opzij gericht oog. Zelfs
zonder loep kun je die ogen zien. als
zwarte glimmende puntjes dicht
bij de voorrand van het lijf. Spin
nen hebben wel acht ogen en kun
nen er ook veel meer mee waarne
men. Men vermoedt dat hooiwa
gens er alleen licht en donker mee
kunnen onderscheiden.
Bek met scharen
Spinnen hebben kaken met een
doorboorde gifklauw aan het einde,
die ze bij het toebijten in de prooi
steken en waarmee ze deze verlam
men. Hooiwagens hebben kaken
die uit drie leden bestaan: een ba
sislid, waaraan twee leden die sa
men een schaar of tang vormen,
waarmee ze stukken van hun voed
sel kunnen trekken. De hooiwagen
'halangium opilic, een van de ge
woonste soorten, die bijna overal
'oorkomt. kan met die scharen
lfs wel ménsen „bijten", al voelt
;n volwassene daar bijna niets
van. Met gifklieren in de bek kun
nen hooiwagens een gegrepen prooi
doden na die te hebben openge
knipt. Het mannetje van Phalangi-
um Opilio is gemakkelijk te onder
scheiden van de grote hooiwagen
Opilio parietinus (die er veel op
lijkt en even gewoon is, tot zelfs in
binnensteden en in huizen) doordat
hij op het tweede lid van de kaken,
de rugzijde van de schaar dus, een
uitsteeksel heeft dat op een hoorn
lijkt. Als de kaken in rust voor de
kop worden dubbelgevouwen ste
ken de horens als een soort snavel
naar voren. Geen enkele hooiwa
gensoort heeft zo'n lang uitsteeksel
voor de kop. De vele lange poten
zitten allemaal vast aan de buikzij
de van het prosama. Eigenlijk zijn
het zes paren: het eerste vormen de
kaken met de scharen, het tweede
zijn de pootachtige pedipalpen of
kaakpoten vlak naast de kaken, die
dienen om het voedsel te grijpen en
vast te houden, het derde tot en
met het zesde paar zijn de buiten
gewoon lange looppoten. Ze zijn
soms wel tien maal zo lang als het
lijf. Aan het eind van die looppoten
zit de voet, die uit vele leedjes
bestaat en uiterst soepel is, zodat
sommige op grassen levende soor
ten ze als de grijpstaart van een
aap om de stengels kunnen slinge
ren. De voeten helpen ook mee om
de prooi te grijpen.
Hooiwagens verdragen zonne
warmte niet erg goed en moeten
zich tegen uitdroging beschermen
door zich in een redelijk vochtige
omgeving in de schaduw op te hou
den. Daarom gaan ze meestal ook
pas in schemering en in de nacht op
jacht. Er leven hooiwagens in woes
tijnen die de hitte van de dag door
staan door bij honderden tegelijk
in de oksels van grote cactussen
samen te drommen. Zo'n troep
hooiwagens ziet er uit als een harig
kussen door de vele poten, die eruit
steken en zo voor de tere lijven een
isolerende laag tegen de warmte
vormen. Hun vochtbehoefte is
groot en het is helemaal geen uit
zondering na een bui hooiwagens
van regendruppels te zien drinken.
Hun slechte gezichtsvermogen be
paalt voor een deel hun jachtwijze.
Ze lopen maar wat rond en zwaaien
daarbij met het tweede looppoten-
paar heen en weer. In de voeten van
die poten zitten zeer gevoelige tast-
cellen, waarmee iets eetbaars op
gespoord kan worden, wat ze ook
doen op de reuk, die zetelt in or
gaantjes op de kaken en op de
plaats waar de poten aan het lijf
zitten. Als je een jagende hooiwa
gen gadeslaat, lijkt het erop of hij
Close-up van het mannetje van Phalangium opilio. Let op de
Ltei snavelachtige vooruitstekende horens op de kaken en het glinste
rende oog.
„per ongeluk" over iets eetbaars
„struikelt", wat dan meteen met
een van de lange poten gepakt
wordt en naar de mond gebracht.
