Rockgroep The Tubes:
muzikaal sarcasme
Mode manipuleert
Zondag in VARA's Wonderland
VRIJDAG 10 FEBRUARI 197S
RADIO EN TELEVISIE
Trouw/Kwartet
O
TV-COMM ENTAAR
door Ton Hydra
O
Hoe gering ook het aantal woorden
ook is waarmee een mens zich
doorgaans uitdrukt, het begrip
mode zal er wel bijhoren. Vraagt u
echter niet aan de gebruikers van
dit woord wat mode eigenlijk
inhoudt. Het geven van een
enigszins sluitende definitie blijkt
reusachtig moeilijk te zijn De
omschrijving blijft meestal beperkt
tot een paar vage aanduidingen
Zelfs mensen die inde mode hun
bestaan vinden, komen er niet
helemaal uit. Theo Leeuwenberg en
Jan-Pieter Visser hebben het
geprobeerd voor het NCRV
programma „Wonderlijke Wereld",
maar de antwoorden zijn zeer
onvolledig.
De aflevering over het verschijnsel
mode wordt vanavond uitgezonden
onder de titel „Liever naakt dan
namaak. „Mode/ zeggen
aankomende ontwerpsters, „is een
afspiegeling van het leven, een
omhulsel"? Een andere mening
luidt, dat de mode van de straat
komt en de fabrikant daarop
inspeelt. Volgens Luther Frank de
modecoördinator van de
Nederlandse confectie-lndustrie, is
mode dót wat gedragen wordt „Een
onderstreping van je personality."
In de grote Winkler
Prins-Encyclopedie zijn voor het
verschijnsel bijna twee kolommen
ingeruimd en die staan stijfvol
karakteristieken, waarbij tientallen
van het menselijke leven en even
zovele takken van wetenschap
betrokken zijn. Een knappe
verhandeling is dit van de
Hilversumse deskundige Lam
Tiessen. Daaruit valt de conclusie te
trekken dat er een totaal ander en
waarschijnlijk bijzonder t.v.
programma is samen te stellen over
het hoe en waarom en de
geschiedenis over alles wat wij aan
het lijf hebben.
Nu eerst maar terug naar de
Wonderlijke Wereld. Daarin hoor je
toch dingen waar je zelden of nooit
bij stil staat. De sleutel voor dit
programma een toneelstukje met
lichtelijk satirische Inslag plus een
korte documentaire die de kijker
met feiten confronteert blijkt
goed te functioneren. Steeds meer
kijkers gaan deze tweezijdige vorm
van informatie-overdracht
waarderen. Beknoptheid en het
spelelement spreken aan.
Hoewel eigenaar van enkele fraaie
plaatwerken over kostuums sinds
de Egyptische beschaving, ben ik
mij pas gisteren na de
voorvertoning en na het snuffelen in
een paar boeken gaan verbazen over
de vele verpakkingen en mode en
wat die allemaal teweeg brengen.
Ondanks dat de klad in het
Nederlandse textielwezen zit,
draaien er toch nog altijd een
vijfhonderd confectiebedrijven.
Ongeveer 25.000 mensen produceren
kleding waarmee een jaaromzet van
tegen de twee miljard gulden wordt
gehaald.
Wonderlijke Wereld herinnert u er
voorts aan dat sinds 1965
veertigduizend arbeidsplaatsen in
de textiel verloren zijn geraakt
omdat de meeste ontwerpen naar
landen met lage lonen worden
gestuurd om later als
The Tubes
Speciaal vandaag
Het NCRV-programma Won-
delijke Wereld gaat over de
mode en hoe het publiek zich
laat manipuleren.
Ned. 1/21.05
De Brave soldaat Schwejk is
onderweg naar het Russische
front, gedraagt zich heldhaftig
en krijgt een bronzen medaille.
Ned. 2/20.25
Aart Nagelkerke maakte een
filmportret van de bijzonder ta
lentvolle en expressieve fluitist
James Galway.
Ned. 1/22.00
In VARA-Visie wordt onder
meer aandacht besteed aan de
affaire van de koopsompolissen.
Ned. 2/22.30
Gast bij Jacques van Kollen
burg is tango-componist
Malando.
Hilv. 1/16.00
Mensen en sociale instellin
gen te Paramaribo staan cen
traal in de reportages rondom
het bezoek van koningin Julia
na en prins Bernhard aan Suri
name. Het commentaar is twee-
1«lig. Hilv. 2/15.45 en 22.00
door Geert Kistemaker
HILVERSUM Een show die tot in de finesses is uitgekiend.
Dat kan gezegd worden van het optreden van de Amerikaanse
theaterrockgroep The Tubes, vorig jaar november in het Haagse
Congresgebouw, waarvan het VARA popprogramma Wonder
land zondagavond (22.25 uur, Nederland 1) een veertig minuten
durende registratie uitzendt).
De groep ontstond in het begin van
de jaren zeventig in Phoenix (Arizo
na) uit een groep studenten van
kunstacademies en conservatoria.
Ze merkten dat theatrale effecten
tijdens optredens niet alleen de aan
dacht voor de muziek vergrootten,
maar ook de teksten ondersteunden
en vooral de mogelijkheid boden om
door middel van stijlfiguren als para
dox. overdrijving en satire een extra
dimensie, een intensivering toe te
voegen aan hun presentatie Sinds
dien is de 8-mans groep uitgegroeid
tot een dynamisch bedrijf van 34
mensen, die met verschillende artis
tieke inzichten toch eensgezind hard
werken aan die opmerkelijke show,
waarmee The Tubes in november j.l.
voor het eerst voor een niet-engelsta-
lig publiek optraden.
De confrontatie was verrassend Het
Nederlandse publiek bleek een
(van jazz-rock tot Phil Spector-
songs. van punk tot Sinatra-achtig
croonerwerk) zijn de groepsleden ln
staat een parodie beter te laten klin
ken dan het geparodieerde.
The Tubes becommentariëren de ln
de eerste plaats Amerikaanse) maat
schappij, die steeds meer beheerst
wordt door de televisiecultuur (tuge
is Amerikaans voor tv). Op het to
neel staan enkele televisietoestellen
die regelmatig als in een normaal
tv-programma reclamebood
schappen geven, of die tijdens een
parodie met de erotisch gerichte
popsong „Don't touch me there"
beelden geven van een voorlichtings
filmpje. Er is een weggeefkwis waar-
In iemand uit het publiek bedolven
wordt onder gigantische flessen
wijn, pakken cornflakesen instama-
tic fototoestellen.
Elk nummer wordt in een andere
rol prikkeldraad om zijn middel en
vervaarlijk zwaaiend met een ket
tingzaag („I was a punk before you
were"), tot sado-masochist („Mondo
Boudage") en de verlopen superster
op plateauzolen van 40 centimeter
hoog („Quay Lude").
Schokken
The Tubes zijn van mening dat, als
je het publiek wilt confronteren met
zichzelf en de maatschappij erom
heen, je niet te voorzichtig hoeft te
zijn en je best mag schokken. Daar
om bleek hun show regelmatig aan
stootgevend voor jJubllek en zaalei
genaars. Tijdens hun toernee door
Engeland werden enkele optredens
verboden of aangepast omdat er te
veel sex en geweld in zou zijn. Beide
ingrediënten zijn publiekslokkers in
films en op de tv, en in die hoedanig
heid worden ze ook door The Tubes
gebruikt. Maar door overdrijving in
de show worden ze gerelativeerd en
dooreiet de toeschouwer de technie
ken waarmee de bewustzljnsindu-
strie dag-in dag-uit de mensen beïn
vloedt.
De twee uur durende show in het
Congresgebouw was een stortvloed
van indrukken, die voortdurend de
hoogste eisen stelden aan ogen en
oren. De intelligente muziek van de
zeer kundige muzikanten, de indrin
gende en tot nadenken aansporende
teksten, de video-beelden op de tv-
toestellen waren bijna onmogelijk
gelijktijdig te verwerken. De vraag is
hoe dat in een tv-uitzending uitpakt.