Andersom kan ook: een diertje
loopt tegen de poten van een stilzit
tende hooiwagen aan en wordt snel
overmeesterd. Het voedsel beperkt
zich niet tot insecten zoals bij het
overgrote deel van de spinnen. Het
mag evengoed een doodgegaan
diertje zijn, zelfs wel een nog niet in
ontbinding verkerend kadaver, en
Phalangium opilio heeft men wel
aan afgevallen fruit zien knabbe
len. Soms tref je hooiwagens aan
onder paddestoelen, waar ze ook
van schijnen te eten. Hun hoofd-
voedsel zijn vooral wormen, jonge
miljoen- en duizendpoten, pisse
bedden, spinnetjes, springstaart-
Jes, bladluizen en wantsen. Sommi
ge soorten hebben zich gespeciali
seerd in het eten van bepaalde
soorten huisjesslakken. Soms eten
ze van verse vogelpoep en grote
hooiwagens vangen „met een ge
rust geweten" kleinere hooiwagens,
dus kannibalisme is hun ook niet
vreemd.
Onbehouwen
minnaars
Toch verloopt de paring heel wat
vreedzamer dan bij de meeste spin
nen, maar is ook minder boeiend
om te zien, want het gebrek aan
levensgevaar voor het mannetje
maakt ook alle strijkages en cere
monieel overbodig. Vergeleken bij
spinnen gaan hooiwagenmannetjes
onbehouwen te werk bij de verove
ring van hun partner. In dit geval
niks geen aangebedene. Met een
legbuis, een slurfachtige uitstul
ping van het prosoma. legt het wijf
je haar eitjes in vochtige aarde of in
schorsspleten. Phalangium depo
neert er in totaal vijfhonderd in
hoopjes bijeen in ronde holletjes in
de grond. Ze blijven daar de hele
winter en komen in de lente uit.
behalve bij de echte voorjaarssoor
ten. Daarvan overwinteren de jon
gen op vorstvrije plekken. Zo'n
voorjaarssoort is Platybunus trian
gularis, die Je van april tot in Juni
op open terreinen op de grond en
op planten kunt tegenkomen. Een
andere hooiwagen, die Je ook nu
wel ziet, is Nemastoma lugubre,
een bijna zwarte soort met twee
lichte vlekken op de rug en vrij
korte poten. Deze leeft op en tussen
afgevallen blad in loofbossen.
Zwart zijn meer inheemse hooiwa
gens, maar de meeste van de twin
tig soorten die we in ons land kun
nen ontmoeten maar een klein
deel van de ruim drieduizend soor
ten die er bestaan zijn okerkleu-
rig, strogeel of licht oranje, vaak
met een donkerbruin „zadel", een
vlek op de rug. Kleuren die weinig
opvallen in de natuur en een ca
mouflagemiddel zouden kunnen
zijn tegen belagers. Die zijn er in de
vorm van andere hooiwagens, spin
nen, grote duizendpoten en vogels.
Ze verdedigen zich tegen aanval-*
Iers door een witte afscheiding uit
stinkklieren vlak boven de aan
hechting van het eerste looppoten-
paar. Ik heb gezien dat mussen zich
daar niets van aantrekken. Een hel
dere vloeistof uit diezelfde klieren
dient niet voor afweer, maar waar
schijnlijk als communicatiemiddel
met soortgenoten, want hooiwa
gens laten daarmee soms een spoor
achter. Hooiwagens verliezen ge
makkelijk een poot, als die wordt
gegrepen, en die poot blijft nog
lang bewegen. Om de aanvaller be
zig te houden tot het dier zelf een
goed heenkomen heeft gezocht?
Sommigen beweren het
Alvorens u de partij Van der Sterren-
Kortsnoj uit het laatste Hoogoven
toernooi te laten zien, voel ik mij
genoodzaakt eerst enkele woorden
te wijden aan de activiteiten van
onze minder begaafde dambroeders.
In het gebouw van de De Volkskrant
speelt zich op dit ogenblik de twee
kamp Wlersma-Clerc af, een gebeur
tenis waaraan nota bene het Alge
meen Dagblad een volle sportpagina
besteedde.
Uit het Algemeen Dagblad van afge
lopen woensdag citeer ik de volgen
de passage: „Er is weinig leven in de
brouwerij", (zegt Wiersma). Maar
daar gaat de wereldkampioen veran
dering in brengen. Hij heeft het plan
opgevat om vandaag voor zijn eerste
duel met Clerc in een deftig zwart
pak te verschijnen, het tenue van de
goochelaar: „De schijvengooche-
laar". En zaterdag, als zijn fanclub
uit Friesland aanwezig is, zal hij ge
stoken zijn in een narrenpak. „Eens
kijken hoe mijn tegenstander daar
op reageert, het lijkt mij wel leuk".
En er is meer te verwachten op dit
gebied: „Een bepaalde manier van
schuiven. Ik ga heel snel spelen en
dat zal met zoveel mogelijk lawaai
gepaard gaan. Daar heb ik mij speci
aal op getraind".
Dammen, dat heb ik altijd wel ge
dacht, is geen serieus spel, daar kun
nen ze eigelijk beter maar direct mee
ophouden. De wereldkampioen in
een narrenpak. wat een zieligheid.
Eerlijk gezegd heb ik nooit geloofd
dat dammen de moeite waard kon
zijn. Een spel dat termen kent als
knoop" en „kroonschijf", dat boven
dien zoals korfbal alleen wordt beoe
fend in de verre uithoeken van ons
land, dat kan een mens natuurlijk
nooit in een artistieke extase bren
gen. Gelukkig geloven de dammers
zelf ook in de minderwaardigheid
van hun spel. want in een interview
in De Volkskrant zei Clerc dat het
wel niet lang meer zal duren of alle
dampartijen tussen de topspelers
zullen in remise eindigen. Als zijn
voorspelling uitkomt, moet worden
geconcludeerd dat dammen eigen
lijk te makkelijk is. Ondanks het feit
dat het damspel zich pas de laatste
decennia heeft ontwikkeld, is het
kennelijk nu al zo uitgeanalyseerd
dat een topspeler niet meer behoeft
te verliezen. Het lijkt mij dat al die
dammers er beter aan doen zich bin
nenkort op het halma te werpen, dat
is vast veel moeiliiker.
Zo ver gaan die dammers al. dat ze
liever verliezen dan toegeven dat een
partij bij een regelmatig verloop al
tijd remise zal worden. „Verlies is
minder erg dan een saaie partij",
zegt Wiersma. die al een dag van
tevoren zijn tegenstander laat weten
welke opening hij zal spelen. Nee,
dat dammen is geen echte wedstrijd
sport, daar is het te armoedig voor.
Het spel kan beter afgeschaft
worden.
De Volkskrant, die de match uit
schuldgevoel heeft georganiseerd
(de oorspronkelijke sponsor Elsevier
zag er van af. toen De Volkskrant als
eerste publiceerde dat de match zou
worden gehouden), heeft een lelijke
kat in de zak gekocht. Veel kranten
zouden er trouwens verstandig aan
doen de damrubrieken op te heffen
en te vervangen door een veel inte
ressantere bridge- of go-rubriek. Een
eind-redacteur van een zaterdag-
supplement van een landelijke kwa
liteitskrant vertelde mij dat uit de
lezersonderzoeken is gebleken dat
de damrubriek door alle lezers wordt
overgeslagen.
Bijna waren wij schakers er ook in
gestonken, bijna hadden wij het
damspel serieus genomen. Een paar
jaar geleden leek het erop dat de
schaak-, bridge- en dambond in een
denksportfederatie op zouden gaan,
maar gelukkig ging het niet door,
anders hadden wij nu met die boe-
renheikneuters in één club gezeten.
Zo. dat moest er even uit. Nu weer
terug naar een echt spel. schaken.
De Nederlander Van der Sterren
kreeg voor zijn spectaculaire over
winning op Kortsnoj een speciale
prijs. De zetten geef ik dit keer in
korte notatie.
Wit: Van der Sterren. Zwart: Korts
noj.
1. c4 e6 2. d4 d5. 3. Pc3 Lb4 4. e5 c5 5. a3
Lc3x+ G. bc3x Pe7 7. Pf3 Pbc6 8. Ld3
Da5 9. 0-0 c4 (Natuurlijk niet 9.
Dc3x 10. Ld2 Db2 11. Tbl Da2x 12.
Tal met remise, hetgeen Kortsnoj in
dit stadium ongetwijfeld niet gewild
zal hebben) 10. Le2 Ld7 11. a4 Pc8 12.