ADVERTENTIE
dig woordje engels te verstaan, maar sfeer geplaatst met behulp van de-
was door zijn ervaringen met de aan
zienlijk minder dynamische Neder
landse kleinkunst totaal overwel
digd door deze indringende gebeur
tenis. Muziek bleek nog steeds het
belangrijkste facet van de groep.
Door de veelzijdigheid ln het beheer
sen van verschillende muziekstijlen
corstukken. kostuums en dans. De
zanger Fee Waybill transformeert
zich tijdens een optreden van gladde
kwismaster in smoking („What do
you want from life") via sigaretten
rokende filmster met gleufhoed („La
vie en fumer") en punk met twee-
duims bouten in zijn voorhoofd, een
Maandelijks uitgebreide informatie over
(nieuwe) muziekinstrumenten en
hulp-instrumenten, over speel- en opname
technieken, over speeltechnisch belangrijke lp's.
Voor een gratis proefnummer:
stuur enveloppe met naam en adres, zonder postzegel
naar Antwoordnummer 65 D Nijmegen of bel:
080 - 232203Ook los verkrijgbaar.
Radio vandaag
HILVERSUM I (298 m en FM-kanalenl
KRO 07 00 Nieuws 07 02 Hel levende
woord 07 08 (Si Gevarieerd programma
(07 30 Nieuws) 08 30 Nieuws 08 36 Gymnas
tiek voor de huisvrouw 08 45 (S) Gevarieerd
prograrrima (10.30 Nieuws) 1100 Zwem
sters. gisteren en vandaag, gesprek. 12.00 (S)
Gevarieerd programma (12 26 Mededelin
gen 12 30 Nieuws !2 41-12 50 Echo) 14 00
(Si Gevarieerd programma (15.30 Nieuws)
16 00 Spreekuur 17 00 (S) Souvenirs 17.30
Nieuws 17 32 Echo 18 00 Niet alles staat in
de folders, toeristische informatie 18.19
PP Uitzending van de 3P 18 30 Nieuws.
18 41 Marktberichten 18 44 (S) Filmklap-
per 19.30 (S) Lichte muziek. 20.00 (S) In
antwoord op uw schrijven 22.00 (S) Als het
kijkglas maar vol is 22 25 Overweging.
22.30 Nieuws. 22 40 (S) Goal. sportprogram
ma 23 55-24 00 Nieuws
HILVERSUM II (402 m en FM-kanalen)
NCRV 7 00 Nieuws 7 11 Ochtendgymnas
tiek. 7.20 Te Deum Laudamus. 7.45 Op de
man af 8 00 Nieuws. 8 11 Hier en nu. 8 25
Vandaag vriidag 9 00 Politiek en sa
menleving. NOS: 9 10 Spiegel van Belgio
9 35 Waterstanden. 9 40 Schoolradio. 10 00
De Taaishow 10.30 Jazzportret. 1100
Nieuws 11.03 Meer over minder 12 30 Rech-
toprecht OVERHEIDSVOORLICHTING
12 49 Uitzending voor de landbouw NOS
13 00 Nieuws. NCRV 13 11 Hier en nu
NOS. 13 30 Vonken onder de as. serie over
volksverhalen en gebruiken 13 45 Onder
de groene linde. 14.00 Repertorium van de
NOS koren en orkesten. 15.00 Het meesje en
de pilaf, verhaal. 15 30 Ingesloten uitge
sloten. 15.45 Reportages van het staatsbe
zoek aan Suriname VPRO 17.00 Welinge
lichte kringen 17 45 SYMBIOSE 17.55 Me
dedelingen 18.00 Nieuws. 18.11 Embargo.