Dd2 Pb6 13. Dg5 Tg8 14. Ta3 h6 15.
Dh5 Pa4x (Zwart heeft een pion ge
wonnen, maar voordat hij hiervan
gebruik kan maken, moet hij op de
koningsvleugel een zware aanval
doorstaan) 16. g3! (Een geheimzinni
ge zet op het eerste gezicht, maar
het veld g2 zal altijd nodig zijn als
transportveld voor het paard) 16.
b5 17. Ld2 Dd8 18. Tbl De7 19. Taal a6
20. Ph4 0-0-0 21. Pg2 Kc7 22. Pe3 Ta8
23. f4 Pb6 24. f5 b4 (Anders is zwart
helemaal tot passiviteit gedoemd)
25. Tfl g6 (Het slaan op e6 dreigde)
26. fg6x Tg6x 27. Df3 Le8 28. Df4 bc3x?
(Wellicht is a5 een beter alternatief)
29. Lc3x Dg5 30. Df3 a5 31. Pg2 Pb4 32.
Pf4 Tg8 33. Tfbl! (Hier wilde Panno
•wit zoiets als Ldl laten spelen.
„Kortsnoj pakt alles. Je kunt iedere
pion tegen hem beter twee keer dek
ken," zei hij) 33. Dd8 34. Dfl Pc6
35. Tb5 a4 36. Dbl Ta6 37. Db2 Ld7 38.
Da3
(Er dreigt vernietigend Dd6t, van-
- ia«
i' iD B
mm a es
imm\ I
daar Kortsnoj's wanhoopsoffer) 38.
Pd4x 39. Dc5t! Kb7 (39 Pc6
ging al niet wegens: 40. Tabl Db8 41.
Dd6t) 40. Ld4x Lb5x 41. Db5x a3
(afgebroken) 42. Lh5 Dc7 43. Pe2 De7
44. Pc3 Dd7 45. Db4 Tg5
mi m
mim
m
m
m
m
46. Ta3x! Ta3x 47. Db6x+ Ka8 48. PbS
(dreigt: Pc7t) 48. Db7 49. Dd8t Db8
50. Dd7 Db7 51. De8t Db8 52. DcGt
Db7 53. De8t Db8 54. Dc6t Db7 55.
Dd6 Tag3xt (Wanhoop. Een vrolijke
variant was: 53.Ta2 56. Pc7t Kb8
57. Pa6t Kc8 58. Df8t Kd7 59. Df7t
Kc6 60. De6x+ Kb5 61. Le8 mat) 56.
hg3x DbSx 57. Df8t Kb7 58. Df7xt Kb8
59. Kg2 Da4 60. Df8t en Kortsnoj
staakte de strijd. MAX PAM
Met ver over de duizend oplossingen
^>rmt deze opgave een absoluut re
cord. Echter hebben slechts twee op-
ldssers het minimale aantal „straf-
punten", namelijk 16, behaald. Het
lijn de heren P. J. van den Berg (15)
Uftfoordwijk; en dr. ir. A. K. van der
Vegt (184) te Delft. Een groot strui-
keiblok vormde 38, waar ik zelf bijna
dpe kwartier over heb geploeterd. In
vele gevallen bestaan meer moge
lijkheden Ik heb er die uitgekozen
die zo weinig mogelijk gebruik ma
ken van een minteken in het begin.
Ook heb ik, waar hele series getallen
op hetzelfde beginsel berusten, vari
anten opgenomen.
(hier tabel invoegen)
..Het geheel was een fijne puzzel.
Alleen ga ik nog iedere avond met
..38" naar bed. Onuitstaanbaar dat
Hf daar geen oplossing voor kan vin
den,zucht mevrouw M. W. Lassing-
Btkewel (198) te Culemborg. Ik
hóóp, dat de koorts nu geweken is
«Als waardering: vanwege 't genot
l<k vanwege d'originaliteit 2, maar
omdat de wegingsfactor genot groter
ls.dan die voor originaliteit in totaal
8"* is de ampele overweging van de
hêer H. den Boer Sr (42) te 's-Graven-
linde De gemiddelde waardering is
8,94; verkregen uit 2 (0,5%), 3 (0,1%),
4 (0.1%), 5 (0,7%), 6 (4.4%), 7 (20,0%), 8
<*.6%). 9 (31,0%), 10 (18,6%). De lad-
1 1"
2=l*-7+8
3= l+(9+7):8
4=lxV9-7+8
5=l+V9-7+8
6 lx(-9+7+8)
7=1-9+7+8)
8=1x9+7-8
9=1+9+7-8
10=1x9-7+8
11=1+9-7+8
12=lxV(9+7)+8 37
13=l+V(9+7)+8 38
14=l+V9x7-8
15=l*x(7+8)
16 lx(9-7)x8
17=l+(9-7)x8
18=19+7-8
19=l+V9+7+8
20 19-7 8
21 lx(V9)!+7+8 46
22 1+CV9J! +7 8 47^
23=(l V9)!+7-8 48:
24=1x9+7+8 49
25=1+9+7+8 50
45=
V(l:9)x78
-1+(V9)! x7-8
(l+V9)x(VW7)'
lxV9x7+8
l+V9x7+8
(1 V9)! (VW7)'
lxV(9+7)+8
l+V(9+7)x8
19+7+8
l (V9)!x7-8
(l+V9)x7+8
-19+7x8
V(V9'-7!)-l
(1 V9M+7+8
(l-V9+7)x8
1+(V9)! x7-8
lx(V9)!x(VW7)*
1 (V9)!x(VVV7)'
1-(V9)! (VV7)*
lxV9x(7 8)
l+V9x(7+8)
ï-vg+tw?)*
1-9+7x8
l,x(VV7)*
lx(V9)!x7+8
51=l+(V9)!x7+8
52 1 x V9 (W7)*
53 1+V9+(W7)*
54 l-V9+7x8
55=1x9x7-8
56=l'x7x8
57=l'+7x8
58=V(l+V9)+7x8
59=1xV9+7x8
60=l+V9+7x8
61 -l+(V9)!+7x8
62 lx(V9)!+7x8
63=l+(V9)»+7x8
64=1 x9!:7!-8
65=1x9+7x8
66=1+9+7x8
67=8x(7+l)+V9
68=19+(VV7)*
69=-1x9+78
70=1-9+78
71=1x9x7+8
72=1+9x7+8
73=1 CV9)!+78
74= -1-V9 78
75=18+7x8
38 cn 67 zijn uitgedrukt in willekeurige
volgorde der cijfers 1-9-7-8, dus
92, 93 en 94 zijn uitgedrukt in de omgekeerde volgorde, dus
Totaal aantal strafpunten:
76=l-V9+78
77 -l*+78
78=l'x78
79=l*+78
80=lx9!:7!+8
81 lxV9+78
82 l+V9+78
83 1 +(V9)! +78
84=lx(V9)!+78
85=l+(V9)!+78
86=-l+9+78
87 1x9+78
88=1+9+78
89 1x97 -8
90 1+97-8
91 l+(V9)!x(7+8)
92=8-7+91
93=87+(V9)!xl
94=87+(V9)! l
95= 1+(V9)Ü :7-8
96=<19-7)x8
97 19+78
9S=1+(VW91Y
99=-1+ W(V9)+7'
100=1 x W(V9)+7*
10 punten
6 punten
16
De halve finales van het kampioen
schap van Nederland hebben nog
een staartje gekregen in de vorm van
twee beslissingsmatches tussen De
Boer en Beerepoot en daarna tussen
de verliezer van deze match van drie
partijen en Boom. Geplaatst hebben
zich nog Visser en Van Harten, naast
de al bekende andere zeven spelers.
Maar waar is bondstrainer Jan de
Ruiter gebleven? Na zijn onfortuin
lijk kampioenschap van vorig jaar
en zijn onder de maat gebleven pres
taties tijdens de clubcompetitie, is
het De Ruiter niet gelukt een duide
lijke inzinking te boven te komen. Ik
ben echter van mening, dat onze
bondstrainer nog steeds tot de sterk
ste tien dammers van Nederland
behoort.