18 45 God s Eigen Radioprogramma NOS:
19.50 Praten met de minister 20 00 Nieuws.
20.05 (S) Europees Concertpodium. Aansl
22 00 Reportages van het staatsbezoek
aan Suriname 23 00 (S) Met het oog op
morgen. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM III (445 m en FM-kanalen)
EO 7.02 Tijdsein 9 03 (S) De muzikale fruit
mand. 10.03 (S) Te elfder ure TROS: 11 03
(S) Verzoekplaten. 12.03 (S) Nederlandstali
ge top tien en kwiswijs NCRV 13.30 (S)
Poo-contact 15 03 (S) Elpee pop. NOS 16.03
TV vandaag
NEDERLANOI
18.15 TELEAC: Las Gammas les 21 (h#rh
18.45 NOS O* F a belt |«ak rant
18 55 Journaal
19 04 NCRV: Pommetje Horlepiep, kmdersene
19.55 De Lucy Show
20 20 Kotak. politieserie
21.05 Wonderlijke wereld Informatieve sene
2135 NOS: Journaal
21.50 NCRV: Praten met de (turnster president
22.00 James Galway fluftsl
2230 IKON: Getoo». hoop en *e«de show
23 20 NOS: Journaal
NEDERLANDM
18.45 NOS: P?»coort Informatie voor
Spannv:en
1835 Jourr aal
19.04 VARA: Robtx. Tobt» en het frawatug.
1930 Konmg Klam
20.00 NOS: Journaal
2035 VARA: Oe brave soldaat TV-sarei
2135 Sonja s Goed Nieuws Show
2230 VARA-W*. optrveprogramma
ASTERIX EN DE GLADIATOREN
massaproduktie in Nederland te
worden Ingevoerd.
Een van de gevolgen is dat illegale
gastarbeiders in veelal niet
geregistreerde ateliers hier eveneens
goedkopere kleding vervaardigen.
Wist u dat? En hebt u het al eens
merkwaardig gevonden dat het in
hoofdzaak mannen zijn die met hun
ontwerpen voorschrijven wat
vrouwen moeten dragen? Weet u
wat ik nog gekker vindt? Dat zelfs
geëmancipeerde vrouwen dit
accepteren. Bekende zangeressen,
cabaretières en andere artiesten
dwepen ermee dat zij door een man
gekleed worden. Het resultaat is
vaak averechts. Denk ik
ondeskundig, wanneer vrouwelijk
schoon in onflatteuze hansoppen op
mijn beeldbuizen verschijnen.
Mode manipuleert. Gelukkig duurt
een rage slechts kort. Tiessen zegt:
„Mode is accepteren en afdanken"
Daarvan profiteren mensen in de
derde wereld, die via het Leger des
Heils of door andere instanties
worden bedacht. Misschien zien zij
de spullen terug die zeeelf hebben
gemaakt. Wonderlijke wereld.
HET GEHEIM VAN DE UYLENBORGH
"Boer Knolle was naar de mulder
geweest en reed met enkele zakken
meel weer terug naar huis. Hij nam
de kortste weg door het Rijkhuyzer
Bos en genoot van het prachtige
herfstweer. Dat zich zojuist zo'n af
schuwelijk drama had afgespeeld in
dat bos, was hem onbekend en daar
om verwonderde het hem wel een
beetje, dat hij plotseling de koene
veldwachter op de landweg zag
staan. „HALT! In naam der wet:
stopp'n!" gelastte Eelco „Ach Eel-
co, je liekt wel niet goed snik," grin
nikte boer Knolle. „Ik rij hier toch
zekers met de schillehit en de peer-
de-wagen. Dan hoef je met toch niet
te controleren op rljbewies en belas
tingpapieren?" „Niks contro-
leer'n," zei Eelco grimmig. „Van
daag is vorder'n het parool! Ik vor
der deze waag'n in naam der wet om
er een kale kerel mee te vervoer'n,
die bijkans gek van de zenuw'n ge-
word'n is. We mott'n hem naar de
dokter breng'n. Knolle!" In één
oogopslag zag boer Knolle hoe ern
stig Gozewijn van Uylen er aantoe
was. „Ja, die manskeerel heeft een
dokter nodig." zei hij bezorgd. „Help
'es even een handje. Eelco. Dan leg
gen we hem op de meelzakken.