Van de week is al begonnen met de
match tussen Wiersma en Clerc, die
gesponsord wordt door de Volks
krant en gespeeld wordt in het ge
bouw van de Perscombinatie wordt
verspeeld onder de naam: TWEE
KAMP '78. Wie van beiden de meeste
kansen heeft? Om verschillende re
denen moet ik het antwoord schul
dig blijven. Zo heeft Wiersma tijdens
het voorbije Suikertoemooi een bij
zonder ongeïnteresseerde indruk ge
maakt en uit zijn tijdverdeling
bleek, dat hij tevens zeer onvoorbe
reid aan de start was verschenen.
Dit laatste is in tegenstelling tot
Clercs houding ten opzichte van een
van belang zijnd toernooi. Nu er een
minicontroverse tussen beide spe
lers is ontstaan na door Clerc gedane
uitlatingen in een interview en Clerc
tevens ergens gezegd heeft, dat hij
Wiersma zonder al te veel moeite op
zes remises zal kunnen houden, als
hij dat tenminste wil, dan zult U wel
begrijpen, dat Wiersma (en ik ken
hem goed genoeg) gebrand is op een
overwinning.
Of dit ook zal lukken is echter de
vraag, want ook Clerc weet van wan
ten. Ter lllustrering van hun onder
linge partijen, die altijd zeer span
nend zijn, (een uitzondering daar ge
laten) hier hun treffen uit het laatste
Suikerdamtoemool. Clerc hanteert
de witte schijven. 1. 32-28 19-23 2.
28x19 14x23 3. 37-30 10-14 4. 41-37 14-19
5. 46-41 5-10 6. 32-28 23x32 7. 37x28 16-21.
In het duel Wlersma-Clerc uit het
kampioenschap van Nederland 1977
werd vervolgd met 7. 10-14 8. 41-
37 17-22 9. 28x17 12x21 10. 38-32 7-12
11. 33-28 11-17 12. 39-33 6-11 13. 43-38
4-10 14. 49-43 1-6 15. 44-39 19-23 16.
28x19 14x23 17. 34-30 21-27 met iets
gemakkelijker spel voor zwart later.
De partij eindigde overigens in een
gelijkwaardige remise.
Het in deze partij door Wiersma ge
kozen systeem is hetzelfde als in de
partij Van Aalten-Drost, Uw redac
teur onderkende de moeilijkheden
wel, maar kon ze niet geheel over
winnen. Hij werd het slachtoffer van
een niet al te moeilijke combinatie.
Partijverloop: 8. 31-26 18-22 9.34-30 10-
14 10. 30-25 13-18 11. 35-30 8-13 12. 40-35
21-27?! 13. 45-40 2-8 14. 39-34 11-16 15.
44-39 18-23 16. 42-37 23x32 17. 37x28
valt. Hoe kan Wiersma zich op iets
dergelijks Inlaten? Ik heb hem in
Zevenaar nog zo gewaarschud. 17.
13-18 18. 50-45 8-13 19. 48-42 18-23
20. 34-29 23 x 32 21 30-24 19 x 30 22. 35x
24 12-18 23. 42-37 17-21 24. 37x17 21x12
25. 33-28; op het eerste gezicht lijkt
zwart zeer slecht te staan, maar bij
nader inzien valt het nog wel mee,
vooral wanneer wit niet de sterkste
zet doet. 2512-17 26. 28-23 17-22
27. 23X12 7X18 28. 29-23. Ik vraag: is
dit wel de Juiste zet? Het witte voor
deel verdwijnt in het niets. Het is
overigens niet gemakkelijk aan te
geven, hoe wit het dan wel moet
doen. Misschien was 39-34!? wel het
proberen waard geweest Zo zijn 1-7
en 3-8 verboden door 36-31. 47-42 en
42-37 met dam. Ook 6-11 ziet er
weinig aantrekkelijk uit, zodat 22-28
overblijft, maar dan is 26-21 zeer
gevaarlijk voor zwart, aangezien hij
dan wel gedwongen wordt tot 28-32.
Of is er soms nog een redding? Ja, en
wel na 26-21 en 18-23! In deze stand
zijn er nog mogelijkheden. Daarom
ga Ik de volgende week vanuit deze
stand verder. FRANK DROST
2
864
25
735
512
192
45
120
3024
38*10
4032
56
72
b4
56
20
24
54
27
36
1536
O
9
n
e
9
®l
9
O
0
0
0
0
0
9
0
0
L.