Voorzichtig anja, daar gaat-ie
Zie zokom jij nou maar voor op
de bok zitten en vertel me 'es precies
wat er allemaal gebeurd is." „Da's
van Uyl'n uit Ravelijn," begon Eelco
te vertellen. „Ze hebben hem zojuist
bestolenmisschien wel veur
méér dan een miljoen!" En zo
dokkerde boer Knolle's paard-en-
wagen het Rijkhuyzer Bos uit op
weg naar het dorp, waarvan het
kerktorentje in de verte boven de
bomen uitpriemde
(S) Nationale Hitparade. 18.03 De vacature
bank 18.10 (S) NOS-maal. VOO: 19.03 (S) De
Nederlandse Top-40. VPRO. 20.02 (S)
VPRO-vrijdag-op-drie. 23.02 (S) Amigos de
Musica. AVRO: 1.02 (S) Radio Pandora 2 02
<S) Blues, ballads St beat. 3.02-7.00 (S) 'n
Nachtje AVRO.
HILVERSUM IV (FM-kanalen) NOS: 7.00
Nieuws. 7.02 (S) Vroeg klassiek. 9.00
Nieuws. 9.02 (S) Stof van eeuwen 10.00
VrijdagmorgenconcerL J2.00 (S) Van het
Nederlands Concertpodium Betho Dave-
zac. gitaar. EO: 13.00 (S) Klankspiegel 14 00
Nieuws. 14.02 (S) Klankbord 14.20 (S) Or
gelbespeling 14 45 (S) Woord der waarheid.
VPRO 15.00-17 00 (S) Muziek-op-vier Mi
chael Fahres en zijn minimal
53
„Wilt u niet gaan zitten?"
Hij zei, „Graag" en koos de venster
bank, wat het nog erger maakte. Zij
ging op de arm van een van de grote
stoelen zitten. Het licht scheen ln
haar ogen. Hij kon de donkere, onge
wone grijze kleur er van zien en haar
mooie, gladde huid. Hij kon alles
zien wat hij wilde. Zij zette zich
schrap en vouwde haar handen ln
haar schoot. „Waar gaat het over,
inspecteur?"
„Nou, juffrouw Wayne, ik heb hier
een verklaring van mevrouw Stone
die woont in het laatste huisje voor
je bij de pastorie komt. Zij zegt dat
u donderdagavond bij haar bent ge
weest. Weet u nog hoe laat het was
toen u daar vandaan ging?"
„O, ongeveer kwart over zeven, denk
ik. Wij hebben ons avondeten om
half acht, maar het is altijd moeilijk
om weg te komen van mevrouw Sto
ne. Zij praat zo graag."
„Ja, dat heb ik gemerkt." Bury
sprak op nogal droge toon. „Zij
heeft met mij gepraat. Zij zegt dat
toen zij u uitliet twee mensen aan
kwamen lopen uit de richting van de
oversteek meneer Edward Ran
dom en juffrouw Claire Dean. Zij
zegt dat zij ruzie hadden, en zij heeft
mij haar lezing gegeven van wat zij
zeiden. Nu ben ik hier om u de uwe
te vragen."
Hij zag haar verschieten van kleur.
Zij keek neer op haar handen. Zij
dacht vlug na. Als hij met mevrouw
Stone had gepraat dan wist hij alles
wat mevrouw Stone wist. Het zou
niets helpen als zij dat tegensprak.
Leugens hielpen niet. Dat zei haar
gezonde verstand haar meteen, en ln
leder geval kon zij ook helemaal niet
goed liegen. Zij keek naar hem op en
zei:
„Een ruzie was het eigenlijk niet
bepaald."
„Vertelt u mij nu precies wat u hebt
gehoord."
Even fronste zij haar wenkbrauwen.
Hij zag dat zij probeerde het zich te
herinneren.
„Eerst de stemmen zijn stem
van Edward Random."
„Herkende u die?"
„O ja, Ik hoorde geen woorden
alleen zijn stem."
„Sprak hij luid? Op boze toon?"
„Niet luid. Hij klonk nou, uit zijn
humeur."
„Ja? Gaat u verder."
„Het meisje was Clarice Dean. Dat
weet u natuurlijk. Zij gedroeg zich
erg onwijs als een opgewonden
standje."
„Wilt u mij uitleggen wat u daarmee
bedoelt?"
Er was wat kleur gekomen op Su
sans lichte huid.
„Het klink zo akelig om dat te zeg-
Patricia Wentworth
A.W.Sijthoff Alphen
gen nu zij dood is, maar zij was het
soort meisje dat overal een geweldi
ge scène van maakt. Zij was nogal
dramatisch aangelegd, en deed haai
best ledereen de soort rol te laten
spelen die zij ze had toebedacht. Zij
had een vrij saaie baan bij de dames
Blake, en zij probeerde Edward
Random er toe te krijgen notitie van
haar te nemen."
„Heeft hij u dat verteld, juffrouw
Wayne?" ZIJ bloosde nog wat dieper.
„Ik kon dat zelf wel zien. Zij belde
steeds maar op probeerde af
spraakjes met hem te maken of
iets dergelijks."
„Heeft meneer Random u dat ver-
•teld?"
Zij schudde heftig het hoofd.
„Natuurlijk niet. Hij heeft het erg
druk met het overnemen van de
werkzaamheden van meneer Ban
en komt dikwijls heel laat thuis. Als
hij uit was, moest ik de telefoon
opnemen. Als hij thuis was, moesten
mevrouw Random en ik zijn kant
van het gesprek wel horen. De tele
foon is in een achterkamertje. Hij
laat de deur meestal open."
Hij kwam weer terug op die donder
dagavond, nam met haar door wat
zij gehoord had en vroeg haar of zij
de verklaring van mevrouw Stone
kon bevestigen.
„Huilde juffrouw Dean?"
„O ja."
„En klemde zij zich aan hem vast?"
„Zij had zijn arm vast."
„Luister, juffrouw Wayne, hebt u
haar deze woorden horen gebruiken:
„Edward lieveling wees toch
niet zo boos! Ik kan er niet tegen als
je zo bent! Het maakt mij bang!"
„Zoiets was het wel. Zij stelde zich
aan. Daarom was hij boos. Zij deed
dit met de bedoeling dat mevrouw
Stone het zou horen."
Hij ging door met zijn ondervraging.
HOOFDSTUK 21
Die middag om twee uur had inspec
teur Bury een gesprek met zijn com
missaris, een grote man die de in
druk gaf dat hij zich in zijn wereldje
bijzonder goed thuis voelde. Hij had
een pijp ln zijn mond, een paar ge
makkelijke pantoffels aan zijn voe-
ten, en een glas bier bij zich op de
tafel staan. Hij hoopte dat Bury kort
van stof zou zijn zodat hij zijn zon
dagmiddagdutje kon gaan doen,
maar al bijna bij diens eerste woor
den was die hoop vervlogen.
Wordt vervolgd
Horizontaal: 1. vrucht, 4. muziek
noot, 5. voorzetsel, 7. Z.-Amer. thee,
9. oorlogsgod, 11. vrouw van Jacob,
12. bitter vocht. 14. vordering, 16
nummer (afk.) 18. algemeen kies
recht (afk.) 19. heden, 20. pers. voor-
naamw. 21. oude lengtemaat. 22
voorvoegsel, 23. afnemend getij, 25.
familielid, 27. kreet, 29. vallei. 31.
rivier in Engeland, 33. akelig. 35.
hetzelfde, 37. voorzetsel. 39. Rail
road (afk.), 40. uitgestotene.
Verticaal: 1. dof, 2. Eerwaarde Heer
(afk. Lat.), 3. vod, 4. dreef, 6. strand-
wachter. 7. pers. Voornaamw. 8.
landbouwwerktuig, 9. reeds, 10. mu
zieknoot, 11 soepel, 13. spil van een
wiel, 15. reeds, 17. gebogen been, 18.
bergweide, 23. aanloop. 24. bevel, 26.
bloedhuis, 28. vooreetsel. 29. titel
(afk.), 30. Chinese lengtemaatl 32.
eminent (afk 34 vierhandig dier,
36. baan voor balspel, 38. voertuig.
Oplossing vorige puzzel
1. h. 2. rot, 3. stoet, 4. stier, 5. ver
weer, 6. staar, 7. begin, 8. rem, 9. a
HOOIWAGEN.