0
Q
De werkwijze is als volgt: In de lege
vakjes kunnen cijfers onder de tien
worden ingevuld, die met elkaar ver
menigvuldigd, als produkt het getal
geven. Bij getallen met een plus
moeten de cijfers opgeteld worden.
Bij getallen, gescheiden door een
streep, geldt het bovenste voor de
horizontale en het onderste voor de
vertikale vakjes.
Oplossing per briefkaart t/m woens
dag a.s. zenden naar: Trouw/Kwartet,
Postbus 859, Amsterdam. Linksboven
vermelden: Weekendpuzzel.
Oplossing vorige puzzel
Hor. 1 belangwekkend. 11. edel. 12.
aria, 13. vel, 14. roset, 17. eed, 18. en,
19. surplus, 21. re, 22. tel, 23. keg, 25.
aar. 26. ets. 28. nep. 30. klaver, 31.
kranig. 32. Ari, 33. gel. 35. til. 37. tea,
39. toe. 41. el, 43. shelter, 46 Rr. 47.
tam. 49. aster, 50. lee. 51 ever, 53.
sein, 54. langzamerhand. Vert. 1. be
ver, 2. eden. 3. lel. 4 al. 5. goor. 6.
egel, 7. ka, 8. ere, 9. nier, 10. dadel. 14.
rul. 15. spat. 16. tuk, 19. servies. 20
senator, 22. taart. 24. genie, 25. ala,
26 erg. 27. ski, 29. pil. 34 eelt. 36.
netel, 38. aha, 39. ter, 40. arend, 42.
lava, 44. Esra, 45. tere, 46. rein, 48.
Men. 50. Lea, 52. Rg, 53. sh.
De prijswinnaars zijn: de heer M. van
Zwet, W. de Zwijgerlaan 68, Castri-
cum; de heer G. J. Kottier, Kerkdijk
149. Westbroek; de heer A. J. van
Dijk, Dicpenbrocklaan 5, Baarn.
*1
9
9
L
0
b
0
0
0
0
0
der staat boven 220 punten, met als
prijswinnaars: 2 <G. H. van der
Klaassen. Hobbemastraat 13.
Amersfoort (17e keer); 1) H. J. van
der Kaay, Notenplein 133, 's-Graven-
hage (3e keer); 3) Ing. J. van Winger
den, Prins Mauritsstraat 88» Zwijn-
drecht (2e keer). 4) L. J. van der Zee.
Raamstraat 4. Delft (3e keer).
.mr. G. van Vorden
Wit wil op het door hem gekozen
ogenblik schijf 28 tijdelijk offeren
en onderwijl met de actie 34-29 en
30-24x24 zwarts linkerflank volledig
lamleggen. Vervolgens wordt dan de
tijdelijk cadeau gegeven schijf op 32
geconsumeerd en het varkentje is al
aardig gewassen. Het vervelende
voor zwart ls wel. dat hij geen plan
heeft. Zijn motto kan niet anders
lulden dan redden wat er te redden
Hoe kouder het is. des te harder moet uw
verwarming branden om het in huis lekker
behaaglijk te krijgen. En des te hoger lopen
uw stookkosten op.
Vooral nu is het van belang uw aardgas
verbruik in de hand te houden.
Dat kan, door de tips op te volgen. Dat
scheelt u niets in behaaglijkheid, maar wel
een stuk in de kosten.
Zó kunt u op aardgas besparen:
1 Geen ramen en deuren openlaten.
2 Sluit 's avonds uw overgordijnen.
3 Eén uur voor u naar bed gaat uw verwar
ming instellen op nachttemperatuur (15°C).
4 Niet stoken in lege kamers. Draai de
radiator dicht (maar denk wel om bevriezing).
Staat er een gevetkachel. zet die dan op de
waakvlam.
5 Houd de zon niet tegen als deze uw huis
binnenschijnt.
6 Tochtkieren en naden afdichten (maar denk
om frisse lucht voor verbrandingstoestellen).
7 Verspil geen warm water.
Publikatie van het Ministerie van Economische Zaken,
de Vereniging van Exploitanten van Gasbedrijven in
Nederland (VEGIN) en NV Nederlandse Gasunie
Correspondentie-adres: "Verstandig met aardgas',
postbus 19 te Groningen, waar u ook gratis het boekje
'Warm wonen' kunt krijgen.
